ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΥ Inserire, solo in questa slide, un’immagine di sfondo che sarà utilizzata per tutte le lezioni del corso. Possibilmente scegliere un’immagine che richiami i colori del titolo o si armonizzi con essi. La lezione inizia sempre con il docente in piedi. Il PPT deve essere accompagnato da una “scaletta di regia” (vedi file di esempio: SEC_OAZ_Regia_L02) che deve essere compilata nel dettaglio e consegnata alla Produzione alcuni giorni PRIMA di arrivare in sala di registrazione.

Ενότητες Charles Reigeluth: Θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών Ernst Von Glaserfeld: Ριζοσπαστικός εποικοδομισμός Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση John Bransford: Αγκυροβολημένη διδασκαλία Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Il docente inizia la lezione in piedi e descrive gli argomenti che tratterà. Tutte le lezioni iniziano sempre con questa formula: “Sono il Prof. Nome e Cognome, in questa lezione parleremo di: argomento 1 Argomento 2 Argomento n Nella descrizione degli argomenti il docente può usare o meno la lavagna a fogli mobili. Ove opportuno, può essere utilizzato il seguente effetto di animazione: Entrata, Dissolvenza, Veloce, Al clic del mouse. Per inserire nuove diapositive, utilizzare sempre l’apposita funzione di PowerPoint: Menu Inserisci Nuova diapositiva. Scegliere, eventualmente, dal Riquadro attività, un layout diverso da quello proposto in automatico.

Charles Reigeluth: Θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών Σύμφωνα με τη θεωρία της επεξεργασίας, η διδασκαλία πρέπει να οργανώνεται ώστε να γίνεται ολοένα και πιο πολύπλοκη με σταθερά βήματα έχοντας σκοπό την βέλτιστη μάθηση. Παραδείγματος χάριν, διδάσκοντας έναν διδακτικό στόχο, παρουσιάζεται στα πρώτα μαθήματα η απλούστερη μορφή του στόχου  και στα επόμενα μαθήματα παρουσιάζονται οι πρόσθετες πληροφορίες κι έτσι η διδασκαλία σιγά σιγά γίνεται πιο πολύπλοκη καλύπτοντας όλη την έκταση των αντικειμένων διδασκαλίας.

Θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών και εφαρμογές Θεωρία επεξεργασίας πληροφοριών και εφαρμογές Η προσέγγιση αυτή τονίζει ότι ο Piaget υποτιμούσε την ικανότητα των μικρών παιδιών. Επίσης, διαφωνεί με τον Piaget για το αν η ανάπτυξη ακολουθεί στάδια ή είναι μια πιο συνεχής διαδικασία. Άλλοι θεωρητικοί υποστηρίζουν την ύπαρξη σταδίων, ενώ άλλοι θεωρούν ότι μπορεί να είναι διαφορετικά για τις διαφορετικές μορφές σκέψης που απαιτούν οι διάφοροι τομείς γνώσης. Η ΕΠ ασχολείται με το πώς τα παιδιά αναγνωρίζουν, κωδικοποιούν, αποθηκεύουν και ξαναβρίσκουν τις πληροφορίες που τους χρειάζονται για να λύσουν γνωστικά προβλήματα.

Charles Reigeluth: Θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών Η θεωρία επεξεργασίας της πληροφορίας προτείνει επτά σημαντικά στοιχεία στρατηγικής: συγκεκριμένη επεξεργαστική ακολουθία προαπαιτούμενες σειρές μάθησης περίληψη σύνθεση αναλογίες γνωστικές στρατηγικές έλεγχος της γνώσης

Charles Reigeluth: Θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών Υποστηρίζει: ότι η επεξεργαστική προσέγγιση της μάθησης έχει σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό σταθερότερων γνωστικών δομών ότι αυξάνει τα κίνητρα των μαθητών μέσω της δημιουργίας θεμελιωδών πλαισίων μάθησης

Charles Reigeluth: Θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών Αρχές της θεωρίας: Η διδασκαλία θα είναι αποτελεσματικότερη εάν ακολουθεί μια στρατηγική επεξεργασίας, δηλαδή συνόψεις, αναλογίες, περιλήψεις, και συνθέσεις Υπάρχουν τέσσερις τύποι σχέσεων που είναι σημαντικές στο σχεδιασμό της διδασκαλίας: εννοιολογικές, διαδικαστικές, θεωρητικές και προϋποθέσεις μάθησης

Στο σχολικό επίπεδο: ποια ακριβώς στοιχεία χρειάζεται να αναγνωρίσει το παιδί για να κατακτήσει μια μάθηση, πώς μπορούν τα στοιχεία αυτά να συνδεθούν καλύτερα μεταξύ τους και με την υπάρχουσα γνώση, ώστε να δημιουργήσουν νόημα, σε ποια μορφή μπορούν να καταχωρηθούν πιο αποτελεσματικά στη μνήμη, με ποιον τρόπο μπορούν να διαχωριστούν και να αναζητηθούν επιτυχώς, ώστε να βοηθηθούν στη λύση νέων προβλημάτων. Συμφωνά με αυτή τη θεωρία η αποτυχία του παιδιού σε κάποιο έργο συχνά οφείλεται στο γεγονός ότι δεν βοηθήθηκε σωστά σε μία ή και περισσότερες από τις παραπάνω διανοητικές διαδικασίες.

Γενικά, η ΕΠ ενισχύει την πιαζετιανή αντίληψη ότι πρέπει να θεωρούμε τη γνωστική διαδικασία ως μια σειρά αλληλεξαρτώμενων παραγόντων που εξαρτώνται απόλυτα από το επίπεδο ωρίμασης του παιδιού και τα βιώματα του. Οι περισσότεροι υποστηρικτές της ΕΠ θεωρούν τα παιδιά ικανά για αρκετές σύνθετες νοητικές διεργασίες ακόμη και σε πολύ μικρές ηλικίες. Θεωρούν ότι η ανάπτυξη μάλλον τελειοποιεί τις προϋπάρχουσες γνωστικές διαδικασίες παρά τις δημιουργεί κάτω από την πίεση της εμπειρίας. Καθώς μεγαλώνει το παιδί εμφανίζει ένα ευρύτερο και πιο εύκαμπτο οπλοστάσιο γνωστικών στρατηγικών, τις οποίες χρησιμοποιεί πιο συστηματικά.

Χώρος αποθήκευσης αναμνήσεων πολύ μεγάλης χωρητικότητας και διάρκειας Ακολουθία επεξεργασίας πληροφοριών κατά Atkinson & Shiffrin (1968) Μνημονικό μοντέλο μάθησης Μακρόχρονη μνήμη Χώρος αποθήκευσης αναμνήσεων πολύ μεγάλης χωρητικότητας και διάρκειας Μακρόχρονη μνήμη Αρχική επεξεργασία Εξωτερικό ερέθισμα Αισθητηριακή καταγραφή Ανάσυρση Επανάληψη & κωδικοποίηση Λήθη Εργαζόμενη / βραχύχρονη μνήμη Εργαζόμενη μνήμη Σύστημα αποθήκευσης που διατηρεί μια μικρή ποσότητα πληροφοριών για λίγα δευτερόλεπτα Λήθη Επανάληψη

Μοντέλα επεξεργασιας πληροφοριών Άμεση συνέπεια: Έμφαση στη βιωματική διδασκαλία (εμπειρία) και όχι στη διδασκαλία κανόνων

Ernst Von Glaserfeld: Ριζοσπαστικός εποικοδομισμός Ο Ριζοσπαστικός εποικοδομισμός απορρίπτει την παραδοσιακή φιλοσοφική θέση του ρεαλισμού και υιοθετεί μια θέση σχετικιστική Οι ριζοσπάστες δομιστές βλέπουν τη γνώση ως κάτι που κατασκευάζεται προσωπικά από τα άτομα, με έναν ενεργό τρόπο, δεδομένου ότι προσπαθούν να δώσουν νόημα στις κοινωνικά αποδεκτές και κοινές έννοιες

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση Αυτή η θεώρηση αντιπαραβάλλεται με τις περισσότερες δραστηριότητες μάθησης στις σχολικές αίθουσες που δίνουν αποσπασματική, αφηρημένη γνώση και έξω από τα πλαίσια αυθεντικής παραγωγής της. Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι ένα κρίσιμο συστατικό της πλαισιωμένης μάθησης - οι μαθητές δραστηριοποιούνται σε «κοινότητες πρακτικής» που ενσωματώνουν ορισμένες πεποιθήσεις και συμπεριφορές τις οποίες πρέπει να αποκτήσουν.

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση Η γνωστική μαθητεία Η γνωστική μαθητεία υποστηρίζει την μάθηση σε ένα τομέα με τη διευκόλυνση των σπουδαστών για να αποκτήσουν, να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν γνωστικά εργαλεία μέσα σε αυθεντικές δραστηριότητες. Μαθαίνοντας μέσα και έξω από το σχολείο ο μαθητής προάγει τις νοητικές του ικανότητες μέσω της συνεργατικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της κοινωνικής κατασκευής της γνώσης.

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση Η πλαισιωμένη μάθηση είναι μια γενική θεωρία απόκτησης της γνώσης. Έχει εφαρμοστεί στα πλαίσια των βασισμένων στην τεχνολογία δραστηριοτήτων μάθησης για τα σχολεία που εστιάζουν σε δεξιότητες επίλυσης προβλήματος.

Jean Lave: Πλαισιωμένη μάθηση Αρχές της θεωρίας: Η γνώση πρέπει να παρουσιαστεί σε ένα αυθεντικό πλαίσιο, δηλαδή το περιβάλλον και οι εφαρμογές που θα μπορούσαν να προωθήσουν τη γνώση πρέπει να είναι πραγματικό περιβάλλον καθημερινής ζωής. Η μάθηση απαιτεί κοινωνική διάδραση και συνεργασία.

John Bransford: Αγκυροβολημένη διδασκαλία Η αγκυροβολημένη διδασκαλία/μάθηση είναι ένα σημαντικό παράδειγμα για τη βασισμένη στην τεχνολογία μάθηση που έχει αναπτυχθεί από την ομάδα γνώσης & τεχνολογίας στο Vanderbilt (CTGV) υπό την εποπτεία του John Bransford. Ενώ πολλοί επιστήμοντες έχουν συμβάλει στην θεωρία της αγκυροβολημένης διδασκαλίας/μάθησης ο Bransford είναι ο κύριος εκπρόσωπός της και ως εκ τούτου η θεωρία αποδίδεται σ' αυτόν.

John Bransford: Αγκυροβολημένη διδασκαλία

John Bransford: Αγκυροβολημένη διδασκαλία Αρχές της θεωρίας: Οι δραστηριότητες μάθησης και διδασκαλίας πρέπει να σχεδιάζονται γύρω από μια «άγκυρα» που πρέπει να είναι κάποιο είδος μελέτης περίπτωσης ή επίλυσης προβλήματος. Τα υλικά του προγράμματος σπουδών πρέπει να επιτρέπουν την εξερεύνηση από τον αρχάριο μαθητή.

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση τον γνωστικό (χωρίς νόημα) τον εμπειρικό (σημαντικός) Ο πρώτος τύπος αντιστοιχεί στην ακαδημαϊκή γνώση και ο δεύτερος αναφέρεται στην εφαρμοσμένη γνώση Το κλειδί για τη διάκριση είναι ότι η εμπειρική μάθηση καλύπτει τις ανάγκες και τα "θέλω" του μαθητευόμενου.

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση προσωπική συμμετοχή αυτομάθηση αποτίμηση της μάθησης από τον μαθητευόμενο επίδραση των αποτελεσμάτων της μάθησης στον μαθητευόμενο

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση Ο ρόλος του δασκάλου είναι να διευκολύνει αυτού του είδους τη μάθηση. Για να το πετύχει αυτό πρέπει να: δημιουργεί θετικό κλίμα για την μάθηση να διευκρινίζει τους σκοπούς της μάθησης στον μαθητή να  οργανώνει και να παρέχει τους πόρους της  μάθησης

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση να εξισορροπεί τα διανοητικά και τα συναισθηματικά συστατικά της μάθησης να μοιράζεται τα συναισθήματα και τις σκέψεις με τους μαθητές του και να μη φέρεται εξουσιαστικά απέναντί τους

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση ο μαθητής συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία μάθησης και έχει τον έλεγχο αυτού που μαθαίνει είναι βασισμένη για να ερευνά και να αντιμετωπίζει πρακτικά, κοινωνικά, προσωπικά προβλήματα η αυτοαξιολόγηση είναι η κύρια μέθοδος για την αξιολόγηση της διαδικασίας και της επιτυχίας.

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση του "μαθαίνω πώς να μαθαίνω" και της ανοικτής διάθεσης προς την εξέλιξη και την αλλαγή  Η θεωρία της μάθησης του Rogers προέρχεται από τις απόψεις του στην ψυχοθεραπεία και την ανθρωπιστική προσέγγιση στην ψυχολογία. Ισχύει πρώτιστα για τους ενήλικους μαθητευόμενοις και έχει επηρεάσει πολλές άλλες θεωρίες της εκπαίδευσης ενηλίκων.

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση Αρχές της θεωρίας του: Η σημαντική μάθηση πραγματοποιείται όταν το περιεχόμενό της είναι σχετικό με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του μαθητή Η μάθηση η οποία φοβίζει το άτομο (π.χ.οι νέες στάσεις ή προοπτικές) αφομοιώνεται ευκολότερα όταν είναι οι εξωτερικοί φόβοι ελαχιστοποιούνται

Carl Rogers: Εμπειρική μάθηση Αρχές της θεωρίας του: Η μάθηση προχωρά γρηγορότερα όταν ο φόβος για την απόχτησή της είναι μικρός Η αυτοκαθορισμένη μάθηση είναι μόνιμη και κυρίαρχη

Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Η γνωστική θεωρία ευελιξίας εστιάζει στη φύση της μάθησης σε περιοχές σύνθετες και προβληματικές. Οι Spiro & Jehng είπαν: «Με τη θεωρία της γνωστικής ευελιξίας, επισημαίνουμε τη δυνατότητα να αναδομήσουμε αυθόρμητα τη γνώση κάποιου, από πολλές απόψεις, προσαρμόζοντας τις αντιδράσεις του στις μεταβαλλόμενες περιστασιακές απαιτήσεις.

Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Η θεωρία ενδιαφέρεται κατά ένα μεγάλο μέρος για τη μεταφορά της γνώσης και των δεξιοτήτων πέρα από την αρχική κατάσταση μάθησής τους δίνεται έμφαση  πάνω στην παρουσίαση των πληροφοριών από όλες τις όψεις  με τη χρήση πολλών περιπτωσιολογικών μελετών

Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Η θεωρία βεβαιώνει ότι η αποτελεσματική μάθηση είναι πλαισιωμένη, έτσι η διδασκαλία πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένη τονίζει τη σημασία της δόμησης της γνώσης υποστηρίζει τη χρήση της διαλογικής τεχνολογίας (π.χ., υπερκείμενα)

Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Αρχές της θεωρίας: Οι δραστηριότητες μάθησης πρέπει να παρέχουν πολλαπλές απεικονίσεις του περιεχομένου Τα εκπαιδευτικά υλικά πρέπει να αποφεύγουν την υπεραπλούστευση της γνωστικής περιοχής και να υποστηρίζουν την πλαισιωμένη γνώση

Robert Spiro: Γνωστική θεωρία της ευελιξίας Αρχές της θεωρίας: Η διδασκαλία πρέπει να είναι βασισμένη στη μελέτη περιπτώσεων και να υποστηρίζει την κατασκευή γνώσης, όχι την απλή μετάδοση των πληροφοριών Οι πηγές γνώσης πρέπει να είναι καλά διασυνδεμένες κι όχι χωρισμένες σε τμήματα

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Η Logo είναι γλώσσα προγραμματισμού η οποία αναπτύχθηκε στις αρχές του 1970 από την ομάδα του Seymour Papert ως μαθησιακό εργαλείο. Το όνομά της προέρχεται από την ελληνική λέξη ΛΟΓΟΣ.

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo αποτελεί διάλεκτο της Lisp, της γλώσσας της τεχνητής νοημοσύνης έχει αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη γλώσσα προγραμματισμού συνδυάζει τις προσεγγίσεις του Piaget και του Vygotsky θεωρείται ιδανικό εργαλείο για να μαθαίνεις κάνοντας (learning by doing)

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo αποτελεί σημαντικό εργαλείο στα χέρια του εκπαιδευτικού για την ανάπτυξη δεξιοτήτων εξερεύνησης, δημιουργικότητας, επίλυσης προβλημάτων είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για την ανάπτυξη μοντέλων από παιδιά

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Καταλάβει τη γνώση που πρόκειται να διδάξει Οργανώσει μια διδακτική προσέγγιση Σπάσει τη γνώση σε μικρά, κατανοητά τμήματα Επικοινωνήσει με το μαθητή

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Θεμελιώσει τη γνώση ως βάση για μελλοντική μάθηση Αναγνωρίσει τις ήδη κατεκτημένες γνώσεις του μαθητή και να χτίσει πάνω σ’αυτές Είναι ανοικτός για εξερεύνηση νέων ιδεών όπως εμφανίζονται Ανταποκρίνεται στις παρανοήσεις και τα λάθη του μαθητή

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Σχεδιάζουν τη δουλειά τους και την οργανώνουν στις διάφορες συνιστώσες της Γράφουν μια σειρά εντολών για να ολοκληρώσουν κάθε μικρό υποέργο

Seymour Papert: Η Γλώσσα Logo Οικοδομούν ένα πρόγραμμα όπου ολοκληρώνουν όλα τα υποέργα στη σωστή σειρά Δοκιμάζουν το πρόγραμμά τους και αξιολογούν τη δουλειά τους Εκσφαλματώνουν το πρόγραμμμά τους εντοπίζοντας και διορθώνοντας τα λάθη ή αναδομούν την προσέγγισή τους

Συμπεράσματα Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι ένα κρίσιμο συστατικό της εποικοδομητικής παιδαγωγικής φιλοσοφίας Η γνώση πρέπει να παρουσιαστεί σε ένα αυθεντικό πλαίσιο, να είναι διασυνδεδεμένη με την καθημερινότητα Η σημαντική μάθηση πραγματοποιείται όταν το περιεχόμενό της είναι σχετικό με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του μαθητή Η διδασκαλία πρέπει να είναι βασισμένη στη μελέτη περιπτώσεων και να υποστηρίζει την κατασκευή γνώσης, όχι την απλή μετάδοση των πληροφοριών Οι πηγές γνώσης πρέπει να είναι καλά διασυνδεμένες κι όχι χωρισμένες σε τμήματα. È opportuno che il docente al termine di ogni lezione proceda con un riepilogo degli argomenti trattati e si congedi utilizzando la formula “Grazie per l’attenzione”.