3η ΔΙΑΛΕΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ (Βολιδοσκόπηση αγοράς) Ιωάννης Παπαδημόπουλος

ΒΟΛΙΔΟΣΚΟΠΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ (market sounding Πριν από οποιαδήποτε δραστηριότητα σύναψης μίας συγκεκριμένης δημόσιας σύμβασης, είναι δυνατόν οι Αναθέτουσες Αρχές να επιθυμούν να εκτιμήσουν την αντίδραση της αγοράς. Οι θεματικές εκτίμησης είναι: Η ακριβέστερη εκτίμηση του απαιτούμενου προϋπολογισμού για μία συγκεκριμένη σύμβαση Η τελειοποίηση και αποσαφήνιση της απαίτησης ή/και της παραγωγής της προδιαγραφής. Ο εντοπισμός καταλλήλων οικονομικών φορέων Η ανάπτυξη γενικής γνώσης της αγοράς

Διαδικασία εκτίμησης Δεν υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία για τη βολιδοσκόπηση της αγοράς, ούτε υπάρχουν συγκεκριμένοι εθνικοί ή Ευρωπαϊκοί κανόνες Κατάλληλοι τρόποι αποτελούν οι επαφές του προσωπικού των Αναθετουσών Αρχών με τους οικονομικούς φορείς, η παρακολούθηση εμπορικών εκθέσεων, επιδείξεων και παρουσιάσεων, οι Προκαταρκτικές Προκηρύξεις (Prior Information Notices – PINs), η διοργάνωση συναντήσεων εργασίας (workshops) και διασκέψεων, και η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου Επιθυμητό αποτέλεσμα της διαδικασίας βολιδοσκόπησης της αγοράς είναι η αύξηση των πιθανοτήτων να λάβουν οι αναθέτουσες αρχές ανταγωνιστικές προτάσεις που θα ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες απαιτήσεις τους

Πλεονεκτήματα βολιδοσκόπησης Η εξοικονόμηση χρόνου και κόπου, με την αποσαφήνιση των στόχων μελλοντικών δραστηριοτήτων σύναψης δημοσίων συμβάσεων Ο έγκαιρος προσδιορισμός ζητημάτων που θα επηρεάσουν το Έργο Η έγκαιρη κατανόηση των κινδύνων του Έργου Η ανάπτυξη περισσότερο ανταγωνιστικών στρατηγικών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. Η εξασφάλιση και ενδυνάμωση της ικανότητας να ανταποκριθεί σε απαιτήσεις μελλοντικών προγραμμάτων και Έργων

Κύριοι τομείς βολιδοσκόπησης Η εκτίμηση της εφικτότητας του προτεινόμενου Έργου Η εκτίμηση της ικανότητας της αγοράς για υλοποίηση του Έργου Η εκτίμηση ως προς την ύπαρξη εδραιωμένης αγοράς για την υλοποίηση του έργου και επαρκής αριθμός οικονομικών φορέων Η εκτίμηση του μεγέθους της αγοράς για την υλοποίηση του Έργου.

Η αναγκαιότητα βολιδοσκόπησης της αγοράς Η βολιδοσκόπηση της αγοράς δεν περιλαμβάνει κανένα στοιχείο επιλογής οικονομικών φορέων ή αξιολόγησης προσφορών και καμία δέσμευση εκ μέρους της μίας ή της άλλης πλευράς Η βολιδοσκόπηση της αγοράς δεν ενδείκνυται για κάθε Έργο Είναι χρησιμότερη στις περιπτώσεις νέων/καινοτόμων Έργων των αναπτυσσόμενων τομέων, π.χ. σε έργα Τεχνολογίας, Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ICT) ή Έργων με ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, όπως π.χ. τα μεγάλα Έργα υποδομών Η βολιδοσκόπηση της αγοράς σ’αυτούς τους τομείς προσφέρει την ευκαιρία για εξασφάλιση προηγμένων υπηρεσιών μεταξύ αυτών που διατίθενται στην αγορά

Η Εκτίμηση αγοράς

(συνέχεια) Ένα Έργο είναι κατά κανόνα αποτέλεσμα: Της ζήτησης της αγοράς Της κάλυψης αναγκών (π.χ. ανάγκη δημιουργίας νέας οργανωτικής μονάδας με αυξημένες απαιτήσεις σε μνήμη και ισχύ για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της συλλογής των εισφορών, προκειμένου να περιοριστεί η εισφοροδιαφυγή), στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι κοινωνικές ανάγκες Των αιτημάτων του πελάτη ( εν προκειμένου του ιδίου του κράτους, των υπηρεσιών και των άλλων οργανισμών)

(συνέχεια) Η σκέψη για την υλοποίηση ενός Έργου αναπτύσσεται κυρίως με τρεις κύριους τρόπους: εκ των άνω προς τα κάτω (top-down): Εδώ οι υπεύθυνοι ανά τομέα της Δημόσιας Διοίκησης εντοπίζουν καταστάσεις που χρήζουν βελτίωσης και προωθούν τα αιτήματα στα αρμόδια εκτελεστικά όργανα (π.χ. για τη βελτίωση των δημόσιων υποδομών ή των δημόσιων υπηρεσιών στον τομέα της υγείας, εκπαίδευσης, συγκοινωνιών) εκ των κάτω προς τα άνω (bottom-up): Εδώ οι πολίτες (κοινωνία) είναι που ζητούν από τη Διοίκηση τη λήψη αποφάσεων για την εκκίνηση του έργου, που αν γίνουν αποδεκτά η εκτελεστική δημόσια διοίκηση θέτει σε κίνηση τις ενέργειες για την υλοποίηση του έργου συνδυασμένο τρόπο: Εδώ η εκτελεστική διοίκηση μπορεί να αποφασίσει την υλοποίηση ενός έργου, αν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι (σπάνια)

(Ιεράρχηση πραγματικών αναγκών) Η ιεράρχηση των πραγματικών αναγκών υλοποίησης ενός έργου απαιτεί τον εξής βηματισμό: Καθορισμό του πλαισίου και του αντικειμένου της ανάλυσης Προσδιορισμό των σημαντικότερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομάδες στόχοι και οι δικαιούχοι Απεικόνιση των προβλημάτων σε μορφή διαγράμματος που αποκαλείται «δένδρο προβλημάτων» (“problem tree”) ή «ιεραρχία προβλημάτων» για τη διευκόλυνση της ανάλυσης και της αποσαφήνισης των σχέσεων αιτίου-αποτελέσματος.  

Η δημιουργία δένδρου προβλημάτων Η δημιουργία ενός δένδρου προβλημάτων αποτελεί συμμετοχικό ομαδικό γεγονός και ακολουθείται, συνήθως μέσω διαγράμματος, ο εξής βηματισμός:  Βήμα 1: Η παραγωγή ιδεών (brainstorming) για τα προβλήματα, που θεωρούνται υψηλής προτεραιότητας. Τα πρώτο αυτό βήμα  μπορεί να είναι είτε εντελώς ανοικτό (χωρίς προσχηματισμένες απόψεις όσον αφορά το ποιες μπορεί να είναι οι ανησυχίες / τα προβλήματα στα οποία οι ενδιαφερόμενοι δίνουν προτεραιότητα) είτε περισσότερο εστιασμένο, ορίζοντας κάποιο «δεδομένο» πρόβλημα ή στόχο υψηλής προτεραιότητας (π.χ. βελτιωμένη ποιότητα ποτάμιων υδάτων), ο οποίος έχει προκύψει από την προκαταρκτική ανάλυση των υφιστάμενων πληροφοριών και από τις αρχικές συσκέψεις με τους ενδιαφερομένους  Βήμα 2: Από τα προβλήματα που προσδιορίστηκαν μέσω της διαδικασίας παραγωγής ιδεών (brainstorming), επιλέγεται ένα επιμέρους πρόβλημα-«αφετηρία». Βήμα 3: Αναζήτηση των προβλημάτων που συνδέονται με το αρχικό πρόβλημα. Βήμα 4: Έναρξη δημιουργίας μία ιεραρχίας αιτίων και αποτελεσμάτων: Προβλήματα που προκαλούν άμεσα το αρχικό πρόβλημα τοποθετούνται από κάτω Προβλήματα που είναι άμεσα αποτελέσματα του αρχικού προβλήματος τοποθετούνται από πάνω

Προβλήματα που προκαλούν άμεσα το αρχικό πρόβλημα τοποθετούνται από κάτω. Προβλήματα που είναι άμεσα αποτελέσματα του αρχικού προβλήματος τοποθετούνται από πάνω. Βήμα 5: Στη συνέχεια, όλα τα υπόλοιπα προβλήματα ταξινομούνται με τον ίδιο τρόπο – με βάση την ερώτηση-οδηγό «Τι προκαλεί αυτό το πρόβλημα;» Αν υπάρχουν δύο ή περισσότερα αίτια που συνδυάζονται για να προκαλέσουν ένα αποτέλεσμα, τοποθετούνται στο ίδιο επίπεδο στο διάγραμμα. Βήμα 6: Σύνδεση προβλημάτων με βέλη αιτίου-αποτελέσματος – δείχνοντας ευκρινώς τους κύριους συνδέσμους. Βήμα 7: Έλεγχος του διαγράμματος και επαλήθευση της εγκυρότητας και πληρότητάς του. Περαιτέρω ερώτηση αν «Υπάρχουν σημαντικά προβλήματα που δεν έχουν αναφερθεί ακόμη;» Αν ναι, προσδιορισμός και συμπερίληψη σε κατάλληλη θέση στο διάγραμμα.  Βήμα 8: Τύπωση του διαγράμματος σε ένα φύλλο χαρτί για να τηρηθεί ως αρχείο και διανομή για περαιτέρω σχολιασμό/ ενημέρωση.