Ποιοτικεσ μεθοδοι ερευνασ

ορισμός Δεν είναι αντίθετες των ποσοτικών! Είναι μία διαφορετική κατηγορία που μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα ή συμπληρωματικά. Δεν μετρούν συχνότητες ή ποσοστά εμφάνισης φαινομένων, αλλά εξηγούν και αναλύουν τους λόγους εμφάνισης των φαινομένων! Γνωστές και ως εθνομεθοδολογίες

παράδειγμα Θέλουμε να σχεδιάσουμε ένα λογισμικό για αστροναύτες. Γιατί δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ποσοτικές μεθόδους; Γιατί η χρήση ποιοτικών είναι απαραίτητη; Τι μέθοδο θα προτείνατε; Άρα η φύση της έρευνας, μας καθοδηγεί σε ποιοτικές ή /και ποσοτικές μεθόδους! (Cassell & Symon, 1999)

παράδειγμα Δημιουργία μουσικών εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα. Δημιουργία μουσικών εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα. Η έρευνα έγινε το 2001. Τα κινητά δεν υποστήριζαν λειτουργίες διαδικτύου. Χρήση ενθομεθοδολογιών - ειδικότερα: φωτοημερολόγια

Κύρια χαρακτηριστικά Η ποιοτική έρευνα ΔΕΝ κάνει χρήση αριθμητικών μετρήσεων! Δεν προϋποθέτει την ύπαρξη σχέσεων αιτιότητας! Είναι υποκειμενική: τόσο στις απαντήσεις των ερωτώμενων, όσο και στην ερμηνεία του ερευνητή.

Συνήθως… Χρησιμοποιείται για να διερευνήσει ένα φαινόμενο, να λειτουργήσει συμπληρωματικά μαζί με μία μεγάλου μεγέθους συνήθως ποσοτική έρευνα, να λειτουργήσει διερευνητικά για πολύ συγκεκριμένους ερευνητικούς σκοπούς, να δώσει διέξοδο ως ερευνητικό εργαλείο όταν δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποια άλλη μέθοδος… Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία τάση… Το παράδειγμα του Μουσείου Ακρόπολης Δες: Maria Roussou, Akrivi Katifori, Laia Pujol, Maria Vayanou, and Stefan J. Rennick-Egglestone. 2013. A life of their own: museum visitor personas penetrating the design lifecycle of a mobile experience. In CHI '13 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (CHI EA '13). ACM, New York, NY, USA, 547-552.

Είδη ποιοτικής έρευνας Υπάρχουν πολλά είδη, αλλά τα κυριότερα είναι: Συμμετοχική παρατήρηση – participant observation Ομάδες εστίασης – focus groups Προσωπική συνέντευξη – personal interview Ανάλυση λόγου – discourse analysis Ανάλυση περιεχομένου – content analysis Μελέτες ευχρηστίας – usability studies Μελέτες περίπτωσης - case studies

Συμμετοχική παρατήρηση Ο ερευνητής συμμετέχει και παρατηρεί τα φαινόμενα Έχει γνώση εκ των έσω, ως συμμετέχων και όχι ως εξωτερικός παρατηρητής Πρόβλημα υποκειμενικότητας – και ο παρατηρητής επηρεάζεται και ο παρατηρούμενος! Ο παρατηρητής πρέπει να είναι ιδιαίτερα έμπειρος για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της υποκειμενικότητας κριτικά. Να γνωρίζει πως οι προσωπικές του στάσεις και συμπεριφορές επηρεάζουν την παρατήρηση. Ένας τρόπος αντιμετώπισης – τριγωνοποίηση (triangulation): λαμβάνει υπόψη και άλλες πηγές, όπως αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις, κλπ. (Cohen & Manion, 1997)

Ομάδες Εστίασης Μελέτη σε βάθος μέσω συζήτησης (Morgan & Krueger, 1998; Waddington, 1999) Σύνηθες μέγεθος από 4-12 άτομα Άτομα με ομοειδή χαρακτηριστικά, για να υπάρχει επαρκής επικοινωνία μεταξύ των μελών Έμπειρος συντονιστής διευθύνει τη συζήτηση, για να θιγούν τα κατάλληλα σημεία Αντιλήψεις και γνώμες διαμορφώνονται μέσω αλληλεπίδρασης με άλλους και καταγράφονται – έμφαση στην κοινωνική συμπεριφορά Ομοιογενείς ομάδες συνήθως αγνώστων Χαμηλό κόστος, γρήγορα αποτελέσματα, πιθανώς μεγαλύτερα δείγματα από άλλες ποιοτικές Όμως … λιγότερος έλεγχος (από π.χ. συνεντεύξεις), δύσκολη ανάλυση δεδομένων, δυσκολία σχηματισμού ομάδων, κλπ.

Προσωπική συνέντευξη Ευελιξία, αμεσότητα, χαμηλό κόστος… οι συμμετέχοντες ξέρουν τι πρέπει να κάνουν… ίσως η πιο συχνή ποιοτική μέθοδος Καταγραφή βιωματικής εμπειρίας ερωτώμενου – εξερεύνηση αιτιών και λόγων στάσεων και συμπεριφορών King, 1999

Ανάλυση λόγου Μπορεί να η δείτε και ως ποσοτική και ως ποιοτική… Μπορεί να η δείτε και ως ποσοτική και ως ποιοτική… Τρόπος θεώρησης προφορικού και γραπτού λόγου για την ανίχνευση κρυμμένων δομών και του ρεπερτορίου που εκφράζεται στο λόγο συγκεκριμένων ατόμων σε συγκεκριμένα κοινωνικά σχήματα. Fairclough (1992)

Ανάλυση αρχειακού υλικού Μελέτη εγγράφων και αρχείων Πρόβλημα με το εντοπισμό έγκυρων και κατάλληλων πηγών Το αρχειακό υλικό μπορεί να είναι αποσπασματικό, υποκειμενικό, δύσκολο να οργανωθεί και να τυποποιηθεί… δύσκολο να βγουν γενικά συμπεράσματα Forster, 1999

Ανάλυση περιεχομένου Μία σημαντική τεχνική αντικειμενικής και συστηματικής μελέτης και ανάλυσης γραπτού και προφορικού λόγου (π.χ. εφημερίδες, κείμενα, ηχητικά ντοκουμέντα, πολιτικοί λόγοι, κλπ. Weber (1990)

Μελέτες περίπτωσης Χρησιμοποιούνται πολλαπλές πηγές πληροφόρησης για τη μελέτη ενός φαινομένου. Δεν πρόκειται για μία μέθοδο, αλλά για μία στρατηγική έρευνας που υλοποιείται με τη χρήση συνδυασμού μεθόδων.

Μελέτες ευχρηστίας Μία ευρύτερη κατηγορία μεθόδων παρατήρησης του χρήστη και αναλύονται τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Nielsen, 2000; Nielsen & Lanauer, 2003; Spool & Schroeder, 2001)

άσκηση Θέλετε να σχεδιάσετε μία νέα εφαρμογή για ένα μουσείο βιομηχανικής ιστορίας. Προτείνετε ποιοτικούς τρόπους μελέτης της συγκεκριμένης περίπτωσης που να καλύπτουν τόσο τη συλλογή δεδομένων για το σχεδιασμό, όσο και την αξιολόγηση του τελικού προϊόντος.

Βιβλιογραφία Cassell, C., & Symon, G. (1999) Qualitative research in work contexts. In Cassell, C., & Symon G. (eds) Qualitative Methods in Organizational Research. A Practical guide, Sage, pp. 1-13. Cohen, L., & Manion, L. (1997) Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. Αθήνα, ‘Εκφραση. Fairclough, N. (1992) Discourse and Text: Linguistic and Intertextual Analysis within Discourse Analysis, Discourse Society , 3 (2), 193-217. Forster, N. (1999) The analysis of company documentation. In Cassell, C., & Symon G. (eds) Qualitative Methods in Organizational Research. A Practical guide, Sage, pp. 147- 166. King, N. (1999) The qualitative research interview. In Cassell, C., & Symon G. (eds) Qualitative Methods in Organizational Research. A Practical guide, Sage, pp. 14-36. Morgan, D.L. & Krueger, R.A. (1998) The Focus Group Kit. Sage. Nielsen, J. (2000) Why you need to test with five users. Jacob Nielsen’s Alertbox, http://www.useit.com/alertbox/ Nielsen, J & Laundauer, T.K. (2003) A mathematical model of the finding of usability problems. Interchi 93, pp.206-213. Spool, J. & Schroeder, W. (2001) Testing web sites five users is nowhere near enough. CHI 2001, pp.285-286. Waddington, D. (1999) Participant observation. In Cassell, C., & Symon G. (eds) Qualitative Methods in Organizational Research. A Practical guide, Sage, pp. 107-122. Weber, R.P. (1990) Basic content analysis. Sage.