ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΕΞΑΡΣΗ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ «ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΟΣΧΟΝΤΑΙ » Ανδρέας Λεβέντης Φώτης Κουφόγιωργας Παναγιώτης Λίγγρης Κων/να Μυλωνά

«ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ?» Η εξάρτηση προκύπτει από την επανάληψη. Εγκλωβίζει το άτομο αντί να το απελευθερώνει και υποτάσσει αντί να αυξάνει την ελευθερία. Οι συνηθέστερες εξαρτήσεις είναι : τα ναρκωτικά, το κάπνισμα και το αλκοόλ. «ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ» Είδη ναρκωτικών : έκσταση, μορφίνη, ηρωίνη, LSD, μαριχουάνα,χασίς

Ορισμός της εφηβείας Η εφηβεία είναι η περίοδος που αρχίζει περίπου 10ο και τελειώνει περίπου στο 20ο έτος της ζωής ενός ανθρώπου, αντίθετα με παλαιότερες απόψεις που τοποθετούσαν την έναρξη της στο 13ο έτος και τη λήξη της στο 18ο. Η σύγχρονη άποψη βασίζεται σε παρατηρήσεις εμφάνισης τόσο σωματικών, όσο και ψυχολογικών συμπτωμάτων της εφηβείας σε παιδιά 10 ετών που συνεχίζονται μέχρι τα 20. Την εφηβεία μπορούμε αλλιώς να την χαρακτηρίσουμε ως μία σειρά αλλαγών στον εγκέφαλο οι οποίες επιδρούν στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά του εφήβου. Τα κορίτσια έχουν το προβάδισμα απέναντι στα αγόρια η εφηβεία έρχεται πιο νωρίς στα κορίτσια παρότι στα αγόρια.

Εθισμός και Εξάρτηση Οι δύο όροι «εθισμός» και «εξάρτηση» χρησιμοποιούνται συνήθως σαν συνώνυμο, υπάρχει όμως μια διαφορά. Ο εθισμός είναι το φαινόμενο της δυνατής επιθυμίας ενώ η εξάρτηση δηλώνει την ανάγκη της χρήσης μιας ουσίας ώστε ο οργανισμός να μπορεί να λειτουργήσει. Φυσικά η εξάρτηση προϋποθέτει τον εθισμό δηλαδή ένα εξαρτημένο άτομο είναι πάντα ταυτόχρονα και εθισμένο, αφού έχει ισχυρό κίνητρο να χρησιμοποιεί την εξαρτησιογόνα ουσία. Πάντως το στάδιο του εθισμού είναι κρίσιμο και τότε πρέπει να γίνει παρέμβαση για να μην καταλήξει ο εθισμός σε εξάρτηση, δηλαδή στο στάδιο που είναι πλέον πολύ δύσκολη θεραπεία.

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Όταν ακούμε τη λέξη «εξάρτηση» τη συνδέουμε με τις ψυχότροπες ουσίες, δηλαδή τα ναρκωτικά. Παρόλο που ο κίνδυνος από την ναρκοεξάρτηση παραμένει πολύ ισχυρός, στην εποχή μας έχουν αναδειχτεί πολλές άλλες εξαρτησιογόνες καταστάσεις. Πάντως το στάδιο του εθισμού είναι κρίσιμο και τότε πρέπει να γίνει παρέμβαση για να μην καταλήξει ο εθισμός σε εξάρτηση, δηλαδή στο στάδιο που είναι πλέον πολύ δύσκολη θεραπεία.

ΕΘΙΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Καφεΐνη, νικοτίνη, κακάο, τανίνη, παυσίπονα φάρμακα, ψυχοδραστικές ουσίες όπως το αλκοόλ, η κάνναβης, η ηρωίνη, η μορφίνη και η κοκαΐνη, Παραισθησιογόνες ουσίες όπως η έκσταση και άλλα

Καφεΐνη Η καφεΐνη είναι ένα ψυχοενεργό διεγερτικό ναρκωτικό. Η καφεΐνη βρίσκεται σε ποικίλες ποσότητες στους κόκκους, στα φύλλα, και στους καρπούς ορισμένων φυτών, όπου δρα ως φυσικό φυτοφάρμακο που παραλύει και σκοτώνει ορισμένα έντομα που τρέφονται από τα φυτά. Στον άνθρωπο η καφεΐνη δρα ως διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), έχοντας ως αποτέλεσμα την προσωρινή αποτροπή της υπνηλίας και την αποκατάσταση της εγρήγορσης. Ποτά που περιέχουν καφεΐνη, όπως ο καφές, το τσάι, ορισμένα αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά είναι πολύ δημοφιλή. Η καφεΐνη είναι η πιο ευρείας καταναλώσεως ψυχοδραστική ουσία στον κόσμο, αλλά, σε αντίθεση με πολλές άλλες ψυχοδραστικές ουσίες, η χρήση της είναι νόμιμη και μη ρυθμιζόμενη σε σχεδόν όλες τις χώρες. Στη Βόρεια Αμερική το 90% των ενηλίκων καταναλώνει καφεΐνη ημερησίως. Η καφεΐνη έχει διουρητικές ιδιότητες, τουλάχιστον όταν χορηγείται σε επαρκείς δόσεις και σε άτομα που δεν έχουν ανοχή σε αυτήν.

Παρουσιάζουν για τα ναρκωτικά: Λάμπρος Kοτρώτσης Αλέξ Μπράουν Στέλιος Λύρας Κωνσταντίνος Μπεκρής

Οι λόγοι που οι νέοι οδηγούνται στις ουσίες

ΟΙ ΛΟΓΟΙ: Οι λόγοι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς είναι ο τρόπος ζωής του ανθρώπου, θέλει να ξεφύγει και βρίσκει λύση στις ουσίες. Ο λήπτης επίσης οδηγείται σε αυτήν την κατάσταση επειδή νομίζει ότι οδηγείται σε ένα κόσμο γαλήνης και προσωπικής ικανοποίησης. Ακόμα επηρεάζονται από τις κακές παρέες που έχουν κάνει, και φοβούνται να τους πουν “Όχι” …. Ή από κάποια ταινία που έχουν δει… Ακόμα και από τα είδωλα τους.. Οι λαθρέμποροι καταφέρνουν να τους πείσουν να πάρουν τις ουσίες που εκείνοι πουλάνε…

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ: Γιάννης Λύρας Φώτης Κοτρώτσης Μάριος Κοτσοβός Κωνσταντίνα Κουβαρδά

Ομόφωνη η ιατρική και επιστημονική κοινότητα έχει καταλήξει εδώ και πολλά χρόνια στο συμπέρασμα ότι το κάπνισμα του τσιγάρου αποτελεί έναν μεγάλο κίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό και κατά συνέπεια, οι επιπτώσεις του καπνίσματος μπορεί να είναι ακόμα και θανατηφόρες! Συγκεκριμένα, οι συνέπειες του καπνίσματος και οι αρνητικές επιπτώσεις του τσιγάρου παρατίθενται παρακάτω: Συνέπειες/Επιπτώσεις

Οι πιο σημαντικές συνέπειες του καπνίσματος είναι: Καρκίνος του πνεύμονα ( Ευθύνεται για το 90% των θανάτων λόγω καρκίνου του πνεύμονα! ) Καρκίνος της στοματικής κοιλότητας (τοπική εμφάνιση καρκίνου – μια από τις πιο καταστρεπτικές συνέπειες του καπνίσματος) Καρκίνος του λάρυγγα (τοπική εμφάνιση καρκίνου) Καρκίνος του οισοφάγου (τοπική εμφάνιση καρκίνου) Καρκίνος ουροδόχου κύστης (50% των ασθενών με καρκίνο της ουροδόχου κύστης, είναι ή ήταν καπνιστές!) Καρδιακές παθήσεις (άλλη μια από τις πιο επικίνδυνες συνέπειες του καπνίσματος) Μείωση της καλής χοληστερίνης με συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος αρτηριοσκλήρυνσης. Εμφύσημα

Οι συνέπειες των ουσιών στους νέους. Η δήλωση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας ισχυρίζεται ότι ο αλκοολισμός είναι η όγδοη αιτία θανάτου στον κόσμο, αφού 2,3 εκατομμύρια θάνατοι μέσα σε έναν χρόνο οφείλονται σ'αυτον. Άλλο ένα πρόβλημα είναι οι σημαντικές οικονομικές συνέπειες που εμφανίζονται στους εθισμένους από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

H κατανάλωση αλκοολούχων ποτών επηρεάζει : Την επαγγελματική δραστηριότητα (μείωση παραγωγικότητας, αυξημένες ώρες απουσίας από την εργασία, κόστος από εργατικά ατυχήματα, χαμένες εργασιακές ευκαιρίες των ίδιων και των συγγενών τους). Την ποινική δικαιοσύνη (απαιτεί χρόνο και πόρους από το δικαστικό σύστημα και τις αστυνομικές αρχές). Το σύστημα Υγείας (αυξημένες δαπάνες περίθαλψης λόγω αυξημένων αναγκών των χρηστών από τις επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλ). Τις υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας (αντιμετώπιση των προβλημάτων στην οικογένεια, στον επαγγελματικό χώρο, της ανεργίας και της επακόλουθης φτώχιaς).

Τι προκαλεί τον αλκοολισμό; Το οικογενειακό περιβάλλον Το κοινωνικό περιβάλλον Το οικονομικό περιβάλλον Το ψυχοπνευματικό, ηθικό και μορφωτικό υπόστρωμα του ατόμου. Ο αλκοολισμός ευθύνεται για εκατομμύρια θανάτους αντρών και γυναικών, είτε εξαιτίας καρκίνου, κίρρωσης του ήπατος, καρδιαγγειακών νοσημάτων, εκούσιων και ακούσιων τραυματισμών. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την αρτηριακή πίεση. Ωστόσο προκαλεί ένα σωρό άλλα προβλήματα στην ανθρωπινή υγεία όπως είναι η αλκοολική γαστρίτιδα και το έλκος, ενώ σχετίζεται άμεσα με την αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, του καρκίνου και των ψυχιατρικών διαταράξεων. Είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου ή αναπηρίας εξαιτίας των ατυχημάτων που προκαλεί.

Ομάδα:

Βήματα πρόληψης σχετικά με το φαινόμενο της εξάρτησης των νέων:

1ο βήμα: Άρνηση Αναγνωρίζουμε ότι ο αλκοολισμός, η εξάρτηση από τα ναρκωτικά, οι διαταραχές στη διατροφή, η συνεξάρτηση, έχουν "μολύνει" τη ζωή μας. Αναγνωρίζουμε ότι είμαστε ανέντιμοι απέναντι στον εαυτό μας και τους γύρω μας. Παραδεχόμαστε ότι η ζωή μας έχει γίνει ακυβέρνητη. 2ο βήμα: Ελπίδα Αναγνωρίζουμε πως είναι αναγκαίο να αλλάξουμε την παλιά μας συμπεριφορά, τις παλιές μας συνήθειες. Αναγνωρίζουμε πως έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε και πως η παρακολούθηση προγράμματος αποτοξίνωσης μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε την αλλαγή.

3ο βήμα: Εμπιστοσύνη Δεσμευόμαστε ότι θα αλλάξουμε. Παρατηρούμε και αναγνωρίζουμε αυτές τις αλλαγές. Μετριάζουμε την ανάγκη να αλλάξουμε τους άλλους. 4ο βήμα: Ειλικρίνεια Προετοιμάζουμε και καταγράφουμε μια λεπτομερή λίστα με όλα τα ελαττώματα μας (ιδιαίτερα αυτά που σχετίζονται με την παλιά μας συμπεριφορά) αλλά και όλα τα προτερήματα μας που αποκαλύπτονται στη διάρκεια του προγράμματος. 5ο βήμα: Αποδοχή Συμμετέχουμε σε μια βαθιά συνάντηση, όπου συζητούμε με ένα άλλο πρόσωπο, αυτά τα ελαττώματά μας, που σχετίζονται με την παλιά μας συμπεριφορά, αλλά και τα προτερήματα της τωρινής στάσης της ζωής μας.

Πρόληψη και αντιμετώπιση Προγγράματα για την πρόληψη στα σχολεία: Είναι σημαντικό να ξεκινήσουν με εκπαιδευτικά προγράμματα πρίν την έναρξη της εφηβείας δηλαδή στις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού σχολείου. Στόχος αυτών των προγραμμάτων είναι η ενδυνάμωση των παιδιών και η στήριξη τους ώστε να έχουν αντίρρηση απέναντι στο άγχος και την πίεση από τους συνομιλήκους.Οι μικροί μαθητές μαθαίνουν να αλληλοστηρίζονται να συζητούν και να ζητούν βοήθεια απο μεγαλύτερους που εμπιστέυονται.Επίσης κατανοούν ότι η ανεξαρτησία είναι ένας προορισμός στον οποίο θα φτάσουν μετά απο ένα μεγάλο ταξίδι όταν θα είναι έτοιμοι,δηλαδή μαθαίνουν να μην βιάζονται να μεγαλώσουν.

Αντιμετώπιση των γονέων: Να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους ψύχραιμα. Να συζητήσουν μαζί τους τις υποψίες τους, με τρόπο πράο και αντικειμενικό. Να μην αντιμετωπίζουν τα παιδιά όταν βρίσκονται υπό την επίδραση των ουσιών. Να έρθουν σε επαφή με τους εκπαιδευτικούς και άλλους γονείς. Να απευθυνθούν σε επαγγελματίες ειδικούς και στη θεραπεία χρήσης ουσιών.

Μαρίνα Κότσιρα Κων/να Λέκκα Χριστιάνα Κωστάκου Χριστίνα Μαχμουτάι Γκέντις Μάρκου

Ο ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ Ο αλκοολισμός είναι χρησιμοποιούμενη ψυχο- δραστική ουσία σε πολλές χώρες του Δυτικού κόσμου, από τις ΗΠΑ έως τις χώρες της Ευρώπης, με μοναδικές επιπτώσεις στο πρόσωπο που το χρησιμοποιεί. Ο Όρος αλκοολισμός αναφέρεται για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1840, που έτσι περιγράφει τη χρόνια χρήση του αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες.

Η ΧΡΗΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΔΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ Το αλκοόλ είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στους έφηβους: -Το 95,8% των μαθητών (14-18) έχει πιει τουλάχιστον μια φορά στην ζωή του. - 3 στους 10 μαθητές (28,2%) καταναλώνουν συχνά αλκοόλ (τουλάχιστον 1-2 φορές την εβδομάδα) και αρκετά συστηματικά (τουλάχιστον 6 φορές τον τελευταίο μήνα). -Προτιμούνται τα βαριά ποτά, μετά η μπύρα και το κρασί. -Με την κατανάλωση αλκοόλ επιδιώκουν να γίνουν πιο κοινωνικοί και να χαλαρώσουν.

ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΗ Οι μαθητές έχουν καταναλώσει οινοπνευματώδη ποτά κάποια στιγμή στη ζωή τους. Στην Ελλάδα το ποσοστό των μαθητών που δηλώνουν ότι έχουν καταναλώσει οινοπνευματώδη ποτά 40 ή περισσότερες φορές στη ζωή τους είναι περίπου 35%. Τα αγόρια υπερέχουν σημαντικά των κοριτσιών. Στις 30 τελευταίες μέρες το 12% των μαθητών δήλωσαν ότι έχουν καταναλώσει οινοπνευματώδη ποτά 10 ή περισσότερες φορές με διπλάσιο αριθμό αγοριών συγκριτικά με τα κορίτσια.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ Η διαφήμιση παίζει μεγάλο ρόλο. Γιατί προωθεί κάποια πρότυπα τα οποία θέλουν να μιμηθούν. Η λέξη κλειδί στην χρήση αλκοόλ από τους νέους είναι η πληροφόρηση σε σχέση με τα αποτελέσματα της χρήσης. Γιατί το αλκοόλ είναι μια ουσία η οποία είναι κοινωνικά αποδεκτή. Πάρα πολύ συχνά εκπαιδευτικοί και γονείς για πρώτη φορά ακούν ότι θα έπρεπε ένα παιδί μικρής ηλικίας να μην δοκιμάσει καθόλου αλκοόλ και να μην έχει καμία εμπειρία από την χρήση αλκοολούχων ποτών. Πρώτη φορά ακούνε ότι είτε του δώσεις ένα ποτήρι μπύρα είτε ένα άλλο ποτό, την ιδία περιεκτικότητα σε αλκοόλ θα εισπράξει ο οργανισμός του. Είναι κάτι που δεν ξέρουν.

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ - 1 στους 2 μαθητές ετών έχει καπνίσει έστω και μια φορά στην ζωή του (λίγο περισσότερο τα κορίτσια). - 1 στους 4 μαθητές (24,6%) καπνίζει καθημερινά και περίπου οι μισοί από αυτούς καπνίζουν πάνω από 10 τσιγάρα την ημέρα. -Η μέση ηλικία έναρξης συστηματικού καπνίσματος είναι τα 15,2 έτη. -Οι νέοι επηρεάζονται από το φιλικό περιβάλλον, τα αδέλφια και όταν πιστεύουν ότι οι γονείς τους το επιτρέπουν. Το κάπνισμα δεν εμφανίζει ιδιαίτερη μείωση τα τελευταία χρόνια στους μαθητές, αν και λιγότεροι έφηβοι θεωρούν σήμερα ακίνδυνο το κάπνισμα.

Βιβλιογραφία: Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Ξανθάκη Μ., Καναβού Ε. «Εξαρτησιογόνες ουσίες στην εφηβεία» Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγιεινής ( ΕΠΙΨΥ ) tou-kapnismatos.html Κώστας Τσαρουχάς «ΑΛΚΟΟΛ ΈΝΑ ΣΚΛΗΡΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΟ» Εκδόσεις «άγκυρα» Κώστας Τσαρουχάς «Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ» Εκδόσεις « Ελληνικά γράμματα» ιθ’ έκδοση