ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ Ο Αγησίλαος γεννήθηκε το 445/444 π.Χ. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς της Σπάρτης Αρχίδαμος Β‘. Επειδή δεν προοριζόταν για διάδοχος, ανατράφηκε όπως κάθε πολίτης, λαμβάνοντας τη συνήθη σπαρτιατική αγωγή. Ήταν μικρόσωμος και εκ γενετής κουτσός, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της στρατιωτικής ζωής. Ο εύθυμος χαρακτήρας και η συμπεριφορά του τον έκαναν αγαπητό. Οι αρετές που επέδειξε από νεαρός προκάλεσαν το ενδιαφέρον του Λυσάνδρου, του οποίου έγινε ευνοούμενος.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ήταν η εποχή που η Σπάρτη κυριαρχούσε πολιτικά και στρατιωτικά μετά τη νίκη στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Λίγο καιρό μετά την ενθρόνισή του ο Αγησίλαος έπαιξε ρόλο στην αποκάλυψη και καταστολή της συνωμοσίας του Κινάδωνος. Κλιμακώνοντας τον πόλεμο εναντίον των Περσών για την απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, ο Αγησίλαος αποβιβάστηκε την άνοιξη του 396 π.Χ. στην Έφεσο ως επικεφαλής ενός στρατού 8.000 ανδρών.

Παραπλάνησε τον σατράπη Τισσαφέρνη ως προς την κατεύθυνση των επιχειρήσεων, και αντί για την Καρία εισέβαλε και λεηλάτησε την Ελλησποντική Φρυγία Κατά τη διάρκεια του χειμώνα και μέχρι την άνοιξη του 395 π.Χ. έκανε εντατικές προετοιμασίες στην Έφεσο και κατόπιν εισέβαλε στη Λυδία, παραπλανώντας ίσως και πάλι τον αντίπαλο.

Κοντά στις Σάρδεις παγίδευσε και νίκησε τον στρατό του Τισσαφέρνη. Το φθινόπωρο εισέβαλε στη Μεγάλη Φρυγία, φτάνοντας μέχρι την Παφλαγονία, όπου συμμάχησε με τον τοπικό ηγεμόνα, και επέστρεψε στην Ελλησποντική Φρυγία.

Ενώ ετοιμαζόταν να προελάσει και πάλι την άνοιξη του 394 π. Χ Ενώ ετοιμαζόταν να προελάσει και πάλι την άνοιξη του 394 π.Χ., ανακλήθηκε στην Ελλάδα, για να αντιμετωπίσει τον υποστηριζόμενο από τους Πέρσες συνασπισμό ελληνικών πόλεων. Αν και ήταν σαφώς υπέρ των ολιγαρχιών, φαίνεται ότι τήρησε μάλλον μετριοπαθή στάση ως προς τα εσωτερικά πολιτικά πράγματα των μικρασιατικών πόλεων.

Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ Ο στενός φίλος και θαυμαστής του Ξενοφών έγραψε το ομώνυμο εγκώμιο και ο Ισοκράτης τον επαινούσε για τον πανελληνισμό του. Ο Πλούταρχος κατακρίνει ορισμένες ενέργειές του, αλλά εξαίρει την προσωπικότητά του τόσο στη βιογραφία του όσο και στα Ηθικά, ενώ ο Πολύαινος δίνει στοιχεία για τη στρατιωτική του δεινότητα και τον χαρακτήρα του.

Και στην Αναγέννηση ο Αγησίλαος θεωρήθηκε ότι ενσαρκώνει όλες τις αρετές της εποχής, εκτός βέβαια της ομορφιάς. Αναμφισβήτητα γενναίος και ικανός στρατιωτικός σε επίπεδο τακτικής, ο Αγησίλαος υστερούσε στον στρατηγικό τομέα. Για τον πανελληνισμό του υπάρχουν ενδείξεις, αλλά το ζήτημα παραμένει θολό.

Η κατηγορία ότι η επιθετική πολιτική του οδήγησε στην πτώση της Σπάρτης είναι υπερβολική. Αντίθετα, με αυτόν τον τρόπο επέβαλε για αρκετά χρόνια την ηγεμονία της. . Το γεγονός ότι είναι ο πιο γνωστός από όσους εφάρμοσαν αυτή την πολιτική δε σημαίνει ότι ήταν ο αποκλειστικός δημιουργός της. ΜΑΡΙΑ ΡΑΚΕΛΑ ΡΩΞΑΝΗ