ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΝΕΜΗΣ ΦΕΛΩΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ) Τι σημαίνει για σας, λαϊκή παράδοση; Είναι ζωντανή σήμερα η παράδοσή μας; Ακούτε παραδοσιακή μουσική; Στην οικογένειά σας υπάρχουν στοιχεία της παράδοσης της περιοχής μας; Ποια ήθη και έθιμα υπάρχουν σήμερα στην ευρύτερη κοινωνία; Λαϊκή φορεσιά: φορέματα για διάφορες περιστάσεις της ζωής. Ποια η ζωή στο χωριό; (από διηγήσεις παππούδων). Παροιμίες:έρευνα για παροιμίες και τη σημασία τους σήμερα και ,ενδεχόμενα, παλιότερα.

περιοχής (δειγματοληψία κατά στρώματα) ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ:ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ (ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΙΑΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ) (ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ) 1. Άξονες -Υποθέματα: Πληθυσμός-κοινωνική και οικονομική κατάσταση 2. Βασικές έννοιες Επιστήμη, Λαογραφία,Έρευνα 3 .Διάρκεια: Ένα τετράμηνο 4. Πηγές πληροφόρησης: Ο ανδρικός και γυναικείος πληθυσμός της περιοχής (δειγματοληψία κατά στρώματα) Συνεντεύξεις, Φωτογραφίες που καταδεικνύουν τον τρόπο ζωής μιας μικρής περιοχής.

ΣΤΟΧΟΙ Α. Νοητικός τομέας (Γνώση ορολογίας, τρόπων και μέσων έρευνας) Α. Νοητικός τομέας (Γνώση ορολογίας, τρόπων και μέσων έρευνας) Να κατανοήσουν οι μαθητές βασικές έννοιες, πριν ξεκινήσουν την έρευνα .Να συνηθίσουν στην εφαρμογή (μεταφορά μάθησης), ανάλυση( στοιχείων- σχέσεων -κοινωνικών δομών), σύνθεση (παραγωγή ανακοινώσεων- σχεδίων) και αξιολόγηση (κρίση σε σχέση με τους σκοπούς και με προκαθορισμένα κριτήρια

ΣΤΟΧΟΙ Β. Συναισθηματικός Τομέας Β. Συναισθηματικός Τομέας Να ενεργοποιηθεί η προθυμία, η ενεργός συμμετοχή, η απόδοση της αξίας σε ό,τι ερευνούν. Να κατανοήσουν τη Φιλοσοφία ζωής και τέλος την ποιότητα ζωής της συγκεκριμένης κοινωνίας. Δημοσίευση της έρευνας και των αποτελεσμάτων της, στο χώρο του σχολείου.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ (ΑΝΑΛΥΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ) Κοιτάζοντας στο λεξικό, θα δούμε ότι «Λαογραφία είναι η επιστήμη που μελετάει τις παραδοσιακές εκφράσεις ενός λαϊκού πολιτισμού». Ο Μ .Μερακλής δίνει ένα λίγο διαφορετικό ορισμό. «Ή λαογραφία έχει ένα ξεκάθαρο αντικείμενο έρευνας τον λαό μιας χώρας, ολόκληρο το λαό, όπως αυτός εκφράζεται μέσω του πολιτισμού του, τον οποίο και συνεχώς πλάθει, χρησιμοποιώντας στοιχεία της παράδοσης μαζί με νέα στοιχεία που του προσφέρει το παρόν, οι νέες κάθε φορά συνθήκες. Η λαογραφία διαφέρει από την ιστορία η οποία είναι «η επιστήμη που μελετά και ερμηνεύει σημαντικά γεγονότα, που αναφέρονται σε έθνη, πρόσωπα, χώρες, ορισμένες περιόδους της ζωής των λαών» .Ή ιστορία μελετά μόνο το παρελθόν .Η λαογραφία διαφέρει και από την Κοινωνιολογία, που μελετά την εξέλιξη των κοινωνιών ως προς τους Θεσμούς, την ταξική σύνθεση, την πολιτική οργάνωση, γιατί αυτή «όταν διατυπώνει τους νόμους της, μένει αδιάφορη για τις ψυχικές και πνευματικές διαθέσεις και αντιδράσεις ενός λαού, καθώς και για την ποικιλία των μορφών που ο λαός δίνει σ' αυτές. Ή επιστήμη της λαογραφίας, στηρίζεται όμως στα δεδομένα της ιστορικής έρευνας, τα δεδομένα της Κοινωνιολογίας, όπως και της Κοινωνιογλωσσολογίας, για να διατυπώσει τους προβληματισμούς της και τα συμπεράσματά της. Τέλος χρησιμοποιεί τα δεδομένα όποιας άλλης επιστήμης μπορεί ικανοποιητικά να ερμηνεύσει κάποιο φαινόμενο που μελετά.

Μεθοδολογία έρευνας Θα δούμε τον παραδοσιακό πολιτισμό όχι ως σύνολο δένδρων , αλλά ως δάσος, ως οργανικό δηλαδή σύνολο τομέων ή μορφών ζωής, που χαρακτηρίζονται από αλληλουχία και παρουσιάζουν μια σειρά αλληλεπιδράσεων, ώστε τυχόν ερμηνευτική προσέγγιση ενός απ' αυτούς, να απαιτεί παράλληλη συνεξέταση όλων των συναφών ή εμπλεκομένων στοιχείων . Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η λαϊκή τέχνη, το περιεχόμενο της οποίας δεν περιορίζεται πια στην εξέταση των διακοσμητικών στοιχείων, αλλά προχωρά –ή τουλάχιστον πρέπει να προχωρά -στη μελέτη των εργαστηρίων με τις κοινωνικές εργασιακές κ.λπ. σχέσης των μαστόρων, στη μελέτη του συστήματος παραγωγής απ' την ανάγκη της λαϊκής τεχνολογίας, στην έρευνα του συστήματος διακίνησης των προϊόντων κ.λπ. Πρέπει αρχικά να διακρίνουμε τις επιρροές, ανάλογα με τη φύση τους, σε πνευματικές και τεχνικές ή τεχνολογικές. Οι τελευταίες αφορούν νέα μηχανήματα, αλλαγές στον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας, οφειλόμενες σε εισαγωγή και ευρεία χρήση νέων μηχανημάτων , νέες μηχανικές πρακτικές. Οι πρώτες αφορούν νέες ιδέες και σχήματα, νέες νοοτροπίες, που προσπαθούν να διεισδύσουν και να επιφέρουν αλλαγές στα ισχύοντα.

Συμπέρασμα Για να καταγραφεί η λαϊκή ψυχή πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε, όσο, το δυνατόν, πιο πλήρη αξιολόγηση των απαντήσεων. Εκείνο που ενδιαφέρει είναι όχι να καταδικάσουμε κάποιον επειδή έχει διαφορετική άποψη απ' τους άλλους, αλλά να βρούμε και να καταγράψουμε τα βιώματα κάποιων ανθρώπων , τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, τις διαφορές τους, τα μαγικά - μυθικά στοιχεία που ενδεχομένως υπάρχουν, με απώτερο σκοπό όχι να τους κρίνουμε και ίσως κατακρίνουμε αλλά να μπούμε στα βάθη της λαϊκής κουλτούρας και να κατανοήσουμε τη δομή μιας μικρής κοινωνίας.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΩΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΦΕΤΗΡΙΑ Συνεργατική μάθηση (collaborative learning): ορίζεται οποιαδήποτε διαδικασία ομαδικής μάθησης στην οποία λαμβάνουν χώρα τουλάχιστον κάποιες από τις σημαντικές μαθησιακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μαθητών ("οριζόντιες αλληλεπιδράσεις") Συνεργάζομαι, σημαίνει εργάζομαι μαζί με κάποιον άλλο. Η συνεργατική μάθηση σημαίνει ότι τόσο οι καθηγητές όσο και οι μαθητές είναι ενεργοί συμμέτοχοι στη μαθησιακή διαδικασία - η γνώση δεν είναι κάτι που παραδίδεται στους μαθητές, παρά κάτι που προκύπτει από τον ενεργό διάλογο μεταξύ αυτών που προσπαθούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν έννοιες και τεχνικές.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Έτσι ακριβώς, στις κοινότητες μάθησης «η εκπαίδευση δεν περιλαμβάνει απλά το ξεχείλισμα του μαθητή με γνώσεις από τον καθηγητή. Η απόκτηση γνώσης είναι μια διαδραστική διαδικασία, όχι μια συσσώρευση απαντήσεων για το Trivial Pursuit.» [Whipple 1987] Η συμμετοχή στις κοινότητες μάθησης, στην καλύτερη μορφή της, διαμορφώνει την ικανότητα των μαθητών να μαθαίνουν από μόνοι τους, έξω από το ‘προστατευόμενο’ περιβάλλον του εκπαιδευτικού οργανισμού [Johnson and Johnson 1990]. Επιπλέον, η συνεργασία έχει ως αποτέλεσμα ένα επίπεδο γνώσης της κοινότητας που είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των γνώσεων του κάθε μέλους ξεχωριστά: «οι συνεργατικές δραστηριότητες οδηγούν στην ανερχόμενη γνώση, που είναι το αποτέλεσμα της διάδρασης μεταξύ (όχι της συνάθροισης) των γνώσεων και απόψεων όλων όσων συμμετέχουν στο σχηματισμό της» [Whipple 1987].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ www.wikipedia.gr Ν.ΦΕΛΩΝΗΣ: ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ,ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ 2003 Μ.ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΟΔΥΣΣΕΑΣ www.wikipedia.gr Μ.ΜΕΡΑΚΛΗΣ: Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΠΑΝ.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ) ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ GOOGLE ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΖΑΝ ΖΙΓΚΛΕΡ <<ΣΤΡΕΨΤΕ ΤΑ ΟΠΛΑ>> ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ U.ECO: Η ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ, ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ <<ΔΙΑΒΑΖΩ>> ΤΕΥΧΟΣ 245 ΜΕ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤ.ΗΜΕΛΛΟΣ : ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ (ΠΑΝ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ)