ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΤΟΥ ΟΟΣΑ 2011 Καλύτερες επιδόσεις και επιτυχείς μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση Προτάσεις εκπαιδευτικής πολιτικής για την Ελλάδα Ή αλλιώς Η εκπαίδευση υπό τη δικτατορία της αγοράς Παρουσίαση: Γιώτα Ιωαννίδου Μέλος ΔΣ της ΟΛΜΕ (εκπρόσωπος Παρεμβάσεων)

Ποια είναι τα προβλήματα της εκπαίδευσης; Χαμηλές επιδόσεις (PISA) Πολλά σχολεία και μικρή αναλογία μαθητών/εκπαιδευτικό Μικρός αριθμός μαθητών / τάξη Έλλειψη εξωτερικής αξιολόγησης Αύξηση εγγραφών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα – μικρή ευελιξία

Παράγοντες ευρύτερου περιβάλλοντος (ανασχετικοί μεταρρυθμίσεων;) Ατομική – οικογενειακή αφοσίωση στην εκπαίδευση Συνταγματικές δεσμεύσεις (ισότητα, ισονομία, δωρεάν) Αγροτική οικονομία Κεντρική διακυβέρνηση Υψηλά ποσοστά εργασίας στο Δημόσιο με ασφάλεια Έλλειψη εμπιστοσύνης σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες λόγω κακοδιαχείρισης Περιορισμένη συμμετοχή ιδιωτικού τομέα Περηφάνια για ιστορία - πολιτισμό Ισχυρά εργατικά σωματεία Ενεργός πολιτική συμμετοχή

Παράγοντες κυβερνητικού περιβάλλοντος Διαδικασία προϋπολογισμού: συγκεντρωτική όχι ευέλικτη – αποκεντρωμένη Όχι σύνδεση αμοιβής – απόδοσης Κεντρικοί κανονισμοί – νόμοι για εργασία στο Δημόσιο Τρέχουσα οικονομική κρίση – αναγκαία ακραία μέτρα Αποκέντρωση – διοικητική μεταρρύθμιση Καλλικράτης

Βελτίωση αποδοτικότητας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση Επαγγελματική ανάπτυξη και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού Εξορθολογισμός σχολικού δικτύου Αξιολόγηση και αποτίμηση Διακυβέρνηση και διαχείριση

Επαγγελματική ανάπτυξη και αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού (προβλήματα) Μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών Χαμηλοί μισθοί αλλά μεγάλο μισθολογικό κόστος / μαθητή Μικρό ωράριο – μικρό σχολικό έτος Μικρότερος φόρτος εργασίας Μικρό μέγεθος τάξης Χαμηλή αναλογία μαθητών/εκπαιδευτικού Περιορισμένες αρμοδιότητες σχολικής ηγεσίας

Επαγγελματική ανάπτυξη και αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού (λύσεις) Αύξηση ωραρίου 4 – 5 ώρες Επιλογή εκπαιδευτικών βάσει προσόντων με ευθύνη στο σχολείο Εκσυγχρονισμός δεξιοτήτων εκπαιδευτικών Σύνδεση εξέλιξης με ατομική αξιολόγηση –αξιολόγηση σχολείου Πρόβλημα η μονιμότητα όταν μειώνονται οι εγγραφές μαθητών Σύνδεση επαγγελματικής εξέλιξης με μεταρρυθμίσεις Ενίσχυση σχολικής ηγεσίας: σύνδεση ρόλου με μαθησιακά αποτελέσματα / νομιμότητα μεγαλύτερης εξουσίας Αναδιάρθρωση σχολικής διοίκησης Νέος ρόλος Συμβούλων για ρόλο διευθυντών και αξιολόγηση

Εξορθολογισμός σχολικού δικτύου (προβλήματα) Αναποτελεσματικό δίκτυο μικρών σχολείων Μικρός αριθμός μαθητών / δάσκαλο Μικρές τάξεις Το πιλοτικό ολοήμερο: ακριβό

Εξορθολογισμός σχολικού δικτύου (λύσεις) Στρατηγική ανά περιφέρεια: συμφωνητικό επίδοσης Διευθυντή εκπαίδευσης – Υπουργείου Ορισμός ελάχιστων μεγεθών: 75 μαθητές στα Δημοτικά, 150 στα Γυμνάσια, 250 στα Λύκεια Ολοκλήρωση συγχωνεύσεων, συνενώσεων, καταργήσεων Σχολικές ενότητες, οριζόντιες ή κάθετες: τα σχολεία μιας γεωγραφικής περιμέτρου υπό την επιτήρηση ενός σχολείου(με το διευθυντή και τους διοικητικούς φορείς εκεί) / έως μαθητές Για εναπομείναντα μικρά σχολεία: προσαρμογή προγραμμάτων, ρόλων με διαμοιρασμό ευθυνών σε λιγότερους εκπαιδευτικούς

Αξιολόγηση – αποτίμηση (προβλήματα) Δεν υπάρχουν αξιόπιστοι – συγκρίσιμοι δείκτες μέτρησης μαθησιακών αποτελεσμάτων – απόδοσης για μαθητές, εκπαιδευτικούς, σχολεία Δεν υπάρχει σύστημα πληροφοριών για εισαγωγή όλων των στοιχείων των σχολείων, των μαθητών, των εκπαιδευτικών Δειλά βήματα εφαρμογής αξιολόγησης – δεν υπάρχει κουλτούρα – υπάρχει δυσπιστία

Κουλτούρα αξιολόγησης Διασφάλιση διασύνδεσης αξιολόγησης μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείου Ανάπτυξη ικανοτήτων αξιολόγησης της σχολικής ηγεσίας για τους εκπαιδευτικούς, του εκπαιδευτικού για τους μαθητές Σύνδεση με διδακτική πρακτική: μαθησιακοί στόχοι, βαθμολογικά κριτήρια Ύπαρξη συνεπειών για κάθε αξιολογούμενο – προϋπόθεση σοβαρότητας συστήματος αξιολόγησης

Αξιολόγηση μαθητών Αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο με τυποποιημένα τεστ Εγκυρότητα: μετρούν ότι πρέπει να μετρήσουν Αξιοπιστία: συνέπεια – σταθερότητα αποτελεσμάτων σε μαθητικούς πληθυσμούς Χρησιμότητα: αξιοποίηση αποτελεσμάτων– ανταπόκριση πολιτικών σε αυτά Εξισορρόπηση εξωτερικής αξιολόγησης εκμάθησης και αξιολόγησης από εκπαιδευτικό Κεντρικά τυποποιημένα τεστ ή Τράπεζα θεμάτων με δικαίωμα επιλογής Ενσωμάτωση της διαμορφωτικής αξιολόγησης στο πλαίσιο

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού Από τη σχολική ηγεσία και εξωτερικά Βελτίωση και λογοδοσία: βελτίωση διδακτικής πράξης και επαγγελματικής εξέλιξης / λογοδοσία για επιδόσεις μαθητών και επιβολή κυρώσεων Σύνδεση με επίδοση μαθητών (στα πλαίσια δύσκολης δημοσιονομικής κατάστασης να αμείβονται οι πιο αποτελεσματικοί) Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης να διαμορφώνουν κίνητρα ώστε τα σχολεία να κρατούν τους πιο ικανούς

Αξιολόγηση σχολείου Στη βάση κυρίως των αποτελεσμάτων κι όχι εισροής στοιχείων ή διαδικασίας Να είναι συγκρίσιμη μεταξύ σχολικών μονάδων Να συμπληρώνετε – επικυρώνεται από εξωτερική αξιολόγηση

Εξωτερική αξιολόγηση για Ποιότητα – μαθησιακά αποτελέσματα, χειρισμός διαφορετικότητας μαθητών από σχολείο Οργάνωση – διοίκηση σχολείου – αποδοτική διαχείριση πόρων Δυνατότητα αυτορρύθμισης – αυτοβελτίωσης σχολείου Ικανότητα σχολικής ηγεσίας

Και επιπλέον Ευθυγράμμιση εσωτερικών – εξωτερικών αξιολογήσεων («ενδεχομένως η εσωτερική αξιολόγηση να αμφισβητούν υποθέσεις ή να καταλήγουν σε συμπεράσματα που απειλούν βασικούς παράγοντες της σχολικής ιεραρχίας», άρα η εξωτερική αξιολόγηση είναι πιο αντικειμενική αφού θα κρατά αποστάσεις από τη σχολική δυναμική) Εξισορρόπηση της πληροφόρησης προς τους γονείς – δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων (στο πλαίσιο επιλογής σχολείου από γονέα) Βελτίωση των δεξιοτήτων διαχείρισης των δεδομένων των σχολικών φορέων Αξιολόγηση συστήματος στοιχείων (« Η έλλειψη ενός αξιόπιστου και ολοκληρωμένου συστήματος δεδομένων, που καλύπτει δείκτες διαχείρισης- επίδοσης, παρεμποδίζει τη διαμόρφωση πολιτικής και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων»)

Ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης Τυποποιημένη εθνική αξιολόγηση για σύγκριση επίδοσης μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείων Σύνδεση αξιολόγησης μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείων Αποτελέσματα: πρώτο κριτήριο για χάραξη πολιτικών και επιμερισμό ευθυνών Μέτρηση βαθμού υλοποίησης μεταρρυθμίσεων Δίκαιες, διαφανείς, ξεκάθαρες συνέπειες για εκπαιδευτικούς

Και για να πάνε όλα καλά… Εμπειρία από Πορτογαλία: «Η αδυναμία εξασφάλισης της στήριξης των εκπαιδευτικών εντός των σχολικών μονάδων δυσχέρανε την εφαρμογή του συστήματος στην Πορτογαλία. Το σύστημα δεν πρέπει να εξαρτάται από την εθελοντική συμμετοχή στη διαδικασία των μεμονωμένων εκπαιδευτικών (για παράδειγμα μέσω αυτοαξιολόγησης). Σε αντίθετη περίπτωση, το σύστημα είναι εκτεθειμένο σε ατομικές ή οργανωμένες μορφές αντίστασης, οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την προσπάθεια συνολικά».

Διακυβέρνηση και διαχείριση Αποτελεσματικότερη διαχείριση διαθέσιμων πόρων Μετασχηματισμός της δομής και των λειτουργιών του Υπουργείου: Θέσπιση μονάδας υλοποίησης, για να καθοδηγεί και να επιβλέπει τη σταδιακή υλοποίηση, επιτάχυνση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης διοικητικών μεταρρυθμίσεων, θέσπιση συμφωνιών επίδοσης κατόπιν διαπραγμάτευσης, διαφοροποίηση λύσεων βάσει διαφοροποίησης των προβλημάτων σε επίπεδο περιφέρειας. Μετατόπιση από το τρέχον σύστημα κατανομής πόρων σε εφάπαξ επιχορηγήσεις που κατανέμονται στις περιφέρειες βάσει της αρχής «τα χρήματα ακολουθούν το μαθητή».

Κι ένα κομμάτι από τις πολιτικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση που μας αφορά… Περιορισμός του συνολικού αριθμού των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε αριθμό συγκρίσιμο με τον μέσο όρο εισακτέων στην ΕΕ αύξηση του ποσοστού των εισακτέων στα ΤΕΙ σε σχέση με τα πανεπιστήμια. Εξέταση ενδεχόμενων περαιτέρω μειώσεων για το , με επακόλουθο περαιτέρω κλείσιμο μικρών τμημάτων διασάφηση στους φοιτητές, τις οικογένειες και το ευρύτερο κοινό του ορισμού και των σχετικών κριτηρίων σχετικά με τη γνώση, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που χρειάζονται για προετοιμασία για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και απασχόληση στην αγορά εργασίας. Ευθυγράμμιση των δηλώσεων ικανοτήτων με το νέο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

Κι ένα κομμάτι από τις πολιτικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση που μας αφορά… Διασφάλιση ότι οι μεταρρυθμίσεις στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στην τεχνική εκπαίδευση και ο επανασχεδιασμός των εισαγωγικών εξετάσεων ευθυγραμμίζονται με αυτά τα κριτήρια. Ανάληψη ολοκληρωμένης εκστρατείας στα ΜΜΕ καθώς και εκπαίδευση των συμβούλων για να μεταδώσουν στους φοιτητές, τους γονείς και το ευρύ κοινό τόσο τη λογική όσο και τα κριτήρια για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Αύξηση των απαιτούμενων προϋποθέσεων για εισαγωγή στα πανεπιστήμια ώστε να διακρίνονται σαφέστερα από τα ΤΕΙ. Καθιέρωση βασικών κριτηρίων σχετικά με την παρακολούθηση πανεπιστημιακών μαθημάτων και την ικανοποιητική ακαδημαϊκή πρόοδο