Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί Eνα πολύπλοκο επιστημονικό, νομικό και κοινωνικό ζήτημα Γιώργος Μπάλιας Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο   Αθήνα 15 Νοεμβρίου 2014

Οι αναδυόμενες τεχνολογίες: Ένας σύγχρονος Ιανός Καινοτομία και ενδεχόμενοι κίνδυνοι Το νέο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο: Η κοινωνία του κινδύνου Η θεσμική αντιμετώπιση των κινδύνων σε εθνικό, υπερεθνικό και διεθνές επίπεδο: Αντιθέσεις και συγκλίσεις

ΓΤΟ: Δίκαιο και Διακυβέρνηση ΓΤΟ: Δίκαιο και Διακυβέρνηση Το Κανονιστικό Σύστημα στις ΗΠΑ Το Βασικό Κανονιστικό Πλαίσιο της ΕΕ Οι Ρυθμίσεις του Διεθνούς Δικαίου Περιβάλλοντος Οι Ρυθμίσεις του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου)

Το Κανονιστικό Σύστημα στις ΗΠΑ Απουσία Ειδικού Κανονιστικού Πλαισίου για τους ΓΤΟ Η αντιμετώπιση των ΓΤΟ έχει ως βασική αναφορά το προϊόν: Η αρχή της «ουσιαστικής ισοδυναμίας» Δικαστικές διαμάχες Η νέα τάση για θέσπιση και εφαρμογή κανόνων προστασίας (περιορισμοί και απαγορεύσεις)

Το Βασικό Κανονιστικό Πλαίσιο της ΕΕ Θέσπιση ειδικού νομοθετικού καθεστώτος: (Οδηγία 2001/18, Κανονισμός 1829/2003, Κανονισμός 1830/2003 και Κανονισμός 178/2002)

Θεμελιώδεις παράμετροι: Η αντιμετώπιση των ΓΤΟ έχει ως βασική αναφορά τη διαδικασία (όχι το προϊόν) Εφαρμογή της Αρχής της Προφύλαξης Η έγκριση ή αδειοδότηση για τη διάθεση στην αγορά ενός ΓΤΟ υλοποιείται στο ενωσιακό επίπεδο Μόνιμη αντιπαράθεση κρατών μελών και Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις εγκρίσεις ΓΤΟ: Στα όρια του αδιεξόδου Πρόταση τροποποίησης της οδηγίας 2001/18

Οι Ρυθμίσεις του Διεθνούς Δικαίου Περιβάλλοντος (Πρωτόκολλο της Καρθαγένης, 2000) Ειδικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη διασυνοριακή μεταφορά ΓΤΟ

Βασικές ρυθμίσεις: Υποχρεωτική γραπτή αποδοχή από τη χώρα εισαγωγής Εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης Δυνατότητα άρνησης εισαγωγής ΓΤΟ για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους Θέσπιση συστήματος αρωγής και συνεργασίας των κρατών

Οι Ρυθμίσεις του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου (Η Συμφωνία για Προστατευτικά και Φυτοπροστατευτικά Μέτρα (SPS Agreement) 1994, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου)

Θεμελιώδεις παράμετροι: Βασική αρχή αποτελεί η απρόσκοπτη λειτουργία του διεθνούς εμπορίου Οι ΓΤΟ θεωρούνται εμπορεύματα χωρίς να διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα Οι ρυθμίσεις στηρίζονται αποκλειστικά στην επιστημονική γνώση χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες Άρνηση ή περιορισμένη αποδοχή της αρχής της προφύλαξης Μόνιμη αντιπαλότητα μεταξύ του διεθνούς δικαίου περιβάλλοντος και του διεθνούς οικονομικού δικαίου (με νικητή μέχρι τώρα το δεύτερο)

Η Εκτίμηση του Κινδύνου (Risk Assessment): Άσκηση πολιτικής με όρους επιστήμης; Ο κεντρικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) στη διαδικασία λήψης απόφασης Η προσέγγιση των ΓΤΟ από την EFSA: Ομοιότητες με εκείνη των ΗΠΑ (θετικιστική αντίληψη και άρνηση της ύπαρξης επιστημονικής αβεβαιότητας) Επιστημολογικά προβλήματα της θετικιστικής αντίληψης

Η Διαχείριση του Κινδύνου (Risk Management): Η δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο μεταίχμιο πολιτικής και επιστήμης Η διαδικασία λήψης απόφασης σε μόνιμο αδιέξοδο Η ατελέσφορη προσπάθεια σύζευξης των κανόνων της ΕΕ και του ΠΟΕ Η (κυοφορούμενη) συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ: κίνδυνος για υποβάθμιση του επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας του ανθρώπου

Ειδικότερες κανονιστικές ρυθμίσεις Το ζήτημα της συνύπαρξης των καλλιεργειών Το ζήτημα της ευθύνης για πρόκληση ζημίας στο περιβάλλον και στον άνθρωπο Ευρεσιτεχνία και ΓΤΟ

Για μια νέα διακυβέρνηση των κινδύνων από τους ΓΤΟ Η αναγκαία συναρμογή της επιστημονικής γνώσης και των αξιακών (κοινωνικών, οικονομικών, ηθικών κλπ) κρίσεων Η συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης απόφασης (τόσο στο στάδιο της διαχείρισης του κινδύνου όσο και σε εκείνο της εκτίμησης του κινδύνου) Διαφάνεια, ανεξαρτησία και λογοδοσία των οργάνων της ΕΕ Εκδημοκρατισμός και αλλαγή των κανόνων του διεθνούς εμπορίου (ΠΟΕ, Codex Alimentarius κλπ)