ΤΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

Το Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο. Απολιθωμένοι κορμοί βρίσκονται διάσπαρτοι σε μία έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων που περικλείεται από τους οικισμούς Σίγρι, Ερεσός και Άντισσα στη δυτική Λέσβο. Μεμονωμένα απολιθώματα βρίσκονται και σε πολλά άλλα μέρη του νησιού, συμπεριλαμβανομένων των χωριών Μόλυβος, Πολιχνίτος, Πλωμάρι και Άκρασι.

Βρίσκεται στα βορειοδυτικά του νησιού, στην ευρύτερη περιοχή της Άντισσας και της Ερεσού. Πρόκειται για ένα οικοσύστημα δάσους, έκτασης 150.000 στρεμμάτων περίπου που είναι μοναδικό στον κόσμο. Περιλαμβάνει απολιθωμένα φυτικά λείψανα που δημιουργήθηκαν όταν ηφαιστειακή λάβα κάλυψε τα δάση της περιοχής και οδήγησε σε τέλεια απολίθωση τους φυτικούς οργανισμούς της εποχής εκείνης. Το δάσος λοιπόν που υπήρχε στην περιοχή σκεπάστηκε από ηφαιστειακή στάχτη. Εξαιτίας των έντονων βροχοπτώσεων που ακολούθησαν, προκαλώντας μεγάλης κλίμακας λασπορροές ηφαιστειακών υλικών, καλύφθηκε όλη η περιοχή. Στη συνέχεια ακολούθησε έντονη υδροθερμική κυκλοφορία με αποτέλεσμα τη σταδιακή αντικατάσταση της οργανικής φυτικής ύλης, μόριο προς μόριο, από την ανόργανη ύλη που μετέφεραν τα υδροθερμικά υγρά.  

Σήμερα από την φυσική διάβρωση των ηφαιστειακών πετρωμάτων αποκαλύπτονται εντυπωσιακοί ιστάμενοι και κατακείμενοι κορμοί δένδρων που φτάνουν σε μήκος ως και τα είκοσι μέτρα ενώ η διάμετρος των απολιθωμένων κορμών πλησιάζει τα τρία μέτρα. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερης επιστημονικής αξίας ευρήματα έρχονται επίσης στο φως και από τις συστηματικές ανασκαφές που πραγματοποιεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου στην ευρύτερη περιοχή.

Η προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου έχει τη δική της χαρακτηριστική βιοποικιλότητα και αποτελεί ένα μοναδικό χώρο στον οποίο έχει καταγραφεί η γεωλογική εξέλιξη του Αιγαίου τα τελευταία 300 εκατομμύρια χρόνια, στοιχεία που την καθιστούν μοναδική παγκοσμίως.  Στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO έχουν συμπεριληφθεί μέχρι σήμερα 18 ελληνικά μνημεία. Στον ενδεικτικό κατάλογο εκτός του Απολιθωμένου Δάσους περιλαμβάνονται επίσης 14 φυσικά και πολιτιστικά μνημεία και εθνικά πάρκα. 

Έτσι, μετά από έρευνες, αποκαλύφθηκε πως η περιοχή είχε έντονο γεωμορφολογικό ανάγλυφο, με έντονες χαράδρες, κοιλάδες και βουνά όπως και, πολλά ενεργά ηφαίστεια. Από την βλάστηση που απολιθώθηκε από την λάβα, φαίνεται πως οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούσαν ήταν τροπικό ή ίσως και υποτροπικό κλίμα. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρουμε πως οι έρευνες βρίσκονται σε αρχικά στάδια. Παρόλα αυτά, τα ευρήματα είναι πολλά και σημαντικά με αποτέλεσμα να βοηθούν τους επιστήμονες στην διεξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων, για την γεωμορφολογία, την βλάστηση, την πανίδα αλλά και τις κλιματολογικές συνθήκες, που επικρατούσαν στην περιοχή. 

Αναφέροντας κάποια από τα ευρήματα, θα πρέπει να σημειώσουμε το απολιθωμένο δόντι, που άνηκε σε πολύ μεγάλο προϊστορικό φυτοφάγο ζώο και το δόντι ενός καρχαρία που υπολογίζεται πως είχε μήκος, μετάξι 20 και 25 μ.. Ιδιαίτερης ιστορικής και επιστημονικής σημασίας, είναι τα απολιθώματα κυρίως των ζώων, αφού η μελέτη τους μπορεί να ανατρέψει πολλά ιστορικά δεδομένα, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες προηγούμενης ζωής του τόπου. . Σημαντικό να τονίσουμε είναι, πως η περιοχή προστατεύεται ως διατηρητέο μνημείο της φύσης. Τα ευρήματα του απολιθωμένου δάσους εκτίθενται στο μικρό σχολείο του χωριού που λειτουργεί σαν μουσείο ενώ, η αυλή του λειτουργεί σαν μίνι γεωπάρκο απολιθωμένων κορμών’. Με το τέλος των ερευνών, θα ολοκληρωθεί και η κατασκευή του μουσείου «Παλαιοβοτανικής και Παλαιοντολογίας Απολιθωμένου Δάσους». Μέχρι τότε, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερώνεται και να θαυμάζει το μεγαλείο της φύσης, στο μικρό μουσείο. Νιόβη Ντάλη Φρύνη Θεοδωροπούλου