Καινοτομία στην πράξη – η διδασκαλία της Νομικής Επιστήμης μέσω της αφήγησης. Αρωγός στην δημιουργία «Legal clinics»; Μια πιλοτική μελέτη Χρύσα Καπαρτζιάνη ΔΙΚΑΙΟ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Αράχωβα 2014

* να προσπαθήσω να ανασύρω τα πορίσματα της έρευνάς μου από την ιστορική μνήμη στην παρούσα. δική μου μνήμη, όταν ως φοιτητής και καθηγητής έζησα περίπου τα ίδια πράγματα... και να προσπαθήσω να συγκρίνω τα τότε με τα τώρα, για να διαπιστώσω πολλά κοινά πράγματα, όπως π.χ. την ex cathedra διδασκαλία-την υπαγόρευση, τις σημειώσεις.... * ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ, Ιστορία της Νομικής Σχολής Αθηνών, Αθήνα 2012 Η νομική εκπαίδευση σήμερα

...το «δικηγορειν» ως μαθητεία δίπλα σε έναν πεπειραμένο δικηγόρο...ΒΔ 1836 «περί εξετάσεως δικηγόρων», αναγκαίο προσόν μόνο η ενιαυσια πρακτική σε δικηγόρο Η νομική εκπαίδευση

 Στην Ηπειρωτική Ευρώπη έμφαση δίνεται στη θεωρητική γνώση και στην κλασσική παιδεία  Επικρατεί ο νομικός θετικισμός και η τυποκρατία  Το 1890 ο κοσμήτορας της Νομικής σχολής του Χάρβαρντ Christopher Columpus Langdell, βάσει της φιλοσοφικής θεώρησης της εποχής ότι επιστήμη είναι η αποκάλυψη των αμετάβλητων νόμων της φύσης, ( Thomas Grey, Langdell’s Orthodoxy, 45 U.PITT.L.REV.1,17 (1983)), «εκσυγχρονίζει», τις νομικές σπουδές. Αναγορεύει τη Νομική Ανάλυση σε Επιστήμη

Η νομική εκπαίδευση στην Ελλάδα διαχρονικά  Πρωτοκαθεδρία θεωρητικής σκέψης  Απούσα η βιωματική μάθηση από το curriculum  Σχίσμα μεταξύ Νομικής Επιστήμης και Κοινωνίας  Πώς επιδρά στην εμπέδωση του αισθήματος δικαίου στην κοινωνία;

 Legal Clinics: μεχρι τα τέλη του 1970 το 80% των Νομικών Σχολών στις ΗΠΑ έχουν ενταξει τις νομικές κλινικές στο Πρόγραμμα Σπουδών τους. Στη δεκετία του 1990 η λειτουργία των κλινικών επεκτείνεται σε Ανατολική Ευρώπη, Αφρική, Ασία και μέσα του 1990 στην Αγγλία Βέλγιο Ισπανία το 2000 η Ιταλία, Γαλλία και Γερμανία εντασσουν στο curriculum τις Legal Clinics Καινοτόμες μέθοδοι εκπαίδευσης (Βιωματική/πειραματική μάθηση) Ακούω και ξεχνώ, βλέπω και θυμάμαι, κάνω και κατανοώ (Κομφούκιος)

* Legal Clinics: Συνεργασία φοιτητών, Καθηγητών, δικηγόρων, ΜΚΟ, κλπ Απευθύνονται σε ευάλωτες και μειονεκτούσες πληθυσμιακές ομάδες Διπλή Ωφέλεια: καλλιέργεια αξιακού κώδικα φοιτητών εμπέδωση αισθήματος δικαίου σε κοινωνία Καινοτόμες μέθοδοι εκπαίδευσης (Βιωματική/πειραματική μάθηση) Ακούω και ξεχνώ, βλέπω και θυμάμαι, κάνω και κατανοώ (Κομφούκιος)

* Legal Clinics: Οι φοιτητές Νομικής λειτουργούν ως φοιτητές Ιατρικής Σύνδεση θεωρίας- Πράξης Μια πρώτη πιλοτική λειτουργία νομικής κλινικής στην Ελλάδα 2013 Καινοτόμες μέθοδοι εκπαίδευσης (Βιωματική/πειραματική μάθηση) Ακούω και ξεχνώ, βλέπω και θυμάμαι, κάνω και κατανοώ (Κομφούκιος)

* προφορική παράδοση ανάπτυξη λόγου πίεση επιλογής μεγέθυνση τμημάτων εγκεφάλου - αποθήκευσης πληροφοριών, μνήμης ιστορίες = όχημα μετάδοσης γνώσης από γενιά σε γενιά

παραδειγματικός ή λογικο-επιστημονικός αφηγηματικός λειτουργίες των αιτιών, της δομικής επιβολής και της αιτιατής συσχέτισης ανθρώπινες (ή αυτές που μοιάζουν με ανθρώπινες) προθέσεις και πράξεις, τις μεταλλαγές τους, και τις συνέπειες που σημαδεύουν την πορεία τους – αξίες αέναοςπροσωρινός ακριβές, μαθηματικό σύστημα περιγραφής και εξήγησης η «αλήθεια» μπαίνει σε εισαγωγικά – ποιητική άδεια πρέπει να εννοείς αυτό που λεςοφείλεις να εννοείς περισσότερα από αυτά που λες διαφορετικοί τρόποι οργάνωσης της εμπειρίας και οικοδόμησης της πραγματικότητας κανένας από τους δύο δεν μπορεί να αντικαταστήσει ή να μειώσει τον άλλο

παραδειγματικός ή λογικο-επιστημονικός αφηγηματικός διαδικασίες ακριβούς επαλήθευσης και εμπειρικής απόδειξης, κατηγοριοποίηση, γενικές υποθέσεις αληθοφάνεια διαψευσιμότηταπιστευτότητα εξηγήσεις ανεξάρτητες πλαισίου, καθολικές εξηγήσεις μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια, ειδικές εφευρετική και ευφάνταστη εφαρμογή του οδηγεί σε καλή θεωρία, ικανή ανάλυση, λογική απόδειξη και εμπειρική ανακάλυψη εφευρετική και ευφάνταστη εφαρμογή του οδηγεί σε καλές ιστορίες, συναρπαστικό δράμα και πιστευτές ιστορικές περιγραφές θεωρίες αναφέρονται σε γεγονότα του πραγματικού κόσμου, και τις αφηρημένες έννοιες που συλλαμβάνουν μια πιο δομημένη σκοπιά αυτών, που τα ταξινομεί ιστορίες αναφέρονται σε γεγονότα του πραγματικού κόσμου, και τις αντιδράσεις των ανθρώπων σε αυτά

Το σχήμα του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε, αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, συλλέγουμε, επεξεργαζόμαστε και αποθηκεύουμε πληροφορίες, αντανακλά τη δομή μιας ιστορίας.

* «κοινή δημιουργία»: αλληλεπίδραση, κατανόηση μεταξύ αφηγητή - ακροατή * αίσθηση συνοχής: ότι η πανεπιστημιακή αίθουσα είναι μία δεμένη κοινότητα, επανασύνδεση φοιτητών με κοινωνία * Επαν-ανθρωποποίηση πρωταγωνιστών ιστορίας * φοιτητές και διδάσκοντες εμπνέονται και ικανοποιούνται. Οι πληροφορίες αναμιγνύονται με έμπνευση, ενθάρρυνση, ικανοποίηση, γοητεία  μάθηση με νόημα

Η αφήγηση μπορεί να συνεισφέρει: * στον εξανθρωπισμό της διδασκαλίας * στη βελτίωση του κλίματος, * στην ανάπτυξη θετικών στάσεων για τη μάθηση της νομικής επιστήμης Η αφήγηση μιας κατανοητής ιστορίας, μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος κανείς να μάθει, να θυμάται, και να μπορεί να αναπαράγει επιστημονικές ιδέες.

* ανθρωποποιεί το υπό μελέτη αντικείμενο * παρέχει κίνητρο, αυξάνει το ενδιαφέρον των φοιτητών, τους κινητοποιεί και τους εμπλέκει στη διαδικασία της μάθησης * προωθεί τη βαθύτερη κατανόηση των θεωρητικών εννοιών καθώς παρακολουθεί την ιστορική ανάπτυξη και βελτίωση των επιστημονικών ιδεών * εξασφαλίζει θετικότερη στάση της κοινωνίας στο δίκαιο * Προαγωγή στοχαστικής μάθησης

«Μπορεί η γνώση σχετικά με το συμφέρον του τέκνου να εισαχθεί αποτελεματικά μέσω της αφήγησης σε τελειοφοίτους νομικής που ποετοιμάζονται για μια «legal clinic»; 1. Υποτίθεται ότι η αφήγηση μιας πραγματικής υπόθεσης, είναι αποτελεσματική για την κατάκτηση της γνώσης σχετικά με το συμφέρον του τεκνου 2. Υποτίθεται ότι μετά την προτεινόμενη διαδικασία οι διδασκόμενοι θα έχουν αποκτήσει μία άποψη πλησία της πραγματικότητας σχετικά με την εξειδίκευση της έννοιας και τον προσδιορισμό των κριτηρίων 3. Υποτίθεται ότι με τη συγκεκριμένη μέθοδο η κατακτηθείσα γνώση έχει σχετικά μεγάλη χρονική διάρκεια.

* Δείγμα * 25 τελειοφοιτοι Νομικής –εθελοντές legal clinic * Μέθοδος * Ερωτηματολόγιο με κλειστές και ανοικτού τύπου ερωτήσεις (Καπαρτζιάνη, Καψαλά 2013 αδημοσίευτα αποτελέσματα)

ΑΑΘέματα που Αναπτύχθηκαν ακοινωνική ζωή επιστημόνων βχαρακτηριστικά προσωπικότητάς τους γανταγωνιστικότητα στην επιστήμη δ φύση της επιστήμης ε αξία συνεργασίας Η αφήγηση έκανε το σεμινάριο ενδιαφερον και διαδραστικό Η αφήγηση ήταν το πιο ενδιαφερον σημείο της εκπαιδευτική ς δράσης Μας ξύπνησε... Πολύ καλή μας ξύπνησε σε βοηθά αυτή η διαδικασία, να εμπεδώσεις το συμφερον του τεκνου πολύ περισσότερο από παραθεση άρθρων και αποφασεων Καταλαβα επιτέλους τα κριτήρια για το συμφέρον του τέκνου • Ο «χ»εναγων και η ψ «εναγομενη» ανθρωποποιήθηκαν • οι φοιτητές ταυτίστηκαν με τους ήρωες • οι φοιτητές απέκτησαν κίνητρο να μάθουν περισσότερα • προσέγγισαν τη φύση της επιστήμης • συζητήθηκαν αξίες • οι φοιτητές έδειξαν να απόλαυσαν την όλη διαδικασία

Η ιστορία βοήθησε τους φοιτητές : * να κατανοήσουν καλύτερα αόριστες νομικές έννοιες * να αντιληφθούν την υπέρμετρη αξία του συμφεροντος του τέκνου κατα την απονομή του δικαίου * ανθρωποποίηση της «ηρώων» της ιστορίας * ανάπτυξη συναισθημάτων συμπάθειας προς τους ήρωες, και ενδιαφέροντος για τη ζωή και την πορεία τους * κίνητρα για μάθηση, δήλωσαν ότι τους κινητοποίησε να ερευνήσουν κι άλλες πλευρές της νομολογίας * Εισαγωγή στγασεων και αξιών

* ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ * Ανάγκη μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού νομικής εκαπαίδευσης * Αλλαγή στο μοντέλο εκπαίδευσης * Εισαγωγή storytelling –legal clinics στο curriculum Nομικών Σπουδών