Lamans s.a. 1 / 17 INTERREG III A ΕΛΛΑΔΑ – ΙΤΑΛΙΑ Πρόγραμμα : Δίκτυο Κέντρων Υπηρεσιών για τον ολοκληρωμένο εναλλακτικό τουρισμό (TRIA net) Προτάσεις Μορφών - Διαδρομών Τουρισμού Υπαίθρου στο Νομό Κέρκυρας και Προϋποθέσεις για την Ανάπτυξη τους ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Κέρκυρα, 9 Ιουνίου 2008 Βασιλική Καρούνου Συντονίστρια Ομάδας Εργασίας Εξωτερικός Συνεργάτης της Lamans s.a.

Lamans s.a. 2 / Βασικές Διαπιστώσεις  Ανάλυση των επενδύσεων του Γ’ ΚΠΣ και σχετικών των μελετών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης  Της Έρευνας για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού και εναλλακτικών μορφών τουρισμού στην ύπαιθρο του Νομού Κέρκυρας  Αποτύπωση των Υποδομών και Σημείων με Αγροτουριστικό Ενδιαφέρον 2. Προτάσεις για την διαμόρφωση Αγροτουριστικών Προϊόντων 3. Προϋποθέσεις για την Ανάπτυξη του Αγροτουρισμού στο Ν. Κέρκυρας ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Lamans s.a. 3 / 17 1/2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Ανάλυση των επενδύσεων του Γ’ ΚΠΣ και των σχετικών μελετών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης 1. Την τελευταία δεκαετία διαπιστώνονται αφενός πτωτικές τάσεις του μαζικού τουρισμού 2. Η ενίσχυση και ανάπτυξη μορφών εναλλακτικού τουρισμού προσεγγίζεται ως αναπτυξιακή διέξοδος 3. στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ και έγιναν σημαντικές επενδύσεις, που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με την αναζωογόνηση του τουρισμού και του αγροτικού χώρου (70 εκ. Ευρώ ) 4. Συνολικά στοιχεία για την υλοποίηση του των εν λόγω έργων δεν παρακολουθούνται από κανένα φορέα στο νομό Κέρκυρας και ως εκ τούτου δεν υπάρχει σαφής εικόνα – αποτίμηση για την συμβολή του Γ’ ΚΠΣ 1/2

Lamans s.a. 4 / 17  Ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των τοπικών περιβαλλοντικών και πολιτισμικών στοιχείων καθώς και των τοπικών και παραδοσιακών προϊόντων.  Ενίσχυση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα για την ανάπτυξη πιστοποιημένων τοπικών παραδοσιακών προϊόντων  Βελτίωση των υποδομών για την πρόσβαση και ανάδειξη των τοπικών περιβαλλοντικών και πολιτισμικών στοιχείων  Δημιουργία δικτύων για την διασύνδεση και προώθηση των παραπάνω σε τοπικό περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.  Επαγγελματική κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού για μπορέσουν αποτελεσματικά να δραστηριοποιηθούν προς τις παραπάνω κατευθύνσεις ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Ανάλυση των επενδύσεων του Γ’ ΚΠΣ και των σχετικών μελετών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης 2/2

Lamans s.a. 5 / Υπάρχει θετική άποψη για τον αγροτουρισμό αλλά διαφαίνεται μια σύγχυση σχετικά με το τι που περιλαμβάνει. 2. Η Κέρκυρα διαθέτει τεράστιο φυσικό και πολιτιστικό πλούτο για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου και τα δυνατά σημεία υπερτερούν κατά πολύ τα αδύνατα. 3. Ο αγροτουρισμός αποτελεί προοπτική ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας αλλά:  Δεν υπάρχει σαφής προσδιορισμός του αγροτουριστικού προϊόντος  Δεν υπάρχει εστιασμένη και συντονισμένη προβολής αξιοποιώντας τις δυνατότητες των τεχνολογιών του διαδικτύου, παρά μόνο ατομικές προσπάθειες. 4. Η σημερινή πραγματικότητα είναι κατά πολύ ελλειμματική - απαιτείται σχεδιασμός πλαισίου ανάπτυξης της υπαίθρου 5. Απαιτείται η δημιουργία Τοπικών Σύμφωνων Ποιότητας και δικτύωση των επιχειρήσεων και των Αξιοθέατων με αγροτουριστικό ενδιαφέρον. 6. Απαιτείται σταθερή συγκοινωνιακή διασύνδεση των μικρών νησιών με την Κέρκυρα, τα οποία έχουν συγκριτικά πολλά πλεονεκτήματα - δυνατότητες για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Της Έρευνας για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού και εναλλακτικών μορφών τουρισμού στην ύπαιθρο του Νομού Κέρκυρας

Lamans s.a. 6 / 17  Ο Νομός Κέρκυρας διαθέτει πολλές δυνατότητες για την ανάπτυξη του Τουρισμού Υπαίθρου.  Ο φυσικός πλούτος με τις ομορφιές και τις ντόπιες ποικιλίες προϊόντων, σε συνδυασμό με την ιστορία, τα μνημεία και την κουλτούρα, αποτελούν μια γερή βάση πάνω στην οποία μπορούν να αναπτυχθούν αγροτουριστικά προϊόντα.  Οι υπάρχουσες αγροτουριστικές επιχειρήσεις και οι συναφείς δραστηριότητες που λειτουργούν δεν είναι διασυνδεδεμένη σε ένα δίκτυο συνεργασίας, μέσω του οποίου ο επισκέπτης θα έχει την δυνατότητα διανυκτέρευσης και εστίασης σε συνδυασμό με αναψυχή και απόκτηση νέων γνώσεων εμπειριών. ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Αποτύπωση των Υποδομών και Σημείων με Αγροτουριστικό Ενδιαφέρον

Lamans s.a. 7 / Ανάγκη δημιουργίας ενός οργανωτικού – συντονιστικού πλαισίου για την υποστήριξη και την προώθησή του 2. Σαφής προσδιορισμός του αγροτουριστικού προϊόντος του Νομού Κέρκυρας ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας

Lamans s.a. 8 / 17 Το οργανωτικό – συντονιστικό πλαίσιο πρέπει να συγκεντρώνει τα εξής χαρακτηριστικά: Ιδιωτικού και Δημοσίου  Συνεργασία Ιδιωτικού και Δημοσίου Τομέα  Διατομεακή Συνεργασία  Διατομεακή Συνεργασία - συνεργασία του τουρισμού με τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα  Θεσμικός φορέας, που θέτει κριτήρια πιστοποίησης και κατευθύνσεις ανάπτυξης.  Συντονιστικό όργανο για την υποστήριξη και παροχή ουσιαστικής βοήθειας για την ανάπτυξη αγροτουριστικών δραστηριοτήτων. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΥ – ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ

Lamans s.a. 9 / 17 Τα αγροτουριστικά προϊόντα ορίζονται βάσει δύο διαστάσεων: γεωγραφική: 1. Τη γεωγραφική: δικτύωση των σημείων πολιτιστικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, των μονάδων διανυχτέρευσης και εστίασης, και των μονάδων παραγωγής μεταποίησης και πώλησης παραδοσιακών προϊόντων σε συνδυασμό με τις τοπικές παραδόσεις μιας γεωγραφικής περιοχής π.χ. Αγροτουρισμός στο Όρος (ορεινός όγκος του Παντοκράτορα). 2. Τη θεματική: δικτύωση των σημείων συγκεκριμένου θεματικού ενδιαφέροντος σε συνδυασμό με τις μονάδες διανυχτέρευσης και εστίασης, τις μονάδες παραγωγής μεταποίησης και πώλησης παραδοσιακών προϊόντων και τις τοπικές παραδόσεις του Ν. Κέρκυρας, έτσι ώστε να αποτελούν μια ολοκληρωμένη πρόταση διακοπών που θα συνδυάζουν αναψυχή με μάθηση εστιασμένη σε μια θεματική περιοχή. π.χ. Οι δρόμοι του Κρασιού ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Lamans s.a. 10 / Παξοί (τουλάχιστον 30 σημεία ενδιαφέροντος) 2. Νότος (τουλάχιστον 15 σημεία ενδιαφέροντος) 3. Μέση (τουλάχιστον 200 σημεία ενδιαφέροντος) 4. Όρος (τουλάχιστον 50 σημεία ενδιαφέροντος) 5. Βοράς (τουλάχιστον 40 σημεία ενδιαφέροντος) 6. Διαπόντια (τουλάχιστον 10 σημεία ενδιαφέροντος) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

