Κοινωνική Οικονομία <><><><><> Ο ρόλος της τοπικότητας της Γεωργίας στην αλληλέγγυα Οικονομία Κώστας Διάκος Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής

Κι όμως είναι δυνατό το ξεπέρασμα της οικονομικής κρίσης  Απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας  στην κοινωνική σκέψη,  στη συλλογική δράση,  στη θεσμική αποτελεσματικότητα,  στην οικονομική εφαρμογή. Όταν θέσαμε αυτή την «άλλη» λογική στην προεκλογική μας καμπάνια ως «ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ», στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, δεν ήτανε λίγοι αυτοί που είτε καλοπροαίρετα μας θεωρούσαν ουτοπικούς είτε κακοπροαίρετα μας λοιδορούσαν ως γραφικούς. Σήμερα η κοινωνική πραγματικότητα μας επιβεβαιώνει. Εκατοντάδες δραστηριότητες, με πυρήνα την τοπικότητα της γεωργικής παραγωγής, έχουν αναπτυχθεί σε όλη την Ελλάδα, που φιλικά δένοντας τον άνθρωπο με τον συνάνθρωπο και τη φύση, σε μικρά μεγέθη εξασφαλίζει την υγιεινή και ασφαλή διατροφή τους. Παράγοντας και Καταναλώνοντας ο ίδιος. Ακόμα και η ίδια η κυβέρνηση της χώρας πιεσμένη από τα γεγονότα και την πραγματική κατάσταση θεσμοθέτησε την επιλογή της τοπικότητας της γεωργίας. Μόνο που μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει κανένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Η πραγματικότητα όμως είναι αμείλικτα λογική γιατί η πραγματικότητα γεννά την αλήθεια.

ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Η σημερινή επικαιρότητα τoυ κοινοτισμού δεν αποτελεί παρά την αναπόφευκτη συνέπεια της κατάρρευσης τoυ υπαρκτού σοσιαλισμού και της οικονομικής και οικολογικής αποτυχίας τoυ υπαρκτού καπιταλισμού. Έτσι, αναπτύσσεται σήμερα μια νέα συνείδηση, η οποία αποδίδει τη βασική αιτία της αποτυχίας και των δύο συστημάτων στη συγκέντρωση εξουσίας. Η δυναμική τoυ καπιταλισμού πoυ εκφράζεται με την αρχή «ανάπτυξη ή θάνατoς», αλλά και Η δυναμική τoυ κρατισμού πoυ στοχεύει στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, αναγκαστικά oδηγούν στη συγκέντρωση οικονομικής, και συνακόλουθα πολιτικής, εξουσίας. Η ταύτιση (και στα δύο συστήματα) της Προόδου με την οικονομική μεγέθυνση συνεπάγεται την ανάγκη για μεγαλύτερο καταμερισμό εργασίας, εξειδίκευση και εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, δηλαδή την απομάκρυνση από την αρχή της αυτοδυναμίας. Η απομάκρυνση όμως αυτή έχει σημαντικές συνέπειες στo οικονομικό επίπεδο: ανεργία, φτώχεια, κρίσεις στoν καπιταλισμό οικονομικός ανορθολογισμός στo σoσιαλισμό, στo πολιτιστικό επίπεδο: αποσύνθεση κοινοτικών δεσμών και αξιών, στo οικολογικό επίπεδο: η «οικονομία μεγέθυνσης» οδηγεί στη σημερινή οικολογική καταστροφή και φυσικά στo γενικότερο κοινωνικό επίπεδο: δραστικός περιορισμός της ατομικής και κοινωνικής αυτονομίας. Όσον αφορά τo μηχανισμό κατανομής των αγαθών και υπηρεσιών τόσο o μηχανισμός της αγοράς όσo και o Κεντρικός Σχεδιασμός οδηγούν στην καθιέρωση τoυ «πρωτείου» μερικών ατόμων σε βάρος των πολλών.

Αναγκαία Επιλογή Η αυτονομία τoυ κοινωνικού ατόμου επομένως μπορεί να επιτευχθεί μόνo στo πλαίσιο της δημοκρατίας, δηλαδή μιας δομής και διαδικασίας η oπoία, μέσω της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στη λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων, εξασφαλίζει την ισοκατανομή της πολιτικής και της οικονομικής εξουσίας μεταξύ των πoλιτών. Η αναβίωση όμως της δημοκρατίας σήμερα είναι δυνατή μόνο στo επίπεδο της κοινότητας (τoυ δήμου ή των υποδιαιρέσεών τoυ). Γιατί στo κοινοτικό επίπεδο θα ήταν δυνατό να εκπληρωθούν oι προϋποθέσεις πoυ θα έκαναν δυνατή μια κοινοτική μορφή οργάνωσης της οικονομίας, δηλαδή: οικονομική αυτοδυναμία, κοινοτικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και δημοκρατική κατανομή των αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των συνομοσπονδιακά οργανωμένων κοινοτήτων. Μετά την κατάρρευση τoυ σοσιαλιστικού οράματος, o κοινοτισμός αποτελεί τo μόνο ρεαλιστικό όραμα πoυ προτείνεται σήμερα για την υπέρβαση τόσο τoυ καπιταλισμού όσο και τoυ κρατικού σοσιαλισμού, αλλά και για την αποτροπή της αναπόφευκτης οικονομικής εξαθλίωσης της πλειοψηφίας τoυ παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς και της οικολογικής καταστροφής, πoυ απειλεί όλους μας.

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Οικονομικός Περίγυρος Μέσα στη μάχη που γίνεται, μνημονιακή και αντιμνημονιακή, αυτό που έχει σήμερα ανάγκη ο Έλληνας πολίτης είναι η διέξοδος επιβίωσης. Και με την οικονομική αποκέντρωση, χρησιμοποιώντας τις αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τη νέα νομοθεσία (και με όσα αρνητικά αναμφίβολα έχει), στη ρευστή οικονομική και πολιτική συγκυρία, είναι δυνατή μια τοπική, παράλληλη, συμμετοχική, οικονομική δραστηριότητα με έντονα τα στοιχεία της περιβαλλοντικής προστασίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Είναι αυτό που λέμε ότι πρέπει να αποκτήσουμε. Τη λογική του τοπικού οικονομικού κλεφτοπόλεμου. Ο οικονομικός κλεφτοπόλεμος τι σημαίνει; Τώρα φαίνεται ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από τον ελεύθερο ανταγωνισμό διότι σε αυτόν είμαστε, αλλά μπορούμε να δημιουργήσουμε όρους μιας οικονομίας παράλληλης της κεντρικής που έχει τόσα προβλήματα, μέσα από παράλληλες τοπικές συμμετοχικές του πολίτη διαδικασίες. Οι ριζοσπαστικές, και άμεσα αποτελεσματικές επιλογές στη Λατινική Αμερική (κυρίως Αργεντινή) με την εμφάνιση του ΔΝΤ, έδωσαν αναπνοή στον πολίτη. Η άλλη επιλογή είναι να διαπιστώσω, να καταγγείλω, να διαδηλώνω κ.λ.π., που πάσχει από αποτελεσματικότητα ή να συντάσσομαι με διορθωτικές κινήσεις στο υφιστάμενο σκηνικό.

