ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΪΚΙΩΝ 1 ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΚΑΡΙΑ

1 ΤΡΕΧΑΤΗΡΙ ΤΟ ΤΡΕΧΑΝΗΡΙ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΣΚΑΡΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΑΞΕΙΟΠΛΟΟ

2 ΛΙΜΠΕΡΤΥ Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο κατασκευάστηκε ένα νέο είδος ξύλινου σκάφους, το οποίο ονομάστηκε Λίμπερτι, από τα σύγχρονα του σιδερένια σκάφη που κατασκευάζονταν μαζικά στην Αμερική. .

ΤΟ ΚΑΡΑΒΟΣΚΑΡΟ Τα Καραβόσκαρα ήταν συνήθως δίστηλα ή τρίστηλα και το σχήμα του πλωριού ποδοστάματος. Η πρύμνη του καραβόσκαρου, έχει σχήμα ελλειψοειδές στο επίπεδο του καταστρώματος. Κατεβαίνοντας προς τα κάτω το σχήμα αυτό στενεύει για να καταλήξει στο ξύλο του ποδοστάματος. Το πλωριό ποδόσταμα στο Καραβόσκαρο, παρουσιάζει διπλή καμπυλότητα με κυρτό το κάτω και κοίλο το επάνω τμήμα του Το καραβόσκαρο είναι από τα στενότερα ελληνικά σκαριά στο κατάστρωμά του, ακολουθώντας κάποιες αναλογίες στο σχήμα του που είναι επηρεασμένες από δυτικοευρωπαϊκές ναυπηγικές παραδόσεις. Το καραβόσκαρο ήταν εμπορικό αλλά και αλιευτικό. Μια συνηθισμένη μεταπολεμική παραλλαγή του, ήταν το σκάφος με πλώρη τρεχαντήρι και πρύμνη καραβόσκαρο. Ο συνδυασμός αυτός έδινε το μέγιστο δυνατό πλάτος καταστρώματος στη μέση του σκάφους αλλά και στην πρύμνη που ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για το ψάρεμα της ανεμότρατας. Τα Καραβόσκαρα ήταν συνήθως δίστηλα ή τρίστηλα

. Το πέραμα Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Περάματος, είναι η μορφή της πλώρης και της πρύμνης του. Τα Περάματα είναι σκάφη οξύπρυμνα και οξύπλωρα. Το ποδόσταμο πρύμνης της ήταν ευθύ, με ελαφριά κλίση προς τα πίσω, ενώ το ποδόσταμο της πλώρης τους ήταν επίσης ευθύ με μεγαλύτερη κλίση προς τα εμπρός απ’ ότι αυτό της πρύμνης. Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο του Περάματος ήταν το παραπέτο της πρύμνης και της πλώρης. Στην πρύμνη, το παραπέτο σταματούσε με ένα καμπυλωμένο κόψιμο πριν το ποδόσταμο και μια ξύλινη κωνική επιφάνεια έδενε τις απολήξεις των δύο παραπέτων, από τις δύο μεριές του σκάφους και το κατάστρωμα, με το επάνω τμήμα του ποδοστάματος. Στην πλώρη, το παραπέτο κατέληγε ένα κατακόρυφο ξύλινο επίπεδο, που ήταν τοποθετημένο ως προς τον άξονα του σκάφους. Το στοιχείο αυτό λεγόταν «καθρέπτης». Τα Περάματα αν και θεωρούνται πλατιά σκάφη, είχαν στενότερο κατάστρωμα απ’ ότι τα τρεχαντήρια. Τα Περάματα χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά επιβατών. Τα Περάματα έφταναν τους 400-500 τόννους και ήταν από τα μεγαλύτερα ελληνικά σκάφη. Η βασική χρήση του σκάφους αυτού ήταν για την μεταφορά εμπορευμάτων καθώς και για την αλιεία. Επίσης σήμερα υπάρχουν παλαιά Περάματα που έχουν μετασκευαστεί σε σκάφη αναψυχής.

Βαρκαλάς Οφείλει την ονομασία του στη μορφή της πρύμνης του Βαρκαλάς Οφείλει την ονομασία του στη μορφή της πρύμνης του. Η πρύμνη του σκάφους αυτού σταματά απότομα, με ένα ξύλινο επίπεδο που βρίσκεται εγκάρσια στον άξονα του σκάφους Το στοιχείο αυτό λέγεται «τάκος» και μπορεί να είναι κατακόρυφο ή με κλίση προς τα πίσω. Το σχήμα και το μέγεθός του ποικίλει, αφού ο βαρκαλάς κατασκευαζόταν σε διάφορες τοπικές παραλλαγές. Ο τάκος παλαιότερα είχε διάφορες ανάγλυφες διακοσμήσεις, με γεωμετρικά θέματα στην πίσω όψη του. Το στοιχείο του τάκου που υπάρχει πάντα στην πρύμνη του Βαρκαλά, εξασφαλίζει στο σκάφος αυτό πλατύτερο κατάστρωμα στην πρύμνη απ' ότι σε όλα τα ελληνικά παραδοσιακά σκάφη . 'Εχουν κατασκευαστεί Βαρκαλάδες με διάφορα είδη πλώρης και τα πoδoστάματά τους μπορεί να είναι κατακόρυφα, ευθύγραμμα και λοξά προς τα εμπρός ή και παρόμοια με αυτά των καραβόσκαρων. Επίσης το σχήμα του ποδοστάματος του σκάφους, είναι άμεσα συνδεδεμένο με το σχήμα των γειτονικών νομέων του σκελετού του και συνεπώς με τη συνολική μορφή της πλώρης του σκάφους. Βαρκαλάδες κατασκευάζονταν προπολεμικά σε μεγάλες διαστάσεις. Τα κυριότερα μέρη όπου χτίστηκαν μεγάλοι Βαρελάδες, είναι η Σάμος (μέχρι 180 τόνους χωρητικότητα), η Ικαρία, οι Φούρνοι, η Μυτιλήνη, η Σκιάθος και στα Δωδεκάνησα η Σύμη, η Κάλυμνος, η Κάσος και η Ρόδος. Στις Σπέτσες είχε κατασκευαστεί προπολεμικά ένας Βαρκαλάς χωρητικότητας περίπου 250 τόνων. Σήμερα ωστόσο, οι μεγάλοι Βαρκαλάδες είναι ιδιαίτερα σπάνια σκάφη.

Το Γατζάο Το σκάφος αυτό, είναι οξύπρυμνο και οξύπλωρο Το Γατζάο Το σκάφος αυτό, είναι οξύπρυμνο και οξύπλωρο. . Το πρυμνιό του ποδόσταμα είναι ευθύ και με μικρή κλίση προς τα πίσω. Το πλώριο ποδόσταμα, είναι λιγώτερο κυρτό απ' ότι αυτό του τρεχαντηριού και πιο κοντά στην κατακόρυφη θέση. Ενώ ο μεσαίος νομέας του Γατζάο, είναι όμοιος με αυτόν του τρεχαντηριού, η πλώρη και η πρύμνη του σκάφους είναι περισσότερο κυρτωμένοι, δημιουργώντας έτσι ένα φαρδύτερο κατάστρωμα στην πλώρη και στην πρύμνη. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, το Γατζάο ήταν σκάφος φαρδύ με έντονη σιμότητα στο κατάστρωμα. Το μέσο πλάτος στο ύψος του καταστρώματος ήταν μεγαλύτερο απ’ ότι στα αντίστοιχα τρεχαντήρια. Τα Γατζάο κατασκευάζονταν στα Επτάνησα, στην Κέρκυρα, στην Ιθάκη, στη Λευκάδα, στο Μεγανήσι, στην Καλαμάτα και στην Μεθώνη. Το σκάφος αυτό έπαψε να κατασκευάζεται μεταπολεμικά. Το Γατζάο ήταν συνήθως εμπορικό σκάφος και το μέγεθος που κατασκευαζόταν ήταν όμοιο με αυτό του τρεχαντηριού.

Μπότης (Κούτουλο) Ήταν ένα σκάφος παρόμοιο με το τρεχαντήρι, αλλά και τα δυο ποδοστάματά του ήταν ευθύγραμμα αντί για κυρτά σχήμα. Το σχήμα αυτό των ποδοσταμάτων του, καθόριζε και τη γενικότερη μορφή της πλώρης και της πρύμνης του. Οι νομείς του σκάφους σε αυτές τις περιοχές ήταν λιγότερο κυρτοί, απ' ότι αυτοί του τρεχαντηριού, ενώ το κατάστρωμα στην πλώρη και στην πρύμνη ήταν λιγότερο πλατύ από το αντίστοιχο του τρεχαντηριού. Οι Μπότηδες ήταν εμπορικά σκάφη. Οι μεγαλύτεροι Μπότηδες, κατασκευάζονταν στη Μυτιλήνη, στη Χίο, στη Σάμο και στη Σύμη, ενώ μικρότεροι Μπότηδες κατασκευάστηκαν στα περισσότερα ελληνικά ναυπηγεία

κ Tράτα Το σκάφος αυτό είναι επίσης οξύπρυμνο και οξύπλωρο. Το χαρακτηριστικό στοιχείο της τράτας είναι το ξύλινο στοιχείο, σχήμα της τράτας είναι το ξύλινο στοιχείο, σχήματος εμβόλου, που υπάρχει στερεωμένο εμπρός από το πλωριό ποδόσταμα. Το στοιχείο αυτό, λεγόταν στα περισσότερα μέρη «γκάγκα» και χρησίμευε στο είδος ψαρέματος που γινόταν με το σκάφος αυτό και που ονομαζόταν επίσης τράτα. Η Τράτα ήταν στενότερη απ' ότι όλα τα άλλα συγγενικά σκάφη, όμως, το κατάστρωμα του σκάφους κατασκευαζόταν αρκετά φαρδύ στην πρύμνη, για να τοποθετούνται τα δίχτυα του ψαρέματος. Έτσι οι νομείς στην πρύμνη του σκάφους είχαν έντονα κοίλο σχήμα, ενώ μια μικρή ξύλινη επέκταση του καταστρώματος έξω από την πρύμνη κατασκευαζόταν σε μερικά μέρη, όπως στη Λήμνο, για τον ίδιο λόγο. Ήταν κυρίως κωπήλατο σκάφος, και το μήκος της καθοριζόταν άμεσα από, τον αριθμό των σελμάτων (πάγκων) για τους κωπηλάτες.

Τσερνίκι Σκάφος οξύπρυμνο και οξύπλωρο Τσερνίκι Σκάφος οξύπρυμνο και οξύπλωρο. Το σκάφος αυτό είχε ίσια τα δυο ποδοστάματά του , ενώ το πλωριό ποδόσταμα ήταν πιο λοξό προς τα εμπρός από ότι αυτό του περάματος. Στην πλώρη το σκάφος δεν είχε το στοιχείο του «κάτσουλα», όπως στο πέραμα και το μικρό του παραπέτο κατέληγε πάνω στο ποδόσταμο .