ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ “ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ” ΞΥΔΑ ΣΟΥΖΑΝΑ – ΕΙΡΗΝΗ 30339 ΖΙΩΓΑ ΕΥΑ 30377 ΚΑΦΤΕΡΑΝΗ ΣΟΦΙΑ – ΜΑΡΙΑ 30742 ΚΤΙΣΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ 30215 ΚΙΝΝΗΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ 29805

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Eίναι γενικά παραδεκτό ότι πολλοί ασθενείς που διέπραξαν ή σκέφτονταν να διαπράξουν αυτοκτονία συμβουλεύτηκαν τον παθολόγο τους πριν προχωρήσουν 77% των ασθενών συμβουλεύτηκαν τον γιατρό της πρωτοβάθμιας ιατρικής περίθαλψης 12 μήνες πριν τον θάνατο και 66% 30 μέρες πριν Είναι επομένως απαραίτητο οι παθολόγοι να αναγνωρίζουν τους ασθενείς με αυτοκτονικές τάσεις και να μπορούν να τους χειριστούν με κατάλληλες δεξιότητες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παρόλο που δεν υπάρχει ειδική ή ενιαία εθνική προσέγγιση για την εκπαίδευση των γιατρών στα πανεπιστήμια της Αυστραλίας για την πρόληψη των αυτοκτονιών πολλοί προπτυχιακοί φοιτητές και πολλοί γιατροί υποστηρίζουν την ένταξη ενός τέτοιου μαθήματος στο πρόγραμμα σπουδών Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν πως η ένταξη ενός τέτοιου μαθήματος βοήθησε τους μελλοντικούς γιατρούς να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να διαχειριστούν τέτοιες καταστάσεις και οδήγησε στην μείωση των ποσοστών αυτοκτονιών από 22 ως 73% Επομένως είναι απαραίτητη η εκμάθηση αυτών των δεξιοτήτων από νωρίς από τους προπτυχιακούς φοιτητές, ωστόσο λίγες μελέτες διεξήχθησαν για να αποδείξουν αυτή την ανάγκη .

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρόσφατη έρευνα που έγινε στις 11 από τις 16 ιατρικές σχολές της Αυστραλίας έδειξε ότι: 54% των σχολών καλύπτουν πληροφορίες από τοπικές υπηρεσίες καταγραφής αυτοκτονιών 59% καλύπτουν πρόληψη αυτοκτονιών 70%καλυπτουν παράγοντες κίνδυνου για αυτοκτονίες και ταυτοποίηση των ασθενών με αυτοκτονικές τάσεις Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των γνώσεων δίδεται στα μαθήματα της ψυχιατρικής της ιατροδικαστικής και της προληπτικής ιατρικής

ΕΙΣΑΓΩΓΗ * Μία μελέτη που έγινε στην Αυστραλία το 1999 έδειξε ότι στο 70 % των ιατρικών σχολών διεξάγονται μαθήματα όσον αφορά στις γνώσεις και την στάση που πρέπει να κρατάει κανείς για την πρόληψη των αυτοκτονιών μέσα από διαλέξεις ,αλλά οι δεξιότητες για την πρόληψη συνήθως δεν διδάσκονται

Προπτυχιακή εκπαίδευση στην αποτροπή αυτοκτονιών ΕΙΣΑΓΩΓΗ Προπτυχιακή εκπαίδευση στην αποτροπή αυτοκτονιών Η προπτυχιακή εκπαίδευση πραγματοποιείται κυρίως στα πρώτα έτη σπουδών Η εκπαίδευση αυτή βασίζεται σε διδακτέα ύλη, την οποία οι φοιτητές ιατρικής, καθότι δεν έχουν κλινική εμπειρία και γνώση σε αντίθεση με τους γενικούς ιατρούς, δε μπορούν να κατανοήσουν στον ίδιο βαθμό

Τρέχον πρόγραμμα σπουδών στις αυστραλιανές ιατρικές σχολές ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τρέχον πρόγραμμα σπουδών στις αυστραλιανές ιατρικές σχολές Οι σχολές αυτές έχουν αναπτύξει ποικίλα προγράμματα σπουδών με διαφορετική διάρκεια σπουδών, δομή μαθημάτων και διαφορετικό τρόπο εισαγωγής Μοντέλο Harden: πρόγραμμα σπουδών με έντεκα διαφορετικά βήματα για την προσαρμογή της εκπαίδευσης της αποτροπής αυτοκτονιών στη γενική εκπαίδευση

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Ανεπαρκής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ήδη υπαρχόντων προγραμμάτων για την αποτροπή αυτοκτονιών Ανεπαρκής αξιολόγηση των κλινικών δεξιοτήτων που αποκτούνται όσον αφορά στην εκπαίδευση για την αποτροπή των αυτοκτονιών Κάθε πρόγραμμα σπουδών που εισάγεται πρέπει να έχει οδηγά σημεία για την αξιολόγηση της ποιότητας, της ποσότητας και του αντίκτυπου των προγραμμάτων για την αποτροπή αυτοκτονιών

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι κύριοι στόχοι της μελέτης είναι: Τρόπος απόκτησης δεξιοτήτων για την αποτροπή αυτοκτονιών Αξιολόγηση των δεξιοτήτων αυτών Και τι είδους δεξιότητες πρέπει να αναπτυχθούν

ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τρεις πηγές: Αυστραλιανές ιατρικές σχολές Προπτυχιακοί φοιτητές Γενικοί ιατροί

ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αυστραλιανές ιατρικές σχολές Ερευνα με αντιπροσωπευτικό δείγμα 2-3 ατόμων από κάθε ιατρική σχολή Ηλεκτρονική ή τηλεφωνική συνέντευξη Συλλογή πληροφοριών για την ήδη υπάρχουσα εκπαίδευση, για τις γνώσεις και τις ικανότητες που αποκτήθηκαν, για τους μηχανισμούς αξιολόγησης και για την μελλοντική συμμετοχή των σχολών στο πιλοτικό πρόγραμμα για την εκπαίδευση στην αποτροπή αυτοκτονιών.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Προπτυχιακοί φοιτητές και γενικοί ιατροί Έρευνα με αντιπροσωπευτικό δείγμα φοιτητών από κάθε έτος σπουδών Συλλογή πληροφοριών από τους φοιτητές όσον αφορά στην εκπαίδευση για την αποτροπή αυτοκτονιών Ειδικότερα για τις ικανότητες που απέκτησαν στην εκπαίδευση, τη σημασία των ικανοτήτων αυτών για αυτούς και ποια η άποψή τους για το ρόλο των γιατρών στην αποτροπή των αυτοκτονιών Ίδιο ερωτηματολόγιο στους γενικούς ιατρούς

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ Σε σύνολο 10 Αυστραλιανών ιατρικών σχολών Η πλειοψηφία ( 80 % ) ανέφερε υπάρχουσα εκπαίδευση για την αποτροπή των αυτοκτονιών 80% των σχολών παρείχε στους φοιτητές κλινική εκπαίδευση στα τελευταία χρόνια των σχολών 80% θεωρούν απαραίτητη την εκπαίδευση για την αποτροπή των αυτοκτονιών στην αποτελεσματικότητα των γιατρών στο μέλλον 90% προτιμάει η προπτυχιακή εκπαίδευση να πραγματοποιείται στα τελευταία έτη των σπουδών 80% των ερωτηθέντων θεωρούν την προσομοίωση περιστατικών ως κατάλληλη μέθοδο εκπαίδευσης ενώ ένα 30% επιλέγει την ηλεκτρονική μάθηση Η πλειοψηφία των σχολών προτιμάει την εκπαίδευση βάση επίλυσης προβλημάτων

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ Στο σύνολο 373 προπτυχιακών φοιτητών σε Αυστραλιανά Πανεπιστήμια 43% έλαβαν προπτυχιακή εκπαίδευση για την αποτροπή των αυτοκτονιών εκ των οποίων το 86% την έλαβε στο πρώτο έτος Σε αυτοαξιολόγηση τους ως προς τις γνώσεις και τις ικανότητες στην αποτροπή αυτοκτονιών δήλωσαν: Α) Γνώσεις : Μέτριες – Αρκετές ( 30 – 50 % ) Β) Ικανότητες : Μέτριες – Ελλιπείς ( 30 – 40 % ) Το 97% θεωρούν ότι οι ικανότητες τους στην αποτροπή αυτοκτονιών είναι σημαντικές για την μελλοντική ιατρική τους πορεία Το 80% θα τους ενδιέφερε να εγγραφούν σε εκπαιδευτικά μαθήματα αποτροπής αυτοκτονιών Τα 2/3 πιστεύουν ότι περισσότερες από τις μισές αυτοκτονίες είναι αποτρέψιμες

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΓΕΝΙΚΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΓΕΝΙΚΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ Στο σύνολο 24 γενικών ιατρών από όλη την Αυστραλία Το 90% συναντά συχνά ασθενείς με τάσεις αυτοκτονίας Το 85% συναντά ασθενείς με τάσεις αυτοτραυματισμού ή που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας Τα 2/3 συνάντησαν περιστατικό αυτοκτονίας Το 1/3 συναντούν περιστατικό αυτοκτονίας περίπου κάθε 2 χρόνια Το 37,5% είχε εκπαιδευτεί στην αποτροπή ως φοιτητής Το 37,5% δήλωσε ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με τις ικανότητες των γιατρών της περιοχής τους. Η πλειοψηφία ( 83,% ) θεωρεί ότι τους βοήθησε και αναγνωρίζει τη σημαντικότητα της αποτροπής αυτοκτονιών και ότι πρέπει να διδάσκεται προπτυχιακά. Ως προς τις απαιτούμενες ικανότητες στην αποτροπή αυτοκτονιών σε σύνολο 12 ικανοτήτων αναγνώρισαν τις 9 από αυτές ως σημαντικές έως εξαιρετικά σημαντικές σε ποσοστό 80%

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΩΝ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ Έγινε μελέτη για το κόστος της ένταξης και διατήρησης του προπτυχιακού μαθήματος αποτροπής αυτοκτονιών βασισμένο σε 3 παράγοντες : Παραδόσεις μαθημάτων Ηλεκτρονική μάθηση Προσομοίωση περιστατικών Η ένταξη του μαθήματος θα είναι σε 19 μήνες και το συνολικό κόστος ανέρχεται στα $456,990 και το κόστος διατήρησης θα είναι $46,982 ετησίως

ΣΥΖΗΤΗΣΗ Η μελέτη υποδεικνύει την ανάγκη και υποστήριξη της εκμάθησης της αποτροπής των αυτοκτονιών στις Ι.Σ. της Αυστραλίας Οι φοιτητές που διδάχτηκαν το πώς να αποτρέπουν μια αυτοκτονία δήλωσαν πιο ικανοί να το εφαρμόσουν στην πράξη

ΣΥΖΗΤΗΣΗ Δομή αποτροπής αυτοκτονίας στο πρόγραμμα σπουδών: Εκπαίδευση βάσει προσομοίωσης περιστατικών και επίλυσης του προβλήματος τους Διαλέξεις και άλλο εκπαιδευτικό υλικό

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Περιορισμένος χρόνος ο οποίος επηρέασε τον αριθμό απαντήσεων αλλά και τον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσμάτων Οι συμμετέχοντες επέλεξαν μόνοι τους να συμμετάσχουν στο ερωτηματολόγιο – ένδειξη αυξημένου ενδιαφέροντος επί του θέματος – γεγονός που μπορεί να επηρέασε τα αποτελέσματα (πιθανόν να διαθέτουν περισσότερες γνώσεις για την αποτροπή αυτοκτονίας) Στο Qweensland είναι υψηλότερο το ποσοστό των αυτοκτονιών άρα πιθανόν να είναι μεγαλύτερη και η ευαισθησία και το ενδιαφέρον των φοιτητών του ομώνυμου πανεπιστημίου

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι φοιτητές που συμμετείχαν υποστηρίζουν την προώθηση της εκπαίδευσης της αποτροπής αυτοκτονιών στο πανεπιστήμιο Η ενσωμάτωση της αποτροπής της αυτοκτονίας ως μάθημα πρέπει: Να περιλαμβάνει την εκμάθηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων Να εμβαθύνει στους παράγοντες κινδύνου (όχι μόνο βιολογικοί/γενετικοί αλλά και κοινωνικοί)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Και τέλος, αν ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι οι ασθενείς που αυτοκτόνησαν είχαν προηγουμένως ζητήσει βοήθεια από το γιατρό τους, γίνεται αντιληπτή η ανάγκη εκμάθησης τρόπων αποτροπής αυτοκτονιών ώστε να αποτραπούν μελλοντικοί θάνατοι

Συγγραφείς άρθρου:Jacinta L. Hawgood, Karolina E Συγγραφείς άρθρου:Jacinta L. Hawgood, Karolina E. Krysinka, Naoko Ide, Diego De Leo Δημοσίευση: 2008 στο περιοδικό “Medical Teacher” σελίδες 287-295

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Με την ανάθεσή σε μας αυτής την εργασίας, μας δόθηκε η ευκαιρία να προσεγγίσουμε ένα πολύ ευαίσθητο θέμα της σύγχρονης ζωής, αυτό της αυτοκτονίας. Βάσει των στοιχείων της έρευνας, είναι εμφανής η ανεπάρκεια γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων των προπτυχιακών φοιτητών ως προς την αντιμετώπιση αυτών των ασθενών. Το γεγονός αυτό, βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αυτών των περιστατικών και είναι κάτι που η διεθνής ιατρική κοινότητα πρέπει να επιστήσει την προσοχή της.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ως προπτυχιακοί φοιτητές της ΙΣΑΠΘ, διακρίνουμε ελλείψεις και στο δικό μας πρόγραμμα σπουδών τόσο στην απόκτηση γνώσεων για την αυτοκτονία όσο και σε βασικές δεξιότητες αναγνώρισης και αξιολόγησης ενός τέτοιου ασθενούς αλλά και άμεσης παρέμβασης για την αποτροπή της πράξης αυτής. Κρίνουμε πλέον αναγκαία την ενσωμάτωση ενός κύκλου μαθημάτων - αντίστοιχου με αυτόν άλλων σχολών του εξωτερικού - ώστε όταν κληθούμε, να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε κατάλληλα ανάλογο περιστατικό.