Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Η μέχρι σήμερα ελληνική πρακτική

Κοινωνική Οικονομία & Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Οικονομία & Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Οικονομία Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνικός επιχειρηματίας

Κοινωνική οικονομία Η Κοινωνική Οικονομία περιλαμβάνει οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται από επιχειρήσεις και οργανισμούς, η ίδρυση και λειτουργία των οποίων διέπεται από τις ακόλουθες αξίες: Την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνοχή Την κοινωνική υπευθυνότητα Σκοπό έχουν κυρίως την παροχή υπηρεσιών προς τα μέλη τους ή την κοινωνία, παρά την επιδίωξη κέρδους Εφαρμόζουν δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων Αποδίδουν προτεραιότητα στα άτομα και την εργασία έναντι του κεφαλαίου

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη Σήμερα αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και απασχολεί περίπου 11 εκατ. εργαζομένους, ενώ αντιπροσωπεύει περίπου το 5,9% της συνολικής απασχόλησης και το 6,7% της μισθωτής απασχόλησης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Ισπανία, Ιταλία (αύξηση στην απασχόληση σε μία δεκαετία κατά 58% & 400% αντίστοιχα), Βρετανία κ.α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί σήμερα τον τομέα αυτό ως προνομιακό πεδίο εφαρμογής πολιτικών για την απασχόληση, την τοπική ανάπτυξη, την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού o οποίος ανοίγει νέες διεξόδους επιχειρηματικής δράσης ενώ δημιουργεί προϋποθέσεις επένδυσης στο λεγόμενο «κοινωνικό κεφάλαιο» και στην κοινωνική καινοτομία. 

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα Η απασχόληση στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας αντιπροσωπεύει μόλις το 1,8% της συνολικής απασχόλησης και το 2,9% της μισθωτής εργασίας. Μέχρι πρότινος, στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο δεν υπήρχε καμία αναγνώριση του τομέα της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Εμπόδια: Έλλειψη θεσμικού πλαισίου, γραφειοκρατία, έλλειψη επιχειρηματικής τεχνογνωσίας και ανάλογης εκπαίδευσης, δυσκολίες δικτύωσης και προώθησης των προϊόντων και υπηρεσιών κ.α.

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα Ν. 4019/2011, ΦΕΚ Α 216/30.9.2011 Κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις. Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) Θεσμικό πλαίσιο που διέπει την σύσταση και λειτουργία Κοινωνικών Επιχειρήσεων

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Οφέλη Με το νέο θεσμικό πλαίσιο (Ν. 4019/11) θεμελιώνεται η έννοια της  Κοινωνικής Οικονομίας και εισάγεται  μια νέα νομική μορφή κοινωνικής επιχείρησης. Επίσης, τίθενται οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση υφιστάμενων  νομικών μορφών, φορέων κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Συμβολή της κοινωνικής οικονομίας στο πεδίο της απασχόλησης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού (διευκόλυνση πρόσβασης, ευκαιρίες απασχόλησης). Κοινωνικοοικονομική επανένταξη αποκλεισμένων κοινωνικά ομάδων και καταπολέμηση των διακρίσεων. Αντιμετώπιση της ανεργίας σε περιοχές έντονης οικονομικής κρίσης και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Παροχή σύγχρονων, ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών. Προώθηση και ενδυνάμωση των εναλλακτικών μορφών επιχειρηματικότητας και τοπικής ανάπτυξης.

Κοινωνικές Επιχειρήσεις Χαρακτηριστικά Κοινωνικές Επιχειρήσεις Χαρακτηριστικά Η οργάνωσή τους με επιχειρηματικό πνεύμα Η επιδίωξη οικονομικών και κοινωνικών στόχων ταυτόχρονα Ο υψηλός βαθμός αυτονομίας Ο συμμετοχικός χαρακτήρας Η κινητοποίηση ομάδων και φορέων πολιτών Η επιδίωξή τους να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού Η συμβολή τους σε μια οικονομική ανάπτυξη που ενισχύει την κοινωνική συνοχή Διασφαλίζεται ελάχιστο επίπεδο αμειβόμενης εργασίας Η περιορισμένης έκτασης διανομή κερδών Χαμηλό επενδυτικό προφίλ

Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Οι δραστηριότητες της Κοιν.Σ.Επ. εντάσσονται στα θεματικά πεδία του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής και του πολιτισμού. Η νέα αυτή νομική μορφή επιδιώκει να καλύψει κενά της αγοράς στη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών, συνήθως κοινωνικού χαρακτήρα. Η Κοιν.Σ.Επ. έχει ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Πρόκειται για επιχείρηση η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους.

Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Δίνει προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου.  Το κέρδος της Κοιν.Σ.Επ. προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν κυρίως το κοινωνικό συμφέρον και η διανομή του γίνεται για την εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κατηγορίες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κοινωνικής Φροντίδας Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού

Ειδικότερα: ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης Αφορούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Ποσοστό 40% κατ' ελάχιστον των εργαζομένων σε αυτές τις επιχειρήσεις θα πρέπει να ανήκουν υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Για την σύσταση τους απαιτούνται τουλάχιστον 7 πρόσωπα.

ΚΟΙΝΣΕΠ Κοινωνικής Φροντίδας Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού όπως: οι ηλικιωμένοι τα βρέφη τα παιδιά τα άτομα με αναπηρίες τα άτομα με χρόνιες παθήσεις Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον

ΚΟΙΝΣΕΠ Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως : πολιτισμός περιβάλλον οικολογία εκπαίδευση παροχές κοινής ωφέλειας τοπικά προϊόντα διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον.

Γενικά χαρακτηριστικά ΚΟΙΝΣΕΠ Απαιτείται η σύνταξη καταστατικού, στο οποίο αναγράφονται υποχρεωτικά κάποια στοιχεία, όπως επωνυμία, έδρα, όρους διαδικασία εισόδου μελών σε αυτών κ.α Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε ίσης αξίας συνεταιριστικές μερίδες. Ο αριθμός των μερίδων και η ονομαστική τους αξία καθορίζονται στο καταστατικό της επιχείρησης. Τα μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ διαθέτουν τουλάχιστον από μία υποχρεωτική μερίδα, ως ελάχιστη χρηματική συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης. Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή ένα πρόσωπο - μια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει το κάθε μέλος.

Γενικά χαρακτηριστικά ΚΟΙΝΣΕΠ Μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα ή εταιρίες. Εκτελεστικό διοικητικό όργανο της ΚΟΙΝΣΕΠ είναι η Διοικούσα Επιτροπή. Κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. Διανομή κερδών, ετήσια, ως εξής: αποθεματικό  5% εργαζόμενοι  έως 35% επανεπένδυση – δημιουργία νέων θέσεις εργασίας - δραστηριότητες επιχείρησης  τουλάχιστον 60%

Πόροι – Χρηματοδότηση ΚΟΙΝΣΕΠ Κεφάλαιο της επιχείρησης Δωρεές τρίτων Έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας της Έσοδα από την επιχειρηματική της δραστηριότητα Επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και από άλλους θεσμικούς εθνικούς και κοινοτικούς πόρους  Έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης και μπορούν να εντάσσονται στον Επενδυτικό Νόμο 3908/2011  Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και σε προγράμματα του ΟΑΕΔ για τη στήριξη της εργασίας Εργαζόμενοι στις ΚΟΙΝΣΕΠ, που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και λαμβάνουν επιδόματα (πρόνοιας, επανένταξης κ.α.) συνεχίζουν να εισπράττουν αυτές τις παροχές, παράλληλα με την αμοιβή τους από την ΚΟΙΝΣΕΠ

Παραδείγματα Κοιν.Σ.Επ. Η ελληνική εμπειρία

Κοινωνική Οικονομία Η κατάσταση στην Ελλάδα Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι δραστηριοποιούνται: 8.400 συνεταιρισμοί παραδοσιακού τύπου, με περισσότερα από 950.000 μέλη 71 γυναικείοι συνεταιρισμοί με περισσότερα από 1.903 μέλη, με αντικείμενο την παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων και τροφίμων ή και λειτουργία τουριστικών καταλυμάτων 68 συνεταιριστικές θεραπευτικές μονάδες στα ψυχιατρικά νοσοκομεία με 571 ασθενείς 10 επιχειρήσεις που αποτελούν μετεξέλιξη προστατευμένων εργαστηρίων και συνεργατικών δραστηριοτήτων με 98 ασθενείς, 32 προστατευμένα εργαστήρια με 395 ασθενείς 15 Κοι.Σ.Π.Ε. με αντικείμενο την ένταξη ψυχικά ασθενών στην αγορά εργασίας, αλλά και την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών 1.500-2.000 οργανώσεις εθελοντισμού, από τις οποίες 200-300 έχουν ενεργό δράση Άγνωστος αριθμός από μικτές οργανώσεις, εθελοντικές οργανώσεις, σωματεία ειδικώς αναγνωρισμένων ως φιλανθρωπικών, αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, ιδρυμάτων κλπ. ενώσεων προσώπων, οργανώσεις ή και εταιρικά 350 εγγεγραμμένες Κοινωνικές Επιχειρήσεις στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας

ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ Κοιν.Σ.Επ. Η «ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ» ανήκει στις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης. Οι τομείς δραστηριότητας της «Αμφιτρίτη Κοινωνική Επιχείρηση» περιλαμβάνουν: Την ανάπτυξη της πλατφόρμας "Greece4all.eu" , την πρώτη πολύγλωσση διαδικτυακή εφαρμογή στην Ελλάδα για την προβολή των εγχώριων προσβάσιμων υποδομών και υπηρεσιών που απευθύνονται στους τουρίστες. Την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών εκπαίδευσης , προκειμένου να βελτιωθεί η προσβασιμότητα, αξιοποιώντας την εμπειρία των ειδικών , τις καλές πρακτικές από τη διεθνή πραγματικότητα και την εμπειρία των μελών της. Η ΚοινΣεπ ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ έχει δημιουργηθεί με την υποστήριξη της ΠΡΟΣΒΑΣΙΣ της Αναπτυξιακής Σύμπραξης, που συστήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Τοπικές δράσεις κοινωνικής ένταξης για ευάλωτες ομάδες », έτσι ώστε να την προώθηση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας ανέργων με ειδικές ανάγκες.

Συνεταιρισμός Γονέων Χαλανδρίου Ο «Συνεταιρισμός Γονέων Χαλανδρίου» ανήκει στην κατηγορία των Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας. Αποτελεί μία προσπάθεια που στον πυρήνα της έχει να κάνει με την ανάπτυξη αλληλέγγυων  δομών πρόνοιας  για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Η κύρια δραστηριότητά της ονομάζεται Συνεταιριστική Δομή Φύλαξης Μικρών Παιδιών. Συνολικά 19 οικογένειες και 23 παιδιά συμμετέχουν στο μεγαλύτερο εγχείρημα αυτοδιαχείρισης στον τομέα της προσχολικής αγωγής στην Ελλάδα αυτή την στιγμή. Γονείς που διοικούν και παιδαγωγοί με ανθρώπινους μισθούς, σε σπίτια  που μετατρέπονται σε μικρά  σχολεία. Τον Σεπτέμβριο του 2013, ο Συνεταιρισμός ίδρυσε το 1ο Συνεταιριστικό Φροντιστήριο Μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, που υπάρχει και αυτό δρώντας αλληλέγγυα τόσο προς τους μαθητές του όσο και προς τους δασκάλους του.

Κοιν.Σ.Επ. Καλλονή-Κελλιά H Κοιν.Σ.Επ. Καλλονή – Κελλιά Τήνου συστήθηκε με τον Ν. 4019/2011 από τους κατοίκους της. Ανήκει στην κατηγορία των Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού. Κύριος σκοπός της είναι η οικονομική, περιβαλλοντική, πολιτιστική αναβάθμιση, η αξιοποίηση και προώθηση των προϊόντων του νησιού (ανακυκλώσιμα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πρωτογενής τομέας) προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Από τα κέρδη των προϊόντων θα δημιουργούνται θέσεις εργασίας για νέους άνεργους του νησιού και θα αναπτύσσονται νέες δραστηριότητες. Στόχος: κέρδη – νέες δραστηριότητες – νέες θέσεις εργασίας – τόνωση της οικονομίας του νησιού. Περιλαμβάνονται επίσης, σεμινάρια εκπαίδευσης-ενημέρωσης στους κατοίκους του νησιού σε θέματα περιβάλλοντος, πολιτισμού, τυποποίησης τοπικών προϊόντων, εκθέσεις κ.λ.π.

Μαίναλον Κοιν.Σ.Επ. Η  «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση για την Προστασία του Μαινάλου» με διακριτικό τίτλο «ΜΑΙΝΑΛΟΝ Κοιν.Σ.Επ.» και στα Αγγλικά «WE PROTECT THE FOREST, SOCIAL ENTERPRISE», είναι η  πρώτη Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση της Πελοποννήσου και η πρώτη δασική Κοιν.Σ.Επ. της Ελλάδας. Σκοποί της είναι: Προστασία του δάσους του Μαινάλου. Συλλογή και επεξεργασία ξερών ξύλων,  κλαδιών και εν γένει δασικών υλικών των οποίων επιτρέπεται η απόληψη και χρήση, καθώς και η παραγωγή δασοκομικών προϊόντων, συμπυκνωμάτων ξύλου (pellet) κ.λ.π. Δημιουργία κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για το δάσος. Η πρόταση αυτή βραβεύτηκε στο 2ο START UP LIVE που έγινε στην Αθήνα την 10/06/2012 με διεθνείς κριτές και  η δημοσίευσή της στην εφημερίδα  «THE GUARDIAN»  έτυχε μεγάλης διεθνούς απήχησης στα  sites πράσινης ενέργειας σε όλο τον κόσμο.

Μούσες Πιερίας - Κοινωνικός Συνεταιρισμός Γυναικών Κατερίνης Συνεταιρισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αλληλέγγυας οικονομίας Στόχοι και αρχές λειτουργίας: Η προαγωγή της κοινωνικής ωφέλειας μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα η αξιοποίηση των κερδών του για την ανάπτυξη της απασχόλησης και τη διεύρυνση των εργασιών του η αρχή της αλληλέγγυας οικονομίας η αρχή της συλλογικής δράσης, της συμμετοχικής εργασίας και της συνεταιριστικής οργάνωσης Προϊόντα Γλυκά: κεράσι, σταφύλι,  καρπούζι, Μαρμελάδες: κεράσι, βερίκοκο,  τζιρνίκι  (κορόμηλο), δαμάσκηνο, μήλο. Ζυμαρικά: τραχανάς  ξινός  τραχανάς γλυκός, τραχανάς χορταρικών  χυλοπίτες. Μετά από  παραγγελία: Πίττες ,πιροσκί, οτία 

Κοιν.Σ.Επ. 7 στροφές (στο Κερατσίνι) Κοιν.Σ.Επ. 7 στροφές (στο Κερατσίνι) «Εδώ και τρία χρόνια η επισφάλεια της εποχής σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, η ανεργία που μαστίζει την κοινωνία και μοιραία και κάποιους από εμάς, καθώς και η εσωτερική μας ανάγκη να δημιουργήσουμε καινούρια, πρωτότυπα πράγματα και να εκφράσουμε τις υγιείς και δημιουργικές μας δυνατότητες, είναι οι κυριότεροι λόγοι που μας ώθησαν να δημιουργήσουμε την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση μας.  Τα μέλη της παρούσας συνεταιριστικής επιχείρησης είναι άνθρωποι που έχουν εργαστεί ή εξακολουθούν στο χώρο της μουσικής (συναυλίες, μουσικοπαιδαγωγική με ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και Α.ΜΕ.Α), στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, στο χώρο της μαζικής εστίασης, του αυτοκινήτου, των βιομηχανικών ειδών και πρώτων υλών. Παράλληλα, κάποιοι εξ’ ημών είμαστε πλέον μακροχρόνια άνεργοι. Το εγχείρημα αυτό το εντάξαμε στον νόμο 4019 για την κοινωνική οικονομία γιατί ο συγκεκριμένος νόμος πραγματικά δημιουργεί τις καλύτερες  προϋποθέσεις   για τους συνεταιρισμούς». Δραστηριότητες και στόχοι: Ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες. Δημιουργία Μουσικής Σκηνής Δημιουργία και οργάνωση Κοινωνικού Παντοπωλείου. Για την προώθηση του εναλλακτικού εμπορίου με σκοπό την προμήθεια προϊόντων από μικρούς παραγωγούς χωρίς μεσάζοντες ή μέσω δικτύων αλληλέγγυων εμπόρων. Δημιουργία Καφενείου - τόπος συνάντησης για την ανταλλαγή  απόψεων και συζητήσεων.

Σας ευχαριστώ πολύ!