Lamans s.a. 11 / 17 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 1/3 1.Περίπατος στο Πολιτισμό και στην Παράδοση: 1.Περίπατος στο Πολιτισμό και στην Παράδοση: Παραδοσιακοί οικισμοί, Πολιτισμικά μνημεία, Θρησκευτικά μνημεία, παραδόσεις, μουσική, χορός, κλπ. τουλάχιστον 170 σημεία και στοιχεία ενδιαφέροντος) 2.Οι Δρόμοι της Ελιάς 2.Οι Δρόμοι της Ελιάς : Ελαιώνες (ιστορία – φυσική ομορφιά – ποικιλίες ελιάς - βρώσιμες ελιές- παραδοσιακές συνταγές), ελαιοτριβεία (εξέλιξη της τεχνολογίας - εργαλεία), λάδι – σαπούνι (καθημερινότητα – υγεία – πολιτισμός παραδόσεις, κλπ. τουλάχιστον 50 σημεία και στοιχεία ενδιαφέροντος) 3.Οι Δρόμοι Κρασιού : 3.Οι Δρόμοι Κρασιού : Αμπελώνες (ιστορία – ποικιλίες αμπελιού) – οινοποιεία (εξέλιξη της τεχνολογίας – εργαλεία – σημερινή παραγωγή τοπικών κρασιών) - κρασί (καθημερινότητα – υγεία – πολιτισμός – παραδόσεις, κλπ. τουλάχιστον 40 σημεία και στοιχεία ενδιαφέροντος) 4.Διαδρομές γευστικών απολαύσεων: 4.Διαδρομές γευστικών απολαύσεων: Η αστική κουζίνα (με καθαρά βενετσιάνικες επιρροές), η κουζίνα της υπαίθρου (με ενδιαφέρουσες ιδιομορφίες και επιρροές ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή - Νότος, Μέση, Βοράς, Διαπόντια και Παξοί ), η κουζίνα των ψαράδων, κλπ. τουλάχιστον 70 τοπικές συνταγές)

Lamans s.a. 12 / 17 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 2/3 5.Γεωλογικές διαδρομές: 5.Γεωλογικές διαδρομές: σπήλαια (με σταλακτίτες και σταλαγμίτες), ποικιλόμορφοι γεωλογικοί σχηματισμοί με πολλές ιδιαιτερότητες (εξάρσεις βράχων, Δολίνες και Καρστικά φαινόμενα), κλπ. τουλάχιστον 20 σημεία ενδιαφέροντος) 6.Οι δρόμοι του νερού: αναφέρονται σε όλες τις μορφές και διαδρομές νερού 6.Οι δρόμοι του νερού: αναφέρονται σε όλες τις μορφές και διαδρομές νερού (υγρότοποι – λιμναία οικοσυστήματα και λιμνοθάλασσες, ποτάμια, καταρράκτες, πηγές γλυκού νερού, θερμές πηγές, κλπ. τουλάχιστον 40 σημεία ενδιαφέροντος) 7.Παρατήρηση Πουλιών (Birdwatching): 7.Παρατήρηση Πουλιών (Birdwatching): τα λιμναία οικοσυστήματα, οι λιμνοθάλασσες, τεχνητές λίμνες, το λιβάδι του Ρόππα, η λιμνοδεξαμενή της Λευκίμμης, κλπ. τουλάχιστον 20 σημεία ενδιαφέροντος

Lamans s.a. 13 / 17 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 3/3 8.Βρώσιμα Αυτοφυή Χόρτα, Βότανα και 8.Βρώσιμα Αυτοφυή Χόρτα, Βότανα και Μανιτάρια: Που φυτρώνουν, πως τα ξεχωρίζουμε, πως τα μαζεύουμε, πως τα συντηρούμε αλλά και πως τα χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή αποτελούν κάποια από σημεία ενδιαφέροντος. Έχουν καταγραφεί 23 είδη αυτοφυών βρώσιμων χόρτων και 19 είδη βοτάνων 9.Τα Αγριολούλουδα της Κέρκυρας: πολλά και σπάνιας ομορφιάς - 9.Τα Αγριολούλουδα της Κέρκυρας: πολλά και σπάνιας ομορφιάς - χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα 36 είδη αυτοφυούς ορχιδέας. Δραστηριότητες για αναγνώριση, παρατήρηση και φωτογράφηση μπορούν να προσελκύσουν νέους επισκέπτες. 10. Το ταξίδι των αισθήσεων: 10. Το ταξίδι των αισθήσεων: επιλεκτικός συνδυασμός φυσικών τοπίων, χλωρίδας και πανίδας, παραδοσιακών προϊόντων και γεύσεων και οι εντυπώσεις που αφήνουν στις πέντε αισθήσεις, χαρακτηρίζει αυτό το τουριστικό προϊόν.

Lamans s.a. 14 / Η δικτύωση των υποδομών και σημείων ενδιαφέροντος σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση Τοπικών Συμφώνων Ποιότητας (ΤΣΠ) για την πιστοποίηση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών 2. Δημιουργία κοινού διατροφικού καλαθιού: σύνδεσή του τουρισμού με τις τοπικές διατροφικές συνήθειες – ανάδειξη «μεσογειακής – κερκυραϊκής κουζίνας» με άμεσες και ωφέλιμες σχέσεις με τον τοπικό πρωτογενή τομέα και την οικοτεχνία. 3. Πιστοποίηση ποιότητας αγροτικών προϊόντων και υπηρεσιών: Η πιστοποίηση των τοπικών - παραδοσιακών προϊόντων είναι μια διαδικασία που διασφαλίζει την ποιότητά τους και αναδεικνύει την ταυτότητα της περιοχής, που τα παράγει. 4. Δημιουργία ηλεκτρονικής αγοράς (marketplace) : πολύγλωσσης - σύγχρονης και εστιασμένης στη προβολή του αγροτουριστικού προϊόντος (διαδυκτιακές εφαρμογές – wikipedia, google maps, κλπ.) Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας 1/3

Lamans s.a. 15 / Κατάρτιση απασχολουμένων σε Τουρισμό: άμεσα σχετιζόμενη με την ανάπτυξη του τουρισμού της υπαίθρου και με την ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών ώστε τα στελέχη που θα συμμετέχουν να αποτελέσουν τους τοπικούς ξεναγούς προς τους επισκέπτες. 6. Ενίσχυση του Αγροτουρισμού μέσω της μετατροπής μονάδων παραγωγής τοπικών προϊόντων σε επισκέψιμους και φιλικούς προς τους επισκέπτες τόπους που θα λειτουργούν ως χώροι εκπαίδευσης και προβολής των τοπικών προϊόντων και της γαστρονομίας 7. Ενίσχυση και Αξιοποίηση της Γεωργικής Παραγωγής μέσω της υποστήριξης της βιολογικής καλλιέργειας, των τοπικών ποικιλιών και της δημιουργίας αντίστοιχων μεταποιητικών μονάδων για την αξιοποίηση των προϊόντων και των υποπροϊόντων της γεωργικής παραγωγής Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας 2/3

Lamans s.a. 16 / Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: 8. Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: μέσω της ανάδειξης αξιοθέατων, μνημείων, κλπ. σηματοδότησης και ενίσχυσης των πολιτιστικών εκδηλώσεων 9. Χαρτογράφηση περιπατητικών μονοπατιών: συνοδευόμενη από αναλυτικές πληροφορίες, όπως: Αφετηρία – Τέρμα - Μήκος διαδρομής - Υψομετρική διαβάθμιση – Σήμανση - Βαθμός δυσκολίας – Βλάστηση – Πανίδα - Ενδιαφέροντα σημεία - Σημεία Ξεκούρασης, κλπ. 10. Δημιουργία δικτύου σημείων πληροφόρησης: που θα προβάλλουν πληροφορίες για τις περιοχές (σημεία ενδιαφέροντος, υποδομές, κοινωνικά, πολιτιστικά, παραγωγικά, οικονομικά χαρακτηριστικά, κλπ.) Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου στο Ν. Κέρκυρας 3/3

Lamans s.a. 17 / Αξιοποίηση «ανοικτών» διαδικτυακών Εφαρμογών «mashups» - ΔΩΡΕΑΝ 2. Δημιουργία Δικτύου συνεργασίας των εμπλεκομένων & αξιοποίηση εργασιών της Μέσης εκπαίδευσης στο πλαίσιο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και άλλων σχετικών εργασιών 3. Δημιουργία Συμφώνου Ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών 4. Υποβολή φακέλων για την Πιστοποίηση των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων (ως ΠΟΠ, ΠΓΕ ή ΕΠΠΕ κατά περίπτωση) 5. Διατομεακή Συνεργασία - συνεργασία του τουρισμού με τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα σε τοπικό επίπεδο για την διαμόρφωση Πολιτικής ανάπτυξης του Τουρισμού Υπαίθρου Προτεινόμενες Άμεσες Ενέργειες