Applied Mathematics 1 Διαχείριση Αποθεμάτων

Applied Mathematics 2 Περιεχόμενα Εισαγωγή Κόστος Αποθεμάτων Κατηγορίες Αποθεμάτων Στρατηγικές μείωσης των αποθεμάτων

Applied Mathematics Εισαγωγή Πως δημιουργούνται τα αποθέματα? Όταν οι ποσότητες εισαγωγής πρώτων υλών, εξαρτημάτων, προϊόντων σε ένα σύστημα (εργοστάσιο, αποθήκη, κτλ.) ξεπερνούν τις ποσότητες εξαγωγής τους από το σύστημα

Applied Mathematics Εισαγωγή Ως απόθεμα θεωρείται κάθε υλικό, εξάρτημα η τελικό προϊόν που διατηρείται σε κάποιο σημείο μίας αλυσίδα εφοδιασμού για μία μελλοντική ζήτηση Κύριες λειτουργικές χρήσεις: Αντιμετώπιση της αβεβαιότητας της ζήτησης και του εφοδιασμού Πρόνοια για ειδικά γεγονότα (π.χ. απεργίες, κλείσιμο εργοστασίου προμηθευτή) Αξιοποίηση οικονομιών κλίμακας (οικονομική παραγωγή, μεταφορά φορτίων) Αποσύζευξη των δραστηριοτήτων της αλυσίδας εφοδιασμού Διευκόλυνση της μεταφοράς υλικών

Applied Mathematics Εισαγωγή «...τα αποθέματα διατηρούνται σε ένα σύστημα-δίκτυο εφοδιασμού προκειμένου να αντιμετωπιστούν ατέλειες και αδυναμίες στις διαδικασίες του συστήματος.»

Applied Mathematics Εισαγωγή Το απόθεμα έχει κόστος: χρηματοδότηση της λειτουργίας ενός δικτύου εφοδιασμού κόστος ευκαιρίας εφόσον κεφάλαια που έχουν δεσμευθεί για την λειτουργία μίας αλυσίδας εφοδιασμού δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλη δραστηριότητα ή να επενδυθούν αλλού Πολλοί θεωρούν ότι το απόθεμα αποτελεί κεφάλαιο σε μία επιχείρηση, στην πραγματικότητα όμως αποτελεί υποχρέωση διότι η παρουσία του και μόνο δημιουργεί δαπάνες

Applied Mathematics Εισαγωγή Κίνητρα για χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων Κόστος διατήρησης αποθεμάτων (inventory holding cost) Εποχιακή ζήτηση Κίνητρα για υψηλά επίπεδα αποθεμάτων Εξυπηρέτηση πελατών Έγκαιρη παράδοση, Stock outs, Backorders Κόστος παραγγελίας Χρόνος λήψης αποφάσεων Χρόνος επιλογής προμηθευτών & καθορισμού συμφωνίας Χρόνος αποστολής & παραλαβής Κόστος προετοιμασίας (+χρόνος) νέας εργασίας Χρήση εργατικού δυναμικού & εξοπλίσμου/εγκαταστάσεων Κόστος μεταφοράς (In bound - Out bound) Πληρωμές σε προμηθευτές Οικονομίες κλίμακας, Αναμενόμενη αύξηση τιμών κ.α.

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Οι βασικές συνιστώσες κόστους του αποθέματος είναι: Κόστος Διατήρησης, Αποθήκευσης και Μεταφερόμενου Αποθέματος Κόστος Προμήθειας ή Παραγωγής Κόστος Εξάντλησης (ή εξυπηρέτησης πελατών) Κόστος Διαχείρισης Παραγγελιών & Εντολών Παραγωγής

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Διατήρησης Η διατήρηση αποθέματος εντός μίας χρονικής περιόδου συνεπάγεται τέσσερις κατηγορίες δαπανών: Χρηματοοικονομικής εξυπηρέτησης τραπεζικό επιτόκιο βραχυπρόθεσμου δανεισμού (προϊόντα χαμηλής αξίας και χαμηλής ετήσιας δαπάνης) κόστος ευκαιρίας σε συνδυασμό με τον δείκτη απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης (ακριβά προϊόντα με μεγάλους ρυθμούς απαξίωσης) Ιδιοκτησίας Ασφάλιστρα (2-3%) + Φόροι (2-5%) σε συνάρτηση με την αξία του αποθέματος Κινδύνων Απαξίωση (7-20% ανάλογα με την κυκλοφοριακή ταχύτητα), απώλειες, καταστροφές και συρρίκνωση Έμμεσων

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Αποθήκευσης Εάν η αποθήκευση αποτελεί εσωτερική λειτουργία και δεν έχει ανατεθεί σε κάποιο τρίτο (3PL), τότε εμφανίζονται κάποιες γενικές κατηγορίες κόστους: Κτίρια (ενoίκια, φόρoι, απoσβέσεις) 25% Παρoχές (ηλεκτρισμός, θέρμανση, συντήρηση) 15% Εξoπλισμός (ενoίκιo, leasing, συντήρηση, απόσβεση) 11% Άμεσα Εργατικά 40% Διοίκηση 9% Η κατανομή διαφέρει ανάλoγα με τις συνθήκες (πρoϊόντα, περιoχή, κτίρια, συστήματα διακίνησης μηχανογράφηση κ.α.). Το ολικό κόστoς απoθήκευσης αυξάνει καθώς αυξάνεται o αριθμός τωv απoθηκών σε ένα σύστημα διανoμής

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Δαπάνες Ενοίκια (κτίριων & εξοπλισμού) Φορολογία Εργατικού Δυναμικού Μισθοδοσία & Ασφάλιση Προγραμματιστών & Διεύθυνσης Παροχές (Ηλεκτρισμός, Θέρμανση, Ύδρευση, Καύσιμα, Τηλεφωνία) Leasing Τερματικών Σταθμών Δαπάνες Δικτύων & Τηλεπικοινωνιών Συντήρηση Κτιρίων & Εξοπλισμού Ασφαλίσεις Υλικά Συσκευασίας & Ανταλλακτικά Καύσιμα Αναλώσιμα Αμοιβή Υπηρεσιών Αποθήκευσης Τρίτων Ασφάλεια χώρων Υλικά συσκευασίας Πάγια Κόστος Ιδιοκτησίας Κτιρίων & Εξοπλισμού Κόστος Ιδιοκτησίας Οχημάτων Κόστος Ιδιοκτησίας Γραφείων Κόστος Ιδιοκτησίας Συστημάτων & Λογισμικού Διοίκησης Κόστος Ιδιοκτησίας Μηχανογραφικής Υποδομής

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Δραστηριότητες και αντίστοιχο ποσοστό (%) επί του συνολικού λειτουργικού κόστους Παραλαβή (Receiving) 15% Τοποθέτηση στα Ράφια (Storage) 20% Eτοιμασία Παραγγελιών (Order Picking) 50 έως 65% Αυξημένο κόστος λόγω υπερβολικής τμηματοποίησης των αγορών, σύντμηση των χρόνων παράδοσης, εισαγωγή συστημάτων Just in Time κ.α. Αποστολή (Shipping ) 15%

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Αποθήκευσης Οι ιδιόκτητες αποθήκες απαιτούν υψηλή επένδυση κεφαλαίων και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις που διακινούν μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων Μεγάλες αλυσίδες λιανικής πώλησης διότι διακινούν μεγάλες ποσότητες αγαθών σε τακτική βάση Βιομηχανικές-κατασκευαστικές επιχειρήσεις για την διανομή έτοιμων προϊόντων Ωστόσο, για να αποδώσουν τα κεφάλαια απαιτείται πλήρης εκμετάλλευση κάτι το οποίο είναι δύσκολο αν η ζήτηση των προϊόντων παρουσιάζει διακυμάνσεις

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Μεταφερόμενου Αποθέματος Πρόσθετο κόστος διατήρησης που εξαρτάται από την ποσότητα του αποθέματος που βρίσκεται σε μεταφορά και από την χρονική διάρκεια της μεταφοράς (Αξία αποθέματος)x(μέρες μεταφοράς)x(συντελεστής κόστους διατήρησης) Αύξηση της ταχύτητας μεταφοράς επιφέρει μείωση του κόστους του μεταφερομένου αποθέματος, ωστόσο αυξάνεται ο ναύλος Θαλάσσια vs Αεροπορικής μεταφοράς

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Εξάντλησης Όταν ο πελάτης ή ο χρήστης ενός είδους δεν το βρίσκει την στιγμή που το χρειάζεται υπάρχουν συνέπειες που μεταφράζονται σε κόστος Κόστος Παραγωγής (λόγω απουσίας υλικών) Κόστος Μεταφοράς (μη αποστολή στις προγραμματισμένες ημερομηνίες + αυξημένα κόμιστρα) Διαχειριστικό Κόστος (διάσπαση παραγγελιών κ.α.) Απώλεια πελατών και εισοδημάτων (ιδιαίτερα μεγάλο κόστος όταν τα προϊόντα δεσμεύουν τους πελάτες με υψηλές επενδύσεις συναλλαγής)

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Εξάντλησης Είναι ανέφικτο να μηδενιστεί κάθε περίπτωση εξάντλησης του αποθέματος Το κόστος εξάντλησης είναι ιδιαίτερα υψηλό στην περίπτωση της απώλειας πωλήσεων και ιδιαίτερα στην περίπτωση αγαθών που είναι κρίσιμα Σε αυτήν την περίπτωση οι επιχειρήσεις καθορίζουν υψηλά αποθέματα ασφαλείας Στις άλλες περιπτώσεις η εξάντληση μπορεί να αντιμετωπιστεί με έκτακτες παραγγελίες ανανέωσης (backordering) ή με προσπάθεια υποκατάστασης του αγαθού με κάποιο ισοδύναμο

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος Κόστος Διαχείρισης Παραγγελιών Περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες που γίνονται κάθε φορά που ανατίθεται παραγγελία σε προμηθευτή ή δίδεται εντολή παραγωγής νέας παρτίδας προϊόντος σε μία γραμμή εργοστασίου: Έντυπα παραγγελιών Κόστη ταχυδρόμησης και τηλεπικοινωνιών Κόστος χρόνου υπολογιστών, αδειών λογισμικού και δικτύων Κόστος έρευνας αγοράς και σχεδιασμού προδιαγραφών Κόστος επιθεώρησης Κόστος παρακολούθησης της πορείας της παραγγελίας Κόστος διοίκησης Κόστος χώρου και αναλώσιμων

Applied Mathematics Κόστος του Αποθέματος «...καθώς τα στοιχεία και οι συνιστώσες του κόστους μεταβάλλονται ανάλογα με το ύψος των αποθεμάτων αλλάζει και το συνολικό κόστος διατήρησης αποθεμάτων.»

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Η χρήση συστημάτων διοίκησης αποθεμάτων μειώνουν το απόθεμα, ωστόσο δραστικές μειώσεις προκύπτουν μόνο όταν αντιμετωπιστούν οι αιτίες που δημιουργούν ανάγκη τήρησης αποθεμάτων Κατηγοριοποίηση Αποθεμάτων Κυκλικά (cycle inventory) Ασφαλείας (safety) Αναμονής (anticipation) Σε κίνηση (pipeline)

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Κυκλικά Αποθέματα Tο τμήμα του συνολικού αποθέματος που προσδιορίζεται άμεσα από το ύψος της παραγγελίας (μέγεθος παρτίδας) Το ύψος του κυκλικού αποθέματος εξαρτάται από τον χρόνο ανάμεσα σε δύο παραγγελίες. Αν για παράδειγμα γίνεται μία παραγγελία κάθε πέντε εβδομάδες, το μέσο μέγεθος της παραγγελίας θα πρέπει να ισούται με την ζήτηση για πέντε εβδομάδες. Όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική περίοδος ανάμεσα σε δύο παραγγελίες τόσο μεγαλύτερο θα είναι το κυκλικό απόθεμα

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Αποθέματα Ασφαλείας Για να αποφύγουν προβλήματα εξυπηρέτησης των πελατών και μη διαθεσιμότητας εξαρτημάτων οι επιχειρήσεις συχνά κρατάνε ένα απόθεμα ασφαλείας Για να δημιουργήσει μια επιχείρηση απόθεμα ασφαλείας είτε κάνει μία παραγγελία νωρίτερα από ότι θα χρειαζόταν πραγματικά, είτε παραγγέλνει μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που υπολογίζουν ότι χρειάζονται

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Αποθέματα Αναμονής Tο απόθεμα που χρησιμοποιείται για να απορροφήσει ανόμοια ζήτηση κατά την διάρκεια μίας περιόδου. Για παράδειγμα, οι βιομηχανίες κλιματιστικών αντιμετωπίζουν το 90% της ζήτησης τους μέσα σε τρεις μήνες, κρατάνε αποθέματα από τους προηγούμενους μήνες αναμένοντας την αύξηση της ζήτησης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Αποθέματα Κίνησης Αποθέματα που μετακινούνται από σημείο σε σημείο στο σύστημα ροής υλικών της αλυσίδας εφοδιασμού Αποτελεί τις παραγγελίες που έχουν γίνει αλλά δεν έχουν παραλειφθεί ακόμα Υπολογίζεται μέσα από τη μέση ζήτηση κατά το χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ της παραλαβής δύο παραγγελιών

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Παράδειγμα: Ένα εργοστάσιο στέλνει ένα φορτίο από το προϊόν Α σε έναν έμπορο. Η μέση ποσότητα κάθε αποστολής είναι 280 κομμάτια. Η μέση ζήτηση του χονδρέμπορού είναι 70 κομμάτια την εβδομάδα και ο χρόνος αποστολής από το εργοστάσιο στον έμπορο είναι 3 εβδομάδες. Πόσο κυκλικό απόθεμα και πόσο απόθεμα σε κίνηση θα πρέπει να κρατάει ο έμπορος;

Applied Mathematics Κατηγορίες Αποθεμάτων Κυκλικό απόθεμα: Απόθεμα σε κίνηση: d: μέση ζήτηση για μία περίοδο L: οι περίοδοι μεταξύ δύο παραλαβών

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Τα αποθέματα λόγω αβεβαιότητας της ζήτησης μπορεί να μειωθούν αισθητά αν μειωθούν οι χρόνοι παράδοσης στους πελάτες και βελτιωθεί η αξιοπιστία των παραδόσεων αν το σύστημα προβλέψεων καταστεί αξιόπιστο αν μειωθεί ο αριθμός των προμηθευτών και αυξηθεί η συχνότητα των παραδόσεων αν χρησιμοποιούνται τοπικοί προμηθευτές αν μειωθεί η σπατάλη, οι νεκροί χρόνοι, οι ποιοτικές αστοχίες, το κόστος των παραγγελιών και το κόστος εκκίνησης των παραγωγικών διαδικασιών

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Πρωτεύουσες τακτικές μείωσης αποθεμάτων (αν υπάρχει ανάγκη μείωσης αποθεμάτων) Δευτερεύουσες τακτικές μείωσης του κόστους των πρωτευουσών τακτικών και της ανάγκης για διατήρηση αποθέματος

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Κυκλικά Αποθέματα Πρωτεύουσες τακτικές Μείωση μεγέθους παραγγελίας Δευτερεύουσες τακτικές Βελτιστοποίηση διαδικασιών παραγγελίας και προετοιμασίας για νέες λειτουργίες ώστε να μειωθούν τα αντίστοιχα κόστη Αύξηση του βαθμού στον οποίο η ίδια εργασία μπορεί να επαναληφθεί

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Αποθέματα Ασφαλείας Πρωτεύουσες τακτικές Μικρότερες παραγγελίες Τοποθέτηση παραγγελιών πιο κοντά στον χρόνο που θέλουμε να γίνει η παραλαβή Δευτερεύουσες τακτικές Βελτίωση προβλέψεων ζήτησης Μείωση χρόνου ανάμεσα σε δύο παραλαβές Μείωση αβεβαιότητας προμηθειών Έμφαση σε εργασία και μηχανές

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Αποθέματα Αναμονής Πρωτεύουσες τακτικές Αντιστοίχηση ρυθμού ζήτησης με ρυθμό παραγωγής Δευτερεύουσες τακτικές Δημιουργία νέων προϊόντων με διαφορετικούς κύκλους ζήτησης Προώθηση προϊόντων εκτός εποχής Διαφορετική τιμολόγηση προϊόντων εκτός εποχής

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Αποθέματα Κίνησης Πρωτεύουσες τακτικές Μείωση χρόνου ανάμεσα στις παραλαβές Δευτερεύουσες τακτικές Επιλογή προμηθευτών, εταιρειών μεταφοράς που ανταποκρίνονται γρηγορότερα Βελτίωση του χειρισμού των υλικών μέσα στο εργοστάσιο Πληροφοριακά συστήματα που θα βελτιώσουν τις καθυστερήσεις πληροφοριών μεταξύ της επιχείρησης και των προμηθευτών

Applied Mathematics Τακτικές Μείωσης των Αποθεμάτων Η αποστολή του Διευθυντή Αποθεμάτων Η βελτιστοποίηση των επιπέδων αποθεμάτων Η μείωση του κόστους διατήρησης και της ποικιλίας των κωδικών Η επίτευξη διεθνών προτύπων ποιότητας και ιχνηλασιμότητας Η μεγιστοποίηση των επιπέδων εξυπηρέτησης και της κυκλοφοριακής ταχύτητας σε συνδυασμό με την μείωση των λαθών