«SWEETHANOL» «Παραγωγή Βιοαιθανόλης 1ης γενιάς από γλυκό σόργο» ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ/ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ «SWEETHANOL» «Παραγωγή Βιοαιθανόλης 1ης γενιάς από γλυκό σόργο» Δρ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ Συντονιστής Περιφερειακού Ενεργειακού Κέντρου Κ.Μακεδονίας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός www.anatoliki.gr e-mail: reacm@anatoliki.gr 1ο χλμ Θέρμης-Τριαδίου, Τηλ. +30 2310 463930

Περιεχόμενα Ο πρώτος οδηγός/εγχειρίδιο του έργου Τι είναι τα βιοκαύσιμα Το ευρωπαϊκό έργο “SWEETHANOL” Ο πρώτος οδηγός/εγχειρίδιο του έργου

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει θέσει στόχους για την σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για τις μεταφορές από βιοκαύσιμα. Οδηγία «2003/30/ΕΚ» Ευρωπαϊκή Κοινότητα

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2003/30/ΕΚ το ποσοστό αντικατάστασης βενζίνης και πετρελαίου κίνησης που θα διατίθεται για χρήση στις μεταφορές, με βιοκαύσιμα θα πρέπει να είναι: Η Ελλάδα εναρμόνισε την εθνική της νομοθεσία με τον Νόμο 3423/05 θεσπίζοντας ετήσιες ποσότητες παραγωγής βιοκαυσίμων από ελληνικά εργοστάσια. Ημερομηνία 31/12/2005 31/12/2010 31/12/2020 Στόχος 2% 5,75% 10% Ελληνική Νομοθεσία:

Τα «βιοκαύσιμα» είναι καύσιμα τα οποία παράγονται χρησιμοποιώντας πρώτες ύλες φυτικές καλλιέργειες, δασικά, γεωργικά υπολείμματα καθώς και οργανικά απόβλητα (χρησιμοποιημένα έλαια, αστικά & κτηνοτροφικά απόβλητα) Τι είναι βιοκαύσιμα;

Τα βιοκαύσιμα μπορεί να είναι: Υγρά : Βιοντήζελ (πετρέλαιο) και Βιοαιθανόλη (Βενζίνη) (από καλλιέργεια ενεργειακών φυτών) Στερεά : Πριονίδια, κλαδέματα, γρασίδι, (από επεξεργασία δασικών και γεωργικών υπολειμμάτων) Αέρια : Βιοαιθάνιο, Βιομεθάνιο (από επεξεργασία αστικών και κτηνοτροφικών στερεών αποβλήτων) Τα βιοκαύσιμα μπορεί να είναι:

Τι είναι οι ενεργειακές καλλιέργειες; Οι ενεργειακές καλλιέργειες είναι φυτά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους ενεργειακούς σκοπούς (παραγωγή θερμότητας, ηλεκτρικής ενέργειας, υγρών βιοκαυσίμων: βιοαιθανόλη, βιοντίζελ κ.ά.). Διακρίνονται σε: «παραδοσιακές» ενεργειακές καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, ζαχαρότευτλα, αραβόσιτος, ηλίανθος, βαμβάκι κα) και «νέες» ενεργειακές καλλιέργειες (κενάφ,σόγια, μίσχανθος, ελαιοκράμβη, γλυκός σόργος κα). Τι είναι οι ενεργειακές καλλιέργειες;

Καλλιέργειες για την παραγωγή βιοκαυσίμων 1ης γενιάς: Καλλιέργειες για την παραγωγή βιοκαυσίμων 1ης γενιάς:

Αποδόσεις:

Παραγωγή βιοακυσίμων στην Ελλάδα: Στην Ελλάδα η κατ' εκτίμηση κατανάλωση για το έτος 2009, σύμφωνα με τη 6η ελληνική εθνική έκθεση, της βενζίνης 4.376.240 ΤΙΠ και του πετρελαίου 2.375.000 ΤΙΠ. Σήμερα υπάρχουν δέκα τρεις εγκαταστάσεις βιοντίζελ στην Ελλάδα που παρήγαγαν το 2009 περίπου 116.832 ΤΙΠ βιοντίζελ και τρεις επιχειρήσεις βιοντίζελ που εισήγαγαν 14.705 ΤΙΠ βιοντίζελ κατά τη διάρκεια του ίδιου χρόνου. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει καμία εγκατάσταση παραγωγής βιοαιθανόλης στη χώρα. Παραγωγή βιοακυσίμων στην Ελλάδα:

Παραγωγή βιοντίζελ στην Ελλάδα:

Εναρξη: μαϊος 2010 – ληξη: αυγουςτος 2012 Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Κεντρικής Μακεδονίας

Στο έργο “SWEETHANOL” Συμμετέχουν Κέντρο για τη Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Οικολογία Ινστιτούτο Έρευνας, Ανάπτυξης & Τεχνολογίας Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Κεντρικής Μακεδονίας Εθνική Γεωργική Υπηρεσία Έρευνας, Εκπαίδευσης & Ανάπτυξης Α’ Αγροτικός Συνεταιρισμός Χαλάστρας Κέντρο Έρευνας για την Βιομάζα

Δράσεις Απόκτηση τεχνογνωσίας για τη παραγωγή αιθανόλης από γλυκό σόργο, από υφιστάμενες μονάδες της Ινδίας, του Περού και της Ισπανίας Οργάνωση «ημερίδων» (workshops) με τους κυριότερους ενδιαφερόμενους φορείς (αγρότες, αγροτικοί συνεταιρισμοί, παραγωγοί καυσίμων, επιστήμονες του τομέα Ε&Α, επενδυτές, πολιτικοί, εκπρόσωποι των ΟΤΑ, ενεργειακά γραφεία), για την συζήτηση θεμάτων παραγωγής βιοαιθανόλης και καλλιέργειας γλυκού σόργου. Εκπαίδευση ενδιαφερόμενων φορέων Δημιουργία δικτύου «Κοινότητα Αιθανόλης» (http://esse-community.eu/)

http:// www.sweethanol.eu

http://esse-community.eu

Πρώτος Οδηγός Εκπαιδευτικές Επισκέψεις- Ενημερωτικό υλικό Πρώτος Οδηγός Εκπαιδευτικές Επισκέψεις- Ενημερωτικό υλικό Διάχυση ενός ευρωπαϊκού μοντέλου για την παραγωγή βιοαιθανόλης πρώτης γενιάς σε αποκεντρωμένες μονάδες Πρώτος Οδηγός

Τι είναι η βιοαιθανόλη; Ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗ Τι είναι η βιοαιθανόλη; Ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία Η Παραγωγή βιοαιθανόλης στην Ευρώπη Η Παραγωγή βιοαιθανόλης στον κόσμο

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα Ιταλία Ισπανία

ΓΛΥΚΟΣ ΣΟΡΓΟΣ Γιατί γλυκός σόργος Περιγραφή Βοτανολογίας Τεχνολογίες στην καλλιέργεια και τη συγκομιδή Προγράμματα αναπαραγωγής Εμπειρία της ΕΕ Η εμπειρία της Ινδίας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Καλλιέργεια γλυκού σόργου Αποθήκευση και επεξεργασία σακχάρων Ζύμωση και απόσταξη Εκμετάλλευση υποπροϊόντων Ενεργειακή αξιολόγηση Οικονομική αξιολόγηση Η βιωσιμότητα της παραγωγής

Το 2009 εκτιμάται ότι η παγκόσμια παραγωγή βιοαιθανόλης ήταν 76 δισεκατομμύρια λίτρα. Την ίδια χρονική περίοδο η Ευρώπη παρήγαγε 3,7 δισεκατομμύρια λίτρα. Οι χώρες που παράγουν βιοαιθανόλη είναι: Βραζιλία Ν. Αφρική ΗΠΑ Σουηδία Καναδάς Ταϋλάνδη Αυστραλία Φιλιππίνες Κίνα Ζάμπια Κολομβία Άγ.Δομίνικος Ινδία Τζαμάικα Μαλάουι Γαλλία Ιταλία Γερμανία Ηνωμένο Βασίλειο Ισπανία Λιθουανία Αυστρία Λετονία Σουηδία Φινλανδία Πολωνία Ιρλανδία Ουγγαρία Βέλγιο Σλοβακία Τσεχία

Ο γλυκός σόργος ο γλυκός σόργος ξεχωρίζει για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, την ικανότητα να συγκεντρώνει σάκχαρα στο στέλεχος του, τα οποία μπορούν με απλές διαδικασίες αλκοολικής ζύμωσης να μετατραπούν σε βιοαιθανόλη, όπως και τα υπόλοιπα σακχαρούχα βρώσιμα φυτά όπως το ζαχαροκάλαμο και το ζαχαρότευτλο.

Ο γλυκός σόργος Στα πρόσφατα πειράματα στο τέλος της δεκαετίας του 90 εξετάστηκαν τα αγρονομικά χαρακτηριστικά και η επίδραση διαφόρων επιπέδων άρδευσης και αζωτούχου λίπανσης σε ένα εύρος ποικιλιών (Sofra, Korral, Colley, Keller, Mn 1500) και αποδείχθηκε ότι οι πιο προσοδοφόρες ήταν οι Κeller και οι Μn 1500.

Δαπάνες παραγωγής από βιοαιθανόλη στην Ευρώπη σακχαρότευτλο 0.50-0.55 €/λίτρο σιτάρι 0.55-0.60€/λίτρο πατάτα 0.85-0.90€/λίτρο υπόλειμμα διεργασιών αμύλου 0.45-0.55€/λίτρο

Απόκτηση τεχνογνωσίας για τη παραγωγή αιθανόλης από υφιστάμενες μονάδες ΙΣΠΑΝΙΑ

“Bioethanol Galicia”, A Coruna “Biocarburantes Castilla y Leon”, Babilafuente “Spanish Ecocarburantes”, Cartagena Η εταιρεία «Abengoa» έχει τρία εργοστάσια βιοαιθανόλης στην Ισπανία.

Απόκτηση τεχνογνωσίας για τη παραγωγή αιθανόλης από γλυκό σόργο, από υφιστάμενες μονάδες Ι Ν Δ Α Andhra Pradesh

To 2003 η Ινδία κατέστησε υποχρεωτική την αντικατάσταση του 5% της βενζίνης με αιθανόλη. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2009 παρήχθησαν 540 εκατομμύρια λίτρα αιθανόλης. 115 από τα 320 διυλιστήρια αλκοόλης μετέτρεψαν την παραγωγή τους σε αιθανόλη με συνολική ετήσια δυναμικότητα 1.5 δισεκατομμύρια λίτρα. Για την παραγωγή αιθανόλης χρησιμοποιούνται κυρίως παραπροϊόντα ζάχαρης ενώ η χρήση γλυκού σόργου ξεκίνησε το 2007. Η ασφάλεια τροφίμων αποτελεί εθνική προτεραιότητα για την Ινδία λόγω του γεγονότος ότι περίπου το 1/4 του πληθυσμού είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, έτσι η Ινδία εστιάζει την στρατηγική για τα βιοκαύσιμα στη χρήση  μη εδώδιμων πηγών.

Το εργοστάσιο «TATA Chemical Ltd» βρίσκεται στην πόλη Nanded παράγοντας 30.000 λίτρα/μέρα Το εργοστάσιο «Rusni Distillery» βρίσκεται στην πόλη Hyderabad παράγοντας 40.000 λίτρα/μέρα.

Απόκτηση τεχνογνωσίας για τη παραγωγή αιθανόλης από γλυκό σόργο, από υφιστάμενες μονάδες ΠΕΡΟΥ

Απόδοση:130 -170 τόνους βιομάζα, 13% σάκχαρα 1.000 στρέμματα, Απόδοση:130 -170 τόνους βιομάζα, 13% σάκχαρα “Caña Brava”, Peru Maple Refining Del Peru S.R.L., Real, Lima, Perú

Σεμινάρια Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Κεντρικής Μακεδονίας

Το ΠΕΚΚΜ/ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΕ. θα οργανώσει Αγρότες Αγροτικοί συνεταιρισμοί Προμηθευτές σπόρων Παραγωγοί καυσίμων Πολιτικοί φορείς (ΟΤΑ), ενεργειακά γραφεία Επενδυτές μια σειρά σεμιναρίων για την εκπαίδευση 6 διαφορετικών «ομάδων»

Αγροτικοί συνεταιρισμοί Αγρότες βιομάζα και απόδοση σε αιθανόλη, κόστος καλλιέργειας γλυκού σόργου παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης, έσοδα από την πώληση της βιοαιθανόλης, κα Αγροτικοί συνεταιρισμοί καλλιέργεια του γλυκού σόργου για την παραγωγή αιθανόλης, διατήρηση της βιομάζας, οικονομική βιωσιμότητα και η εξάρτηση της τιμής της βιομάζας με τις συνθήκες της αγοράς. Προμηθευτές σπόρων διαθέσιμες ποικιλίες γλυκού σόργου, αποδόσεις σε βιοαιθανόλη, διαδικασία καλλιέργειας και ανάγκες κάθε ποικιλίας

Πολιτικοί φορείς (ΟΤΑ), ενεργειακά γραφεία Παραγωγοί καυσίμων λεπτομέρειες σχετικά με την παραγωγή βιομάζας, της διαδικασίας μεταποίησης σε βιοκαύσιμο και των σχετικών υπηρεσιών “logistics” κ.α Πολιτικοί φορείς (ΟΤΑ), ενεργειακά γραφεία θα μεταφερθούν τα κυριότερα στοιχεία του Ευρωπαϊκού μοντέλου προκειμένου να κατανοηθεί πως θα πρέπει να αναπτυχτεί το εθνικό, περιφερειακό, τοπικό αλλά και διοικητικό πλαίσιο. Επενδυτές θα μεταφερθούν τα κυριότερα στοιχεία του Ευρωπαϊκού μοντέλου, επιμένοντας περισσότερο στις οικονομικές αναλύσεις και στην βιωσιμότητα των έργων

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ! Δρ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Κ. Μακεδονίας / ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε, e-mail: reacm@anatoliki.gr ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ! Δρ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ Συντονιστής Περιφερειακού Ενεργειακού Κέντρου Κ.Μακεδονίας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός