Tα θεσμικά όργανα της ΕΕ Οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί και η Ελλάδα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Σε αυτό πραγματοποιούνται συναντήσεις αρχηγών κρατών (πχ. Προέδρων χωρών όπως του Γάλλου Προέδρου) ή αρχηγών του κυβερνητικού συνασπισμού. Θεωρείται ως ο αρχιτέκτονας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Καταστρώνει τα πολιτικά σχέδια για την συνέχιση των εργασιών και λύνει τα πιο πολλά προβλήματα οικοδόμησης. Οι ηγέτες των χωρών ανταλλάσουν απόψεις με σκοπό τον συντονισμό των πολιτικών της ΕΕ. Η δύναμή του είναι η έλλειψη γραφειοκρατίας και τυπικότητας που επιτρέπουν τη δημιουργία συναδελφικού πνεύματος μεταξύ των ηγετών Μπορούν έτσι να παραβλεφθούν προβλήματα που παραλύουν συχνά λόγω τεχνικών ζητημάτων στους άλλους θεσμούς Οι συμφωνίες καταλήγουν στην δημοσίευση κοινών δηλώσεων που περιλαμβάνουν είτε γενικές κατευθύνσεις είτε οδηγίες για μελλοντικές ενέργειες της ΕΕ. Οι αποφάσεις δηλαδή έχουν πολιτική και όχι νομική/νομοθετική σημασία

Ευρωπαϊκή Επιτροπή : Καταρτίζει προτάσεις για νέα νομοθεσία και διαχειρίζεται σε καθημερινή βάση την υλοποίηση των πολιτικών και τη διάθεση των κονδυλίων της ΕΕ. Οι 28 επίτροποι (ένας από κάθε χώρα της ΕΕ) αποτελούν την πολιτική ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θητεία τους διαρκεί 5 χρόνια.28 επίτροποι Κάθε επίτροπος αναλαμβάνει την ευθύνη για συγκεκριμένους τομείς πολιτικής σύμφωνα με τα καθήκοντα που του αναθέτει ο πρόεδρος της Επιτροπής. Ο πρόεδρος διορίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Συμβούλιο διορίζει επίσης τους άλλους επιτρόπους, πάντοτε σε συμφωνία με τον διορισθέντα πρόεδρο. Για τον διορισμό όλων των επιτρόπων, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου, είναι απαραίτητη η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κατά τη θητεία τους, τόσο ο πρόεδρος όσο και οι επίτροποι εξακολουθούν να είναι υπόλογοι στο Κοινοβούλιο, το οποίο έχει την εξουσία να καθαιρέσει την Επιτροπή. Για την καθημερινή λειτουργία της Επιτροπής μεριμνά το προσωπικό της (διοικητικοί υπάλληλοι, νομικοί, οικονομολόγοι, μεταφραστές, διερμηνείς, γραμματείς κ.λπ.) που είναι κατανεμημένο σε διάφορες υπηρεσίες, γνωστές ως γενικές διευθύνσεις (ΓΔ). Ο σημερινός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Σκοπός της Επιτροπής Η Επιτροπή εκπροσωπεί και προασπίζει τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της. Επιβλέπει και υλοποιεί τις πολιτικές της ΕΕ:πολιτικές της ΕΕ 1.προτείνοντας νέους νόμους στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, 2.διαχειριζόμενη τον προϋπολογισμό της ΕΕ και κατανέμοντας τα διαθέσιμα κονδύλια 3.μεριμνώντας για την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ (μαζί με το Δικαστήριο) 4.εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση στη διεθνή σκηνή, για παράδειγμα διεξάγοντας διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνιών μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών.

Διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ και κατανομή των κονδυλίων Από κοινού με το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, η Επιτροπή καθορίζει τις ευρύτερες μακροπρόθεσμες προτεραιότητες για τις δαπάνες της ΕΕ στο λεγόμενο "δημοσιονομικό πλαίσιο" της ΕΕ. Καταρτίζει επίσης τον ετήσιο προϋπολογισμό που υποβάλλεται προς έγκριση στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, Παρακολουθεί με ποιο τρόπο δαπανώνται τα κονδύλια της ΕΕ -για παράδειγμα, από οργανισμούς, εθνικές και περιφερειακές αρχές. Η διαχείριση του προϋπολογισμού από την Επιτροπή ελέγχεται εξονυχιστικά από το Ελεγκτικό Συνέδριο. 3. Εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ Ως "θεματοφύλακας των Συνθηκών", η Επιτροπή ελέγχει κατά πόσο κάθε χώρα μέλος εφαρμόζει ορθά το δίκαιο της ΕΕ. Εάν κρίνει ότι μια εθνική κυβέρνηση αδυνατεί να εφαρμόσει το δίκαιο της ΕΕ, η Επιτροπή αποστέλλει αρχικά επίσημη επιστολή ζητώντας από την κυβέρνηση αυτή να διορθώσει το πρόβλημα. Αν δεν υπάρξουν θετικά αποτελέσματα, η Επιτροπή παραπέμπει την υπόθεση στο Δικαστήριο. Το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει κυρώσεις και οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές για τις χώρες μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης.

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το Κοινοβούλιο λειτουργεί ως συν-νομοθέτης, ασκώντας από κοινού με το Συμβούλιο την εξουσία να εγκρίνει και να τροποποιεί νομοθετικές προτάσεις καθώς και να αποφασίζει για τον ενωσιακό προϋπολογισμό. Εποπτεύει επίσης το έργο της Επιτροπής και άλλων οργανισμών της ΕΕ και συνεργάζεται με τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών της ΕΕ για να έχει τη συμβολή τους. Στις σελίδες αυτές θα δείτε πώς λειτουργούν όλα αυτά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να εγκρίνει ή να απορρίψει νομοθετική πρόταση, ή να ζητήσει τροποποιήσεις. Το Συμβούλιο δεν δεσμεύεται νομικά να λάβει υπόψη τη γνώμη του Κοινοβουλίου αλλά, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς να έχει λάβει τη γνώμη αυτή. Αρχικά, η Συνθήκη της Ρώμης, του 1957, ανέθετε στο Κοινοβούλιο συμβουλευτικό ρόλο στη νομοθετική διαδικασία η Επιτροπή πρότεινε και το Συμβούλιο ενέκρινε τις νομοθετικές πράξεις. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986) και, στη συνέχεια, οι Συνθήκες του Μάαστριχτ (1992) και του Άμστερνταμ (1997), της Νίκαιας (2001) και της Λισαβόνας (2004) διεύρυναν διαδοχικά τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το Κοινοβούλιο μπορεί τώρα να συν-νομοθετεί.

Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή Η ΕΟΚΕ είναι συμβουλευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδρύθηκε το 1957 και παρέχει εμπειρογνωμοσύνη στα μεγάλα θεσμικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), εκδίδοντας «γνωμοδοτήσεις» σχετικά με την προτεινόμενη κοινοτική νομοθεσία. Ενα από τα κύρια καθήκοντα της ΕΟΚΕ είναι να λειτουργεί ως «γέφυρα» μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και της «κοινωνίας των πολιτών». Η ΕΟΚΕ προωθεί τη συμμετοχική δημοκρατία στην ΕΕ και συμβάλλει στην ενίσχυση του ρόλου των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών μέσω του «διαρθρωμένου διαλόγου» με τις ομάδες αυτές στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε τρίτες χώρες.

Επιτροπή των Περιφερειών Η Επιτροπή των Περιφερειών είναι ένα συμβουλευτικό σώμα που εκπροσωπεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποστολή της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) είναι να προβάλλει την τοπική και την περιφερειακή άποψη σχετικά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία μέσω της έκδοσης γνωμοδοτήσεων για προτάσεις της Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο οφείλουν να ζητούν τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών πριν από τη λήψη αποφάσεων της ΕΕ για ζητήματα που αφορούν άμεσα τις αρχές τοπικής ή περιφερειακής αυτοδιοίκησης (π.χ. πολιτική απασχόλησης, περιβάλλον, εκπαίδευση ή δημόσια υγεία). Η Επιτροπή των Περιφερειών έχει σήμερα 353 τακτικά μέλη (και άλλα τόσα αναπληρωματικά) και από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Τόσο τα τακτικά όσο και τα αναπληρωματικά μέλη διορίζονται για πέντε χρόνια από το Συμβούλιο βάσει προτάσεων των κρατών μελών της ΕΕ. Κάθε κράτος μέλος επιλέγει τα μέλη του με τον δικό του τρόπο, αλλά όλες οι αντιπροσωπείες αντικατοπτρίζουν την πολιτική, γεωγραφική και περιφερειακή/τοπική κατάσταση του εκάστοτε κράτους. Τα μέλη είναι εκλεγμένα μέλη ή σημαντικοί παράγοντες τοπικών ή περιφερειακών αρχών της περιοχής τους.

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Tο Δικαστήριο διασφαλίζει την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ σε όλες τις χώρες μέλη της. Διευθετεί επίσης τις νομικές διαφορές μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Φυσικά πρόσωπα, εταιρείες και οργανισμοί μπορούν επίσης να προσφύγουν στο Δικαστήριο, εάν θεωρούν ότι τα δικαιώματά τους δεν έχουν γίνει σεβαστά από κάποιο όργανο της ΕΕ. Σύνθεση Στο Δικαστήριο μετέχει ένας δικαστής από κάθε χώρα της ΕΕ. Το Δικαστήριο επικουρούν εννέα "γενικοί εισαγγελείς" που διατυπώνουν τη νομική γνώμη τους για τις υποθέσεις που εξετάζονται από το Δικαστήριο. Αυτό οφείλουν να το πράττουν δημοσίως, με πλήρη αμεροληψία και ανεξαρτησία. Η θητεία κάθε δικαστή και γενικού εισαγγελέα είναι εξαετής και μπορεί να ανανεωθεί. Ο διορισμός τους γίνεται κατόπιν συμφωνίας των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ. Λόγω του μεγάλου αριθμού των υποθέσεων που τίθενται ενώπιον του Δικαστηρίου και για την καλύτερη νομική προστασία των πολιτών, έχει συσταθεί ένα "Γενικό Δικαστήριο" το οποίο ασχολείται με τις υποθέσεις που υποβάλλουν ιδιώτες, εταιρείες και ορισμένοι οργανισμοί, καθώς και με υποθέσεις που σχετίζονται με το δίκαιο ανταγωνισμού."Γενικό Δικαστήριο" Το "Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης" της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκδίδει αποφάσεις για διαφορές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μελών του προσωπικού της."Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης" Κατηγορίες υποθέσεων Tο Δικαστήριο εκδίδει αποφάσεις για υποθέσεις που τίθενται ενώπιόν του. Οι πέντε συνηθέστεροι τύποι υποθέσεων είναι: 1.αιτήσεις έκδοσης προδικαστικών αποφάσεων, – όταν εθνικά δικαστήρια ζητούν από το Δικαστήριο να ερμηνεύσει ένα σημείο του δικαίου της ΕΕαιτήσεις έκδοσης προδικαστικών αποφάσεων, 2.προσφυγές επί παραβάσει – κατά κυβερνήσεων χωρών της ΕΕ λόγω μη εφαρμογής του δικαίου της ΕΕπροσφυγές επί παραβάσει 3.προσφυγές ακύρωσης – κατά νόμων της ΕΕ που θεωρείται ότι παραβιάζουν τις Συνθήκες της ΕΕ ή θεμελιώδη δικαιώματαπροσφυγές ακύρωσης 4.προσφυγές επί παραλείψει κατά θεσμικών οργάνων της ΕΕ που δεν λαμβάνουν τις απαιτούμενες αποφάσειςπροσφυγές επί παραλείψει 5.ευθείες προσφυγές από φυσικά πρόσωπα, εταιρείες ή οργανισμούς κατά αποφάσεων ή ενεργειών της ΕΕ.ευθείες προσφυγές

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι ένας υπερεθνικός θεσμός του Συμβούλιου της Ευρώπης. Ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου του 1949 Συμμετέχουν 47 κράτη της Ευρώπης και της ανατολικής περιφέρειάς της. Σε αυτόν συμμετέχουν επίσης 5 κράτη ως παρατηρητές και 3 ως παρατηρητές της συνέλευσης του. Έργο του Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της εφαρμογής από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το Όταν το Δικαστήριο διαπιστώνει την ύπαρξη παραβίασης ενός ή περισσοτέρων δικαιωμάτων από κράτος μέλος, εκδίδει μία απόφαση. Αυτή η απόφαση έχει δεσμευτική ισχύ. Η εμπλεκόμενη χώρα υποχρεούται να την εκτελέσει. Η Σύμβαση προστατεύει μεταξύ άλλων: το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη πολιτική ή ποινική, το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας, το δικαίωμα σε ένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο, την ιδιοκτησία.το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Ταυτόχρονα απαγορεύει τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή ταπεινωτική ποινή ή μεταχείριση, την αυθαίρετη και παράνομη κράτηση, τις διακρίσεις στην απόλαυση δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση, την απέλαση ή επαναπροώθησης υπηκόων, την θανατική ποινή κλπ.

Το Ελεγκτικό συνέδριο της ΕΕ. Το Ελεγκτικό συνέδριο ελέγχει τα οικονομικά της ΕΕ. Ρόλος του είναι να βελτιώνει τη δημοσιονομική διαχείριση της ΕΕ και να συντάσσει εκθέσεις για τη χρήση των δημόσιων κονδυλίων. Ιδρύθηκε το 1975 και έχει την έδρα του στο Λουξεμβούργο. Σκοπός: Για να διασφαλίζει ότι τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων διατίθενται κατά τον καλύτερο τρόπο, το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει το δικαίωμα να ελέγχει κάθε πρόσωπο ή οργανισμό που διαχειρίζεται κονδύλια της ΕΕ και συχνά πραγματοποιεί επιτόπιους ελέγχους. Τα πορίσματά του καταγράφονται σε εκθέσεις τις οποίες υποβάλλει στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν διαθέτει δικές του νομικές εξουσίες. Εάν οι ελεγκτές ανακαλύψουν περιπτώσεις απάτης ή παρατυπίες ενημερώνουν την OLAF, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης.OLAF, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης Υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ετήσια έκθεση για το προηγούμενο δημοσιονομικό έτος ('ετήσια διαδικασία απαλλαγής'). Το Κοινοβούλιο εξετάζει διεξοδικά την έκθεση του Συνεδρίου πριν αποφασίσει εάν θα εγκρίνει ή όχι τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διαχειρίστηκε τον προϋπολογισμό. Το Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει επίσης να γνωμοδοτεί για τη δημοσιονομική νομοθεσία της ΕΕ και να βοηθά την ΕΕ στην καταπολέμηση της απάτης. Ελεγκτές διεξάγουν συχνά ελέγχους στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στα κράτη μέλη και στις χώρες που λαμβάνουν ενισχύσεις από την ΕΕ.

Eurogroup Eurogroup ή Euro Group ονομάζεται η ανεπίσημη σύσκεψη υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης, δηλαδή των υπουργών οικονομικών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν ως επίσημο νόμισμά τους το Ευρώ, του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα οικονομικά και το Ευρώ αλλά και του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζα Στη σύσκεψη προεδρεύει ο διορισμένος πρόεδρος του Eurogroup, ο οποίος και το εκπροσωπεί σε άλλα εκτελεστικά όργανα και προς το κοινό. Το Eurogoup συνεδριάζει άτυπα μια φορά το μήνα, πριν την σύνοδο των υπουργών οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το ECOFIN)[3]. Το Eurogroup αναγνωρίστηκε ως όργανο με πρωτόκολλο της Συνθήκης της Λισσαβώνας Η τρέχουσα σύνθεση του Eurogroup όπως διαμορφώθηκε τον Ιούλιο του 2013.

Ecofin Το Ecofin είναι το Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Θεμάτων που συντονίζει ζητήματα οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής και καλύπτει τομείς όπως η παρακολούθηση των δημόσιων οικονομικών των κρατών-μελών, πτυχές του ευρωπαϊκού νομίσματος ή οι οικονομικές σχέσεις με τρίτες χώρες. Εγκρίνει επίσης τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πώς λειτουργεί το Ecofin; Το Συμβούλιο Ecofin απαρτίζεται από τους Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών όλων των κρατών μελών. Στις συνόδους συμμετέχουν επίσης οι αρμόδιοι Ευρωπαίοι Επίτροποι. Υπάρχουν επίσης ειδικές σύνοδοι του Ecofin, στις οποίες συμμετέχουν οι αρμόδιοι για τους εθνικούς προϋπολογισμούς υπουργοί και ο Ευρωπαίος Επίτροπος που φέρει την ευθύνη του δημοσιονομικού προγραμματισμού και του προϋπολογισμού, για να εκπονήσουν τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ. Το Ecofin συνέρχεται κατά κανόνα μία φορά το μήνα. Σχετικά με την άσκηση της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής Ευρωομάδα Καταρτίζει επίσης τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ και μεριμνά για τις νομικές και πρακτικές πτυχές του ενιαίου νομίσματος, δηλαδή του ευρώ. Το Συμβούλιο Ecofin συντονίζει τις οικονομικές πολιτικές των κρατών μελών, προωθεί τη σύγκλιση των οικονομικών τους επιδόσεων και παρακολουθεί τις δημοσιονομικές τους πολιτικές.