ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΟΛΚΛΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΝ. ΕΤΟΣ 2016-17, ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΟΛΚΛΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΑΘΗΝΑ 2014

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ Θεωρητική συζήτηση   Τοπική ταυτότητα και σύλλογοι στον αστικό χώρο. Εσωτερική μετανάστευση και ο τόπος αναφοράς-καταγωγής των μελών. [Για τους φολκλοριστικούς συλλόγους, ανάλυση των αιτίων του φολκλορισμού και προσέγγιση των διάφορων μορφών του]. Επιμέρους ερωτήματα της έρευνας είναι: Πώς συμβολοποιείται ο τόπος καταγωγής από τα μέλη του αστικού συλλόγου; Με τι ταυτίζουν την Κρήτη, τον Τήνο ή την ελληνική παράδοση και τι σημαίνει γι’ αυτούς σήμερα; Σε ποιες δραστηριότητες του συλλόγου συμμετέχουν; Τι σημαίνει ο σύλλογος για τα ενεργά μέλη του;

Α. Μεθοδολογία της έρευνας 1) Επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση στις διάφορες δραστηριότητες του συλλόγου (συνεδριάσεις, χοροί, εκδρομές, μαθήματα παραδοσιακών χορών, κ.λπ.): α) σημειώσεις πεδίου/ ημερολόγια επιτόπιας έρευνας: περιγραφή με σχολιασμό των φάσεων της επιτόπιας έρευνας, των προβλημάτων που συναντήσαμε και αναστοχασμός πάνω στο δίπολο «εμείς / άλλοι», β) συνεντεύξεις με πληροφορητές-κλειδιά, όπως μέλη του συλλόγου που έδρασαν επί σειρά ετών ή δρουν τώρα στη διοίκηση του συλλόγου και στην οργάνωση των δραστηριοτήτων του, δασκάλους χορευτικών συγκροτημάτων, χορωδιών, παραδοσιακής μουσικής, κ.λπ., απλά μέλη, γ) έρευνα με ερωτηματολόγιο (αν χρειαστεί).

Γραπτές και οπτικοακουστικές πηγές 2) συγκέντρωση και έρευνα των γραπτών και οπτικοακουστικών πηγών: καταστατικό ίδρυσης (αναθεωρήσεις καταστατικών), Πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων Συλλόγου, Πρακτικά Συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου, εφημερίδα, περιοδικό, ημερολόγια, λευκώματα, ιστορικές και λαογραφικές τοπικές μονογραφίες, φωτογραφικό υλικό, cd και dvd από δραστηριότητες και εκδηλώσεις του συλλόγου στον τόπο καταγωγής και στον τόπο εγκατάστασης. οπτικοακουστικές εκδόσεις Ιστοσελίδα, ιστολόγιο, facebook του συλλόγου στο διαδίκτυο

Β. Ο σύλλογος Η ίδρυση του συλλόγου (στο παράρτημα της εργασίας να βάλετε αντίγραφο του ιδρυτικού καταστατικού του συλλόγου και, αν υπάρχουν, των αναθεωρημένων καταστατικών). Ερωτήματα: Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και ποια είναι η πλήρης επωνυμία του; Ποια είναι η έδρα του συλλόγου; Πού στεγάζεται ο σύλλογος; Πώς είναι η σφραγίδα του; Έχει λάβαρο; Ποια μέρα γιορτάζει επίσημα; Ποια ήταν τα ιδρυτικά μέλη του και τι επαγγέλλονταν; Ποιοι ήταν οι σκοποί ίδρυσής του και ποια τα μέσα υλοποίησής τους σύμφωνα με το καταστατικό; Υπάρχουν και κάποιοι, λιγότερο ή περισσότερο φανεροί, πολιτικοί σκοποί;

Οργάνωση του συλλόγου Ποιος είναι ο αριθμός των εγγεγραμμένων μελών του συλλόγου; Πόσοι απ’ αυτούς συμμετέχουν ενεργά στις Γενικές συνελεύσεις του συλλόγου και πόσοι στις άλλες δραστηριότητες (κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας, εκδρομές, χοροί, κ.λπ.); Ποια είναι η διάρκεια της θητείας του Διοικητικού Συμβουλίου και από πόσα μέλη αυτό αποτελείται; Κάθε πότε γίνονται οι Γενικές συνελεύσεις του συλλόγου; Τι θέματα συζητάτε; Ποιο είναι το κλίμα των συνελεύσεων; Υπάρχουν πολιτικές αντιπαραθέσεις; Υπάρχουν συγγενικοί δεσμοί ανάμεσα στα μέλη; Έχουν δημιουργηθεί διαφωνίες ή αντιπαραθέσεις στο σύλλογο που να οφείλονται σε διαφορές ανάμεσα σε συγγενικές ομάδες; Αν ναι, τι είδους αντιπαραθέσεις ήταν ή είναι; Εκτός από τις Γενικές Συνελεύσεις και τις καθιερωμένες εκδηλώσεις του συλλόγου, υπάρχουν άλλες άτυπες επαφές μεταξύ των μελών; Ποια είναι η σχέση του συλλόγου με την κοινότητα; Υπάρχει συνεννόηση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων;

