Η κοινωνικοπολιτισμική δεξιότητα ως στόχος στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας ως ξένης Άννα Χατζηπαναγιωτίδη/ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Κοινωνικοπολιτισμική δεξιότητα «απόκτηση, εκ μέρους των δασκάλων, της δυνατότητας κατανόησης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τους τρόπους και τις συνήθειες μιας κοινωνίας που αντικατοπτρίζονται/καθρεφτίζονται σ’ αυτήν» « ανάδειξη και τη χρήση τους στο γλωσσικό μάθημα». γνώσεις. «οι κλέφτες ελευθέρωσαν την Ελλάδα»

Κατανόηση κοινωνικο-πολιτισμικών στοιχείων Η αστυνομία έπιασε λαβράκι τους έβαλε φέσι βγάζει γλώσσα λάδωσε για να πάρει αυτήν τη θέση ο πατέρας είναι αφέντης του σπιτιού

Κατανόηση κοινωνικο-πολιτισμικών στοιχείων 2 μόλις τον άκουσε έγινε τούρκος κάνει την πάπια μου βγάζει την πίστη τό ’ριξα έξω τού ’δωσα και κατάλαβε ο μακαρίτης

Στάσεις πώς χαιρετιούνται οι άνθρωποι; πώς απευθύνεται ο ένας στον άλλο; πώς μιλούν; πώς συνομιλούν στο τηλέφωνο; πώς εκφράζουν τα συναισθήματά τους;

Στάσεις 2 πώς συντάσσουν ένα γράμμα; (ύφος) πώς παραπονιούνται; πώς απολογούνται; πώς δίνουν πληροφορίες; κ.λ.π.

Γεωγραφικές και κοινωνικές διάλεκτοι

Ηλικία Είναι αστέρι το κορίτσι! Ο δικός της όμως βλίτο. -Πώς την έριξε, βρε παιδί μου! -Έλα ντε! Όταν της την έπεσα εγώ, τό ’παιξε βαρύ πεπόνι η δικιά σου! -Έχει αδυναμία στα λάχανα φαίνεται... Ας τον χαίρεται. Τα λάθη μας πληρώνουμε σ’ αυτή τη ζωή, όπως λέει κι ο γέρος μου...

Γεωγραφική περιοχή

Βόρειο ιδίωμα - Νότιο ιδίωμα Δεν με λέει ούτε καλημέρα Δεν μου λέει ούτε καλημέρα Κάτσε κάτω Κάτσε χάμω Ένα σάντουιτς πίτα σουβλάκι Ένα καλαμάκι

Βόρειο ιδίωμα - Νότιο ιδίωμα 2 φυσούσε δυνατός αέρας φύσαγε δυνατός αέρας ήταν ήσαν / ήσαντε

Παραλλαγές στην προφορά

Υφολογική παραλ, σαν πας…λαγή Λογοτεχνία Διαφορετικά σημασιολογικά πεδία Περιγιάλι Προσμονή Λικνίζω Σαν πας … Ντουνιάς Ο Οίκος ναύτη/σπίτι του ναύτη Ο Λευκός οίκος/το άσπρο σπίτι Ο Λευκός Πύργος/ο άσπρος πύργος Ο βραχίονας / το μπράτσο

Υφολογική παραλλαγή 2ιε Επίσημη γλώσσα Ανεπίσημη γλώσσα Ιερέας Ιχθυοπώλης Αχθοφόρος Νεωκόρος Οδοκαθαριστής Απωλέσθη Παπάς Ψαράς Χαμάλης Καντηλανάφτης Σκουπιδιάρης Χάθηκε

Γλωσσική διμορφία ζώνη ασφαλείας - αίσθημα ασφάλειας Η “Τράπεζα της Ελλάδος” είναι μια Τράπεζα της Ελλάδας

Γένος Λέξη Φυσικό Γραμματικό κορίτσι θηλυκό ουδέτερο αγόρι αρσενικό πρόσωπο αδιάφορο

Γένος 2 ποτάμια αρσενικά Αξιός λίμνες θηλυκές Βόλβη δέντρα θηλυκά μηλιά φρούτα ουδέτερα μήλο βουνά Όλυμπος

Παρεμβάσεις Να κατανοήσει και να αποδεχθεί τους άλλους ανθρώπους και τον πολιτισμό τους, ανθρώπους δηλαδή από διαφορετικό κοινωνικό και εθνικό περιβάλλον Να αποφύγει τη δημιουργία αρνητικών στάσεων απέναντί τους

Παρεμβάσεις 2 Να αναπτύξει θετική στάση μπροστά στα νέα δεδομένα που του φέρνει η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας- πολιτισμού. Ο μαθητής οφείλει να γνωρίζει τους τρόπους έκφρασης των φυσικών ομιλητών της γλώσσας-στόχου, αφού η έλλειψη αυτής της εμπειρίας μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή ή ρήξη της επικοινωνίας.

Λεξικά στοιχεία με «πολιτιστικό φορτίο» Λεξικά στοιχεία με «πολιτιστικό φορτίο» Κέφι Γλέντι Φιλότιμο Μεράκι Μερακλής Μπέσα Καημός Λεβεντιά Λεβέντης Τιμή Παλληκάρι

Λεξιλόγιο Θαλασσοπούλι Θαλασσοδάνειο Θαλασσομάνα Θαλάσσωμα Θαλασσόλυκος Θαλασσόνερο Θαλασσομάχος Θαλασσοπνίγομαι Θαλασσοδέρνομαι Άνθρωποι της θάλασσας Έφαγε τη θάλασσα με το κουτάλι Τά ’κανε θάλασσα

Η ελληνική γλώσσα είναι μια γλώσσα η οποία έχει δανείσει λέξεις σε άλλες γλώσσες. ποίησις > poesis > poésie, πρεσβύτερος > presbyter > prêtre.

(α) διεθνισμοί και προθήματα antibiotique, cybernétique, cryptographie, atmosphere, fantastic, spleen, telephone (αντιδάνεια ΑΕ Engl ΝΕ ) anti-, pre-, hemi-, hemo-, mikro-, mega-,

(β) λέξεις και φράσεις γενικού λεξιλογίου εκλαϊκευμένοι διεθνισμοί π.χ. système, diplôme, géographie, philosophe- είτε στοιχεία που έγιναν κτήμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού π.χ. les dédales de la pensée ou de l'administration, le labyrinthe, un travail cyclopéen, , l'odyssée, voix de sirène, jeux icariens, l'esprit prométhéen, riche comme Crésus, κτλ.

Ελάχιστες διαφορές • Πείρα Μπίρα Πήρα • Καμίνι Χαμίνι Καρμίνι • Πείρα Μπίρα Πήρα • Καμίνι Χαμίνι Καρμίνι • Ντάμα Τάμα Θάμα • Καθένα Καδένα Κανένα • Αβρός Αφρός Αδρός • Ζώνει Σώνει Ζώνη

Λεκτικές weπράξεις Would you mind closing the door, please? Κλείνετε την πόρτα, σας παρακαλώ; Close the door! Κλείσε την πόρτα! Were you born in a tent? Σε βάρκα γεννήθηκες;

Τύποι μη λεκτικής επικοινωνίας «παραγλωσσικά» ή «εξωγλωσσικά» στοιχεία χειραψία χαιρετισμοί σωματική επαφή χειρονομίες νέυματα

Γλωσσικοί τύποι σε κοινωνικές περιστάσεις της καθημερινής ζωής: Εσύ / εσείς -Ελληνικά Tu / vous -Γαλλικά Du / sie - Γερμανικά Tu / usted -Ισπανικά

Γραπτή επικοινωνία Η σύνταξη κειμένων, επιστολών, προσκλήσεων, αιτήσεων και δημοσιευμάτων σε εφημερίδες Τα αφηγηματικά κείμενα τα διάφορα συστήματα γραφής (γεωργιάνικα, κινέζικα, αραβικά)

Διεξαγωγή συζήτησης

Λεκτικός - κοινωνικός περιορισμός φράσεις γραμματικά σωστές αλλά επικοινωνιακά λάθος -Γεια χαρά, κολλητέ χρήση ενικού - πληθυντικού αριθμού κ. Μακρή, τι κάνεις;

Ένα παράδειγμα Θέμα : Λαϊκή αγορά Πού βρίσκεται η λαϊκή; Γιατί; Πώς στήνεται ένας πάγκος στη λαϊκή αγορά; Ποιοι είναι οι πωλητές; Ποια αγαθά και ποιες υπηρεσίες προσφέρονται εκεί;

Λαϊκή αγορά 2 Υπάρχουν συγκεκριμένες τιμές; Αν όχι, κάνουμε διαπραγμάτευση; Πώς; Το παζάρεμα/διαπραγμάτευση έχει συγκεκριμένους κανόνες; Πώς γίνεται η πληρωμή; Πώς ζυγίζονται και πώς συσκευάζονται τα προϊόντα;

Λαϊκή αγορά 3 Επιτρέπεται να αγγίζουμε τα προϊόντα; Ποιες οι διαφορές με αντίστοιχες αγορές στη χώρα σου;

Κοινωνικοπολιτισμικά κατάλληλες λεκτικές συνήθειες Πρέπει να χαιρετούμε τους πωλητές; Πώς; Πώς ζητούμε πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα; Τιμές, χαρακτηριστικά, ιδιότητες κ.λ.π. Πώς μπορεί κανείς να προωθήσει/να διαλαλήσει ένα προϊόν;

Κοινωνικοπολιτισμικά κατάλληλες λεκτικές συνήθειες 2 Πώς κάνουμε το παζάρεμα και τη συμφωνία; Λεκτικές και μη λεκτικές συνήθειες. Η ηλικία, το φύλο και η κοινωνική θέση παίζουν ρόλο επιδρούν στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η αγορά;

Κοινωνικοπολιτισμικά κατάλληλες λεκτικές συνήθειες 3 Ποιες είναι οι κοινωνικοπολιτισμικές συνήθειες που συνοδεύουν μια πληρωμή; Τρόποι λήψης/παράδοσης (ευχαριστώ, αντίο κ.λ.π.) Οι μικροσυζητήσεις στη διάρκεια της αγοράς / συναλλαγής

Δεξιότητες Έκθεση των μαθητών σε οπτικό, ακουστικό, γραπτό υλικό που έχουν σχέση με τη λαϊκή αγορά Παιχνίδι με ρόλους σε προκαθορισμένο ή ελεύθερο σενάριο Περιστατικά από λαϊκές αγορές με γραμματικά σωστά στοιχεία που όμως παρουσιάζουν κοινωνικοπολιτισμικές ιδιορρυθμίες Βόλτα στη Λαϊκή και άμεση συμμετοχή στην αγορά προϊόντων και συλλογή πληροφοριών

Αξιολόγηση της κοινωνικοπολιτισμικής κατανόησης Έκθεση σχετικά με τη βόλτα στη λαϊκή αγορά Επιλογή του καταλληλότερου κοινωνικοπολιτισμικού σεναρίου και αιτιολόγηση της επιλογής Μίμηση συμπεριφορών πωλητών / αγοραστών και δραματοποίηση του σεναρίου

Εν κατακλείδι Η γλώσσα είναι ένα συστατικό του πολιτισμού και συχνά θεωρείται ότι εκπροσωπεί τον ίδιο τον πολιτισμό. Η εμπειρία μιας διαφορετικής κοινωνικοπολιτισμικής πραγματικότητας είναι αναμφισβήτητα μια πολύτιμη και εμπλουτιστική διαδικασία.

Η διδασκαλία πολιτισμού σε μαθητές μιας ξένης γλώσσας δεν συμπεριλαμβάνει μόνο την εξοικείωση τους με μια διαφορετική κοινωνική, πολιτική και θρησκευτική κοσμοθεωρία. Προϋποθέτει επίσης την απόκτηση πολιτισμικά φορτισμένης επικοινωνιακής συμπεριφοράς.

Στη διαμόρφωση του διδακτικού υλικού οι δάσκαλοι πρέπει να λάβουν υπόψη τους μια λίστα ερωτήσεων όσον αφορά το περιεχόμενό του.

Ερωτήσεις 1. Εστιάζεται το υλικό σε σημαντικά χαρακτηριστικά στοιχεία του ξένου πολιτισμού; 2. Μπορεί το υλικό να οργανωθεί έτσι ώστε ο μαθητής φεύγοντας από την τάξη να έχει στο μυαλό του μια αρκετά ξεκάθαρη εικόνα για ορισμένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του ξένου πολιτισμού;

Ερωτήσεις 2 3. Κατά τη χρησιμοποίηση αυτού του υλικού, είναι δυνατόν ορισμένα σημαντικά χαρακτηριστικά ή θέματα να συγκριθούν με την τυπική συμπεριφορά … [της κοινότητας L1]; Και μπορεί να γίνει αυτό κατά τέτοιο τρόπο που να οδηγεί σε μια καλύτερη κατανόηση της ζωής…[στην κοινότητα L1];

Ερωτήσεις 3 4. Παρακινείται ο μαθητής ώστε να αναζητήσει ιστορικές ή άλλες διευκρινίσεις για αξίες που διαφέρουν από τις δικές του; 5. Καλλιεργεί το διδακτικό υλικό τη συναίσθηση της αξίας του τρόπου ζωής σε οποιαδήποτε κοινωνία; 6. Είναι το υλικό απαλλαγμένο από αμφίβολες και ανεπιθύμητες κρίσεις των αξιών;

Η κοινωνικοπολιτισμική δεξιότητα ως στόχος στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας ως ξένης Ευχαριστώ Άννα Χατζηπαναγιωτίδη Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης