Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Σε ό,τι αφορά στην γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα -και όχι μόνο στην Αθηναϊκή Δημοκρατία- η πρώτη κύρια δυσκολία που αντιμετώπιζε ένα νεογέννητο κορίτσι ήταν να του επιτραπεί να ζήσει. Εξαρτάτο άμεσα από την απόφαση του πατέρα η έκθεση του νεογνού σε μια ερημική περιοχή, καθώς η γέννηση ενός θηλυκού μέλους θεωρείτο ανώφελο επιπρόσθετο έξοδο για τον οίκο, εφόσον μάλιστα σε ένα κατεξοχήν πατριαρχικό σύστημα κληρονομιάς δεν είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει το οικογενειακό όνομα και συνεπώς τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Όπου υπάρχει αναφορά στο πρόσωπο της γυναίκας είναι πάντα σε σχέση με την αναπαραγωγή της οικογένειας, την ευθύνη του οίκου και τη συμμετοχή της στην καλλιέργεια της γης στην περίπτωση που ήταν μέλος των φτωχότερων τάξεων. Η σύζυγος ή η κόρη ενός αριστοκράτη, αλλά και oποιουδήποτε άλλου είχε περιουσία δεν επιτρεπόταν να δουλεύει στα χωράφια, καθώς κάτι τέτοιο ήταν υποτιμητικό και προσβλητικό για τον κύριο του οίκου. Ό,τι ενδιαφέρον μπορεί να ειπωθεί για το ρόλο της στα οικονομικά της οικογένειας αφορά την προίκα, η οποία περιελάμβανε ρουχισμό, στολίδια, οικιακά σκεύη, έπιπλα και χρήματα.

ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Για τη γυναίκα την περίοδο αυτή δεν άλλαξε ουσιαστικά τίποτε σε σχέση με παλιότερα. Εξακολούθησε να συμβολίζει το εσωτερικό του σπιτιού, να βρίσκεται υπό τον "κύριο" και να μην έχει πολιτικά δικαιώματα. Έχει επανειλημμένα υποστηριχτεί ότι η θέση της χειροτέρεψε. Δεν υπάρχουν όμως επαρκή στοιχεία για μια τέτοια υπόθεση. Πιθανόν όμως, επειδή έπαψαν οι κοινωνικές επαφές να γίνονται μέσω του οίκου, έχασε κι η γυναίκα μερικές από τις δυνατότητες για κοινωνική ζωή, τις οποίες είχε παλαιότερα.

ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ο περιορισμός της γυναίκας στο εσωτερικό του οίκου αφορούσε, κυρίως, εκείνες των πιο εύπορων οικογενειών. H παρουσία γυναικών στην αγορά, η ύπαρξη εταίρων και γυναικών ξενοδόχων δείχνει ότι η έξοδος από το σπίτι δεν ήταν κάτι το απαγορευμένο, αλλά κάτι που δε συνηθιζόταν, και που κυρίως δεν άρμοζε σε ευγενείς. Aποτελούσε επομένως ένα στοιχείο κοινωνικής διαφοροποίησης. Άλλωστε θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι αντιλήψεις αυτές δε στρέφονταν κατά των γυναικών, αλλά κατά της μητέρας, της συζύγου και της κόρης ενός αξιοπρεπή πολίτη.Οι γυναίκες εξακολούθησαν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις θρησκευτικές τελετές, στην ανατροφή των παιδιών και στη διατήρηση ενός εύρυθμου οίκου.

ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Οι πληροφορίες που διασώζονται σχετικά με την κοινωνική θέση της γυναίκας στον ελληνιστικό κόσμο αφορούν ως επί το πλείστον τις γυναίκες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και μάλιστα κυρίως των ελλήνων εποίκων, καθώς οι μη ελληνικές γραπτές μαρτυρίες δεν έχουν μελετηθεί ακόμη διεξοδικά. Είναι πάντως φανερό ότι η κοινωνική θέση της γυναίκας εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την εθνικότητά της. Έτσι, η νομική θέση της Ελληνίδας που ζούσε για παράδειγμα στην Αίγυπτο ήταν διαφορετική από της Αιγύπτιας.Οι γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν στις νεοκατακτημένες περιοχές του ελληνιστικού κόσμου. Στην Αλεξάνδρεια, όσες ανήκαν στη βασιλική οικογένεια καθώς και εκείνες που ακολουθούσαν το εβραϊκό ή το αιγυπτιακό νομικό σύστημα μπορούσαν να χειρίζονται μόνες τους τις νομικές και οικονομικές τους υποθέσεις, χωρίς δηλαδή τη διαμεσολάβηση ενός άντρα-κηδεμόνα.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ο ρόλος της γυναίκας κατά την Ελληνιστική περίοδο δεν περιοριζόταν αποκλειστικά στο σπίτι, την αναπαραγωγή και την ανατροφή των παιδιών, αν και η κοινωνία ήταν πατριαρχική. Ενώ, ο θεσμός του γάμου ήταν ισχυρός και η προίκα εξακολουθούσε να αποτελεί μία βασική προϋπόθεσή του, υπάρχουν πολλές αναφορές και σε ευυπόληπτες ανύπαντρες γυναίκες που ζούσαν ασκώντας κάποιο επάγγελμα.Δεν ήταν ασυνήθιστο φαινόμενο να τιμώνται με δημόσια αξιώματα και γυναίκες, συνήθως βασίλισσες και ιέρειες, καθώς και άλλες που ανήκαν σε υψηλή κοινωνική τάξη. Αυτά προσφέρονταν ως επιβράβευση της γενναιοδωρίας τους ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαιτίας της συγγένειας εξ αγχιστείας με άντρες που κατείχαν ήδη τέτοια αξιώματα.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Στις γυναίκες παρέχονταν περισσότερες ευκαιρίες για μόρφωση κατά την Ελληνιστική περίοδο, όπως μαρτυρούν οι περιπτώσεις ποιητριών που ταξίδευαν στον ελληνιστικό κόσμο για να απαγγείλουν τα έργα τους και μάλιστα συχνά επιβραβεύονταν με δημόσιες τιμές. Επίσης υπήρχαν γυναίκες καλλιτέχνιδες, οι περισσότερες κόρες καλλιτεχνών που είχαν μάθει την τέχνη από τον πατέρα τους. Η πιο φημισμένη ήταν η Λαΐα ή Λάλα από την Κύζικο. Ένας άλλος επαγγελματικός τομέας στον οποίο απασχολήθηκαν γυναίκες ήταν η ιατρική, όπως δείχνει η περίπτωση της Αγνοδίκης -μαθήτριας του Ηρόφιλου- στις αρχές του 3ου αιώνα π.X.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Στη ρωμαϊκή κοινωνία, όπως και στην ελληνική, η γυναίκα είχε τη φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών. Οι βαριές οικιακές εργασίες εκτελούνταν από τους δούλους, τουλάχιστον στις αριστοκρατικές οικογένειες που είχαν στην κατοχή τους μεγάλο αριθμό τους. Οι γυναίκες των υψηλών κοινωνικών στρωμάτων μορφώνονταν και είχαν τη δυνατότητα να συνοδεύουν τους συζύγους τους σε εκδηλώσεις κοινωνικού (συμπόσια) ή ακόμη και πολιτικού χαρακτήρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, η γυναίκα αναλάμβανε ένα ρόλο μέσα στην οικογένεια που έμοιαζε αρκετά με εκείνον του συζύγου της.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η δράση της δεν περιοριζόταν αποκλειστικά στο χώρο του σπιτιού, αλλά εκτεινόταν και σε δημόσιους χώρους της πόλης, όπως στην αγορά. Επιπλέον, γυναίκες από όλες τις κοινωνικές τάξεις -ακόμη και δούλες και πόρνες- προσέρχονταν στα ιερά, για να συμμετάσχουν σε θρησκευτικές τελετές.Η ρωμαϊκή αντίληψη για τη θέση της γυναίκας είχε θετικό αντίκτυπο και στην Ελλάδα, όπως δείχνει η αναβάθμιση του κοινωνικού ρόλου της στη Βέροια της Μακεδονίας αλλά και η ανάδειξή της σε σημαντικά αξιώματα, κυρίως θρησκευτικά.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο ήταν κατώτερη από τη θέση του άνδρα, σύμφωνα με τη βυζαντινή νομοθεσία, καλύτερη όμως από αυτή στην αρχαία Ελλάδα. Σημαντική η συμβολή του Χριστιανισμού σ’ αυτήν την αναβάθμιση. Τα κορίτσια υποχρεώνονταν από πολύ μικρά να παντρευτούν όποιον διάλεγε ο πατέρας τους ή να πάνε σε μοναστήρι. Οι γονείς είχαν υποχρέωση να δίνουν προίκα στις κόρες τους κι αυτός ήταν ένας λόγος για τον οποίο οι φτωχοί εύχονταν να γεννούν αγόρια. Η κόρη μπορούσε να παντρευτεί από τα 12-13 χρόνια της και την επιλογή την έκανε ο πατέρας της. Μόνον ακραίες συμπεριφορές του συζύγου ήταν νόμιμες αίτιες διαζυγίου. Η γυναίκα γινόταν αρχηγός της οικογένειας μόνον όταν έμενε χήρα. Οι γραμματικές γνώσεις περιορίζονταν συνήθως σε γραφή, ανάγνωση, αριθμητική, ιερή ιστορία και ωδική. Μόνο οι κόρες αριστοκρατικών και πλούσιων οικογενειών μπορούσαν να αποκτήσουν μεγαλύτερη μόρφωση, αν το ενέκριναν οι γονείς τους.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η γυναίκα ζούσε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της στο σπίτι. Οι έξοδοι, πάντα με συνοδεία, για την εκκλησία, τα πανηγύρια και το λουτρό, καθώς και οι επισκέψεις σε συγγενικά πρόσωπα, ήταν οι μόνες κοινωνικά αποδεκτές δραστηριότητες της γυναίκας έξω από το σπίτι. Δεν ήταν ευπρεπές να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τους άντρες, παρά μόνο αν ήταν πολύ στενά συγγενικά πρόσωπα. Ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη ήταν οικοδέσποινα και κυρά. Η απόκτηση παιδιών την εξύψωνε.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η κυριότερη απασχόληση των γυναικών ήταν η εργασία στο σπίτι. Ιδιαίτερα το γνέσιμο και η ύφανση ήταν βασικές ασχολίες για όλες σχεδόν τις γυναίκες, από το πιο φτωχό σπίτι ως τα πλούσια μοναστήρια και το ίδιο το παλάτι. Οι γυναίκες των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων δούλευαν στα χωράφια και στα εργαστήρια της οικογένειάς τους. Οι υπόλοιπες ασκούσαν διάφορα επαγγέλματα: γιατρίνες, μαμές, καλλιγράφισσες, ιδιοκτήτριες πλοίων. Και βέβαια, πάρα πολλές βοηθούσαν επαγγελματικά τους συζύγους τους στην ιατρική, στο καπηλειό, στο πανδοχείο.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Τις μεγαλύτερες δυνατότητες συμμετοχής στην οικονομική ζωή είχαν οι χήρες που, αν δεν ξαναπαντρεύονταν, διατηρούσαν το δικαίωμα της κυριότητας και διαχείρισης της οικογενειακής περιουσίας. Πολλές γυναίκες αριστοκρατικής καταγωγής επιδίδονταν επίσης σε έργα ευποιίας, όπως η ίδρυση γηροκομείων, οι δωρεές για την ανέγερση ναών και η εθελοντική εργασία στα νοσοκομεία της εποχής. Μετά τον 11ο αιώνα οι γυναίκες ασχολήθηκαν και με το εμπόριο τροφίμων. Είχαν αρτοποιεία ή πουλούσαν φρούτα και λαχανικά. Αναφέρονται ακόμα και περιπτώσεις που γυναίκες όλων των τάξεων συμμετείχαν σε κοινωνικά ή θρησκευτικά γεγονότα, όπως π.χ. σε δημόσιες διαμαρτυρίες κατά των εικονομάχων αυτοκρατόρων.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν μεταβληθεί και η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει πάνω στην κοινωνική σκακιέρα. Η γυναίκα πλέον εργάζεται, βγάζει τα δικά της χρήματα και δεν διστάζει να διεκδικήσει όλα όσα θέλει. Οι αλλαγές αυτές αποτυπώνονται καλύτερα στο θέμα του γάμου, και πιο συγκεκριμένα στο γεγονός ότι οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια παντρεύονται σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία. Προτεραιότητα γι’ αυτές δεν αποτελεί πάντα η οικογένεια , αλλά η επαγγελματική καταξίωση και η οικονομική ανεξαρτησία.Ένα παράδειγμα όπου δείχνει την αλλαγή που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, αποτελεί το γεγονός ότι η γυναίκα αποφασίζει πολύ πιο εύκολα για το διαζύγιο σε σχέση με το παρελθόν. Είναι πλέον οικονομικά ανεξάρτητη και δε διστάζει να ρισκάρει παρά το κόστος. Αντιλαμβάνεται όμως ότι μπορεί να συνεχίσει τη συναισθηματική και σεξουαλική της ζωή και να σταθεί και πάλι στα πόδια της.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς ρόλους, σε αυτό της συζύγου, της μητέρας, της εργαζόμενης γυναίκας, της καλής νοικοκυράς κ.ο.κ. Στην προσπάθειά της να ανταποκριθεί σε όλα αυτά και να είναι «σωστή», όπως προστάζει η κοινωνία, συχνά πιέζεται, αγχώνεται και εξαντλείται. Η ανάγκη που προβάλλεται, είναι η γυναίκα να κρατήσει τις λεπτές ισορροπίες που απαιτούνται ανάμεσα στις υποχρεώσεις της ως μητέρας και νοικοκυράς, από τη μία και ως εργαζόμενης, από την άλλη. Παράλληλα, δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάει και το ρόλο της ως γυναίκας. Θα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό της, την εμφάνισή της, έτσι ώστε να εκπέμπει τη σεξουαλικότητα που απαιτείται. Δε θα πρέπει να απορροφάται από τις ποικίλες υποχρεώσεις στη δουλειά και στο σπίτι (φροντίδα των παιδιών, καθάρισμα, μαγείρεμα κ.α.) και να ξεχνά ότι είναι και γυναίκα- σύζυγος και ότι θα πρέπει να αφιερώνει και τον απαιτούμενο χρόνο και γι’ αυτό το κομμάτι του εαυτού της. Καθοριστικό ρόλο βέβαια σε κάθε περίπτωση διαδραματίζει και ο σύζυγος, ο οποίος θα πρέπει να τη βοηθά, να τη στηρίζει και να μην πάψει ποτέ να την κάνει να αισθάνεται ότι είναι σημαντική γι’ αυτόν.

https://el.wikipedia.org/wiki/Γυναίκες Στην αρχαία Ελλαδα ΠΗΓΕΣ: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7508?locale=el http://www.slideboom.com/presentations/1040809 https://el.wikipedia.org/wiki/Γυναίκες Στην αρχαία Ελλαδα http://www.siakantari.gr/oikogeneia-kai-paidi/ginaika- koinonia.html

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΕΪΝΤΟΣ