Συστήματα και Επιστήμη Γεωγραφικών Πληροφοριών ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Paul A. Longley, Michael F. Goodchild, David J. Maguire, David W. Rhind © 2005 John Wiley and Sons, Ltd Επιστημονική επιμέλεια Ελληνικής έκδοσης: Γιάννης Θεοδωρίδης © 2010 Εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ 19. Αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των συστημάτων GIS και αντιμετώπιση των περιορισμών

Επισκόπηση Τα GIS και η γεωγραφική πληροφορία ως επιχειρηματικό πλεονέκτημα Προστιθέμενη αξία μέσω των GIS με τη διασύνδεση των δεδομένων Αντιμετώπιση των περιορισμών: Νομικοί περιορισμοί σχετικά με λειτουργίες GIS Άνθρωποι με κατάλληλες δεξιότητες, διάθεση, γνώσεις Ζητήματα σχετικά με τη διαθεσιμότητα, τιμολόγηση, ποιότητα και ιδιοκτησία της γεωγραφικής πληροφορίας, ειδικά όσον αφορά στο κοινό ‘γεωγραφικό πλαίσιο’ Διαχείριση κινδύνου και στρατηγική GIS

Τα GIS και η γεωγραφική πληροφορία ως επιχειρηματικά πλεονεκτήματα Ο εμπορικός τομέας οδηγεί σήμερα την τεχνολογία των GIS: Το λογισμικό χρεώνεται από εμπορικούς οργανισμούς Πολλά δεδομένα τώρα χρεώνονται μέσω του εμπορίου Η παροχή συμβουλών επίσης χρεώνεται Τα GIS δημιουργούν μεγάλους τζίρους και έξοδα Η διασύνδεση των δεδομένων μπορεί να προσδώσει προστιθέμενη αξία Αλλά Η γεωγραφική πληροφορία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ διατίθεται δωρεάν Πολλές εθελοντικές ομάδες εργάζονται δωρεάν ή για χαμηλό κόστος Κάποιες άλλες κυβερνήσεις περιμένουν οι χρήστες να πληρώσουν για τη γεωγραφική πληροφορία

Αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα των GIS με την Προστιθέμενη Αξία* 2 σύνολα γεωγραφικής πληροφορίας, 1 συνδυασμός 20 σύνολα, 190 ζεύγη, πάνω από 1 εκατομμύριο συνδυασμοί Όσο περισσότερα τα δεδομένα που συνδέονται, τόσο περισσότερες οι πιθανές εφαρμογές ΑΛΛΑ Μπορούν να αναδειχθούν σύνθετα προβλήματα ιδιοκτησίας της γεωγραφικής πληροφορίας Προκύπτει αβεβαιότητα όταν τα δεδομένα συλλέγονται με βάση διαφορετικά πρότυπα Οι διαδικασίες διασύνδεσης των δεδομένων μπορεί σε ένα βαθμό να προσδιορίσουν τα αποτελέσματα * Ο Πρώτος Νόμος των GIS: Μπορεί να προκύψει κάτι από το τίποτα συνδυάζοντας γεωγραφική πληροφορία που προέρχεται από διαφορετικές πηγές και χρησιμοποιώντας την συνδυασμένα

Προστιθέμενη αξία μέσω GIS στην πράξη Η εταιρεία Landmark, ένας εμπορικός οργανισμός του Ηνωμένου Βασιλείου, έχει συνδυάσει περιβαλλοντικά δεδομένα από πολλές κυβερνητικές και ιδιωτικές πηγές, τρέχοντα και ιστορικά, όλα διασυνδεδεμένα με γεωγραφικά κλειδιά. Μέσα από αυτό, τρέχουν ένα πλήθος υτπηρεσιών για επιχειρήσεις και ιδιώτες, π.χ. εκθέσεις για πιθανές περιοχές περιβαλλοντικής μόλυνσης γύρω από μια οικία προς αγορά (οι δύο τοποθεσίες με κόκκινο χρώμα)

Κι άλλη προστιθέμενη αξία … Εξώφυλλο του τεύχους Ιουνίου 2004 του περιοδικού Reason, με μια αερο- φωτογραφία της οικίας του καθενός από τους συνδρομητές στο τεύχος που έλαβαν. Αυτό επιτεύχθηκε με τη διασύνδεση των ταχυδρομικών τους διευθύνσεων μέσα από μια διαδικασία γεω-κωδικοποίησης με κατάλληλα γεωαναφερόμενες αερο- φωτογραφίες και τη δημιουργία εξατομικευμένων ψηφιακών εικόνων για ψηφιακή εκτύπωση. Προάγγελος ‘υπερ-εξατομικευμένων’ δημοσιευμάτων, με ταυτόχρονη ανάδειξη των προβληματισμών όσον αφορά στην ιδιωτικότητα.

Αντιμετωπίζοντας τους περιοριμούς στην επιτυχία των GIS Νομικοί περιορισμοί όσον αφορά σε λειτουργίες GIS Άνθρωποι με κατάλληλες δεξιότητες, διάθεση, γνώσεις Ζητήματα σχετικά με τη διαθεσιμότητα, τιμολόγηση, ποιότητα και ιδιοκτησία της γεωγραφικής πληροφορίας Ειδικά όσον αφορά στο κοινό ‘γεωγραφικό πλαίσιο’ Διαχείριση κινδύνου και στρατηγική GIS

Το νομικό πλαίσιο Ο Νόμος αγγίζει τα πάντα – να είστε προετοιμασμένοι Υπάρχει μια γεωγραφία του Νόμου, η οποία ποικίλει. “Το εμπόριο είναι παγκόσμιο. Ο Νόμος, στο μεγαλύτερο μέρος του, όχι”, Financial Times, 23/12/1999 Η καινοτομία και η επένδυση προστατεύονται μέσα από χρονικά περιορισμένα πνευματικά δικαιώματα ή πατέντες Κάποιες κυβερνήσεις (π.χ. η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ) δεν επιβάλλουν πνευματικά δικαιώματα στην πληροφορία που δημιουργούν. Άλλες το κάνουν – και κάποιες φορές χρεώνουν για την παροχή της πληροφορίας Νομικές πτυχές ιδιαίτερα σημαντικές για τα GIS: Αξιοπιστία Δικαιώματα πνευματικής περιουσίας Νόμοι για την πρόσβαση στην πληροφορία Ιδιωτικότητα

Εκμετάλλευση της γεωγραφικής πληροφορίας: τα μεγάλα ερωτήματα Μπορεί η γεωγραφική πληροφορία να αντιμετωπιστεί ως (πνευματική) ιδιοκτησία;ΝΑΙ Μπορούν να προστατευτούν τα ‘γεωγραφικά συμβάντα’; Στις ΗΠΑ, συνήθως ΟΧΙ Μπορεί να προστατευτεί η κυβερνητική γεωγραφική πληροφορία? Η νομοθεσία ποικίλει Πώς μπορεί να αποδειχθεί κλοπή γεωγραφικής πληροφορίας;Βλ. σελ. 627 Σε ποιον ανήκει η γεωγραφική πληροφορία όταν προστίθεται νέα υλικό; Σε όλους όσους έχουν συνεισφέρει Πώς πρέπει να τιμολογείται η γεωγραφική πληροφορία; Με βάση την αξία, όχι το κόστος Εκμετάλλευση της οικονομίας κλίμακας και SCOPE Διαφοροποίηση των προϊόντων (& των τιμών) ανάλογα με την αγορά Το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου Προωθητικές ενέργειες κλπ.

Οι δεξιότητες και η εκπαίδευση των GIS Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο ακριβοί από το υλικό και το λογισμικό Πολλοί άνθρωποι των GIS βλέπουν τους εαυτούς τους ως εξειδικευμένους τεχνικούς Πολλές ομοιότητες σε παγκόσμιο επίπεδο για την τεχνική εκπαίδευση / κατάρτιση πάνω σε GIS Πάνω από 2000 πανεπιστήμια + εκπαιδευτικοί πάροχοι του ιδιωτικού τομέα + σχολεία Αυξανόμενο ενδιαφέρον για επαγγελματική πιστοποίηση

Τι χρειαζόμαστε στην εκπαίδευση των GIS Όχι μόνο τεχνικές δεξιότητες αλλά επιπλέον: Οι αρχές της Γεωγραφικής Επιστήμης Ανάπτυξη της καινοτόμας επιχειρηματικής δεξιότητας και ηγεσίας Κατανόηση των οργανισμών Οικονομία, κριτήρια επένδυσης και διαχείριση κινδύνου Πολιτικές και πρακτική ανθρώπινων πόρων Νομικοί περιορισμοί σε τοπικές λειτουργίες Κατανόηση των διαφορών στην κουλτούρα μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών περιοχών Ενημέρωση για τις διαφορές σε διεθνές επίπεδο όσον αφορά στην κουλτούτα, τη νομική πρακτική και τις προτεραιότητες πολιτικής Τυπική εκπαίδευση διοίκησης, που θα συμπεριλαμβάνει ανάπτυξη προσωπικού και δεξιότητες παρουσίασης, ανάλυσης και ομαδικότητας

Διαθεσιμότητα της γεωγραφικής πληροφορίας Η γεωγραφική πληροφορία αποτελεί την ‘καύσιμη ύλη’. Βλ. παρακάτω για τους διαφορετικούς τύπους Η διαθεσιμότητα ποικίλει με βάση τη χώρα και τη θεματολογία Η ποιότητα είναι δύσκολο να μετρηθεί και να ρυθμιστεί Το ‘όνομα’ του προμηθευτή αποτελεί εγγύηση; Γεωγραφικό πλαίσιοΚάλυψη περιχώνΣε ατομικό επίπεδο ΚυβέρνησηΤοπογραφικοί χάρτες σε εθνικό επίπεδο, γεωδετικά σημεία αναφοράς (datums) Π.χ. γεωλογία, οικιστικά σχέδια, κλπ. Διοικητικά δεδομένα. Συχνά εμπιστευτικά Ιδιωτικός τομέας Εικόνες + χάρτες σε τοπικό επίπεδο Π.χ. ταξινομημένες εικόνες Γεω-δημογραφικά δεδομένα

Ένα παράδειγμα γεωγραφικού πλαισίου Χάρτης του προγράμματος MasterMap της υπηρεσίας Ordnance Survey Περιλαμβάνει τοπογραφία, οδικές διευθύνσεις, κόμβους του δικτύου μεταφορών και εικόνες, όλα σε μορφή αντικεμένων βάσης δεδομένων Η χρήση του ίδιου πλαισίου από όλους τους χρήστες μειώνει τα σφάλματα και τα λάθη στα ταιριάσματα – αλλά καταστρέφει τον ανταγωνισμό © 2005 Ordnance Survey

Πληρωμή κυβερνητικών δεδομένων πλαισίου: η περίπτωση της Μ. Βρετανίας Το τοπογραφικό ‘πλαίσιο’ της Μ. Βρετανία είναι διαθέσιμο σε τρομερή λεπτομέρεια – οι έντυποι χάρτες κλίμακας 1:1250 και 1:2500 έχουν ψηφιοποιηθεί, και τα δεδομένα ενημερώνονται συνεχώς. Η κυβέρνηση απαιτούσε από τους χρήστες να πληρώνουν για να υποστηρίζεται η συντήρηση – εδώ φαίνεται η εξέλιξη στο χρόνο

Πλεονεκτήματα της δωρεάν ή με χρέωση χρήσης της κυβερνητικής γεωγραφικής πληροφορίας Η χρέωση μετρά πραγματικές ανάγκες, παρέχει στους χρήστες επιρροή πάνω σε αυτό που παράγεται, αποφεύγει διπλο-επιχορηγήσεις – άρα είναι ‘δίκαια’ Η δωρεάν πρόσβαση μεγιστοποιεί τη χρήση, δίνοντας απτά αλλά και άυλα κέρδη Σημείωση: το θέμα είναι αρκετά πιο πολύπλοκο – βλ. σελ

Η αλλαγή της πολιτικής με το χρόνο: ένα παράδειγμα 1.Αυστηρή τήρηση της προστασίας του copyright στους κυβερνητικούς χάρτες του ΗΒ, αρχές του 19 ου αιώνα (κάτω) 2.Χρέωση με βάση μόνο το κόστους του χαρτιού και του μελανιού, Επαναπροσδιορισμός του copyright και αύξηση της χρέωσης, δεκαετία 1960

Η ουσιαστική στρατηγική GIS Σπάνια είναι μόνο το GIS – συχνά αποτελεί μέρος συνολικής επιχειρηματικής στρατηγικής Ορίζει: Την τρέχουσα κατάσταση, όπως έχει συμφωνηθεί από όλους τους βασικούς παίκτες Δήλωση των παραμέτρων ισχύος (strengths), αδυναμίας (weaknesses), ευκαιρίας (opportunities) και απειλής (threats) του οργανισμού (SWAT). Παρέχει μια άποψη των περιορισμών. Τον τρόπο με τον οποίο οι υπάρχουσες δραστηριότητες δένουν με το στρατηγικό όραμα του οργανισμού Δήλωση των αλλαγών που απαιτούνται σε συσχέτισή τους με τους περιορισμούς και τους κινδύνους τους οποίους πρέπει να διαχειριστεί ο οργανισμός Αγορά μεγάλων ποσοτήτων από τους βασικούς παίκτες και εργαλεία παρακολούθησης Χρειάζεται επίσης σχέδιο υλοποίησης! Σπάνια μένει σταθερό για πολύ καιρό – χρειάζεται περιοδική αναθεώρηση

Επαναληπτική φύση της αντιμετώπισης του κινδύνου Τύποι κινδύνων: Επιχειρηματικοί κίνδυνοι (π.χ. φτωχά προϊόντα GIS, παρωχημένη τεχνολογία) Κίνδυνοι συμβάντων (π.χ. δυσφήμηση, νομικοί κίνδυνοι, καταστροφές, αλλαγή πολιτικής) Οικονομικοί κίνδυνοι (π.χ. συνάλλαγμα, ρευστότητα, πιστοληπτική ικανότητα, απάτες)

Τα GIS μπορούν να μετατρέψουν τον κίνδυνο σε επιχειρηματικό πλεονέκτημα … Χρέωση σε πραγματικό χρόνο για την ασφάλεια αυτοκινήτων σε δοκιμαστικό στάδιο, λαμβάνοντας υπόψη την κυκλοφορία, την ώρα, την απόσταση ταξιδιού, ως παραμέτρους κινδύνου

Σύνοψη Οι τεχνικές δεξιότητες είναι αναγκαίες για πολλούς ρόλους των GIS άλλα είναι σπάνια ικανές για την επιτυχία ενός εγχειρήματος GIS και γεωγραφικής πληροφορίας Η κατανόηση του λειτουργικού ‘επιχειρηματικού’ περιβάλλοντος είναι κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας Η ενημέρωση – τουλάχιστον – για κάποια ζητήματα νομικά και ανθρωπίνων πόρων βοηθά πολύ Ο ρόλος των κυβερνήσεων στην προμήθεια δεδομένων ποικίλει πολύ Οι επιχειρήσεις πρέπει να διαφοροποιούν τις λειτουργίες τους για να ταιριάξουν στις συνθήκες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο – το βασικό λογισμικό GIS χρησιμοποιείται διεθνώς αλλά ό,τιδήποτε άλλο πρέπει να προσαρμοστεί στα στις συγκεκριμένες ανάγκες