Εκπαιδευτική έρευνα: Συλλογή, Οργάνωση και Ανάλυση Δεδομένων στην Πράξη (Μέρος Α’) Άγγελος Μάρκος, Επίκουρος Καθηγητής ΠΤΔΕ, ΔΠΘ *Το υλικό βρίσκεται αναρτημένο στο http://www.amarkos.gr/material/authseminar1.ppt

Η Διαδικασία της Έρευνας Gravetter, Forzano (2009) 1. Εντοπισμός ενός πεδίου έρευνας – Ερευνητικά ερωτήματα / υποθέσεις 8. Αναθεώρηση / παραγωγή νέων ερευνητικών υποθέσεων 2. Ορισμός Μεταβλητών και Κλιμάκων Μέτρησης 7. Αναφορά των Αποτελεσμάτων 3. Τα υποκείμενα της έρευνας (πλήθος, χαρακτηριστικά) 6. Ανάλυση-Επεξεργασία των Δεδομένων 5. Διεξαγωγή της έρευνας 4. Καθορισμός ερευνητικής διαδικασίας και στρατηγικής

Η Διαδικασία της Έρευνας Το Πρόβλημα Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας Ερευνητικά ΕρωτήματαQuestions Ποσοτικές προσεγγίσεις Ποιοτικές προσεγγίσεις Ερευνητικοί Σχεδιασμοί Ποσοτικοί -Πειραματικοί -Συσχετιστικοί -Δειγματοληπτικοί Ποιοτική -Θεμελιωμένη θεωρία -Εθνογραφική -Αφηγηματική έρευνα Μικτές Μέθοδοι -Τριγωνοποίηση -Έρευνα δράσης Ποσοτική: προήλθε από τις θετικές επιστήμες, όπως η φυσική και η χημεία (τέλη του 19ου αιώνα). Τρεις τάσεις: Στατιστικές διαδικασίες, Έλεγχοι και Μετρήσεις, Ερευνητικοί σχεδιασμοί Ποιοτική: Έπεται της ποσοτικής (περίπου αρχές του 20ου), Βασίζεται στης αρχές του κονστρουκριβισμού, δίνει έμφαση στη σημασία της άποψης του συμμετέχοντος και του περιβάλλοντος ή πλαισίου Δειγματοληψία Εργαλεία μέτρησηςProtocols Ανάλυση Ερμηνεία Συζήτηση, Συμπεράσματα, Περιορισμοί, Μελλοντική έρευνα

Βασικά βήματα της ποσοτικής προσέγγισης Περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για την άντληση ερευνητικών ερωτημάτων Καταγραφή σκοπού, ερευνητικών ερωτημάτων ή/και υποθέσεων, που περιγράφουν μετρήσιμες και παρατηρήσιμες συμπεριφορές ή δεξιότητες Κατασκευή/Εντοπισμός των εργαλείων της έρευνας Συλλογή δεδομένων Ανάλυση δεδομένων Συγγραφή και ερμηνεία των αποτελεσμάτων Α ) Quantitative research ( ποσοτική ). Η εκπαιδευτική έρευνα η οποία στηρίχθηκε στις φυσικές και βιολογικές επιστήμες ( achievement tests, rating scales, standardized observation schedules) „ B) Qualitative research ( ποιοτική στηρίχτηκε κοινωνικές researcher as a primary instrument for collecting data-- feelings, impressions and judgments in collecting data)

Ένα Παράδειγμα Επιστήμες Αγωγής, τεύχος 1/2017

Περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος H παρούσα εργασία επιδιώκει να διερευνήσει βασικά χαρακτηριστικά της γεωμετρικής σκέψης τελειόφοιτων μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου αναφορικά με τα επίπεδα σχήματα. Συγκεκριμένα, μελετά τον βαθμό κατάκτησης των απαιτούμενων και αναπτυξιακά αναμενόμενων γνώσεων που αφορούν τα επίπεδα σχήματα από μαθητές της συγκεκριμένης ομάδας. Για τους σκοπούς της μελέτης αξιοποιήθηκε η θεωρία των Van Hiele, η οποία προσφέρει ένα λειτουργικό και αναγνωρισμένο τρόπο μελέτης της γεωμετρικής σκέψης των μαθητών.

