Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, «ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ» ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ,  «ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ»

Δημιουργοί σεναρίου: Γαβριηλίδου Ναταλία Μαγαλιού Λαμπρινή

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Ιστορία Λογοτεχνία Γλώσσα Πληροφορική Εικαστικά

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1.Γνωστικοί – Μαθησιακοί   1.Γνωστικοί – Μαθησιακοί Οι μαθητές επιδιώκεται: να γνωρίσουν τον ποιητή Καβάφη, τη ζωή του και το έργο του, να έρθουν σε επαφή με την ιδιαίτερη γλώσσα που χρησιμοποιεί και τα χαρακτηριστικά της ποίησής του, να αναγνωρίσουν τους συμβολισμούς στο έργο του και ιδιαίτερα στο συγκεκριμένο ποίημα, να αναγνωρίσουν την ειδική σύνδεση του Καβάφη με την Ιστορία,

Γνωστικοί – Μαθησιακοί να συνδέσουν το ποίημα με άλλες μορφές τέχνης, π.χ. ζωγραφική, να ερμηνεύσουν με δημιουργικό τρόπο το ποίημα και να αναγνωρίσουν τη συμβολική σημασία που έχουν οι «Θερμοπύλες» για κάθε άνθρωπο που μένει πιστός στις αξίες του και υπερασπίζεται τα ιδανικά του.  

2. Παιδαγωγικοί και συναισθηματικοί στόχοι Οι μαθητές επιδιώκεται: να μάθουν να συνεργάζονται, να αποδέχονται τη διαφορετικότητα των συμμαθητών τους, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες όσον αφορά την απόκτηση γνώσεων (αυτενέργεια), να ανακαλύψουν και να ασκήσουν τις καλλιτεχνικές τους δεξιότητες και να αποκτήσουν αξίες και ιδανικά της ζωής.  

3. Τεχνολογικοί στόχοι να ασκηθούν στη χρήση Η/Υ, Οι μαθητές επιδιώκεται: να ασκηθούν στη χρήση Η/Υ, να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης και επιλογής της κατάλληλης πληροφορίας στο Διαδίκτυο, να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού κειμένου και να αναπτύξουν τη δεξιότητα δημιουργίας του (σε Word και PowerPoint).

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 6 διδακτικές ώρες

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Προηγούμενη εμπειρία των μαθητών και του διδάσκοντα στη χρήση Λογισμικών και στην αναζήτηση στο Διαδίκτυο. Προηγούμενη εμπειρία των μαθητών σε συνεργατική δραστηριότητα. Ευελιξία του Σχολικού Ωρολογίου Προγράμματος.  

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Βιντεοπροβολέας Ένας Η/Υ για κάθε ομάδα Διαδίκτυο   ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Βιντεοπροβολέας Ένας Η/Υ για κάθε ομάδα Διαδίκτυο Λογισμικό Ιστορίας «Περιπλάνηση στο χρόνο – χώρο, Α΄ - Γ΄ Γυμνασίου» Εγκατεστημένα προγράμματα Word και PowerPoint.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η επαγωγική, η ομαδοσυνεργατική και μαθητοκεντρική. Οι μαθητές ερευνούν και καταλήγουν σε συμπεράσματα υπό τη διακριτική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Έχει προηγηθεί ανάλογος τρόπος εργασίας- συνεργασίας, με αποτέλεσμα οι μαθητές να είναι εξοικειωμένοι με αυτόν.

1η διδακτική ώρα: Όλες οι ομάδες 1η διδακτική ώρα: Όλες οι ομάδες   Αφόρμηση Μέσα στο εργαστήριο της Πληροφορικής και με τη χρήση βιντεοπροβολέα, ενημερώνουμε τους μαθητές για το ποίημα που θα διαπραγματευτούμε, προβάλλουμε ένα ολιγόλεπτο επιμορφωτικό βίντεο στο History Channel σχετικά με τη μάχη των Θερμοπυλών.

Αφόρμηση (συνέχεια) προβάλλουμε τον πίνακα ζωγραφικής που υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο (από το Ψηφιακό Σχολείο και ζητάμε από τους μαθητές να τον σχολιάσουν με σχετική παρέμβαση του εκπαιδευτικού.

∆ηµήτρης Περδικίδης, Τρίπτυχο

Πρώτη προσέγγιση ποιήματος Ακολουθεί ανάγνωση του ποιήματος από τον εκπαιδευτικό με μουσική υπόκρουση σύνθεσης της Ευ. Ρεμπούτσικα. Αμέσως μετά προβάλλεται σε μορφή PowerPoint μια εργασία μαθητών (απαγγελία μαθητή και σχετικές διαφάνειες).

Χωρισμός σε ομάδες Οι μαθητές χωρίζονται σε 6 ομάδες των 4 ατόμων με κριτήριο τις δυνατότητές τους, αλλά και τις επιθυμίες τους. Η κάθε ομάδα έχει ένα μέλος το οποίο γνωρίζει καλά τη χρήση του Η/Υ (πληκτρολόγηση και πλοήγηση στο Διαδίκτυο). Ο κάθε μαθητής έχει διακριτό ρόλο στην ομάδα του (π.χ. συντονιστής, διαμεσολαβητής, γραμματέας, εκπρόσωπος).  

(Συνέχεια εργασίας) Κάθε ομάδα παίρνει το φύλλο εργασίας που της αναλογεί.  Οι μαθητές δημιουργούν ένα αρχείο Word, στο οποίο γράφουν τις ερωτήσεις του φύλλου εργασίας τους και συμπληρώνουν τις απαντήσεις τους. Όλοι κάνουν πλοήγηση στις προτεινόμενες ιστοσελίδες.

2η και 3η ώρα: Φύλλα εργασίας Α΄ Ομάδα  Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες  www.snhell.gr ,  http://el.wikipedia.org/, http://www.kavafis.gr/kavafology/bio.asp  και βρείτε στοιχεία για τη βιογραφία και την εργογραφία του ποιητή Κ. Π. Καβάφη. Δημιουργήστε χρονογραμμή με χρήση του http://www.tiki-toki.com/ και εντάξτε σε αυτήν τα κυριότερα γεγονότα της ζωής του βρίσκοντας παράλληλα αντιπροσωπευτικές εικόνες.

Τμήμα της χρονογραμμής που δημιούργησε μια ομάδα Σύνδεση στο GoogleChrome για προβολή της: http://www.tiki- toki.com/timeline/entry/230177/- /#vars!date=1863-11-16_14:25:59!

Φύλλα εργασίας - Β΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - Β΄ Ομάδα  Επισκεφτείτε  τις ιστοσελίδες:  http://el.wikipedia.org/ , http://www.kavafis.gr/kavafology/bio.asp content και http://piramatikoneiroland.blogspot.gr/p/blog- page_02.html. Βρείτε και γράψτε σε πίνακες: α) i) Τι περιλαμβάνει το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων και ii) τις κατηγορίες στις οποίες είχε κατατάξει ο ίδιος τα ποιήματά του (θεματικοί κύκλοι καβαφικής ποίησης).

Φύλλα εργασίας - Β΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - Β΄ Ομάδα  β) Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ποίησης του Καβάφη και της γλώσσας που χρησιμοποιεί. γ) Εντοπίστε τα παραπάνω στοιχεία στο συγκεκριμένο ποίημα. Η παρουσίαση της εργασίας να γίνει σε PowerPoint (5-7 διαφάνειες, με γραμματοσειρά σε μέγεθος 20).

Φύλλα εργασίας - Γ΄ Ομάδα α) Να επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες: http://www.greek- language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triant afyllides/search.html? και http://latistor.blogspot.gr/2010/11/blog-post_01.html .   β) Να εντοπίσετε και να εξηγήσετε το συμβολισμό στις λέξεις Θερμοπύλες, Εφιάλτης και Μήδοι. γ) Να συγκρίνετε τους συμβολισμούς στα ποιήματα του Καβάφη  «Θερμοπύλες» και «Στα 200 π.Χ.».  Η παρουσίαση της εργασίας να γίνει σε PowerPoint (5-7 διαφάνειες, με γραμματοσειρά σε μέγεθος 20).

Φύλλα εργασίας - Δ΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - Δ΄ Ομάδα  α) Να ανατρέξετε στο λογισμικό Ιστορίας «Περιπλάνηση στο χώρο-χρόνο, Α΄ - Γ΄ Γυμνασίου» και i) στο σχετικό χάρτη της περιοχής να εντοπίσετε το ακριβές σημείο της μάχης και ii) να "παρακολουθήσετε" την εξέλιξη των γεγονότων στη γραμμή του χρόνου. β) Να επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση του Ι.Μ.Ε. (http://www.fhw.gr/chronos/04/gr/politics/index.ht ml ), να ερευνήσετε το ιστορικό πλαίσιο της μάχης των Θερμοπυλών και να το καταγράψετε σε 4 διαφάνειες.

Φύλλα εργασίας - Δ΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - Δ΄ Ομάδα  γ) Τέλος, από την ιστοσελίδα http://el.wikipedia.org/ να βρείτε, να παρατηρήσετε, αλλά και να αντιγράψετε (copy) και να επικολλήσετε (paste) τον πίνακα ζωγραφικής “Thermopyles” (1814) του Ζακ Λουί Νταβίντ σε διαφάνεια. Η παρουσίαση της εργασίας να γίνει σε PowerPoint (5 διαφάνειες, με γραμματοσειρά σε μέγεθος 20).  

Φύλλα εργασίας - Ε΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - Ε΄ Ομάδα  α) Να χωρίσετε το ποίημα σε ενότητες και να δώσετε πλαγιότιτλο. β) Αν έπρεπε να ερμηνεύσουμε το ποίημα με τη βοήθεια της ζωγραφικής, ποιες θα ήταν οι έντονες πινελιές (κυριότερες λέξεις, γραμμένες με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα); Δημιουργήστε ένα συννεφόλεξο με αυτές (: http://www.wordle.net/create). γ) Ποιο όνομα λείπει από το ποίημα, ενώ αναμενόταν; Γιατί πιστεύετε κάνει αυτή την επιλογή ο ποιητής; δ) Να επισημάνετε τις μετοχές και την ιδιαίτερη χρήση τους στην α’  στροφή του ποιήματος. Η παρουσίαση της εργασίας να γίνει σε PowerPoint (5-7 διαφάνειες, με γραμματοσειρά σε μέγεθος 20).  

Δύο συννεφόλεξα ομάδων μαθητών μας

Φύλλα εργασίας - ΣΤ΄ Ομάδα Φύλλα εργασίας - ΣΤ΄ Ομάδα  α) Σε ποιους θέλει να αποδώσει τιμή ο ποιητής (α΄ ενότητα); β) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων; Να τα βάλετε σε πίνακα. γ) Σε ποιους θέλει να αποδώσει περισσότερη τιμή ο ποιητής (β΄ ενότητα); Γιατί; δ) Ποια είναι τα εμπόδια που καλούνται να αντιμετωπίσουν; ε) Ποιες αξίες κυριαρχούν στο ποίημα; Μπορείτε να βοηθηθείτε για να δώσετε τις απαντήσεις σας ανατρέχοντας στην ιστοσελίδα: http://latistor.blogspot.gr/search/label/. Η παρουσίαση της εργασίας να γίνει σε Power Point (5-7 διαφάνειες, με γραμματοσειρά σε μέγεθος 20).

4η και 5η ώρα: παρουσίαση εργασιών 4η και 5η ώρα: παρουσίαση εργασιών Σε αυτή τη φάση βρισκόμαστε όλοι στην αίθουσα διδασκαλίας του τμήματος. Εκεί όλες οι ομάδες, με τη βοήθεια ενός φορητού Η/Υ και ενός προβολέα, παρουσιάζουν την εργασία τους και κατατοπίζουν τους συμμαθητές τους σχετικά με το περιεχόμενό της. Θεωρείται δεδομένο ότι οι μαθητές όλων των ομάδων έχουν μπροστά τους ένα κοινό φύλλο εργασίας και το συμπληρώνουν χειρόγραφα, καθώς ακούνε τους συμμαθητές τους να παρουσιάζουν τις δουλειές τους.

6η διδακτική ώρα: Prezi Αρχικά καθοδηγούμε τους μαθητές στη δημιουργία ενός προγράμματος prezi (http://prezi.com). Κατόπιν ζητάμε από αυτούς να επιλέξουν τα πιο σημαντικά στοιχεία των εργασιών όλων των ομάδων και να δημιουργήσουν μια παρουσίαση Prezi για το ποίημα του Καβάφη «Θερμοπύλες».

6η διδακτική ώρα: Prezi (συνέχεια) Στη συγκεκριμένη εργασία θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται: 2-3 φωτογραφίες αναφορικά με τη ζωή του ποιητή Το ποίημά του χειρόγραφο (ίσως και μεταφρασμένο) Λέξεις που τους εντυπωσιάζουν στο ποίημα, τις μετοχές Ένα βίντεο πιθανόν Την κεντρική ιδέα του ποιήματος. Ενδεικτικά μπορούμε να σας δείξουμε ένα prezi στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://prezi.com/k8b9xglqrdex/edit/#9_30863873

Η συνολική εικόνα ενός από τα prezi των μαθητών μας

Αξιολόγηση – κριτική σεναρίου Αξιολόγηση – κριτική σεναρίου Το σενάριο είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί: από τη στιγμή που οι μαθητές έχουν εξοικειωθεί σε τέτοιου είδους εργασίες, εφόσον τουλάχιστον γνωρίζουν πώς δημιουργείται ένα έγγραφο Word και εφόσον μπορούν με τη δική μας βοήθεια να δημιουργήσουν ένα αρχείο Προβολής Παρουσίασης, μια χρονογραμμή, ένα συννεφόλεξο, ένα prezi και βέβαια εφόσον υφίστανται όλες οι προϋποθέσεις που αφορούν την τεχνική υποστήριξη του διδακτικού σεναρίου.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=150&cat=1 http://latistor.blogspot.gr/search/label/ www.youtube.com/watch?v=mmK92Dt7Q_w http://www.youtube.com/watch?v=NCzuNG5CeSA www.snhell.gr http://el.wikipedia.org/ http://www.kavafis.gr/kavafology/articles http://www.greek- language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/tria ntafyllides/index.html http://www.fhw.gr/chronos/04/gr/politics/index.html http://piramatikoneiroland.blogspot.gr/p/blog- page_02.html

http://www. pi- schools http://www.pi- schools.gr/download/programs/depps/4deppsaps_Log otexnias_Gymnasiou.pdf Επιπλέον λογισμικό: «Περιπλάνηση στο χώρο-χρόνο, Α΄ - Γ΄ Γυμνασίου» (κανονικά είναι ήδη εγκατεστημένο τους Η/Υ του εργαστηρίου Πληροφορικής σε όλα τα σχολεία) (: http://www.chorochronos.gr/geomap/index.html)