ΠΕΣΥΠ 2014-15 Εργασία στο Μάθημα: «Συμβουλευτική Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων» Θέμα: «Άτομα που διαβιούν σε ορεινές – δυσπρόσιτες περιοχές» Επιβλέπων Καθηγητής: Ιωσήφ Φραγκούλης Αντωνακάκης Λευτέρης Κερούλης Κωνσταντίνος Μπατάλα Άντα Φλουρής Κωστής

Ορισμένες ομάδες που μπορούν να θεωρηθούν ως ευπαθείς είναι οι παρακάτω: Άτομα με ειδικές ανάγκες (κινητική, νοητική στέρηση). Μετανάστες, Παλιννοστούντες, Πρόσφυγες. Φυλακισμένοι, Αποφυλακισμένοι, Ανήλικοι Παραβάτες. Άτομα υπό απεξάρτηση ή απεξαρτηθέντα από ουσίες - Οροθετικοί. Άτομα απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Άτομα με Πολιτισμικές και Θρησκευτικές ιδιαιτερότητες. Αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών, ιδίως γυναίκες. Άνεργοι ηλικίας 45-64 ετών.

Ευπαθείς Ομάδες Ευπαθείς ονομάζονται εκείνες οι ομάδες του πληθυσμού οι οποίες απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό. Λέγοντας κοινωνικό αποκλεισμό εννοούμε μια διαδικασία κατά την οποία ορισμένες κοινωνικές ομάδες αποκλείονται από την αγορά εργασίας, την κοινωνική ζωή και άλλα κοινωνικά και δημόσια αγαθά.

Ορεινές Δυσπρόσιτες Περιοχές Είναι οι Κοινότητες εκείνες που η εδαφική τους επιφάνεια είναι πολύ κεκλιμένη και κατ’ εξοχήν ανώμαλη, χωρίζεται δε από χαράδρες ή καλύπτεται από ορεινούς όγκους που δημιουργούν πολλαπλές και βαθιές εδαφικές πτυχώσεις με υψομετρικές διαφορές μεγαλύτερες από 400 μέτρα. Επίσης όλες εκείνες οι Κοινότητες που η εδαφική τους επιφάνεια ή μεγάλο μέρος της βρίσκεται σε υψόμετρο ανώτερο από 800 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

1. Γιατί είναι σημαντικές οι ορεινές περιοχές; 2. Τι στόχους θα είχε μια συμβουλευτική παρέμβασή; 3. Ποια μέσα θα χρησιμοποιούσε;

*Καλύπτουν το 22% της επιφάνειας της γης *Αποτελεί σπίτι για το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού

Παρέχουν το 70% του πόσιμου νερού Και πλήθος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Προσελκύουν το 15-20% του παγκόσμιου τουρισμού Φιλοξενούν το 25% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας Προσελκύουν το 15-20% του παγκόσμιου τουρισμού

Με βασικές ορεινές καλλιέργειες Συνεισφέρουν στην ασφάλεια τροφίμων Με βασικές ορεινές καλλιέργειες

Οι άνθρωποι που ζουν στα ορεινά παγκοσμίως πλήττονται από φτώχεια και πείνα

Δύσκολες συνθήκες διαβίωσης επιβάλλουν μετανάστευση

Τα οικοσυστήματα απειλούνται. Η κλιματική αλλαγή τα επηρεάζει άμεσα.

Είναι ευαίσθητα σε φυσικές καταστροφές

Οι ορεινές κοινότητες έχουν τεχνογνωσία, λύσεις που στηρίζονται στην παράδοση Πως μπορούν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα;

Πως θ’ ακουστεί η φωνή των κατοίκων τους;

  Πως θα μάθουμε τις ανάγκες, τις προσδοκίες, τις εμπειρίες και τις λύσεις που έχουν να προτείνουν;

Ποιος ο σκοπός μιας συμβουλευτικής παρέμβασης; Πως θα μπορέσουν οι ορεινές περιοχές να συμβάλλουν σε μια βιώσιμη ανάπτυξη;

Ο σκοπός μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης σε μια ορεινή περιοχή είναι η τοπική ανάπτυξη μέσω της βελτίωσης και αύξησης της απασχόλησης.

*αύξηση της απασχόλησης και *διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής να δημιουργήσουμε συνθήκες για: *αύξηση της απασχόλησης και *διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης

Ενδεικτικές Παρεμβάσεις:   *Συμβουλευτική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για ανάπτυξη επικοινωνιακών – κοινωνικών δεξιοτήτων, *Καλλιέργεια δεξιοτήτων αυτοδιερεύνησης, αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης, *Επαγγελματικός προσανατολισμός και ανάπτυξη τυχόν υφισταμένων επαγγελματικών δεξιοτήτων, *Υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, *Πληροφόρηση για θεσμικά, εργασιακά, νομικής μορφής θέματα.

Επιχειρηματικότητα των Ορέων Επιχειρηματικότητα  των Ορέων Γιατί: Αυτονομία ως στοιχείο της επιχειρηματικότητας αλλά και του πολιτισμού των ορέων Μεγάλη απόσταση από άλλες διεξόδους απασχόλησης σε βιομηχανίες, επιχειρήσεις, δημόσιους οργανισμούς και κρατικές επιχειρήσεις. 3) Πλούσιοι πόροι προς βιώσιμη εμπορική εκμετάλλευση.

Αυθεντικότητα επιχειρηματικών διεξόδων: Τα επιχειρηματικά εγχειρήματα πρέπει να είναι αυθεντικά, δηλαδή να λένε την ιστορία του τόπου και να δίνουν άμεσα τοπικά αποτελέσματα στον ντόπιο πληθυσμό, παραδείγματα: Παραδοσιακά καινοτόμα προϊόντα: υφαντά, παραδοσιακά αντικείμενα, τοπικά είδη διατροφής. Τουρισμός με έμφαση: α) ιστορικός/Θρησκευτικός ή κατά περίπτωση β) Περιπατητικός τουρισμός με έμφαση το τοπίο Παραδοσιακές υπάρχουσες δραστηριότητες (τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία κτλ). Όλες οι δράσεις πρέπει να δείχνουν σεβασμό στο περιβάλλον και το τοπίο.

Επαναπροσδιορισμός-Στόχευση-Μέσα Τα προαναφερθέντα παραδείγματα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων θα πρέπει: Να επαναπροσδιοριστούν (επανασχεδιασμός) με βάση το διεθνές κοινό. 2) Να υπάρξει διεθνή στόχευση των προϊόντων-υπηρεσιών. Να χρησιμοποιηθεί ως μέσο το ίντερνετ.

Γιατί το ίντερνετ Είναι φτηνό και εύκολο. Μηδέν κεφάλαιο. Αν γίνει σωστά μπορεί να φτάσει στην οθόνη αυτών που πρέπει (SEO). Μπορεί να χτίσει το επιθυμητό Brand Name. Υπάρχουν έτοιμες δομές π.χ. Etsy.com, booking.com, tripadvisor, youtube και άλλα.

Οργάνωση Πολιτιστικοί σύλλογοι και συνεταιριστικές προσπάθειες. Βασική εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα (business plan, καινοτομία, εξυπηρέτηση/φιλοξενία κτλ). Βασική εκπαίδευση στο ίντερνετ το οποίο είναι εντάσεως κειμένου, φωτογραφίας, βίντεο. Βοήθεια του κράτους στην εκπαίδευση και στο web authority των συλλογικών προσπαθειών αν το επιτρέπουν οι διακρατικές συμφωνίες.

Κερδίζοντας το αδύνατο… 27

Η πρόκληση… To Πανεπιστήμιο των Ορέων είναι το «σκαρί» μιας νέας πρόκλησης, που θέλει να φέρει λίγο από τον «βουνίσιο αέρα» στην πόλη, αλλά και την γνώση των αστικών περιοχών στους πολίτες των συχνά απομονωμένων και δύσβατων βουνών… Posa meli? 28

Τρείς πυλώνες στήριξης και δράσης Το Πανεπιστήμιο των Ορέων επενδύει στον άνθρωπο και στην αειφόρο ανάπτυξη, με πλήρη σεβασμό στην ιδιαιτερότητα κάθε τόπου αλλά και στην ευρεία αναδιανομή της Παιδείας. Βασίζεται σε τρεις πυλώνες που αφορούν: στην επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο των τοπικών κοινωνιών, με εκπαίδευση, κατάρτιση και ανάπτυξη της Υγείας, που συχνά βρίσκεται σε εμβρυακή κατάσταση στην διατήρηση της Πολιτιστικής Ταυτότητας και της Ενδογενούς Οικονομικής Ανάπτυξης. Δίνεται έμφαση στα φυσικά προϊόντα, την αειφορία, στα παραδοσιακά επαγγέλματα και την πολιτιστική ταυτότητα στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της ορεινής περιοχής που επιτυγχάνεται μέσω μιας βιωματικής δυναμικής από όλους τους συμμετέχοντες στο Πανεπιστήμιο των Ορέων (επιστήμονες, κοινωνικοί εταίροι, κάτοικοι της περιοχής) οι οποίοι και ενθαρρύνονται να ανταλλάσουν εμπειρίες. Το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στους νέους ανθρώπους, ενθαρρύνοντας την επιχειρηματικότητα Posa meli? 29

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην πράξη… Γενέθλιος τόπος η Ιερά Μονή Βωσάκου, 18 Ιανουαρίου 2008 Διακήρυξη και υπογραφή καταστατικού της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας Πανεπιστήμιο των Ορέων, στον Ομαλό Χανίων, 27 Σεπτ. 2008 7 χρόνια εθελοντικής δράσης 5.000 εγγεγραμμένοι εθελοντές-μέλη, όλων των ηλικιών, βαθμίδων εκπαίδευσης και επαγγελμάτων, εκ των οποίων 200 εθελοντές, μέλη ΔΕΠ, ΑΕΙ-ΤΕΙ και επιστήμονες-ερευνητές από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, με διεθνή εμβέλεια και αναγνωρισιμότητα Posa meli? 30

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην πράξη… 250 εθελοντές ιατροί όλων των ειδικοτήτων, από τις Πανεπιστημιακές Κλινικές του Πανεπιστημίου Κρήτης: Οφθαλμολογική-BEMMO, Γενικής Ιατρικής, Τοξικολογίας, Ψυχιατρικής, Ωτορινολαρυγγολογίας, Ορθοπεδικής, Γυναικολογίας-Μαιευτικής, Νευροχειρουργικής, Καρδιολογίας, Ακτινοδιαγνωστικής, Παιδιατρικής, Χειρουργικής, Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής, Δερματολογίας Περισσότεροι από 8.000 εξεταζόμενοι ασθενείς 900 παραπομπές ασθενών, για περαιτέρω έλεγχο στα δημόσια νοσοκομεία της Κρήτης

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην πράξη… Πρωτόκολλα συνεργασίας με την Περιφέρεια Κρήτης, τις Περιφερειακές Ενότητες και το σύνολο των Δήμων της Κρήτης (24) 63 ιατρικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές εξορμήσεις και παρεμβάσεις Συμβιωματικής παιδείας σε σύνολο 101 δράσεων σε 27 δήμους, πάνω από 120 χωριά ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών της Κρήτης και των νησιών του νοτίου Αιγαίου, σε σχολεία, φυλακές, ορφανοτροφεία, γηροκομεία, μοναστήρια 48 Καφενεία των Ορέων με πάνω από 2.000 συμμετέχοντες πολίτες Έχουμε διανύσει περισσότερα από 18.000 χιλιόμετρα 32

Χάρτης Αποστολών

Δράσεις Πολιτισμού Προώθηση και υλοποίηση δραστηριοτήτων στο Καμπάνειο Ίδρυμα, Ψυχρό Λασιθίου (19/10/2008) Δημιουργία προγράμματος Επιστήμων-Πολίτης (2009) Ίδρυση και λειτουργία Μουσικής Ακαδημίας «Η Ρέα», στο Ψυχρό Λασιθίου (27/08/2009) Δημιουργία επιστημονικής ομάδας για την καταγραφή της Κρητικής Ντοπιολαλιάς (08/12/2009) Σύσταση της Ακαδημίας Πολιτισμού των Ορέων (10/05/2010) Posa meli? 34

Δράσεις Πολιτισμού Δράσεις Πολιτισμού Συμμετοχή του ΠτΟ στο Διεθνές Συνέδριο για τον Πολιτισμό με θέμα «Οι διάλογοι των Αθηνών» 24 - 27 Νοεμβρίου 2010, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Ίδρυμα Ωνάση Δημιουργία και λειτουργία Ινστιτούτου Μέλους και Λόγου στον Ορεινό Μυλοπόταμο (Αΐμονας Μυλοποτάμου 2010) Πρόταση για την δημιουργία Κέντρου Αγιογραφικών και Εικονολογικών Μελετών στο Βροντίσι, Ζαρού, Ηρακλείου (2010) Πρόταση για την δημιουργία Κέντρου Λαϊκής Οικοδομικής και Τεχνών στην Σητεία (2010) Posa meli? 35

Δράσεις Πολιτισμού Δράσεις Πολιτισμού Πρόταση για την αναβίωση των παραδοσιακών καλλιεργειών σε πεζούλες στην Κάσο και την Κάρπαθο (2010) Δημιουργία και λειτουργία του Ποιμενικού Μουσείου Κρήτης στον Ομαλό (18/04/2011) Συμμετοχή του ΠτΟ στο Φεστιβάλ Εθελοντισμού χωρίς Σύνορα, Έλληνας Πολίτης - Ευρωπαίος Πολίτης (Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011, Αθήνα) Παρουσίαση του ΠτΟ στο πρόγραμμα DANTE – Digital Agenda for New Tourism Approach in European Rural and Mountain Areas (2012)   Posa meli? 36

Στα Καφενεία των Ορέων Σε 48 Καφενεία των Ορέων, συμμετείχαν τουλάχιστον 2.000 πολίτες και παρουσία των τοπικών φορέων, συζητήθηκαν θέματα που συμβάλουν στην ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και στη διατήρηση των παραδοσιακών μεθόδων δημιουργίας και στην ανάκτηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος ευτυχίας. Έμφαση δίδεται σε θέματα μοντέρνας διαχείρισης και οικολογικής συνείδησης: Επαναπροσδιορισμός της Ευημερίας-Ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα Η διατροφική αξία των βοτάνων και των άγριων χόρτων - Οινολογία Μελισσοκομία - Ανάπτυξη της Κτηνοτροφίας - Βιολογική Κτηνοτροφία Καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών - Βοσκοτόπια και προστασία τους Posa meli? 37

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων στην πράξη… 1800 μαθητές συμμετέχουν σε δράσεις εκπαίδευσης και Αλληλοδιδασκαλίας αστικών και ορεινών σχολείων, από 50 σχολεία, με την συμμετοχή 245 συνοδών εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης 15.000 παιδικά βιβλία, έχουν μοιραστεί δωρεάν σε κοινωφελή ιδρύματα και σχολεία σε όλους τους νομούς της Κρήτης Περισσότερα από 190 δημοσιευμένα αφιερώματα στον εθνικό, διεθνή και τοπικό τύπο και πάνω από 400 άρθρα σε διαδικτυακές ιστοσελίδες Posa meli? 38

Πρωτοβουλία για τον καθορισμό κριτηρίων της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Κρήτη, με έμφαση στην ενεργειακή αυτάρκεια του νησιού και με την εθελοντική συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων Αποστολή Συμβιωματικής παιδείας «Πηνελόπη Gandhi», η ιερή τέχνη της Υφαντικής στην Κρήτη σήμερα. Η ομάδα της Αποστολής, υποστηρίζεται από προσωπικότητες που προέρχονται από διάφορους χώρους της Επιστήμης και της Τέχνης διεθνώς, με επικεφαλής την κυρία Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, από Πανεπιστήμια του εξωτερικού, το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Λύκειο Ελληνίδων Χανίων και το Ευρωπαϊκό σχολείο Ηρακλείου Posa meli? 39

Posa meli? 40

Οι στόχοι της Αποστολής η τοποθέτηση-στήσιμο και λειτουργία 100 αργαστηριών, σε σπίτια νέων γυναικών της Κρήτης η δημιουργία Καινοτόμων διδακτικών παρεμβάσεων στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Κρήτης. η οργάνωση και υλοποίηση, εκδηλώσεων, επί τόπου επισκέψεων και κεντρικών Εκθέσεων-Διαδράσεων για την υφαντική τέχνη η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων, των πόλεων και της υπαίθρου και η ανάπτυξη οικονομιών μικρής κλίμακας, μέσω μιας προσωπικής ενασχόλησης και παραγωγής μεγάλης αξίας Σήμερα η δράσεις για την υφαντική τέχνη έχουν ενταχθεί, με ενέργειες του ΠτΟ στην ευέλικτη ζώνη της α/θμιας εκπ/σης. Posa meli? 41

Το ΠτΟ αντιπροσωπεύει την Ελλάδα Το ΠτΟ, κλήθηκε να αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως μια από τις τρεις καλές πρακτικές, που τεκμηριώνουν το άνοιγμα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, σε μη παραδοσιακούς φοιτητές (Opening Higher Education to Adults, HEAD) στην Ελλάδα.  Οι δύο άλλοι συμμετέχοντες ήταν το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και η Ακαδημία Πλάτωνος.  Posa meli? 42

Τελικά πολιτισμός υπάρχει… …εκεί που υπάρχει «ανακάτεμα» του παλιού με το καινούργιο, της γνώσης με τον πρωτογονισμό, της καινοτομίας με την παρατήρηση. Και όλα αυτά είναι ο «πλούτος» για το Πανεπιστήμιο των Ορέων και η πρόκληση για πλόες σε άγνωστες θάλασσες… Posa meli? 43

Ευχαριστώ