Περιγραφή του ερευνητικού προβλήματος

Θεωρητικό υπόβαθρο – Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Θεωρητικό υπόβαθρο – Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Επίπεδο 1: οι μαθητές αναγνωρίζουν και ονομάζουν τα σχήματα με βάση τα συνολικά οπτικά χαρακτηριστικά τους (αναγνώριση της μορφής Gestalt). Επίπεδο 2: αρχίζουν να κατανοούν ότι διάφορα σχήματα κατατάσσονται στην ίδια ομάδα λόγω των κοινών ιδιοτήτων τους Επίπεδο 3: αντιλαμβάνονται τις σχέσεις που υπάρχουν μέσα στο ίδιο το σχήμα, και τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των σχημάτων. Επίπεδο 4: κατανοούν την ανάγκη της παραγωγικής σκέψης, εντάσσοντας την γεωμετρική θεωρία σε ένα αξιωματικό σύστημα Επίπεδο 5: συγκρίνουν διαφορετικά αξιωματικά συστήματα

Θεωρητικό υπόβαθρο – Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Θεωρητικό υπόβαθρο – Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Gutierrez και Jaime (1998): οι περισσότεροι από τους 309 συμμετέχοντες μαθητές, ηλικίας 11 – 18 χρονών, είχαν υψηλή ή πλήρη απόκτηση του πρώτου επιπέδου και προόδευαν προς την απόκτηση του δεύτερου επιπέδου Van Hiele. Εργαλείο: Van Hiele Geometry Test του Usiskin (1982) Usiskin (1982), Wirszup (1976) και Hoffer (1986): η πλειονότητα των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκονται στο πρώτο και δεύτερο επίπεδο. Fuys, et al. (1988): συνεντεύξεις μαθητών 6ης  (Στ’ Δημοτικού) και 9ης  (Γ’ Γυμνασίου) τάξης, από την οποία προέκυψε ότι οι περισσότεροι μαθητές ανήκαν στα επίπεδα 1 και 2 και σχεδόν οι μισοί μαθητές του δείγματος της 9ης τάξης ανήκαν κυρίως στο επίπεδο 2. Ζάχος (2000): πλειονότητα των μαθητών του δείγματός του (458 μαθητές Β’ Λυκείου) βρίσκονταν κάτω από το επίπεδο 4 Van Hiele Τζίφας (2005): Van Hiele geometry test του Usiskin (1982) σε μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της Ελλάδας, κυρίως επίπεδα 1 και 2. Σαλονικιός (2008): σχεδόν όλοι οι μαθητές του δείγματος (110 μαθητές της Δ’ και της ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου) κατατάσσονταν στο επίπεδο 2. Δημάκος και Νικολουδάκη (2009): η πλειονότητα των μαθητών του δείγματος (μαθητές Α’ Λυκείου) ανήκαν στα επίπεδα 1 και 2

Ερευνητικά ερωτήματα α) Ποια χαρακτηριστικά διέπουν τη γεωμετρική σκέψη των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου; β) Πώς κατανέμονται οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου στα επίπεδα Van Hiele;

Τo εργαλείo της έρευνας Για τους σκοπούς της έρευνας κατασκευάστηκε ένα ερωτηματολόγιο – τεστ που αποτελείται από 15 ερωτήσεις (βλ. Παράρτημα). Έξι από αυτές (ερ. 1, 3, 7, 8, 9, 13) είναι κλειστού τύπου, πέντε (2, 6, 12, 14, 15), ζητούν επιπλέον αιτιολόγηση, τρεις ερωτήσεις (4, 5, 10) είναι σχεδίασης και, τέλος, η ερώτηση 11 είναι ανοιχτού τύπου. Οι ερωτήσεις 1, 2, 3, 6, 8, 9 και 12 αποτελούν παραλλαγές του Van Hiele Geometry Test του Usiskin (1982), ενώ οι υπόλοιπες διαμορφώθηκαν με βάση σχετικές δραστηριότητες που προτείνονται από τον van de Walle (2005).

Τo εργαλείo της έρευνας Οι ερωτήσεις του ερευνητικού εργαλείου αντιστοιχούν στα τρία πρώτα επίπεδα γεωμετρικής σκέψης κατά Van Hiele και κατανέμονται ως εξής: Οι ερωτήσεις 1 έως 5 ανήκουν στο πρώτο επίπεδο, αυτό της αναγνώρισης. Οι ερωτήσεις 6 έως 10 ανήκουν στο δεύτερο επίπεδο, δηλαδή της ανάλυσης. Οι ερωτήσεις 11 έως 15 ανήκουν στο τρίτο επίπεδο, δηλαδή της διάταξης – άτυπης αφαίρεσης. Τα ερωτηματολόγια χορηγήθηκαν στους μαθητές προς το τέλος της σχολικής χρονιάς (Απρίλιο) και η χρονική διάρκεια συμπλήρωσής τους ήταν περίπου 35’.

Τo εργαλείo της έρευνας (οι δύο πρώτες ερωτήσεις)

Διαδικασία συλλογής δεδομένων Το δείγμα αποτέλεσαν 220 μαθητές από 6 σχολεία αστικής περιοχής της Θράκης, οι οποίοι επιλέχτηκαν με τη μέθοδο της επιλεκτικής δειγματοληψίας. Από αυτούς, οι 104 (49 αγόρια και 55 κορίτσια) ήταν τελειόφοιτοι του Δημοτικού Σχολείου (Στ’) και οι υπόλοιποι 116 (55 αγόρια και 61 κορίτσια) ήταν τελειόφοιτοι Γυμνασίου (Γ’).

IBM SPSS Statistics (έκδοση 23) Ανάλυση δεδομένων IBM SPSS Statistics (έκδοση 23) Download: https://goo.gl/5pWych

Ανάλυση δεδομένων Ανάλυση της αξιοπιστίας του ερευνητικού εργαλείου με σκοπό να εντοπιστούν ερωτήσεις με προβλήματα στο περιεχόμενο ή τη διατύπωση. Στη συνέχεια κατασκευάστηκαν πίνακες διπλής εισόδου 2x2 και αναλύθηκαν με τη βοήθεια του ελέγχου ανεξαρτησίας του Fisher. Επιπρόσθετα, για την ανάλυση ποιοτικών δεδομένων εφαρμόστηκε η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου, με βασικό στόχο την ανάδειξη χαρακτηριστικών που υποδεικνύουν όψεις της γεωμετρικής σκέψης των μαθητών.

Ας θυμηθούμε το πρώτο ερευνητικό ερώτημα α) Ποια χαρακτηριστικά διέπουν τη γεωμετρική σκέψη των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου; Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα, χρειάζεται να κοιτάξουμε τις συχνότητες (ποσοστά) επιτυχίας ανά βαθμίδα (Δημοτικό / Γυμνάσιο) και να εντοπίσουμε τυχόν διαφορές.

Αποτελέσματα

Αποτελέσματα Σύμφωνα με τον Πίνακα, η ερώτηση 3 (διερεύνηση ικανότητας αναγνώρισης ορθογωνίων παραλληλογράμμων) αναδεικνύεται η ευκολότερη για τους μαθητές του Δημοτικού και του Γυμνασίου, καθώς απαντήθηκε από 101 και 107 μαθητές αντίστοιχα. Για τους μαθητές του Δημοτικού μεγαλύτερη δυσκολία παρουσιάζουν οι ερωτήσεις 12, 6 και 8 (διερεύνηση ικανότητας αναγνώρισης ιδιοτήτων και σχέσεων μεταξύ σχημάτων) και μικρότερη δυσκολία οι ερωτήσεις 3, 2 και 9 (αναγνώριση σχήματος και ιδιοτήτων του τριγώνου). Οι μαθητές του Γυμνασίου απαντούν πιο εύκολα τις ερωτήσεις 3, 2, 4 και 9 ενώ πιο δύσκολα τις ερωτήσεις 1 (τρίτου επιπέδου), 12 και 6.

Αποτελέσματα Σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας των μαθητών του Γυμνασίου σε σχέση με του Δημοτικού εμφανίζονται στις ερωτήσεις 4 και 10 (μελέτη σχεδιαστικών και λεκτικών ικανοτήτων). Ακόμη, τα ποσοστά της ερώτησης 1 είναι υψηλότερα στους μαθητές του Δημοτικού εν συγκρίσει με αυτούς του Γυμνασίου (43,27% και 25% αντιστοίχως).

Σύνοψη αποτελεσμάτων 1ο Ερευνητικό Ερώτημα: Τα βασικά χαρακτηριστικά που διέπουν τη γεωμετρική σκέψη των τελειόφοιτων μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου είναι ότι οι μαθητές: • αναγνωρίζουν με ευχέρεια τα επίπεδα γεωμετρικά σχήματα, • διακρίνουν τα σχήματα με βάση τις ιδιότητες τους (κυρίως οι μαθητές του Γυμνασίου), • παρουσιάζουν αδυναμίες στις λεκτικές και σχεδιαστικές ικανότητες και • εκδηλώνουν μεγαλύτερη δυσκολία στην κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των σχημάτων.

Πως Καταχωρούμε τα Δεδομένα στο SPSS (1) Κωδικογράφηση ID_μαθητή (Δ1 ως Δ104 και Γ1 ως Γ116) Βαθμίδα (1 = Δημοτικό, 2 = Γυμνάσιο) Φύλο (1 = Αγόρι, 2 = Κορίτσι) Ηλικία (ως έχει) Ε1 έως Ε15 (0 = Λάθος, 1 = Σωστό)

Πως Καταχωρούμε τα Δεδομένα στο SPSS (2) Name: Όνομα μεταβλητής (συνήθως μέχρι 10 χαρακτήρες, χωρίς κενά και ειδικά σύμβολα) Type: Είδος τιμών της μεταβλητής. String για κείμενο και Numeric αν περνάμε αριθμό. Width: Ο μέγιστος αριθμός των χαρακτήρων ή αριθμών που επιτρέπεται να Έχει η τιμή της μεταβλητής. Decimals: Αριθμός δεκαδικών ψηφίων Label: Πλήρες όνομα μεταβλητής

Πως Καταχωρούμε τα Δεδομένα στο SPSS (3) Values: Ετικέτες των τιμών ονομαστικής ή τακτικής μεταβλητής (π.χ. 1=Αγόρι 2=Κορίτσι) Missing: Κωδικός ή κωδικοί που έχουν χρησιμοποιηθεί για να υποδηλώσουν την απουσία τιμών. Columns: Καθορίζει το ορατό εύρος των κελιών Align: Στοίχιση τιμών (αριστερά, κέντρο, δεξιά) Measure: Είδος κλίμακας μέτρησης μεταβλητής: Nominal = ονομαστική, Ordinal = τακτική, Scale = συνεχής

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων Analyze  Descriptive Statistics  Frequencies…

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων Κλικ στο Charts… Bar charts (Ραβδογράμματα) Pie charts (Κυκλικά διαγράμματα) Histograms (Ιστογράμματα)

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων …Continue  OK για να δούμε το Output

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων …Continue  OK για να δούμε το Output

Ας θυμηθούμε το Ερευνητικό Ερώτημα 1 α) Ποια χαρακτηριστικά διέπουν τη γεωμετρική σκέψη των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα, θέλουμε να δούμε τις συχνότητες σωστού/λάθους ανά βαθμίδα.

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων Analyze  Descriptive Statistics  Crosstabs…

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων Κλικ στο Cells… αν θέλω να δω ποσοστά κατά γραμμές/στήλες

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων Κλικ στο Cells… αν θέλω να δω ποσοστά κατά γραμμές/στήλες

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων

Οργάνωση και Παρουσίαση Δεδομένων

Υλικό - Επικοινωνία http://www.amarkos.gr/material/authseminar1.ppt email: amarkos@eled.duth.gr http://www.amarkos.gr/material/paper.pdf http://www.amarkos.gr/material/VanHiele.sav

Βιβλιογραφία Για ζητήματα Μεθοδολογίας της Έρευνας 1. Creswell, J. W. (2011). Η έρευνα στην εκπαίδευση: Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας (Επιμέλεια Χ. Τζορμπατζούδης). Αθήνα: Ίων 2. Cohen, L., Manion, L. & Keith, M. (2008) Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα: Μεταίχμιο 3. Αλεξόπουλος, Δ. (1998) Ψυχομετρία: Σχεδιασμός τεστ και ανάλυση ερωτήσεων, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Για ζητήματα Ανάλυσης Δεδομένων 1. Ρούσσος, Π. Λ., & Τσαούσης, Γ. (2011) - Στατιστική στις επιστήμες της συμπεριφοράς με τη χρήση του SPSS, Εκδόσεις Τόπος. 2. Κατσής, A., Σιδερίδης Γ.Δ., Εμβαλωτής, Α. (2011) Στατιστικές μέθοδοι στις κοινωνικές επιστήμες, Εκδόσεις Τόπος. 3. Γναρδέλλης, Χ. (2013). Ανάλυση Δεδομένων με το IBM SPSS Statistics 21.0. Αθήνα: Παπαζήσης. 4. Γιαλαμάς, Β., (2005). Στατιστικές Τεχνικές και εφαρμογές στις Επιστήμες της Αγωγής. Αθήνα: Πατάκης.