ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ - ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΟΚΚΑΛΗ ΦΙΛΟΘΕΗ ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013 ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ 1

Εμπορικό Ισοζύγιο  Στο εμπορικό ισοζύγιο καταγράφονται οι χρηματικές ροές που αφορούν σε συναλλαγές σε αγαθά (πληρωμές/ εισαγωγές και εισπράξεις/ εξαγωγές ).  Το εμπορικό ισοζύγιο καταρτίζεται με βάση τις στατιστικές πληροφορίες που αναγγέλλονται από τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα. Η αξία των εξαγωγών αναγγέλλεται σε όρους FOB (Free on Board) και αυτή των εισαγωγών σε όρους CIF (Cost, Insurance, Freight). ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ2

Εξέλιξη Εμπορικού Ισοζυγίου περιόδου  Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας τόσο πριν όσο και μετά την είσοδο της Ελλάδος στην Ευρωζώνη εμφανιζόταν ελλειμματικό.  Με την ένταξη της αλλάζει και η σημασία του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών. Η χώρα χάνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία σαν μηχανισμό διόρθωσης των ανισορροπιών στις εξωτερικές συναλλαγές της, οι οποίες ανισορροπίες έχουν ενταθεί αρκετά τελευταία.  Η αύξηση της εγχώριας ζήτησης, οι έντονες διαρθρωτικές δυσκαμψίες και η μειωμένη ανταγωνιστικότητα οδήγησαν στη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ3

4

5 Εξέλιξη Εμπορικού Ισοζυγίου περιόδου Σε γενικές γραμμές παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση του ελλείμματος μέχρι το έτος 2008 που είναι αρκετά έντονη το ίδιο έτος, ωστόσο το έτος 2009 το έλλειμμα αρχίζει να συρρικνώνεται σταδιακά μέχρι το τέλος της περιόδου που εξετάζουμε (Γράφημα 1). Όσον αφορά την διάρθρωση του Εμπορικού Ισοζυγίου, οι κατηγορίες των Χημικών και Βιομηχανικών προϊόντων είναι αυτές που συμμετέχουν κατά 80% περίπου. Η συμμετοχή των μέταλλων φαίνεται τα τελευταία χρόνια να μειώνεται αισθητά ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τα προϊόντα Υφαντουργίας όπου μετά το 2004 το ποσοστό συμμετοχής τους στην διαμόρφωση του εμπορικού Ισοζυγίου παρουσιάζει συνεχή αύξηση. Τέλος, το ποσοστό συμμετοχής των αγροτικών προϊόντων στην διαμόρφωση του Εμπορικού Ισοζυγίου, παρουσιάζει μία σταθερότητα σε ολόκληρη την δεκαετία με μία συμμετοχή περίπου 10%. (Γράφημα 2)

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ6

 Στο σύνολο των κατηγοριών των αγροτικών προϊόντων μόλις επτά εμφανίζουν θετικό εμπορικό ισοζύγιο (ψάρια κλπ, βρώσιμα φρούτα και ξηρόι καρποί κλπ, λίπη και έλαια, λαχανικά και φρούτα, καπνά, γουνοδέρματα, βαμβάκι) (Γράφημα 3).  Το μεγαλύτερο έλλειμμα παρατηρείται στις κατηγορίες Κρέατα (1.061 δις €) και Γαλακτοκομικά προϊόντα (541 εκατ. €).  Το μεγαλύτερο πλεόνασμα παρατηρείται στις κατηγορίες Παρασκευασμένα λαχανικά (περίπου 500 εκατ. €) και Φρούτα (288 εκατ. €). ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ7 Εμπορικό Ισοζύγιο Αγροτικών προϊόντων

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ 8

► Από το έτος 2004 ως το 2007 παρατηρείται διπλασιασμός του πλεονάσματος σε Παρασκευάσματα Λαχανικών, Φρούτων και Ξηρών καρπών όπου κατά ένα μεγάλο μέρος οφείλεται στις εξαγωγές κομπόστας ροδάκινου (Γράφημα 4). ► Μια εξίσου πολύ σημαντική αύξηση παρατηρείται στο εμπορικό ισοζύγιο της κατηγορίας ψάρια κλπ, κυρίως από το έτος 2008 που βλέπουμε να εκτινάσσεται από τα 66 εκ € περίπου στα 323 εκ € το έτος 2011, γεγονός που οφείλεται ως επί των πλείστων στην δυναμική ανάπτυξη και άρτια οργάνωση της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. ► Όσον αφορά το βαμβάκι, το 2007 παρατηρείται μία μικρή μείωση του εμπορικού ισοζυγίου, αποτέλεσμα της μειώσεως των εξαγωγών που οφείλονταν κατά κύριο λόγο στην μειωμένη παραγωγή λόγω της εφαρμογής της Ενιαίας Αποδεσμευμένης Ενίσχυσης το Η μείωση που παρατηρείται το 2011 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην μειωμένη παραγωγή λόγω ασθενειών στην καλλιέργεια βάμβακος στην Ελλάδα το ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ9 Εμπορικό Ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων με θετικό Εμπορικό Ισοζύγιο

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ10

 Στην κατηγορία Κρέατα παρατηρείται έντονη συνεχής αύξηση του ελλείμματος μέχρι το έτος 2006 (1.284 δις €) η οποία γίνεται εντονότερη το έτος 2008 (1.442 δις €). (Γράφημα 5)  Στο εμπορικό ισοζύγιο της κατηγορίας Γαλακτοκομικά παρατηρούμε έντονη σταδιακή μείωση ως το 2008 (767 εκ.€) και μετά από μια σταθεροποίηση μεταξύ των ετών , παρατηρείται πάλι μείωση (2011: 653 εκ.€).  Η δυσμενής εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου των ελληνικών αγροτικών προϊόντων την περίοδο που εξετάζουμε οφείλεται κυρίως α) στο ότι τα περισσότερα εξαγώγιμα προϊόντα είναι φυτικά με χαμηλή εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης και β) τα ζωικά προϊόντα έχουν πρόβλημα υστέρησης της παραγωγής/προσφοράς, μολονότι το εγχώριο καταναλωτικό πρότυπο δείχνει συνεχή αύξηση της ζήτησης λόγω υψηλής εισοδηματικής ελαστικότητας ζήτησης, από τις στρεβλές πολιτικές τιμών, συναλλάγματος και ποσοστώσεων καθώς επίσης από την πτώση των επενδύσεων και της παραγωγικότητας. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ11 Εμπορικό Ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων με Αρνητικό Εμπορικό Ισοζύγιο

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ12

Γενικές Παρατηρήσεις 2008: ανεπαίσθητη πτώση του εμπορικού ελλείμματος αγροτικών προϊόντων 2009/2008: δραστική συρρίκνωση κατά 23,2% ανήλθε στα 2,3 δις € 2010/2009: περεταίρω ισχυρή μείωση κατά 18,7% διαμορφούμενο στα 1,9 δις € ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ13

…Γενικές Παρατηρήσεις Η σημαντική πτώση των εισαγωγών τα έτη συντέλεσε θετικά στην εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία, η οποία με τη σειρά της οφείλεται και στον περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω της οικονομικής κρίσης που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην Ελλάδα. Τα παραπάνω σε συνδιασμό με την δυναμική ανάπτυξη των εξαγωγών την ίδια περίοδο οδηγούν τελικά στην σταδιακή αλλά σταθερή συρρίκνωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων. ΠΗΓΗ: Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΕΣΠΑ14