Βασικά θέματα που καλύπτονται από την 1η Οδηγία του 2003 (2003/41): Διαχωρισμός ΙΕΣΠ και χρηματοδοτουσών επιχειρήσεων. Διοίκηση από πρόσωπα με εντιμότητα και κατάλληλα επαγγελματικά προσόντα. Απαιτήσεις για ετήσιους λογαριασμούς κι εκθέσεις. Πληροφορίες για τα μέλη και τους δικαιούχους (κανόνες, ετήσιες εκθέσεις, δήλωση επενδυτικών αρχών, επιδιωκόμενο επίπεδο συνταξιοδοτικών παροχών, φάσμα επενδυτικών επιλογών, λεπτομέρειες μεταφοράς ασφαλιστικών δικαιωμάτων κλπ.). Υπολογισμός Τεχνικών Αποθεμάτων από αναλογιστή. Περιουσιακά στοιχεία κατάλληλα και επαρκή για την κάλυψη των Τεχνικών Αποθεμάτων τους. Ρυθμιστικά Ίδια Κεφάλαια όπου υπάρχουν εγγυήσεις. Επενδύσεις σύμφωνα με τον κανόνα της «συνετούς διαχείρισης» και την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μελών και δικαιούχων. Δυνατότητα διορισμού θεματοφυλάκων εγκατεστημένους σε άλλο κράτος μέλος. Δυνατότητα διασυνοριακών δραστηριοτήτων.

Στόχος της 1ης Οδηγίας του 2003: Δημιουργία πλαισίου για την ανάπτυξη μιας εσωτερικής αγοράς επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών οργανωμένης σε Eυρωπαϊκή κλίμακα. Παραταύτα, 11 χρόνια μετά, μόλις 75 ΙΕΣΠ παρείχαν διασυνοριακές δραστηριότητες. Λόγοι για την αναθεώρηση: Η χρηματοπιστωτική κρίση ανέδειξε την ανάγκη για εύρωστη διακυβέρνηση και παροχή ξεκάθαρης πληροφόρησης προς τα μέλη και τους δικαιούχους – ειδικότερα όταν προγράμματα Καθορισμένων Παροχών αντικαθίστανται από προγράμματα Καθορισμένων Εισφορών (όπου τα μέλη φέρουν τον επενδυτικό κίνδυνο). Ενίσχυση της αγοράς της διασυνοριακής επαγγελματικής ασφάλισης, ώστε μικρές, μεσαίες και πολυεθνικές επιχειρήσεις να οργανώνουν τις συνταξιοδοτικές τους παροχές πιο αποτελεσματικά σε Ευρωπαϊκή κλίμακα (οικονομίες κλίμακας, διασπορά κινδύνων και καινοτομία). Ανάγκη για μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην Ευρωπαϊκή οικονομία τις οποίες τα ΙΕΣΠ ως μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές μπορούν να παρέχουν. Αύξηση του λόγου συνταξιούχων/εργαζομένων (σε Ευρωπαϊκό επίπεδο: από ¼ σήμερα σε ½ το 2060).

Πλαίσιο αρχικών (Μάρτιος 2014) προτεινόμενων αλλαγών: 1) Νέες απαιτήσεις που αφορούν στην ευρωστία ενός ΙΕΣΠ και στην καλύτερη προστασία των μελών και δικαιούχων: Απαιτήσεις διακυβέρνησης με λειτουργίες-κλειδιά (διαχείριση κινδύνων, εσωτερικός έλεγχος, αναλογιστική λειτουργία). Διατάξεις για πολιτική αποδοχών (με στόχο την αποτροπή συμπεριφορών υπερβολικής ανάληψης κινδύνων). Απαίτηση για ίδια αξιολόγηση του συστήματος διαχείρισης κινδύνων. Απαίτηση ορισμού θεματοφύλακα. Αυξημένες αρμοδιότητες για τις εποπτικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων εξωπορισμού και stress-testing. 2) Καλύτερη πληροφόρηση μελών και δικαιούχων με κατάρτιση δήλωσης συνταξιοδοτικών παροχών η οποία θα ενημερώνει σχετικά: για την επάρκεια της παροχής («χρειάζεται να αποταμιεύω περισσότερο;») για την επενδυτική στρατηγική («είναι η επενδυτική μου προσέγγιση σωστή;») Στόχος η εξυπηρέτηση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού.

Πλαίσιο αρχικών (Μάρτιος 2014) προτεινόμενων αλλαγών (συνέχεια): 3) Διευκόλυνση της διασυνοριακής δραστηριότητας των ΙΕΣΠ και της διασυνοριακής μεταφοράς συνταξιοδοτικών καθεστώτων με την αποσαφήνιση των σχετικών διαδικασιών και την άρση των περιττών εμποδίων. 4) Ενθάρρυνση των ΙΕΣΠ για μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της οικονομίας της Ένωσης με τον εκμοντερνισμό των επενδυτικών κανόνων. Ας σημειωθεί ότι η αρχική πρόταση της Επιτροπής δεν περιελάμβανε διατάξεις προς ένα νέο εναρμονισμένο πρότυπο φερεγγυότητας (σαν το αντίστοιχο της Φερεγγυότητας ΙΙ των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων), καθώς αναγνώριζε: ότι πολλά υφιστάμενα ταμεία παρουσίαζαν σημαντικά ελλείμματα, την εύθραυστη χρονική συγκυρία η οποία μπορεί να υπομόνευε την ικανότητα των ΙΕΣΠ να λειτουργούν ως μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Ως εκ τούτου, η αρχική πρόταση εστίασε στους τομείς της διακυβέρνησης και διαφάνειας (αντίστοιχοι πυλώνες 2 και 3 της Φερεγγυότητας ΙΙ των ασφαλιστικών επιχειρήσεων).

Ένας μεγάλος αριθμός ενδιαφερόμενων μερών στην ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο συμμετείχε στις διαβουλεύσεις κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της IORP II. Ενδεικτικά: ETUC (Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων) BusinessEurope (Συνομοσπονδία των Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων) PensionsEurope (Εκπρόσωπος των Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Σχημάτων σε επίπεδο ΕΕ) InsuranceEurope (Εκπρόσωπος των Ασφαλιστικών Εταιριών σε επίπεδο ΕΕ) Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εθνικά Κοινοβούλια (ΗΒ, Γερμανία, Ολλανδία) Υπηρεσία Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (το εσωτερικό τμήμα έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και think-tank)

Βασικά θέματα που τονίστηκαν κατά τις διαβουλεύσεις: Τα ΙΕΣΠ είναι κοινωνικά και όχι αμιγώς χρηματοοικονομικά ινστιτούτα – επομένως, διακρίνονται για την ποικιλομορφία τους. Προτάσεις για ευελιξία οι οποίες θα προστατεύουν την κοινωνική πολυμορφία των ΙΕΣΠ. Υπερβολικά λεπτομερείς κανονιστικές προδιαγραφές θα πρέπει να αποφευχθούν. Η σημαντικότητα της οικονομικής αποδοτικότητας και της διατήρησης περιορισμένου κόστους. Απαιτήσεις διορισμού θεματοφύλακα μπορεί να οδηγήσουν σε περιορισμό επενδυτικών επιλογών και επικάλυψη υφιστάμενων προστατευτικών σχημάτων. Ο διορισμός θεματοφύλακα να απαιτείται μόνο όταν τα οφέλη υπερτερούν του επιπρόσθετου κόστους των ασφαλισμένων μελών. Η διασυνοριακή δραστηριότητα να μην αξιώνει συνεχή, πλήρη κεφαλαιοποίηση. Η διασυνοριακή μεταφορά να προϋποθέτει την έγκριση των χρηματοδοτουσών επιχειρήσεων και του Δ.Σ. του ΙΕΣΠ.

Βασικά θέματα που τονίστηκαν κατά τις διαβουλεύσεις (συνέχεια): Για διακυβέρνηση: Αποφυγή «Αντιγραφής- Επικόλλησης» της ασφαλιστικής/χρηματοοικονομικής νομοθεσίας. Εφαρμογή απαιτήσεων ικανότητας σε συλλογικό και όχι ατομικό επίπεδο στα Δ.Σ. των ΙΕΣΠ, δεδομένης της σημασίας των μη ειδικών και των κοινωνικών εκπροσώπων να συμμετέχουν σε αυτά. Η πολιτική αποδοχών αφορά τους κοινωνικούς εταίρους τους οποίους δεν θα πρέπει να περιορίζει η πρόταση. Ευέλικτη δήλωση συνταξιοδοτικών παροχών χωρίς να περιλαμβάνει προβλέψεις καθώς μπορεί να θεωρηθούν παραπλανητικές. Για διαχείριση κινδύνων: Να αποφευχθεί η μετατροπή της ίδιας αξιολόγησης κινδύνων σε έκθεση κεφαλαιακών απαιτήσεων. Για πληροφόρηση: Προενταξιακή που θα επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ διαθέσιμων επιλογών. Συνταξιοδοτική που θα παρέχει πληροφόρηση σχετικά με τις επιλογές πληρωμής.

Η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων παρουσίασε σχέδιο έκθεσης με 266 τροποποιήσεις επί της αρχικής πρότασης της Επιτροπής. Με το πέρας των τριμερών διαπραγματεύσεων, υιοθετήθηκε η τελική Οδηγία (2016/2341) με αρκετές τροποποιήσεις και συμβιβασμούς. Σημεία-κλειδιά: Γίνεται αναφορά στην κοινωνική αποστολή των ΙΕΣΠ – δεν πρόκειται αποκλειστικά για παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Αποτελούν συνταξιοδοτικά ιδρύματα κοινωνικού σκοπού που παρέχουν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ανταποκρινόμενα σε ελάχιστα εποπτικά πρότυπα, στο πλαίσιο εθνικών κανόνων και πρακτικών. Αναγνωρίστηκε η αρχή της διαγενεακής ισορροπίας κινδύνων και παροχών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι νεότερες γενεές δεν θα επιβαρύνονται δυσανάλογα σε περίπτωση ζημιών. Αναγνωρίστηκε η απαίτηση να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες σχετικοί με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση στην κατάρτιση/επικαιροποίηση επενδυτικών αποφάσεων και πολιτικών (σύμφωνη προς τα ΗΕ). Πρόκειται για την πρώτη οδηγία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που ενσωματώνει τέτοια πρόβλεψη.

Ο διορισμός θεματοφύλακα: (συνέχεια) Έγινε πιο ευέλικτη η αρχικά προτεινόμενη τυποποιημένη δήλωση συνταξιοδοτικών παροχών. Διατηρήθηκε αλλά σε πιο ευέλικτη μορφή, η απαίτηση για παροχή πληροφοριών σχετικά με τις προβλέψεις συνταξιοδοτικών παροχών βάσει της ηλικίας συνταξιοδότησης. Απαίτηση για παροχή σαφών και επαρκών πληροφοριών σε υποψήφια μέλη, μέλη και δικαιούχους προς υποστήριξη των αποφάσεων που αυτοί λαμβάνουν σχετικά με τη συνταξιοδότησή τους. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να ενημερώνονται για οιαδήποτε μείωση του ύψους των οφειλόμενων παροχών πριν από την εφαρμογή της. Ο διορισμός θεματοφύλακα: 1) για τα ΙΕΣΠ των οποίων τα μέλη φέρουν πλήρως τον επενδυτικό κίνδυνο: προαιρετικός (από υποχρεωτικός στην αρχική πρόταση). Επομένως, δίνεται η δυνατότητα σε κάθε κράτος-μέλος να λαμβάνει υπόψη του την ποικιλομορφία των τρόπων μέσω των οποίων πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες θεματοφυλακής και να θεσμοθετούν ανάλογα. 2) για τα ΙΕΣΠ στα οποία τα μέλη και οι δικαιούχοι δεν φέρουν πλήρως τον επενδυτικό κίνδυνο: προαιρετικός (όπως στην αρχική πρόταση).

Σχετικά με διασυνοριακή δραστηριότητα: (συνέχεια) Αφαιρέθηκαν από την τελική οδηγία διατάξεις που προέβλεπαν έκδοση κατ’εξουδιοδότηση πράξεων της Επιτροπής σε θέματα που αφορούν πολιτική αποδοχών, αξιολόγησης κινδύνων και δήλωσης συνταξιοδοτικών παροχών. Σχετικά με διασυνοριακή δραστηριότητα: Προσδιορίζεται συγκεκριμένο πλαίσιο διαδικασιών, ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εποπτικών αρχών των κρατών-μελών καταγωγής / υποδοχής και αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα. Αξίωση για συνεχή πλήρη αποθεματοποίηση (παρέμεινε όπως στην αρχική πρόταση). Σχετικά με διασυνοριακή μεταφορά: Η μεταφορά υπόκειται σε προηγούμενη έγκριση από: α) την πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων μελών και την πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων δικαιούχων β) τη χρηματοδοτούσα επιχείρηση (δεν προβλεπόταν στην αρχική πρόταση) Προσδιορίζεται συγκεκριμένο πλαίσιο διαδικασιών, ανταλλαγής πληροφοριών και χρονοδιαγράμματα, αντίστοιχα όπως στις περιπτώσεις διασυνοριακής δραστηριότητας.

(συνέχεια) Αναγνωρίστηκε ότι ως εξαιρετικά μακροπρόθεσμοι επενδυτές με χαμηλό κίνδυνο ρευστότητας, τα ΙΕΣΠ είναι σε θέση να επενδύουν σε μη ευχερώς ρευστοποιήσιμα στοιχεία ενεργητικού. Για παράδειγμα: σε μετοχές και σε άλλα μέσα με μακροπρόθεσμα οικονομικά χαρακτηριστικά τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενες αγορές, πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης (ΠΜΔ) ή μηχανισμούς οργανωμένης διαπραγμάτευσης (ΜΟΔ), εντός συνετών ορίων. - Τα πρόσωπα που ασκούν διοίκηση του ΙΕΣΠ θα πρέπει συλλογικά (και όχι ατομικά όπως στην αρχική πρόταση) να πληρούν τις προϋποθέσεις ικανότητας. - Τα πρόσωπα που ασκούν αναλογιστικά καθήκοντα και καθήκοντα εσωτερικού ελέγχου θα πρέπει να πληρούν ατομικά τις προϋποθέσεις ικανότητας. - Όλα τα πρόσωπα θα πρέπει ατομικά να χαίρουν υπόληψης (απαίτηση ήθους). Έως τις 13 Ιανουαρίου 2023 (αντί το 2021 της αρχικής πρότασης), η Επιτροπή επανεξετάζει την παρούσα οδηγία και υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

Με δυο λόγια, με τη νέα οδηγία IORP II (2016/2341): Υιοθετούνται νέες απαιτήσεις διακυβέρνησης που αναμένεται να λειτουργήσουν προς όφελος των μελών και δικαιούχων. Διευκολύνονται οι διασυνοριακές δραστηριότητες και μεταφορές με στόχο τη δημιουργία νέων ευκαιριών για επιχειρήσεις και το προσωπικό τους (περιορισμοί κόστους, διασπορά κινδύνων και καινοτομία). Βελτίωση της παρεχόμενης πληροφόρησης υποψηφίων μελών, μελών και δικαιούχων. Στόχος η εμπεριστατωμένη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις επενδυτικές επιλογές και τη συνταξιοδοτική στρατηγική. Ενθάρρυνση σε επενδύσεις με μακροπρόθεσμο οικονομικό προφίλ για την χρηματοδότηση της πραγματικής ανάπτυξης. Ενθάρρυνση υπεύθυνων επενδύσεων, όπου λαμβάνονται υπόψη παράγοντες σχετικοί με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση.