ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕΛΕΣΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010-2011 Η ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΡΚΗ & ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗΣ

1. Σίτιση του κόσμου: Γεωργία Σήμερα, πάνω από 900 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από την πείνα. Η αγορά δημητριακών βρίσκεται στο έλεος μιας κακής σοδείας που μπορεί να απειλήσει εκατομμύρια κόσμο, όπως φάνηκε το 2008. Τι θα γίνει όταν, το 2005, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια; Η πρόκληση του 21ου αιώνα είναι η λεγόμενη αειφόρος γεωργία. Χρειάζεται να συνδυαστούν οι οικολογικότερες μέθοδοι καλλιέργειας για αρκετά υψηλή παραγωγή, ώστε να σιτιστεί ο πλανήτης, να επιτευχθεί μια ''διπλή πράσινη δύναμη'' μετά την πρώτη γεωργική επανάσταση της δεκαετίας του 1950. Η λεγόμενη Αειφόρος Γεωργία είναι το βασικό μέσο που θα οδηγήσει προς αυτή την κατεύθυνση, χρησιμοποιώντας περισσότερο τη δυναμική των οικοσυστημάτων, περιορίζοντας το όργωμα των εδαφών, αξιοποιώντας τους φυσικούς θηρευτές και την εναλλαγή των καλλιεργειών, περιορίζοντας τελικά τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα.

2. Αυτό το γνωρίζατε; Τα απορρίμματα τροφίμων στη Γαλλία φτάνουν για τη σίτιση όσων υποσιτίζονται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ενώ η ποσότητα τροφίμων που καταλήγει στα σκουπίδια στη Ιταλία θα μπορούσε να βάλει τέλος στην πείνα στην Αιθιοπία. Εσείς πετάτε φαγητό στα σκουπίδια; Δοκιμάστε να διαχωρίσετε τα απορρίμματα τροφίμων από τα υπόλοιπα για να δείτε πόσοι άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν τραφεί με αυτά!

3. Ένας καλύτερος τρόπος ζωής με όρια Δε μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε όπως σήμερα. Στις ανεπτυγμένες χώρες, το πρόβλημά μας είναι η υπερκατανάλωση, αφού χρησιμοποιούμε περισσότερα απ' όσα χρειαζόμαστε πραγματικά. Σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο πληθυσμό παγκοσμίως και τη διευρυνόμενη επιρροή της καταναλωτικής μας κουλτούρας, ο πλανήτης δεν αντέχει άλλο. Έχει φτάσει στα οικολογικά του όρια. Οι φυσικοί πόροι γίνονται όλο και λιγότεροι ενώ γίνεται όλο και πιο δύσκολη και επιβλαβής η αφαίρεσή τους. Μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα, με όρια, αν κάνουμε μικρές αλλαγές στις συνήθειές μας.

; 4. Αυτό το γνωρίζατε Οι πολίτες της ΕΕ αποτελούν λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, καταναλώνουν όμως το 50% της παγκόσμιας παραγωγής κρέατος, το 25% του χαρτιού και το 15% της ενέργειας. Ωραίες καλοκαιρινές διακοπές, συνομιλία στο διαδίκτυο με φίλους, κατανάλωση κρέατος κάθε μέρα... οι περισσότεροι Ευρωπαίοι απολαμβάνουν μια ζωή με πολλά αγαθά. Είναι όμως αυτός ο τρόπος ζωής ευεργετικός για το πλανήτη μας; Στην πραγματικότητα η όλο και αυξανόμενη ζήτηση για περισσότερα και καλύτερα προϊόντα έχει αρνητικές συνέπειες για τον κόσμο γύρω μας.

5. Πείνα, φτώχεια, έλλειψη βασικής εκπαίδευσης. Ένας φαύλος κύκλος, από τον οποίο προσπαθούν να ξεφύγουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη. Λίγοι τελικά θα τα καταφέρουν. Κάθε 6 δευτερόλεπτα ένα παιδί πεθαίνει από την πείνα ή από αιτία που συνδέονται με την πέινα. Περίπου 850 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποσιτίζονται, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά.

6. World Food Programme. Στους ανθρώπους αυτούς, το World Food Programme του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών προσπαθεί να δώσει μια ευκαιρία. Το πρόγραμμα παρέχει τροφή σε 90 εκατομμύρια φτωχούς ανθρώπους κάθε χρόνο. Το πιο σημαντικό στην περίπτωση των παιδιών είναι ότι τα γεύματα προσφέρονται μέσα στο σχολείο, σε συνδυασμό με την αποστολή βασικών ειδών διατροφής στο σπίτι των μαθητών. Το WFP παρέχει σχολικά γεύματα σε παιδιά αναπτυσσόμενων χωρών για παραπάνω από 40 χρόνια. Το 2007, το World Food Programme τάισε 86,1 εκατ. ανθρώπους, εκ τον οποίων 53,6εκατ ήταν παιδιά, σε περίπου 80 χώρες. Η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο μπορεί να γίνει πραγματικότητα για εκατομμύρια συνανθρώπους μας, αρκεί να το θελήσουμε.

7. Γεωργική Επανάσταση Η γεωργική επανάσταση πέτυχε; Ο όρος αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό της γεωργίας στις χώρες που αναπτύχθηκαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως την περίοδο 1960- 1970. Η καλή πλευρά ήταν ότι η επιλογή παραγωγικότερων ποικιλιών και η χρήση φυτοφαρμάκων επέτρεψαν τη σημαντική αύξηση της απόδοσης. Οι μεγάλοι λιμοί που μάστιζαν τις εν λόγω χώρες αντιμετωπίστηκαν. Η κακή πλευρά ήταν το πολύ υψηλό οικολογικό κόστος. Τα φυτοφάρμακα μόλυναν τα επιφανειακά ύδατα και τον υδροφόρο ορίζοντα. Από την άλλη, ολοένα και νεότερα στοιχεία προκύπτουν σχετικά με την επικινδυνότητα αυτών των προϊόντων. Αν και ορισμένα προϊόντα καταργήθηκαν στη Δύση, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στις φτωχότερες χώρες. Από την άλλη, η γεωργική επανάσταση αντιστρέφει μια παλιά αρχή. Οι γεωργοί για χρόνια προσάρμοζαν τις ποικιλίες στα εδάφη τους, γεγονός που επέτρεπε την εμφάνιση ντόπιων ποικιλιών και προϊόντων ονομασίας προέλευσης. Η νέα γεωργία κάνει το αντίστροφο: καταφεύγει σε υπερπαραγωγικές ποικιλίες, που αναπτύχθηκαν στα εργαστήρια, και προσαρμόζει τα εδάφη σε αυτές μέσω μεγάλων ποσοτήτων λιπασμάτων. Αυτά τα τελευταία, όμως, αλλοιώνουν τα οικοσυστήματα και ευνοούν, για παράδειγμα, την ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών φυκιών ή βακτηρίων που, σε μεγάλες ποσότητες, με απρόβλεπτες επιπτώσεις στη ζωή των οικοσυστημάτων.

8. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉ ΓΕΩΡΓΙΑ Σήμερα, τρώμε πετρέλαιο. Τα λιπάσματα, απαραίτητα για τη σύγχρονη γεωργία, είναι στην πραγματικότητα, στο μεγαλύτερο μέρος τους, προϊόντα της πετροχημικής βιομηχανίας. Και δεν είναι μόνο αυτό. Το διατροφικό σύστημα της Δύσης βασίζεται σε ένα σύστημα εισαγωγών και διανομής το οποίο στηρίζεται, με τη σειρά του, στις μεταφορές. Η αεροπορική εισαγωγή των προϊόντων στην Ευρώπη απαιτεί την εκπομπή ποσότητας αερίων του θερμοκηπίου ίσης με 4 ή 5 φορές το βάρος τους! Και όχι μόνο. Το σύστημα διανομής τους εξαρτάται πλήρως από τα φορτηγά που κυκλοφορούν μέρα νύχτα για να τροφοδοτούν τα σούπερ μάρκετ. Συχνά, ένα τρόφιμο παράγεται σε μια χώρα, υφίσταται επεξεργασία σε μια άλλη και πωλείται σε μια τρίτη. Μια μελέτη υπολόγισε ότι τα διαφορετικά υλικά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενός απλού γιαουρτιού με φρούτα μπορεί να διανύσουν συνολικά 9.000 χλμ.

9.ΔΙΑΒΡΩΣΗ Γύρω στο 40% των καλλιεργήσιμων εδαφών του πλανήτη υποβαθμίζονται επίσης στις μέρες μας, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Οι αιτίες είναι πολλές: αποψίλωση των δασών, εντατική βόσκηση,<<ακατάλληλες >> γεωργικές πρακτικές πουσχετίζονται συχνά με εντατική αξιοποίηση ή ανεξέλεγκτη άρδευση, η οποία αυξάνει την αλατότητα των εδαφών, κ.λπ.

10.ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ/GTO) θα βοηθήσουν στην σίτιση του κόσμου; Αυτό είναι ένα απο τα βασικά επιχειρήματα που προβάλλονται για την υπεράσπιση της χρήσης τους στη γεωργία. Το πρόβλημα, όμως. Όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες θέσεις υπέρ των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, είναι ότι το επιχείρημα δύσκολα επαληθεύεται. Στην καλύτερη περίπτωση, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα επιτρέπουν μερική βελτίωση της παραγωγής. Οι επιπτώσεις τους, όμως, στο περιβάλλον, και κυρίως στην υγεία, η τυχαία επιλογή γονιδίων και η αδυναμία αναστροφής του φαινομένου προκαλούν έντονες αντιδράσεις. Το 2008, καταλάμβαναν 1.250.000 τ.χλμ. σε 25 χώρες. Το 72%τη καλλιεργούμενης σόγιας είναι γενετικά τροποποιημένη, το 47% του βαμβακιού, το 23% του καλαμποκιού και το 21% της ελαιοκράμβης. Επιπλέον, ελήφθησαν μέτρα σε διεθνές επίπεδο μέσω της διεθνούς σύμβασης για τη βιολογική ποικιλία. Αφορούν κυρ΄΄ιως τη σήμανση των προϊόντων που παρασκευάζονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Αν και κάποιοι θεωρούν τα μέτρα αυτά ανεπαρκή, έχουν σαν στόχο να ενημερώσουν τους καταναλωτές που δεν εγκρίνουντα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα να μην τα χρησιμοποιούν.

11. ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Καταναλώνουμε ολοένα και περισσότερο κρέας. Γιατί; Από τη μία, ολοένα και πληθαίνουμε, από την άλλη, ολοένα και περισσότεροι έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν κρέας. Αυτό το τελευταίο είναι προφανώς καλό, καθώς σημαίνει ότι καλύπτονται πολλές διατροφικές ανάγκες. Έχει, όμως, και τα μειονεκτήματά του. Προκειμένου να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση, η κτηνοτροφία γενικεύεται. Για την εκτροφή ζώων, όμως, χρειάζεται χώρος, ο οποίος συχνά αφαιρείται από δάση. Η σίτιση των ζώων σε χώρους εντατικήε εκτροφής –κλειστούς και πολύ περιορισμένους- απαιτεί μεγάλες ποσότητες χόρτου και δημητριακών: για να παραχθεί ένα κιλό βοδινού κρέατος, χρειάζονται επτά κιλά σόγια ή καλαμπόκι (μόνο δύο κιλά για τα κοτόπουλα). Τα εδάφη που καλλιεργείται η δόγια έχουν αφαιρεθεί κυρίως από το δάσος του Αμαζονίου. Η αποψίλωση προκαλεί, βέβαια, μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου. Αν προσθέσουμε τις άμεσες εκπομπές από τα ζώα και την εκμετάλλευση, καταλήγουμε στο ότι η κτηνοτροφία ευθύνεται για το 18% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου! Η εντατική εκτροφή έχει κι άλλες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ενώ χρειάζονται 1.000 με 2.000 λίτρα νέρο για την παραγωγή ενός κιλού σιταριού, χρειάζονται πάνω από 10.000 λίτρα για ένα κιλό βοδινού. Από την άλλη, αντιβιοτικά και ορμόνες προστίθενται στις ζωοτροφές. Τέλος, τα ζώα εκτρέφονται συχνά και σφάζονται σε άθλιες συνθήκες, γεγονός που εγείρει ηθικά ερωτήματα. Ο περιορισμός της κατανάλωσης κρέατος, από τους ανθρώπους που το τρώνε πολλές φορές την εβδομάδα, είναι λοιπόν ένας εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος προστασίας του πλανήτη.

Παρουσίαση Εργασίας Α’ Λυκείου Μελεσών Τέλος Παρουσίαση Εργασίας Α’ Λυκείου Μελεσών Μαρία Μπέρκη & Γιάννης Φραγκουλάκης