Τα οικονομικά του συλλόγου Ποιο είναι το ποσό της ετήσιας εισφοράς; Υπάρχουν έκτακτες εισφορές από τα μέλη του συλλόγου και σε τι ποσά ανέρχονται; Έχει επιχορηγηθεί ο σύλλογος από κάποιο κρατικό φορέα και αν ναι, από ποιον, πότε και πόσα χρήματα πήραν; Υπάρχουν δωρεές μελών του συλλόγου στο σύλλογο ή στην κοινότητα; Ποιοι είναι οι μεγάλοι ευεργέτες του συλλόγου και ποιες είναι οι ευεργεσίες τους; Υπάρχει κάποιο κληροδότημα που διαχειρίζεται ο σύλλογος; Υπάρχουν έσοδα από τις εκδηλώσεις του συλλόγου και αν ναι, από ποιες εκδηλώσεις και τι ποσά περίπου συγκεντρώνονται;

Κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας: Πότε γίνεται αυτή η εκδήλωση και πού; Πόσα άτομα συμμετέχουν; Υπάρχουν τοπικά γλυκά και φαγητά; Ακολουθεί χορός και γλέντι; Αν ναι, με τι είδους μουσική; Χορός του συλλόγου: Πότε γίνεται ο χορός του συλλόγου; Πόσα άτομα συμμετέχουν; Σε ποιο κέντρο συνήθως γίνεται; Ποιο είναι το πρόγραμμα της εκδήλωσης; Προσκαλούνται μουσικοί από την ιδιαίτερη πατρίδα; Αν ναι, ποιοι είναι; Τι μουσική παίζουν; Πληρώνονται από το σύλλογο ή παραδοσιακά στο χορό από τους πρωτοχορευτές; Ποια είναι τα αγαπημένα τραγούδια που συνήθως παίζονται; Τι χορούς χορεύετε;

Χορευτικά συγκροτήματα Υπάρχει κάποιο/α χορευτικό/ά συγκρότημα/τα του συλλόγου; Αν ναι, από πόσα μέλη αποτελείται και τι ηλικίας είναι; Χορεύουν και σε άλλες εκδηλώσεις ή μόνο στις εκδηλώσεις του συλλόγου; Υπάρχει δάσκαλος/α για τους παραδοσιακούς χορούς; Διδάσκει χορούς από όλη την Ελλάδα; Τους συνδέει με την τοπική λαογραφία; Το χορευτικό συγκρότημα χορεύει τους τοπικούς παραδοσιακούς χορούς ή και άλλους; Κατά τη διάρκεια του χορού, γίνεται λαχειοφόρος αγορά; Τι αντικείμενα κληρώνονται συνήθως; Τα μαγαζιά που τα προσφέρουν ανήκουν σε μέλη του συλλόγου; Τα χρήματα που συγκεντρώνονται που διατίθενται;

Εκδρομές Διοργανώνει ο σύλλογος εκδρομές; Αν ναι σε ποια μέρη; Πόσα άτομα συμμετέχουν; Πηγαίνουν εκδρομές στον τόπο καταγωγής και αν ναι ποια περίοδο; Πόσο συχνά επισκέπτονται οι απόδημοι το χωριό τους; Πανηγύρι Πότε γίνεται το πανηγύρι στο χωριό; Ποιος φορέας το διοργανώνει; Ο σύλλογος (που ερευνάτε) με ποιο τρόπο συμμετέχει; Πόσα άτομα συμμετέχουν; Πόσες μέρες διαρκεί; Τι εκδηλώσεις περιλαμβάνει; Ποιες είναι οι θρησκευτικές εκδηλώσεις (π.χ. λειτουργία, αρτοκλασία, κ.λπ.); Ποιες είναι οι εμπορικές δραστηριότητες (π.χ. πλανόδιοι μικροπωλητές); Σε ποιο σημείο του οικισμού γίνεται; Ποιος πληρώνει τα όργανα; Ο σύλλογος, η κοινότητα, οι πανηγυριστές; Τι μουσική ακούγεται; Ποια είναι η διάταξη του χορού; Χορεύετε σ’ ένα κύκλο όλοι μαζί ή σχηματίζονται διάφοροι κύκλοι κατά παρέες; Ακούγεται μουσική από άλλες περιοχές της Ελλάδας και αν ναι, ποιος την παραγγέλνει; Πόσο πολύ ακούγονται ελαφρολαϊκά τραγούδια; Τα όργανα βρίσκονται σε κάποια εξέδρα; Υπάρχουν μικροφωνικές εγκαταστάσεις; Πότε το πανηγύρι πήρε τη μορφή που έχει σήμερα;

Θεατρικές παραστάσεις και αναβιώσεις παραδοσιακών εθίμων: Έχει διοργανώσει ο σύλλογος κάποια θεατρική παράσταση; Αν ναι, πότε, πού και ποιο θεατρικό έργο ανέβασε; Έχει αναβιώσει κάποιο παραδοσιακό έθιμο (π.χ. την περίοδο της Αποκριάς, του Πάσχα ή του καλοκαιριού); Αν ναι, ποιο έθιμο αναβίωσαν, ποιοι, πότε, πού και πώς έγινε η αναβίωσή του; Λαογραφικό μουσείο ή συλλογή: Έχει ο σύλλογος ή η κοινότητα κάποια λαογραφική συλλογή; Αν ναι, πού στεγάζεται, ποιος/οι δώρισε/αν τα αντικείμενα και τι είδους είναι αυτά;

Εκδόσεις Εκδίδει ο σύλλογος ημερολόγιο ή λεύκωμα; Αν ναι, κάθε πότε; τι θέματα έχει το φωτογραφικό υλικό, πόσο κοστίζει και πόσα αντίτυπα πωλούνται; Μουσικές εκδόσεις με τοπικά τραγούδια ή παραγωγή ταινίας - DVD; Εφημερίδα ή περιοδικό; Αν ναι, ποια είναι η επωνυμία του, πότε άρχισε να εκδίδεται, κάθε πότε εκδίδεται, ποια είναι τα θέματα με τα οποία ασχολείται (στο παράρτημα της εργασίας σας να βάλετε ένα αντίγραφο του περιοδικού – αν βρείτε το πρώτο τεύχος να το παραθέσετε οπωσδήποτε – και κάποιου λευκώματος, καθώς και αντίγραφα από προγράμματα και φωτογραφίες εκδηλώσεων του συλλόγου). Υπάρχει κάποια μονογραφία ιστορικού – λαογραφικού περιεχομένου για το χωριό; (αν ναι, να τη συμβουλευτείτε για την εργασία σας και στο τέλος της εργασίας σας να παραθέσετε το συγγραφέα, τον τίτλο της, τον τόπο και το έτος έκδοσής της και τον πίνακα των περιεχομένων της)

Πανελλήνιες ή τοπικές εκδηλώσεις εθνικού χαρακτήρα Ομιλίες και διαλέξεις Ο εορτασμός της μέρας ίδρυσης του συλλόγου ή του προστάτη αγίου Βραβεύσεις αριστούχων μαθητών και επιτυχόντων στα Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. Βράβευση του συλλόγου από κάποιο φορέα Ίδρυση Τράπεζας αίματος Πολιτιστικές ανταλλαγές με μέλη συλλόγων άλλων χωρών Ποια είναι η γυναικεία συμμετοχή στο σύλλογο; Σε ποιες δραστηριότητες συμμετέχουν οι γυναίκες; Εκλέγονται γυναίκες στο Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου;

Οι νέοι συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του συλλόγου; Αν ναι, σε ποιες συμμετέχουν; Αν όχι, γιατί κατά τη γνώμη σας, δε συμμετέχουν; Υπάρχουν νέοι στο Δ.Σ. του συλλόγου; Ποια είναι η σχέση των μεγαλύτερων ηλικιακά μελών με τους νέους; Έχουν αναλάβει κάποιες πρωτοβουλίες οι νέοι, και αν ναι, ποιες είναι αυτές; Ποια είναι η κατάσταση του συλλόγου σήμερα; Αν υπολειτουργεί, γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιο, κατά τη γνώμη σας είναι το μέλλον του συλλόγου; Ποια είναι η σχέση των αποδήμων με τους ντόπιους; Πώς συμπεριφέρονται στους απόδημους;

Προσωπικές απόψεις του πληροφορητή: Εσείς γιατί ασχολείστε με το σύλλογο; Τι είναι αυτό που αγαπάτε πιο πολύ στο χωριό σας; Τι είναι αυτό που σας ενοχλεί ή σας στενοχωρεί; Ποιες εικόνες σας έρχονται στο μυαλό σας από το χωριό σας; Θα θέλατε να μείνετε μόνιμα στο χωριό σας; Γιατί; (Οι προσωπικές απόψεις του πληροφορητή να απομαγνητοφωνούνται ακριβώς και να παρατίθενται μέσα σε εισαγωγικά και στο τέλος, σε παρένθεση να βάζετε το ονοματεπώνυμο του πληροφορητή –εκτός αν επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος- και την ημερομηνία της συνέντευξης).

Στοιχεία των πληροφορητών: Ονοματεπώνυμο, έτος γέννησης, επάγγελμα, τηλέφωνο, πιθανή θέση στο Δ.Σ. του συλλόγου, ημερομηνία συνέντευξης Βιβλιογραφία Παράρτημα Η εργασία σας θα παραδοθεί –έως 15/02/2017- σε ηλεκτρονική (Word) μορφή + σε Παράρτημα (φάκελος) θα παραθέσετε σε ψηφιακή μορφή: 1) το οπτικοακουστικό υλικό των συνεντεύξεων και 2) φωτογραφίες από: τις δραστηριότητες του συλλόγου, των εντύπων του, του ιδρυτικού καταστατικού, αποσπάσματα των Πρακτικών Συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου και των Πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων του Συλλόγου, των εφημερίδων, των βιβλίων, των ημερολογίων, των προσκλήσεων και προγραμμάτων εκδηλώσεων, CD, DVD.