Τ.Ε.Ι. ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ Πηγές Πληροφόρησης στις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες 2 Ε΄ Εξάμηνο Από Σημειώσεις Ελένης Μαμμά

2 «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ [1 / 3] Έρευνα με περισσότερο ατομικό χαρακτήρα Επιστήμονες οι οποίοι εργάζονται επί το πλείστον μόνοι τους Λόγω του «μοναχικού» τρόπου έρευνας είναι πιο δύσκολο: να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα μίας βιβλιογραφικής αναζήτησης από τους βιβλιοθηκονόμους & να προσδιοριστούν οι σχετικές αναφορές άλλων - τρίτων επιστημόνων για το έργο τους

3 «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ [2 / 3] Ανυπαρξία τυποποιημένης ορολογίας με αποτέλεσμα τη δύσκολη αναζήτηση βιβλιογραφίας Απαραίτητα τα κατάλληλα εργαλεία με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κατάλληλες πηγές πληροφόρησης Η γνώση των ανθρωπιστικών επιστημών δεν έχει σχέση με εύκολα προσδιορίσιμα δεδομένα, όπως οι θετικές και εφαρμοσμένες επιστήμες Η βάση της γνώσης είναι καθαρά θεωρητική

4 «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ [3 / 3] Οι επιστήμονες περισσότερο κάνουν χρήση των μονογραφιών ως πηγές πληροφόρησης Ο χρόνος ζωής των εκδόσεων στο επιστημονικό πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών είναι αρκετά μεγάλος Συνεπώς, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν εργασίες πολλών (εκατοντάδων, ή ακόμα και χιλιάδων) ετών για την ερευνητική τους αναζήτηση

5 «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ [3 / 4] Οι επιστήμονες του συγκεκριμένου γνωστικού πεδίου έχουν μεγαλύτερη ανάγκη: να περιδιαβαίνουν – ξεφυλλίζουν τις πηγές πληροφόρησης μόνοι τους είτε λόγω της φύσης των σπουδών, είτε λόγω του μη εντοπισμού συστηματικής και τυποποιημένης οργάνωσης της γνώσης, τουλάχιστον στο βαθμό που συμβαίνει σε άλλες επιστήμες [κοινωνικές & θετικές – εφαρμοσμένες], αν και τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει αισθητά

6 ΥΛΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ [1/4] Πρωτότυπα έργα – Μονογραφίες  Εισαγωγή στις επιστήμες  Ιστορία των επιστημών Πραγματείες [συλλογικές εργασίες] που περιέχουν εκτενή βιβλιογραφία Επιστημονικές μελέτες και κριτικές αναλύσεις σχετικά με τα πρωτότυπα έργα Ειδικές εγκυκλοπαίδειες Ειδικά λεξικά – βιογραφικά λεξικά, – ετυμολογικά λεξικά – Λεξικά όρων

7 ΥΛΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ [2/4] Διδακτορικές διατριβές Αρχεία [ιστορικά] Βάσεις δεδομένων Διαδίκτυο [internet] Βιβλιογραφία συγκεκριμένων θεμάτων – Ειδικές βιβλιογραφίες – Αναδρομική – Τρέχουσα

8 ΥΛΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ [3/4] – Εθνική Βιβλιογραφία – Διεθνής Βιβλιογραφία – Βιβλιογραφία επιστημονικών εταιρειών και οργανισμών – Υλικό συναντήσεων πρακτικά συνεδρίων πρακτικά σεμιναρίων πρακτικά ημερίδων …………………………… – Κατάλογοι βιβλιοθηκών και ερευνητικών κέντρων

9 ΥΛΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ [4/4] – Ευρετήρια άρθρων περιοδικών και εφημερίδων – Ευρετήρια τίτλων περιοδικών – Κατάλογοι βάσεων δεδομένων – Θεματικές πύλες – Τοπικά δίκτυα – Abstracts [περιλήψεις] – …………………………………………

10 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Α). ΕΠΙΛΟΓΗ Όσον αφορά την επιλογή πηγών πληροφόρησης, τίθενται ορισμένα κριτήρια, τα οποία συνίστανται στα εξής ακόλουθα: – Πηγές πληροφόρησης που υπάρχουν και διατίθενται – Διεύρυνση της συλλογής με βάση μία ή και περισσότερες θεματικές – Με βάση το είδος των πληροφοριών που κάθε φορά χρήζει ανάγκης  Ορισμό και απόδοση όρων  Βιβλιογραφία  Στατιστικά δεδομένα

11 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Α). ΕΠΙΛΟΓΗ – Ποιες κατηγορίες πηγών χρειαζόμαστε για την εξυπηρέτηση των τελικών χρηστών ? Βιβλία Άρθρα περιοδικών Λεξικά Εγκυκλοπαίδειες Οπτικοακουστικά μέσα Πολυμέσα Βάσεις δεδομένων Websites [ιστοσελίδες]

12 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Α). ΕΠΙΛΟΓΗ Η επιλογή πρέπει να είναι σύμφωνη με την πολιτική ανάπτυξης της εκάστοτε συλλογής Τελικός στόχος οι χρήστες Χρήστες ποιες ομάδες θα εξυπηρετηθούν τι είδους ζήτηση υπάρχει από τους χρήστες Τι είδους κριτήρια θα τεθούν εξαρχής από τους βιβλιοθηκονόμους – επιστήμονες της πληροφόρησης σχετικά με την αξιολόγηση των πηγών

13 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Β.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αξιολόγηση των πηγών πληροφόρησης πραγματοποιείται με βάση ορισμένα κριτήρια που θα μπορούσαν να δοθούν ως εξής – Η σχέση των παραγωγών και εκδοτών με βάση το θέμα – Η φήμη των παραγωγών και εκδοτών – Το περιεχόμενο και η μορφή των πηγών » Πλήρες Κείμενο » Εικόνα » Δεδομένα » Ιστορικά γεγονότα » Περιλήψεις » ………………………..

14 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Β.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ο σκοπός που εξυπηρετεί το υλικό και το ευρύ ή περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο Η σαφήνεια, η ποσότητα καθώς και η ποιότητα των περιεχομένων Η συχνότητα ενημέρωσης καθώς και παράγοντες όπως – η τρέχουσα ενημέρωση – η περιοδικότητα έκδοσης

15 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Β.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κατά πόσο είναι εύχρηστη η πηγή πληροφόρησης – Διάθεση θεματικών ευρετηρίων και καταλόγων Ύφος πηγών [ θεωρητικό, τεχνικό, απλό, …………] Περιεχόμενο πηγών – Αντικειμενικότητα – Υποκειμενικότητα

16 ΕΠΙΛΟΓΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Β.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Πηγές ενημερωμένες [updated] με τις τελευταίες εξελίξεις Πηγή σε ηλεκτρονική μορφή – Εύκολη πρόσβαση στο περιεχόμενο – Εύχρηστο και φιλικό περιβάλλον προς τον χρήστη – Δυνατότητες αναζήτησης ή και ξεφυλλίσματος [browsing] – Ανάκτηση πληροφοριών Σε ποια μορφή διατίθενται οι πηγές πληροφόρησης στους χρήστες – Έντυπη – On line – Microfilm – Cd’s, dvd’s –

17 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Ενδεικτικά, ορισμένοι παράγοντες βοηθούν τη διαδικασία ελέγχου των πηγών είναι οι ακόλουθοι – Έντυπη μορφή Σελίδα τίτλου Περιεχόμενα Πρόλογος Εισαγωγή Ευρετήρια ………………… – Αναφορές και κρίσεις τρίτων σχετικά με τις πηγές

18 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΗΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Σύγκριση της πηγής με παλαιότερες εκδόσεις / versions Σύγκριση της πηγής με ανάλογες πηγές μέσα στη βιβλιοθήκη / υπηρεσία πληροφόρησης …………………………….

19 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» Χαρακτηριστικά Υλικό Συλλογής Επιλογή Πηγών Πληροφόρησης Αξιολόγηση Πηγών Πληροφόρησης Διαδικασία Ελέγχου Πηγών Πληροφόρησης