Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Βιώσιμη Ανάπτυξη και Μεταλλευτική Πολιτική Καθ. Ζαχαρίας Αγιουτάντης Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείο Κρήτης 29 Φεβρουαρίου 2012 Εθνική Πολιτική για την αξιοποίηση των ΟΠΥ

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Σύνοψη παρουσίασης •Τι είναι η Μεταλλευτική Πολιτική •Παραδείγματα «κακής» Μεταλλευτικής Πολιτικής •Παραδείγματα «σωστής» Μεταλλευτικής Πολιτικής •Συμπεράσματα

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Διεθνείς όροι μεταλλευτικής πολιτικής •“minerals policy”, •“minerals planning policy”, •“mining policy”, •“mining law”, •“mining act”

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Όλοι ξέρουμε …. •Η εξόρυξη των ΟΠΥ εντάσσεται κυρίως στην πρωτογενή παραγωγή •Η αξιοποίηση των ΟΠΥ μπορεί να ενταχθεί στην πρωτογενή ή δευτερογενή παραγωγή •Οι ΟΠΥ είναι μοχλός ανάπτυξης και η σύγχρονη κοινωνία και οικονομία εξαρτάται άμεσα από τις ΟΠΥ •Σκυρόδεμα, ασφαλτοτάπητες, επιχρίσματα αποτελούνται βασικά από ΟΠΥ

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Επίσης ξέρουμε …. •Ο λιγνίτης εξασφάλιζε και εξασφαλίζει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια •Η χώρα έχει εξάγει μεγάλες ποσότητες βιομηχανικών ορυκτών όπως μπετονίτη, περλίτη κλπ •Τα μάρμαρα της Ελλάδας έχουν παγκόσμια εμβέλεια •Η Ελλάδα έχει σοβαρά αποθέματα χρυσού, χαλκού και άλλων μετάλλων

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Τι (πρέπει να) είναι η μεταλλευτική πολιτική •Η παροχή ενός πλαισίου για την αξιοποίηση των ΟΠΥ όπου θα λαμβάνονται υπόψη –Οικονομικά θέματα –Νομικά θέματα –Περιβαλλοντικά θέματα –Κοινωνικά θέματα –Η προστασία των ίδιων των ΟΠΥ

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Μια «κακή» μεταλλευτική πολιτική …  Δεν περιλαμβάνει ένα συνολικό πλαίσιο ανάπτυξης  Ρυθμίζεται από ένα πολύπλοκο νομικό καθεστώς  Ορίζεται αποσπασματικά και για να ικανοποιήσει «λίγους» (πχ. επενδυτές, οικολόγους, κλπ)  Υποσκάπτει την «βιώσιμη ανάπτυξη»

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Παράδειγμα «κακής» πολιτικής •Απόληψη αδρανών από ρέματα και λίμνες μέσω άδειας «καθαρισμών κοίτης ή πυθμένα» •Η παραπάνω δραστηριότητα συνήθως δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της εκμετάλλευσης ΟΠΥ •Τα παραγόμενα αδρανή ανήκουν ουσιαστικά στην πολιτεία αλλά συχνά η πολιτεία τα ξαναγοράζει!

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Η μεταλλευτική πολιτική του Καναδά –Στον Καναδά έγινε μια πρώτη προσπάθεια να εφαρμοσθούν αρχές βιώσιμης ανάπτυξης σε μεταλλευτικό πλαίσιο (αποκατάσταση περιοχών, προστασία των ευαίσθητων περιοχών και πληθυσμών, κλπ) –Παρόλα αυτά πολλές φορές δεν υπάρχουν πλήρεις και ακριβείς κανόνες λειτουργίας για τις μεταλλευτικές εταιρείες

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Προς την ανάπτυξη μιας σωστής μεταλλευτικής πολιτικής •Λίγα κράτη έχουν ΜΠ με σωστά πλαίσια διαχείρισης των ΟΠΥ •Η μεταλλευτική πολιτική πρέπει –να είναι ευέλικτη (π.χ. Αγγλία) –να βασίζεται στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης –να ενστερνίζεται καλές πρακτικές –να συνεργάζεται με άλλες πολιτικές (π.χ. πολιτικές χρήσης γης) (π.χ. Αυστρία) –να λαμβάνει υπόψη της και να προωθεί ανακύκλωση υλικών (π.χ. Ιταλία)

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Προς την ανάπτυξη μιας σωστής μεταλλευτικής πολιτικής Οι πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης •Οικονομικά θέματα (αποθέματα, δικαιώματα, φόροι, οφέλη, προσφορά και ζήτηση) •Κοινωνικά θέματα (προστασία κοιτασμάτων, διαφάνεια, υγεία και ασφάλεια – κατοίκων και εργαζομένων, εντοπιότητα, κλπ) •Περιβαλλοντικά θέματα (προστασία και αποκατάσταση περιβάλλοντος πριν, κατά και μετά την εκμετάλλευση)

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης “Σωστή πολιτική”

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης “Κακή πολιτική”

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Το έργο SARMa •Στα πλαίσια του συγχρηματοδοτούμενου έργου Εδαφικής Συνεργασίας (Interreg) με τίτλο SARMa (ΙΓΜΕ και Πολ. Κρήτης), έγινε μια συστηματική καταγραφή και συγκριτική ανάλυση των πολιτικών των κρατών της ΝΑ Ευρώπης με έμφαση στα αδρανή

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Σύνοψη και συμπεράσματα •Η έλλειψη μιας «σωστής» μεταλλευτικής πολιτικής μαζί με το πολύπλοκο νομικό πλαίσιο μπορεί να οδηγήσουν σε: –Εξουδετέρωση αποθεμάτων, –Έλλειψη επενδυτικών σχεδίων, –Απώλειες για την εθνική οικονομία, –Ληστρική και ανορθόδοξη εκμετάλλευση των ΟΠΥ

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Σύνοψη και συμπεράσματα •Αντίθετα, υπάρχουν πολλά καλά παραδείγματα προς μίμηση •Μια επιτυχής μεταλλευτική πολιτική πρέπει να βασίζεται στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης –Οικονομία –Κοινωνία –Περιβάλλον

Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης Sustainable Development Ευχαριστώ Οικονομία Κοινωνία Περιβάλλον