ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1ο Σχέδιο Πρότασης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για την διαμόρφωση των Κατευθύνσεων της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2014 - 2020 αι Χαράλαμπος Κιουρτσίδης Προϊστάμενος Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής – Μέλος ΟΣΠ

Στόχος Η διατύπωση των βασικών στρατηγικών επιλογών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στην Νέα Προγραμματική Περίοδο 2014 – 2020 απαντώντας σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά ερωτήματα

Τι λαμβάνουμε υπόψη για την σύνθεση του 1ου Σχεδίου Τους αναπτυξιακούς στόχους και τους δημοσιονομικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας μας, όπως αυτοί αποτυπώνονται σε συγκεκριμένα κείμενα : Ευρώπη 2020 Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων Το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο 2014 – 2020 Τα Μνημόνια Οικονομικής Πολιτικής Τις επιδράσεις του διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού περιβάλλοντος και τις αρνητικές προκλήσεις που προκύπτουν Την υφιστάμενη κατάσταση με βάση τα αποτελέσματα από τις μέχρι σήμερα αναπτυξιακές προσπάθειες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Βασικά Αναπτυξιακά Ερωτήματα Μακροπρόθεσμοι αναπτυξιακοί στόχοι, πέραν των «παραδοσιακών» αναπτυξιακών επιλογών Χωρικό πρότυπο αναπτυξιακής στρατηγικής και κρίσιμες χωρικές ανισότητες πρέπει να αντιμετωπιστούν Θεματική και στοχευμένη εξειδίκευση συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής Περιφερειακή εξειδίκευση οριζόντιων πολιτικών Απαιτούμενοι και διαθέσιμοι πόροι, λαμβανομένων υπόψη των περιορισμών και των δυνατοτήτων μόχλευσης ιδιωτικών πόρων Κρίσιμα σημεία εκσυγχρονισμού των «παραδοσιακών» θεματικών προτεραιοτήτων Δυνατότητες υιοθέτησης/προσαρμογής καινοτομίας Τα θεσμικά και διοικητικά εμπόδια που εντοπίζονται και τρόποι έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους

Βασικές Προτεραιότητες της Νέας προγραμματικής περιόδου Ανάγκη επίτευξης κοινωνικής συνοχής, μέσω πολιτικών για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, Προώθηση της χωρικής συνοχής, με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη, Ενδυνάμωση της κοινωνίας της γνώσης και της αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, με έμφαση στις δεξιότητες και τη δια βίου μάθηση, Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, μέσω της επιτάχυνσης της ένταξης της της Περιφέρειας στο νέο διεθνές οικονομικό περιβάλλον,, Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας, Ενίσχυση της πρόσβασης και χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, Αναχαίτιση, και στη συνέχεια στην αναστροφή των δεικτών της ανεργίας, δρομολόγηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, προώθηση της καινοτομίας, με έμφαση στους νέους,

Βασικές Προτεραιότητες της Νέας προγραμματικής περιόδου Ανάπτυξη των δυνατοτήτων ενδογενούς χρηματοδότησης των επενδύσεων και ευρεία προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων, Βελτίωση των υποδομών, εκεί και μόνο όπου εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαπιστωμένες ανάγκες, με στόχο τη στήριξη της ανάπτυξης της Περιφέρειας και την ποιότητα ζωής των κατοίκων, Ενίσχυση της μετάβασης σε μία κοινωνία χαμηλών εκπομπών ρύπων, Προώθηση των απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας, της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν στο πλαίσιο της Αειφόρου Ανάπτυξης, Έμφαση στη χωρική προσέγγιση (place-based): στο επίπεδο όπου συναντώνται οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες, αλλά και όπου η επίπτωση της κρίσης είναι εντονότερη, στην προσφυγή στα προτεινόμενα εργαλεία ολοκληρωμένων παρεμβάσεων (, integrated local development strategies κτλ)

Τι περιλαμβάνει το 1ο Σχέδιο Το 1ο σχέδιο (draft) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ακολουθεί τις οδηγίες της 1ης εγκυκλίου και περιλαμβάνει : Την παρουσίαση της θέσης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στο εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Την αποτίμηση των αποτελεσμάτων των παρεμβάσεων των διαρθρωτικών ταμείων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας μέχρι το τέλος της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου. SWOT ανάλυση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Την παρουσίαση (ιεραρχική προσέγγιση) των βασικών προτεραιοτήτων ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Τις αναγκαίες (προτεινόμενες) θεσμικές & οργανωτικές προσαρμογές – Παρουσίαση των «Αιρεσιμοτήτων» (Conditionalities). Πιθανές ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις & επιδράσεις στο πλαίσιο των περιφερειακών προτεραιοτήτων ανάπτυξης.

Η θέσης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας Η Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί την πύλη εισόδου της Ελλάδας και της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια. Το πλούσιο φυσικό περιβάλλον, η πολιτιστική κληρονομιά και άλλα χαρακτηριστικά της, αναδεικνύουν τα πλεονεκτήματα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Κυρίαρχη αναδεικνύεται η θέση του τομέα της ενέργειας. Περιφέρεια Στατιστικής Σύγκλισης κατά την 4η ΠΠ και περιφέρεια Μεταβατικής Στήριξης στην Νέα ΠΠ. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην χώρα (30%, 2ο τρίμηνο του 2012, με ΜΟ χώρας 23,6%). Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζει διαρθρωτικές αδυναμίες. Έντονη διασυνοριακή, διακρατική, διαπεριφερειακή συνεργασία σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.

Αποτίμηση των αποτελεσμάτων των παρεμβάσεων Για να αποτιμήσουμε τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων λαμβάνουμε υπόψη τους αρχικούς στόχους του Επιχειρησιακού Προγράμματος 2007 - 2013: Δημιουργία συνθηκών για την διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης (ιδιαίτερα συναρτώμενης με τον τομέα της ενέργειας) Βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τον πολίτη με χρήση ΤΠΕ Βελτίωση της ελκυστικότητας & της ποιότητας του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος. Ενίσχυση του ρόλου των αστικών κέντρων. Ενίσχυση του ρόλου και της εξωστρέφειας της ΠΔΜ μέσω της βελτίωσης της προσπελασιμότητας και των συνεργασιών.

Αποτίμηση των αποτελεσμάτων των παρεμβάσεων (1) Και αποτιμώνται ως προς τους θεματικούς στόχους της Νέας Προγραμματικής Περιόδου : Ενίσχυση της Έρευνας , Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας Ενίσχυση της πρόσβασης, χρήσης & ποιότητας των ΤΠΕ Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ, του γεωργικού τομέα και της αλιείας Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων σε όλους τους τομείς Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές , της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων.

Αποτίμηση των αποτελεσμάτων των παρεμβάσεων (2) Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στην δια βίου μάθηση Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής Δημόσιας Διοίκησης Προώθηση της Αγροτικής Ανάπτυξης και ενίσχυση της συμβολής της στην περιφερειακή οικονομία

SWOT Ανάλυσις Δυνατά σημεία : Πλούσιο φυσικό περιβάλλον (φυσικά οικοσυστήματα), ανεπτυγμένες υποδομές (προσπελασιμότητα, παιδεία, υγεία, περιβάλλον κλπ) Ενεργειακός πυρήνας της χώρας (ορυκτοί πόροι, υδάτινο δυναμικό) Πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα Εγκατεστημένη γνώση και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό σε ενέργεια , περιβάλλον Αδυναμίες : Διαρθρωτικά προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία Ανεπαρκής διασύνδεση ΕΤΑΚ – επιχειρηματικότητας Περιορισμένο εύρος κλαδικής εξειδίκευσης Επιδείνωση μακροοικονομικών δεικτών & υψηλή ανεργία

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (1) ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας Σύσταση Περιφερειακής Ομάδας Σχεδιασμού – Παρακολούθησης δράσεων ΕΤΑΚ (Περιφερειακό Σχέδιο ΕΤΑΚ) (Έμφαση στην μεταλιγνιτική περίοδο). Ενίσχυση των δομών και υποδομών έρευνας και καινοτομίας και προώθηση των συνεργασιών. Συνεργασία μεταξύ επιστημονικής & επιχειρηματικής κοινότητας στα πλαίσια της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας 2. Ενίσχυση της πρόσβασης, χρήσης και ποιότητας των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών αναφορικά με βασικούς τομείς παροχής υπηρεσιών (e-government, κλπ) και την ανάπτυξη καθολικά προσβάσιμων προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ Σύσταση και λειτουργία φορέα / φορέα διαχείρισης των ευρυζωνικών υποδομών στην ΠΔΜ. Βελτίωση της παραγωγικότητας της Περιφέρειας με αξιοποίηση των ΤΠΕ στα πλαίσια ανάπτυξης ηλεκτρονικών συναλλαγών και υπηρεσιών ενδυνάμωσης της επιχειρηματικότητας, Ψηφιακά εγγράμματη Περιφέρεια

Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (2) 3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα (για το ΕΓΤΑΑ), και της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών (για το ΕΤΘΑ) Ενίσχυση των δομών των επιχειρήσεων και προώθηση επιχειρηματικών σχεδίων ανάπτυξης των συνεργασιών και των δικτυώσεων (π.χ. προώθηση συνεργατικών σχηματισμών - clusters) , έμφαση στην πράσινη επιχειρηματικότητα και στην εξωστρέφεια των επιχειρήσεων. Υποστήριξη της χρήσης νέων χρηματοδοτικών εργαλείων (JEREMIE, ΧΑΤ). Προώθηση της παραγωγής και μεταποίησης ποιοτικών και βιολογικών αγροτικών και παράλληλα την ταυτοποίησή τους με την απονομή σημάτων ποιότητας. 4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων σε όλους τους τομείς Ενδυνάμωση του ενεργειακού χαρακτήρα της Περιφέρειας , σχεδιασμός και εφαρμογή ολοκληρωμένων Δράσεων Περιφερειακού Ενεργειακού Σχεδιασμού Αξιοποίηση του ενεργειακού χαρακτήρα της Περιφέρειας με ανάπτυξη και μεταφορά υψηλής και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας στην ελληνική ενεργειακή αγορά σε τεχνολογίες αιχμής Προώθηση της πράσινης επιχειρηματικότητας και ενίσχυση της περιβαλλοντικής διάστασης των παραγωγικών δραστηριοτήτων με την ανάπτυξη και πιστοποίηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (3) 5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου Ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων και φυσικών καταστροφών. Μετριασμός των κλιματικών αλλαγών με περιορισμό της αέριας ρύπανσης (οργάνωση και βελτιστοποίηση περιφερειακού δικτύου μέτρησης αέριας ρύπανσης). Περιφερειακό πλαίσιο συντονισμού της διαχείρισης δασών. Προστασία εδαφών και προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης του αγροτικού χώρου για τη μείωση της νιτρορύπανσης γεωργικής προέλευσης 6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων Ανάπτυξη και εφαρμογή του περιφερειακού σχεδίου διαχείρισης υδατικών πόρων και λεκανών απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας και περιφερειακού συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης με την αξιοποίηση των εφαρμογών των Γ.Σ.Π. Ενίσχυση της ολοκληρωμένης εφαρμογής του Περιφερειακού Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων με παράλληλη υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών. Εφαρμογή ενός επικαιροποιημένου Περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού. Υποστήριξη παρεμβάσεων αποκατάστασης πρώην βιομηχανικών περιοχών, ολοκληρωμένων προγραμμάτων αστικής ανάπτυξης (JESSICA, Δράσεις Χωρικής Συνοχής) , υποστήριξη της υλοποίησης των προγραμμάτων μετεγκαταστάσεων οικισμών που πλήττονται από την εξορυκτική δραστηριότητα. Παρεμβάσεις για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς

Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (4) 7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών Ολοκλήρωση των Καθέτων Αξόνων της Εγνατίας Οδού στα πλαίσια της επένδυσης στο Δίκτυο Διευρωπαϊκών Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Ενίσχυση της περιφερειακής κινητικότητας με σύνδεση κόμβων με τις υποδομές ΔΕΔ-Μ (Ε65 Γρεβενά – Καλαμπάκα – Στερεά Ελλάδα, Ε.Ο. Κοζάνη – Λάρισα – ΠΑΘΕ) καθώς και με τη βελτίωση της προσπελασιμότητας κυρίως προς περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (τουριστικές περιοχές, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κλπ.). 8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων Διαμόρφωση περιφερειακής πολιτικής απασχόλησης με παράλληλη ανάπτυξη υποδομών, δομών και εργαλείων πολιτικής προώθησης και ενίσχυσης της απασχόλησης. Πολυτομεακή ενίσχυση της απασχόλησης, μέσω ολοκληρωμένων παρεμβάσεων εφαρμογής ενεργητικών πολιτικών και πολιτικών ενδυνάμωσης των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού (ΤΟΠΣΑ, ΤΟΠΕΚΟ, ολοκληρωμένα προγράμματα στήριξης ανέργων – κλάδων και σύνδεση αυτών με Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής / Αγροτικής Αναγέννησης Ολοκλήρωση των διασυνοριακών αγορών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων της διασυνοριακής κινητικότητας, των κοινών πρωτοβουλιών τοπικής απασχόλησης και της κοινής κατάρτισης.

Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (5) 9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας Ενίσχυση και δικτύωση υποδομών – δομών και ανάπτυξη υπηρεσιών υγείας, πρόνοιας και περίθαλψης των αστικών κέντρων και των περιοχών της υπαίθρου (κοινωνικές υπηρεσίες, προστασία δημόσιας υγείας κλπ.). Ανάπτυξη, λειτουργία και δικτύωση υπηρεσιών κοινωνικής μέριμνας και ένταξης ειδικών ομάδων στα πλαίσια υλοποίησης τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Προώθηση της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων. Προώθηση της ισότητας των φύλων και των ίσων ευκαιριών σε διασυνοριακό επίπεδο, καθώς και προώθηση της κοινωνικής ένταξης σε διασυνοριακό επίπεδο. 10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση Επενδύσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κάλυψης των αναγκών των λοιπών βαθμίδων. Αναβάθμιση του γνωστικού επιπέδου και βελτίωση των δεξιοτήτων των πολιτών με δράσεις δια βίου μάθησης και κατάρτισης σε επαγγέλματα ή κλάδους αιχμής, σε νέες τεχνολογίες καθώς στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Ανάπτυξη και εφαρμογή κοινών διασυνοριακών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (μεταφορά τεχνογνωσίας).

Παρουσίαση των βασικών προτεραιοτήτων της ΠΔΜ (6) 11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης Βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης (αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, απλοποίηση διαδικασιών, κλπ) στα πλαίσια της αύξησης της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας στη δημόσια διοίκηση. Ενίσχυση των διασυνοριακών και διακρατικών συνεργασιών (στους τομείς της ΕΤΑΚ, επιχειρηματικότητας, ανάπτυξης αγροτικού χώρου, τουρισμού, πολιτισμού, υγείας, εκπαίδευσης) 12. Προώθηση της Αγροτικής Ανάπτυξης και ενίσχυση της συμβολής της στην περιφερειακή οικονομία. Διαμόρφωση «Αγροτικής Ταυτότητας» της Δυτικής Μακεδονίας με την παραγωγή ποιοτικών και επώνυμων προϊόντων. Πολυαπασχόληση στον αγροτικό χώρο. Αύξηση της προστιθέμενης αξίας της αγροτικής παραγωγής και της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών επιχειρήσεων. Ενίσχυση των υποδομών υποστήριξης της αγροτικής παραγωγής Υποστήριξη των δομών αγροτικής παραγωγής.

Αναγκαίες θεσμικές & οργανωτικές προσαρμογές – «Αιρεσιμότητες» Αναγκαίες θεσμικές & οργανωτικές προσαρμογές – «Αιρεσιμότητες» Για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των προγραμμάτων προτείνεται μία σειρά θεσμικών και οργανωτικών ενεργειών: Τροποποίηση της αρχιτεκτονικής υλοποίησης των προγραμμάτων, περιορισμό του αριθμού των Ενδιάμεσων Φορέων Διαχείρισης (ΕΦΔ), κατάργηση του συστήματος εκχωρήσεων και διαχείριση των προγραμμάτων ανά Περιφέρεια. Ολοκλήρωση της εφαρμογής του Νόμου «Καλλικράτη». Οργάνωση και στελέχωση των δικαιούχων, τεχνική στήριξη, κατάρτιση και απόκτηση δεξιοτήτων και σχέδιο κατάρτισης τόσο των αιρετών όσο και των στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στους Νέους Κανονισμούς (και απαιτήσεις) της 5ης ΠΠ. Ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για τον καλύτερο συντονισμό των εμπλεκομένων υπηρεσιών με σκοπό τον περιορισμό στον χρόνο λήψης δικαστικών αποφάσεων (στοιχείο που αφορά την ομαλή υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων). Η ομαλή χρηματοδότηση των αναδόχων (από το Τραπεζικό Σύστημα) σε ότι αφορά την υλοποίηση των έργων , όπως επίσης και η ύπαρξη συγκεκριμένου πλαισίου ρυθμίσεων. Βελτίωση του συστήματος παραγωγής μελετών. Απλοποίηση και αποκέντρωση διαδικασιών. Νέο θεσμικό πλαίσιο ανάθεσης υπηρεσιών σε τρίτους (κατά το πρότυπο του ΠΔ 60/2004). Απλοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης & Ελέγχου (τώρα ΥΠΑΣΥΔ), με στόχο την ταχύτερη και πιο απλοποιημένη υλοποίηση των έργων.

Αναγκαίες θεσμικές & οργανωτικές προσαρμογές – «Αιρεσιμότητες» Αναγκαίες θεσμικές & οργανωτικές προσαρμογές – «Αιρεσιμότητες» Α/Α Θεματικοί Στόχοι / Εκ των Προτέρων Όροι Κάλυψη μέχρι 31/12/2014 31/12/2016 Σημειώσεις 1 Ενίσχυση της έρευνας, της Τεχνολογικής Ανάπτυξης και της Καινοτομίας (Ε&Α) 1.1 Έρευνα και Καινοτομία: Η ύπαρξη μιας εθνικής ή περιφερειακής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση, σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, με στόχο τη μόχλευση ιδιωτικών δαπανών έρευνας και καινοτομίας, η οποία να ταιριάζει με τα χαρακτηριστικά αποδοτικών εθνικών ή περιφερειακών συστημάτων έρευνας και καινοτομίας  Σε φάση υλοποίησης βρίσκεται η σχετική μελέτη για την Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης 2014-2020 που εκπονείται για λογαριασμό της ΕΕ. Ταυτόχρονα σε προετοιμασία βρίσκεται η ανάθεση της αναλυτικής μελέτης για την ΠΔΜ. 2 Βελτίωση της δυνατότητας πρόσβασης στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών, καθώς και της χρήσης και της ποιότητάς τους (Ευρυζωνική Σύνδεση) 2.1 Ψηφιακή Ανάπτυξη: Η ύπαρξη στο πλαίσιο της εθνικής ή περιφερειακής στρατηγικής καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση ειδικού κεφαλαίου για την ψηφιακή ανάπτυξη με στόχο την ενθάρρυνση της ζήτησης οικονομικά προσιτών, καλής ποιότητας και διαλειτουργικών μέσω της χρήσης των ΤΠΕ ιδιωτικών και δημόσιων υπηρεσιών και αύξηση του βαθμού χρήσης τους από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοβουλιών διασυνοριακής συνεργασίας Καλύπτεται από το σημείο 1.1 2.2 Υποδομή Δικτύων Πρόσβασης Νέας Γενιάς (NGA): Η ύπαρξη εθνικών σχεδίων NGA που λαμβάνουν υπόψη τις περιφερειακές δράσεις για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για την πρόσβαση υψηλής ταχύτητας στο διαδίκτυο, που εστιάζονται σε περιοχές στις οποίες η αγορά δεν μπορεί να παρέχει ανοικτή υποδομή με προσιτό κόστος και σε ικανοποιητική ποιότητα, σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ και παρέχουν προσβάσιμες υπηρεσίες στις ευάλωτες ομάδες Εθνικό Επίπεδο

Ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις & επιδράσεις (1) 1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας Δεν αναμένεται όξυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων διότι η διάχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων αναμένεται να λάβει χώρα με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής. 2. Ενίσχυση της πρόσβασης, χρήσης και ποιότητας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών Ο βαθμός διείσδυσης κυρίως των ευρυζωνικών υποδομών συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το πρότυπο αστικής συγκέντρωσης. Δράσεις άμβλυνσης του ενδοπεριφερειακού ψηφιακού χάσματος. 3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα (για το ΕΓΤΑΑ), και της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών (για το ΕΤΘΑ) Η αναγκαιότητα ενός νέου παραγωγικού και αναπτυξιακού προτύπου (στο πλαίσιο του σχεδιασμού, την «πράσινη οικονομία», τη σύνδεση του πρωτογενούς με το δευτερογενή τομέα παραγωγής μέσα από δραστηριότητες έντασης τεχνολογίας και γνώσης, τη λειτουργία οργανωμένων παραγωγικών υποδομών και δικτύων, αναμένεται να επιφέρουν επιθυμητές ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις. Οι διαφοροποιήσεις αυτές αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στην αναπτυξιακή διαδικασία.

Ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις & επιδράσεις (2) 4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων σε όλους τους τομείς Ο συνδυασμός της ανάπτυξης των τεχνολογιών ΑΠΕ, της προώθησης δράσεων πράσινης επιχειρηματικότητας, και εξοικονόμησης ενέργειας, αναμένεται να προκαλέσει ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις, καθώς οι περιοχές εκτός του ενεργειακού άξονα, διαθέτουν στις παρούσες τεχνολογικές και οικονομικές συνθήκες ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ανάπτυξη τομέων της οικονομίας με χαμηλές εκπομπές ρύπων. 5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου Οι ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις (ενεργειακός άξονας, δάση, παραλίμνιες, παραποτάμιες περιοχές κλπ) αναμένεται να αμβλυνθούν, καθώς οι επιμέρους δράσεις στοχεύουν στην πρόληψη και διαχείριση κινδύνων που αφορούν ευαίσθητα οικολογικά συστήματα, μέσα από έναν ολοκληρωμένο περιφερειακό σχεδιασμό. 6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων Η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και η προώθηση ολοκληρωμένου περιφερειακού σχεδίου διαχείρισης των υδατικών πόρων, αναμένεται να έχει θετική επίδραση στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αποδοτικότητα των πόρων και να εμπλουτίσουν θετικά τις ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις προς όφελος των περιοχών που διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις & επιδράσεις (3) 7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών Το ιδιαίτερα υψηλό κόστος των μεταφορικών υποδομών, σε συνδυασμό με το περιορισμένο χρηματοδοτικό εύρος αντίστοιχων δράσεων στη νέα προγραμματική περίοδο, αναμένεται να προκαλέσει ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις σε περιοχές που οι υποδομές μεταφορών δεν έχουν ολοκληρωθεί. 8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων Η διαμόρφωση μιας περιφερειακής στρατηγικής για την απασχόληση αναμένεται να δομηθεί επάνω στους άξονες της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και κυρίως στους θεματικούς στόχους του παρόντος σχεδίου. Με την έννοια αυτή, οι ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις που θα προκύψουν αναμένεται να είναι σε αντιστοίχιση με τους προαναφερόμενους θεματικούς στόχους. 9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας Στα μεγάλα αστικά κέντρα εντοπίζεται μεγαλύτερη συγκέντρωση ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που χρήζουν δράσεων ένταξης και φροντίδας. Μέσα από αυτή τη θεώρηση, αναμένονται ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις στα πεδία της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα της περιφέρειας.

Ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις & επιδράσεις (4) 10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση Η έρευνα, η καινοτομία, οι ΤΠΕ, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, το περιβάλλον οι δράσεις προώθησης της απασχόλησης σε συνδυασμό με τις δράσεις αγροτικής ανάπτυξης, αναμένεται να προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις αναγκαίες δεξιότητες και τη δια βίου μάθηση. 11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης Στο βαθμό που η βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης συμβάλλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της θεσμικής επάρκειας της δημόσιας διοίκησης, αναμένεται οι υπάρχουσες ενδοπεριφερειακές διαφοροποιήσεις να αμβλυνθούν προς όφελος των απομακρυσμένων από το κέντρο της περιφέρειας περιοχών. 12. Προώθηση της Αγροτικής Ανάπτυξης και ενίσχυση της συμβολής της στην περιφερειακή οικονομία Η αγροτική ανάπτυξη αποτελεί βασική επιλογή για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και προς την κατεύθυνση αυτή εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό, η διαμόρφωση «Αγροτικής Ταυτότητας» με την παραγωγή ποιοτικών και επώνυμων προϊόντων, η πολυαπασχόληση στην ύπαιθρο. Παράλληλα, θα συμβάλλουν στην ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ αστικών κέντρων και αγροτικών περιοχών.