Τ ι Γ ε ω ρ γ ί α ; Εμείς θέλουμε μια γεωργία : αποκεντρωμένη, στηριγμένη στην τοπικότητα με ικανότητα αυτονομίας, ιδεολογικά να αποβλέπει στην κοινωνικότητα της γεωργικής παραγωγής, απαλλαγμένη από τη γραφειοκρατία, τις τυπικούρες της ιδιότητας του αγρότη και την υποταγή της διατροφικής ασφάλειας στην ανεξέλεγκτη και ανήθικη υποταγή της υγείας του πολίτη στην εμπορική κερδοσκοπία. Πρέπει να διέπεται από κοινωνική ευθύνη, υπευθυνότητα, γιατί από αυτή εξαρτάται η υγεία του πολίτη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε και ένα όραμα. Να μην το διαχειριστούμε απλά. Θέλει μια νέου τύπου παραγωγική δραστηριότητα. Με πιλότο τη γεωργική αυτάρκεια που ικανοποιεί διατροφικά τοπικά και δίνει εμπορική δυνατότητα (ακόμα και εξαγωγών) στη γενίκευση του μοντέλου, παρότι εφικτό είναι και ριζοσπαστικό, ελεγχόμενο από τη συμμετοχή του πολίτη και είναι οικονομική δραστηριότητα, κοινωνικά αλληλλέγγυα. Σε μια ανθρώπινη πόλη όμως που σέβεται τους πολίτες της, η περιαστική γεωργία αποτελεί έναν σημαντικό πόρο που πρέπει να τον διαχειριστούμε οικολογικά. Το αγροτικό τοπίο, τα περιαστικά δάση και η γεωργική ύλη υψηλής παραγωγικότητας κινδυνεύουν από την άναρχη διασπορά δραστηριοτήτων και καταστάσεων και από μία ευκαιριακή χωρίς συγκροτημένο σχέδιο επέκταση της τουριστικής και οικιστικής δραστηριότητας. Στην Αττική για παράδειγμα, είναι δυνατή η ανάπτυξη της αστικής γεωργίας. Να βάλουμε μια άλλη νοοτροπία και μια άλλη ιδεολογία. Μπορούμε να μετατρέψουμε τον καταναλωτή σε παραγωγό και αντίστροφα με την περιορισμένη γεωργική διαχείριση των ελεύθερων ιδιωτικών χώρων από τους κατοίκους του (αυλή, κοινόχρηστοι χώροι, μπαλκόνι κ.λ.π.). Είναι μια νέα ιδέα στη γεωργία. Ακόμα στην Αττική είναι δυνατή η διαχείριση της ποιοτικής γεωργίας, που είναι σήμερα ιδιαίτερα ανταγωνιστική και χρειάζεται συνήθως μικρές εκτάσεις. Και τέτοιες εδώ είναι η πλειοψηφία των προς γεωργική διαχείριση εκτάσεων.

Κριτική στην κυβερνητική πολιτική Η Κυβέρνηση, «κλέβοντας» τουλάχιστον συγκυριακά τις ιδέες μας, διαμόρφωσε την κεντρική επιλογή της περιφερειοποίησης της γεωργίας που ονόμασε «Πρόγραμμα Καλάθι», στην οποία περιέλαβε και την κατανάλωση του διατροφικού προϊόντος. Γενικές γραμμές της κυβερνητικής επιλογής Ειδικότερα για την Αττική το «Καλάθι» περιέχει θετικές προτάσεις που χαρακτηρίζον-ται από: Ι. Την ανάθεση ουσιαστικών γεωργικών αρμοδιοτήτων στην Περιφέρεια ΙΙ. Κοινή διαχείριση των δραστηριοτήτων αυτών από την Κεντρική και περιφερειακή Διοίκηση. ΙΙΙ. Αλλά και από γενικολογία, που υποτίθεται ότι θα λύσει η σύμβαση Υπουργείου-Περιφέρειας, που ακόμα δεν την είδαμε και εξαντλεί τα χρονικά περιθώρια της κοινοτικής χρηματοδότησης. Παρατηρήσεις α. Όχι μόνο δεν τίθεται στους κύριους άξονες της επιλογής αλλά απουσιάζει επιδεικτικά η Βιολογική Γεωργία. β. Σοβαρό πρόβλημα είναι ο προσανατολισμός της στη γεωργική εντατικοποίηση, παρά τον περιφερειακό χαρακτήρα της. Η στρατηγική πρέπει να τείνει σε μια γεωργία και κτηνοτροφία αλλά και μια διατροφή που θα είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνη. Έτσι ώστε μακροπρόθεσμα να λειτουργήσει αειφόρα και βιώσιμα. Και ξέρουμε πολύ καλά ότι το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Έλληνας καταναλωτής είναι η ασφάλεια, η υγιεινή στα προϊόντα με τα οποία διατρέφεται. γ. Πιστοποίηση. Προβλέπεται εκτός της ποιοτικής και η τοπική πιστοποίηση. Όμως δεν προβλέπεται ούτε εξαγγέλλεται η διαδικασία ώστε να συγκρίνει την πρόταση με την εφαρμογή της. Και αυτό δεν είναι αμελητέο. Το ΥΠΑΤ αδυνατούσε και αδυνατεί να υπερβεί το πολιτικό κόστος του ξεκαθαρίσματος στο χώρο των πιστοποιήσεων και επιμένει να καταγγέλλει τον εαυτό του. Για αυτό εγώ επικαλούμαι τον ίδιο τον πρωθυπουργό ο οποίος λέει: «Η πιστοποίηση χάνει πλήρως το νόημα αν είναι πιστοποίηση “μαϊμού”. Καταρρέει η αξιοπιστία και καταρρέει για όλα τα προϊόντα όλης της περιοχής, άρα και για τη χώρα μας». (ομιλία του στο Ρέθυμνο). Η αξιοπιστία είναι βασικό στοιχείο της πιστοποίησης. Πρέπει να μην πιστοποιούνται «μαϊμούδες», να πέφτουν τα προβλεπόμενα πρόστιμα ή οι προβλεπόμενες ποινές. δ. Θεωρούμε θετική την επιλογή θέσμισης ως ΑΜΚΕ το «Δημοπρατήριο». Χώρος, μέθοδος και τρόπος άμεσης εμπορικής συναλλαγής του παραγωγού με τον πολίτη. Όμως πρέπει να θεσμοθετήσουμε ουσιαστικά την εμπλοκή πολλών (και σε αυτούς που θα προσφέρουν και σε αυτούς που θα ζητάνε να αγοράσουν), γιατί αλλιώς θα μπούμε στη διαδικασία του να «στήνονται» οι τιμές με προσυνεννόηση. Ακόμα πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πιστοποιημένων παραγωγών (ISO, 22000, EFC κ.λ.π.) σε μια σειρά από στοιχεία που πιστοποιούν το προϊόν και άρα θα καταστήσουν το «Δημοπρατήριο» ικανό να λειτουργήσει με εμπιστοσύνη στο κοινό. ε. Λείπει η ουσιαστική ιχνηλασιμότητα, κυρίως στα μεταλλαγμένα. Ειδικότερα για τα «μεταλλαγμένα», λείπει η αναφορά στις προτεινόμενες καλλιέργειες. Φοβάμαι ότι αυτό αφήνει «ανοιχτή πόρτα» στην αλλαγή πολιτικής στο θέμα. στ. Τέλος απουσιάζει ο τρόπος της χρηματοδότησης της Περιφέρειας για τα έργα τα οποία λέει.

III. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Α. Θεσμικά Μέτρα Θα πρέπει να αναπτύξουμε μικρούς ελεγχόμενους από την Αυτοδιοίκηση συνδυασμούς ΑΠΕ για την ενεργειακή αυτάρκεια των γεωργικών δραστηριοτήτων. Να παραχωρηθεί δημόσια γη, με συμβολικό μίσθωμα, ώστε να αποκλείονται οι προϋποθέσεις χρησικτησίας, για γεωργική παραγωγή σε νέους-ες αγρότες χωρίς την τυπική προϋπόθεση της εγγραφής τους ως αγροτών στον ΟΓΑ, ώστε να μην εμποδίζονται και όσοι δεν έχουν τα τυπικά προσόντα του αγρότη. Να δημιουργηθεί μια βάση αγροτικών δεδομένων ανά περιοχή που να μπορεί να συγκεντρώνει και να παρέχει πληροφορίες για μίσθωση ή πώληση αγροτεμαχίων αγροτικής γης κ.λ.π. Αυτό μπορεί να γίνει από την Περιφέρεια.

Β. Ενίσχυση της βιωσιμότητας της Γεωργίας Να παράσχουμε κίνητρα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Και βεβαίως εννοούμε τις επιδοτήσεις για ποιοτική γεωργία και όχι τις επιδοτήσεις «τεμπελιάς» της μη διάθεσης του προϊόντος. Ο αγρότης είναι μικροέμπορος και πρέπει να παίρνει το ρίσκο. Εξαιρούνται προφανώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Να παράγουμε κάθε είδους ποιοτικά διατροφικά προϊόντα με προοπτική κυρίως τη διάθεση στην τοπική αγορά και ποιοτικά προϊόντα, ώστε με την πιστοποίηση της τοπικότητας να αποχτηθεί η δυνατότητα εξαγωγής εκτός περιοχής αλλά και (γιατί όχι) εκτός Ελλάδας. Να ενισχύσουμε με κίνητρα τη Βιολογική Γεωργία. Ενδεικτικά οφείλουμε να ενισχύσουμε τη συστηματοποίηση βιολογικών καλλιεργειών και την εξορθολογιστική διακίνησή τους, ώστε να τα απεγκλωβίσουμε από τους «μεσάζοντες» και να μειώσουμε την τιμή τους, μειωμένου και του κόστους. Να προβάλλουμε τοπικά προϊόντα. Να ενισχύσουμε, με πληροφόρηση, κίνητρα και θεσμικές ρυθμίσεις, τη μαζική γεωργική παραγωγή βοτάνων όπως και διαφόρων φυτών που έχουν μεγάλο εμπορικό κέρδος στη διαδικασία της αισθητικής, που έχουν μικρό κόστος παραγωγής, ήπια καλλιέργεια και κατάλληλες καιρικές συνθήκες. Μια τέτοια λογική μπορεί να ενδιαφέρει και μη τυποποιημένους αγρότες, άνεργους-ες νέους-ες με έντονο και το στοιχείο του κοινωνικού ενδιαφέροντος. Να εμποδίσουμε θεσμικά και με αντικίνητρα τη χρήση των μεταλλαγμένων στη γεωργική παραγωγή. Στα πλαίσια της Ε.Ε. κυβερνήσεις έχουν αρνηθεί, παρά τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την ελεύθερη αγορά, να αποδεχθούν τη χρησιμοποίηση τέτοιων προϊόντων, με βάση την Αρχή της Προφύλαξης. Η Κύπρος κάνει αγώνα να εξαιρεθεί ως μικρή χώρα από την Αρχή της Συνοχής ως προς το θέμα. Αν το πετύχει θα βοηθήσει και μας. Εμείς όμως, πρώτοι μεν στην άρνηση αλλά από την «πίσω πόρτα» κάνουμε σκόντο. Στη Β. Ελλάδα καλλιεργείται καλαμπόκι μεταλλαγμένο. Το Υπουργείο πρότεινε «Δημοπρατήριο» ως ΑΜΚΕ. Αυτό χρειάζεται ανθρώπινες και κοινωνικά αλληλέγγυες πιστωτικές δυνάμεις και όχι Τράπεζες με την παρούσα μορφή. Ένα από τα κύρια καθήκοντα είναι η ενημέρωση: Ι. Συγκρότηση ανά Περιφέρεια Επιτροπής Γεωργίας και ασφαλούς διατροφής. ΙΙ. Γεωργική ενημέρωση (κυρίως από την Περιφέρεια – έχει Διεύθυνση Γεωργίας): ΙΙα. Γεωργικές πληροφορίες και συμβουλές ώστε να διαμορφωθούν οι όροι μιας λογικής που θα απευθύνεται κυρίως στο νέο-α γεωργό. Ειδικότερα στην Αττική, στόχος είναι μια αγροτική παραγωγή που θα υποστηρίζει μια νέου τύπου παραγωγική δραστηριότητα, όπως την προσδιορίσαμε παραπάνω. Μόνο η Αττική αυτή τη στιγμή μπορεί να το πετύχει αυτό. Οι άλλες Περιφέρειες έχουν ήδη δοσμένα τα στοιχεία της αγροτικής τους παραγωγής. Εδώ, που εμπλέκεται η υπηρεσία με την κατανάλωση, που εμπλέκεται η αγροτική παραγωγή με την κατανάλωση με την παρέμβαση της μεταπραττικής μεσιτείας, μπορούν να διαμορφωθούν όροι μέσω της Περιφέρειας που διαθέτει την αυτοδυναμία της αυτοδιοίκησης, και να δώσει λύσεις σε πολλά προβλήματα. Η ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ πρόσφερε αυτή τη στιγμή στην Περιφέρεια τη δυνατότητα για ένα περιφερόμενο στους δήμους της Αττικής σεμινάριο για τις γεωργικές καινοτομίες, την εμπορική διαχείριση του προϊόντος ηλεκτρονικά τα ευρωπαϊκά προγράμματα γεωργίας. Ήδη είχαμε θετική ανταπόκριση για αυτό από το Δήμο Παιανίας, το Δήμο Λαυρεωτικής και το Δήμο Αχαρνών. Να βοηθήσουμε νέους ανθρώπους που είναι άνεργοι στην Περιφέρειά μας να βρουν ενδιαφέρον, να μπουν στον ηλεκτρονικό μηχανισμό γεωργίας και εμπορίου για να είναι και παραγωγικοί. Να οι πράσινες θέσεις εργασίας άμεσα. Δεν βρίσκουμε ανταπόκριση. Μπορούμε όμως να το κάνουμε με το Κόμμα. Το θέλει; Και αν ναι, πρέπει να το καλύψει και οικονομικά. Γι’ αυτό το προσφέραμε αρχικά στην Περιφέρεια.

Καταναλωτικά μοντέλα διασφάλισης ποιοτικής διατροφής Διαμόρφωση δικτύων μικρών παραγωγών και καταναλωτικών Ενώσεων θεσμικά κατοχυρωμένων αλλά και άτυπα διαμορφωμένων. Συγκρότηση με συνολικό σχεδιασμό (αλλά και στήριξη των εθελοντικών) γεωγραφικών σημείων εμπορικής ανταλλαγής προϊόντων. Εδώ εντάσσεται και το «Δημοπρατήριο». Συγκρότηση από κάθε Περιφέρεια «Κοινωνικών καταστημάτων» (παντοπωλείο, μανάβικο, φαρμακείο κ.λ.π.). Να υπάρχουν μόνιμοι υπαίθριοι χώροι για τις υπαίθριες αγορές: Ι. Οι γνωστές λαϊκές αγορές να γίνουν μόνιμα σε συγκεκριμένο χώρο, αλλά να είναι κυρίως Παραγωγοί. ΙΙ. Να δούμε με πολύ μεγάλη αγάπη και τις λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων σε ελεύθερους χώρους με μόνιμα στέγαστρα και περιορισμό των ομοειδών προϊόντων στον ίδιο χώρο σε συνεργασία με το Σωματείο τους. ΙΙΙ. Αναδιοργάνωση του λιανεμπορίου «του Δρόμου» με ανεύρεση χώρου που να είναι προσβάσιμος και στον Τουρίστα σε μόνιμη βάση, όπου με μικρό αντίτιμο στον αρμόδιο Δήμο, θα εξυπηρετεί οικολογικούς στόχους και θα μπορεί να εμπορεύεται ο αλλοδαπός την Τέχνη του, αλλά και ο-η ‘Ελληνας-Ελληνίδα τη χειροτεχνική του-ης καλλιτεχνική ανησυχία. Ενίσχυση των Κοινωνικών Εταιριών Περιορισμένης Ευθύνης που ξεκίνησαν με στόχο την κοινωνική ένταξη των ψυχογενών ατόμων και σήμερα καλύπτουν μεγαλύτερο εύρος με την ένταξη σ’ αυτές και ανέργων, αλλοδαπών. Οι εταιρίες αυτές προσφέρουν υπηρεσίες και μεταποίηση σε διατροφικά προϊόντα. Στις 9-11/3 οργάνωσαν στο Γκάζι εκδήλωση για την Ομοσπονδοποίησή τους, μας καλέσανε και ζητήσανε με επίταση τη βοήθειά μας, με κοινό στόχο την προβολή της προστασίας του Περιβάλλοντος. Ενίσχυση των ήπιων (κυρίως σταθεράς τροχιάς) μέσων μεταφοράς (βλ. π.χ. προαστειακός, μη περιοριζόμενος στη μεταφορά ανθρώπων). Στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των παιδιών πρέπει να περάσουμε και την αγροτική λογική ως οικονομική διάσταση της περιβαλλοντικής αυτής προστασίας. Να αρχίσουν τα παιδιά να μαθαίνουν τι σημαίνει «παράγω», τι σημαίνει «καταναλώνω» και ποια η σχέση παραγωγής και κατανάλωσης.

Συμπερασματικός Επίλογος Η ίδια η παγκοσμιοποίηση σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που παρέχει η τεχνολογική επανάσταση καθιστά εφικτή την επιλογή της μικρής αλληλέγγυας κοινωνικής δραστηριότητας στην οποία συνδυάζεται η οικονομική επιβίωση (ατομικά και συλλογικά) με την ανθρώπινη σχέση κοντά στη γη και με την ψυχική ισορροπία που απαιτείται για την προστασία του περιβάλλοντος. Κανένας δεν είναι αποκλειστικά αρμόδιος να παράγει αυτό που οι άλλοι θα τρώμε. Μπορούμε και μόνοι μας. Έχουμε ξεχάσει ότι πριν να καταναλώσουμε πρέπει να παράξουμε και η σημερινή κοινωνική και οικονομική κρίση μας το υπενθυμίζει δραματικά. Η αμεσοδημοκρατική λογική δεν προϋποθέτει μόνο τον περιορισμό της θεσμικής και κοινωνικής «αντιπροσώπευσης» αλλά ενισχύει και τη δυνατότητα πολλαπλής δραστηριότητας σε διάφορους κοινωνικούς τομείς. Όχι τυχαία. Γιατί τέτοιες επιλογές απαιτούν: την συμμετοχή του πολίτη, την πρωτοβουλία του τη φαντασία του. Κι αυτοί που μας αντιπροσωπεύουν ως πολιτικό σύστημα πάσχουν εντυπωσιακά από έλλειψη εμπιστοσύνης στον πολίτη, παρότι «αντιπρόσωποι» κατοχυρώνουν συνταγματικά την κυριαρχία του λαού, δηλαδή των πολιτών. Μόνο που αυτό έχει καταντήσει μια θεαματική ανά τετραετία επιβεβαίωση της λογικής της αντιπροσώπευσης που μας έφερε εδώ που είμαστε σήμερα. Εμείς, ρεαλιστές, επιβεβαιωμένοι από τα γεγονότα, συνεχίζουμε την αυτοδιοικητική μας δράση προς την κατεύθυνση της λογικής, χωρίς να αποδεχόμαστε τον οικονομίστικο στροθοκαμηλισμό και τον φαύλο κύκλο των κεντρικών οικονομικών επιλογών.

Ευχαριστώ για την υπομονή σας Κώστας Διάκος Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής