ΠΑΡΑΣΙΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ - ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΑΡΙΑ - ΕΠΟΠΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

Παράσιτο θεωρείται κάθε οργανισμός που μπορεί να εισέλθει σε χώρους τροφίμων και να προκαλέσει προβλήματα υγειονομικής ή οικονομικής σημασίας

ΠΑΡΑΣΙΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Φορείς ασθενειών, ικανά να προκαλέσουν μολύνσεις ή να μεταδώσουν ασθένειες ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Η παρουσία τους (τρίχες , περιττώματα, φτερά κλπ) προκαλεί οικονομική υποβάθμιση του προϊόντος και του χώρου

ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ Periplaneta americana Blatella germanica

Periplaneta americana κν Αμερικάνικη κατσαρίδα Χρώμα λαμπερό κόκκινο έως καστανό Μέγεθος 35-40mm Ζουν από τρεις μήνες έως ένα χρόνο Ένα θηλυκό γεννά από 10-90 ωόσακους στη διάρκεια της ζωής του Ένας ωόσακος περιέχει 16 αυγά Άριστη θερμοκρασία διαβίωσης και πολ/σμού 28ο C. Τρέφεται με κάθε είδους οργανική ουσία Ζει σε σκοτεινά και υγρά μέρη Απαντάται συχνά σε εστιατόρια, αρτοποιεία, μανάβικα, χώρους παραγωγής τροφίμων, νοσοκομεία, υπόγεια, τούνελ, και σε συστήματα αποχέτευσης πόλεων. Τρέφεται με πολλά είδη τροφίμων αλλά προτιμά τα αλλοιωμένα

Blattella germanica κν γερμανική ή ψιλή κατσαρίδα Μέγεθος 10-16mm Χρώμα καστανόξανθο έως κοκκινωπό Στο πρόνωτο (πλάτη) έχουν δύο παράλληλες μαύρες ταινίες Ζουν περίπου 4 μήνες-Μικρός βιολογικός κύκλος Το κάθε θηλυκό παράγει έως 8 ωόσακους Κάθε ωόσακος φέρει 37-44 αυγά Άριστες συνθήκες διαβίωσης είναι όπου υπάρχει ζέστη (30ο C), υγρασία και τροφή. Τρέφεται με κάθε είδους οργανική ουσία με προτίμηση στις αμυλούχες Απαντάται σε κουζίνες, εστιατόρια, εργαστήρια επεξεργασίας τροφίμων, πολυκατοικίες

ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ - ΦΛΕΒΟΤΟΜΟΙ Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκατάστασή κουνουπιών είναι η ύπαρξη έστω και μικρής ποσότητας στάσιμου ή με μικρή ροή νερού. Μπορούν να πετάξουν και να μετακινηθούν για αρκετά χιλιόμετρα και στο πέταγμά τους κάνουν ένα χαρακτηριστικό ήχο. Είναι φορείς της ελονοσίας, του κίτρινου και δάγγειου πυρετού, εγκεφαλίτιδων κ.α. ασθενειών Οι φλεβοτόμοι κινούνται κυρίως με αναπηδήσεις, η ακτίνα δράσης τους είναι γύρω στα 100m, κινούνται βράδυ με λίγο ή καθόλου άνεμο. Είναι φορείς λεϋσμανιάσεων (Καλα-αζαρ), τριήμερος πυρετός, πυρετός oroya

ΜΥΓΕΣ Κοσμοπολίτικο Παράσιτο Ασθένειες που μεταδίδει : - E. Coli, - Salmonella Αυγά: Λευκά, ωοειδή (ομάδα περίπου των 500) που τα βρίσκουμε σε σκουπίδια, σάπια λαχανικά κλπ. 20 γενιές το χρόνο Καλοκαίρι : Εντός 7 ημερών γίνονται ενήλικες. Έντομο : αεικίνητο, εξαιρετικά λαίμαργο και αδηφάγο επιμολύνει πολύ εύκολα τα τρόφιμα λόγω του τρόπου με τον οποίο τρέφεται (αναμηρυκασμός των τροφίμων)

ΨΥΛΛΟΣ Τα τέλεια είναι μικρά και άπτερα Τα πίσω πόδια είναι μεγαλύτερα (αλτήρες) Οι άριστες συνθήκες ανάπτυξης είναι θερμοκρασία 18-27οC και υγρασία 70%. Υψηλές θερμοκρασίες αναστέλλουν την ανάπτυξή του Τα τέλεια τρέφονται με αίμα και συνήθως δεν κινούνται προς τον ξενιστή αλλά περιμένουν αυτός να τους πλησιάσει Τα τέλεια μπορούν να ζήσουν για μεγάλο διάστημα χωρίς τροφή Φορείς σπουδαίων ασθενειών όπως πανώλη, τύφος, μελιταίος πυρετός κ.α. Πέρα από το τσίμπημα καθώς απομυζούν αποβάλλουν το περιεχόμενο του στομάχου τους προκαλώντας νέα μόλυνση. Μοιάζουν ακατάστατα τσιμπήματα ή κοκκινίλες

ΚΟΡΙΟΣ Μικρά καφέ πεπλατυσμένα έντομα 3-4 γενιές ανά έτος, 200-500 αυγά Τρέφονται με αίμα και ζουν σε χαραμάδες, κάτω από ταπετσαρίες, κρεβάτια και έπιπλα. Η μεταφορά τους γίνεται κυρίως με μεταφορά επίπλων και οικιακό εξοπλισμό, ρουχισμό και όχι με τον άνθρωπο Δρουν στο ίδιο εύρος θερμοκρασιών με τους ψύλλους Δεν είναι σημαντικοί φορείς ασθενειών Τα τσιμπήματά τους είναι επώδυνα και μοιάζουν με ‘γαζί’ ραπτομηχανής Σε έντονες προσβολές τα έπιπλα αναδύουν χαρακτηριστική οσμή και υπάρχουν μικρές κηλίδες αίματος κατά τόπους σε έπιπλα και τοίχους

ΤΣΙΜΠΗΜΑΤΑ ΚΟΡΙΩΝ Photo: A. Menon, BASF

ΑΚΑΡΕΑ Τα περισσότερα ακάρεα είναι πάρα πολύ μικρά και αόρατα δια γυμνού οφθαλμού. Το σημαντικότερο άκαρι είναι αυτό της ψώρας του ανθρώπου το οποίο προσβάλλει σημεία του σώματος όπως ανάμεσα στα δάχτυλα, τα γεννητικά όργανα, βουβωνική χώρα και θώρακα. Ο κνησμός ξεκινά 1,5 μήνα μετά τη μόλυνση και 3 μήνες μετά γίνεται ανυπόφορος Διάφορα είδη ακάρεων συναντάμε σε κατοικίδια, πτηνά, τρωκτικά και άλλα ζώα Τα ακάρεα ευνοούνται από συνθήκες υψηλής υγρασίας(>90%) και θερμοκρασία 15ο C

Mus Musculus (Οικιακός ποντικός) ΤΡΩΚΤΙΚΑ Mus Musculus (Οικιακός ποντικός) Έχει μήκος σώματος έως 9cm και ίδιου μήκους ουρά ημίγυμνη και λεία Το βάρος του κυμαίνεται μεταξύ 15 και 25 gr Είναι κοινό ποντίκι σπιτιών και αγροικιών Είναι γονιμότατο καθώς μπορεί να αναπαράγεται όλο το χρόνο 7-8 φορές από 5-6 νεογνά κάθε φορά Τρέφονται με χαρτιά, ύφασμα και καταστρέφουν ηλεκτρικά καλώδια προκαλώντας βραχυκυκλώματα και φωτιές Είναι εξαιρετικοί αναρριχητές, αν χρειασθεί κολυμπούν και πηδούν μέχρι 30 cm. Επιζούν άριστα σε θερμοκρασίες -10οC Μπορούν να περνούν από οπές διαμέτρου 6 mm και μπορούν να σχοινοβατούν κατά μήκος καλωδίων και λεπτών σωλήνων. Ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές, στηριζόμενα κυρίως στη μνήμη συνδυασμένη με αισθητήριες εντυπώσεις.

Ο Νορβηγικός ποντικός (Ratus Norvegicus) Το μήκος του κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30 cm εκτός της ουράς που έχει μήκος 20 cm Το βάρος του ενήλικα είναι περίπου 150-500 gr Το θηλυκό άτομο είναι πολυτόκο και γεννά 3 φορές το χρόνο, από 18-20 νεογνά κάθε φορά Είναι ζώα αδηφάγα και σαρκοφάγα Δραστηριοποιούνται κυρίως τη νύχτα γιατί αποφεύγουν τους κινδύνους. Προτιμά τροφές πλούσιες σε λίπος Προς αναζήτηση της τροφής του μπορεί να διανύσει μέχρι και 1 km, αν και εφόσον υπάρχει τροφή έχει ακτίνα δράσης 15-30 m.

Ποντικός οροφής (Rattus Rattus) Το μέγεθος του ενήλικου φθάνει τα 20 cm και η ουρά του είναι μεγαλύτερη από το υπόλοιπο σώμα του Ο αριθμός των τοκετών του έτους και ο αριθμός των νεογνών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως την ύπαρξη τροφής και κατάλληλων καταφυγίων, την ηλικία, το κλίμα και άλλους παράγοντες. Με επάρκεια τροφής, κάθε θηλυκό γεννά 6 φορές το χρόνο από 6-10 νεογνά Είναι ο καλύτερος αναρριχητής ποντικός και η αδυναμία που εμφανίζει στην οριζόντια μετακίνηση ισοσκελίζεται από την ικανότητά του αυτή. Η ακτίνα δράσης του συνήθως περιορίζεται στα 15-30 m Τα Rattus Rattus προτιμούν να τρέφονται με φρέσκα φρούτα, λαχανικά ή σπόρους Σε αντίθεση με τα Mus musculus καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα τροφής ανά γεύμα και έχουν μεγάλη ανάγκη νερού

ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ Τα περιστέρια είναι γνωστά και ως αρουραίοι των ουρανών Συχνάζουν σε μέρη που υπάρχει τροφή ή τα ταΐζουν και μπορούν να φτιάξουν τις φωλιές τους Οι κίνδυνοι που μπορούν να δημιουργήσουν τα περιστέρια είναι: Πρόκληση άσχημων οσμών από περιττώματα και ούρα, Καταστροφή επιφανειών, κυρίως μαρμάρινων και μεταλλικών, λόγω διάβρωσης από περιττώματα, Φορείς παρασίτων και ασθενειών όπως άκαρι, τσιμπούρια, ψείρες, εγκεφαλίτιδα, ασθένειες των πνευμόνων, σαλμονέλα και χλαμυδίωση μέσω των περιττωμάτων των φωλιών και του πτερώματος

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ Προκαλούν επιμόλυνση στο προϊόν είτε μικροβιακή καθώς μεταφέρουν μεγάλο αριθμό παθογόνων μικροοργανισμών είτε φυσική αφήνοντας τρίχες, περιττώματα, φτερά κλπ τα οποία μπορεί να βρεθούν στα τρόφιμα Καταστρέφουν τρόφιμα και τις συσκευασίες τους όπως για παράδειγμα τα τρωκτικά που ροκανίζουν συνεχώς διάφορα υλικά

Η παρουσία των ξενιστών δείχνει ότι στο χώρο δεν εφαρμόζονται οι απαραίτητοι Κανόνες Υγιεινής με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της υγιεινής των χώρων Τέλος, είναι σοβαρές οι οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν από την παρουσία ξενιστών σε ένα χώρο και σε ενδεχόμενο έλεγχο των αρμόδιων φορέων (κυρώσεις, αναστολή λειτουργίας)

ΠΡΟΛΗΨΗ