Βιολογία Α’ Λυκείου

ΑΙΜΑΚΑΡΔΙΑ ΑΓΓΕΙΑ

Καρδιά  Καρδιακός μυϊκός ιστός  Καρδιά  αντλία  Αναρροφητική (;)  Συμπιεστική (;)  2 κόλποι – 2 κοιλίες (τετράχωρη καρδιά)  ΚΟΛΠΟΙ: υποδέχονται αίμα  ΚΟΙΛΙΕΣ: προωθούν αίμα  Μεσοκοιλιακό διάφραγμα  Δεξιός κόλπος  Αίμα από σώμα (CO2)  Δεξιά κοιλία  Αίμα σε πνεύμονες (CO2) [πνευμονική αρτηρία]  Αριστερός κόλπος  Αίμα από πνεύμονες (O2)  Αριστερή κοιλία  Αίμα σε σώμα (O2) [αορτή]  Βαλβίδες  εμποδίζουν παλινδρόμηση αίματος ΣΩΜΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΣΩΜΑ

ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΣΩΜΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ

 Συνεχής λειτουργία (συσπάσεις μυοκαρδίου)  ~60-80 παλμοί/λεπτό  ♂ < ♀  ~130 νεογέννητο  Ρυθμός ;  Εξαρτάται από σωματική δραστηριότητα  ΑΥΤΟΡΡΥΘΜΙΣΗ

Αιμοφόρα αγγεία ΑΡΤΗΡΙΕΣ Παχύτερα τοιχώματα – μικρότερη διάμετρος – περισσότερος μυϊκός ιστός Παροχή αίματος (καρδιά)  διεύρυνση τοιχωμάτων (σφυγμός) Ταχύτητα – πίεση αίματος 2 μεγαλύτερες: ΑΟΡΤΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ ΦΛΕΒΕΣ Περισσότερες Όχι σφυγμός Βαλβίδες 2/3 αίματος ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ Μεταξύ αρτηριών – φλεβών Λεπτότερα – πολυπληθέστερα Λεπτά τοιχώματα Ανταλλαγή ουσιών – αερίων Διαπερατά από λευκά αιμοσφαίρια (άμυνα)

Αρτηριακή πίεση Πίεση αίματος στα τοιχώματα των αγγείων Συστολή καρδιάς  mm Hg (μεγάλη) Χαλάρωση καρδιάς  ~80 mm Hg (μικρή) Μεγαλύτερη πίεση στις αρτηρίες  μεγαλύτερη ταχύτητα Υπέρταση – υπόταση (;)

Κυκλοφορία του αίματος ΜΙΚΡΗ/ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Πνεύμονες (=αποβολή CΟ2 – πρόσληψη Ο2) Πνευμονική αρτηρία Πνευμονικές φλέβες ΜΕΓΑΛΗ/ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Σώμα (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων) Αορτή Άνω & κάτω κοίλες φλέβες Νεφροί (=αποβολή τοξικών ουσιών + νερού) Νεφρικές αρτηρίες Νεφρικές φλέβες Ήπαρ (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων & παραλαβή θρεπτικών ουσιών πεπτικού - διοχέτευση) Ηπατική αρτηρία + Πυλαία φλέβα Ηπατική φλέβα ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Καρδιά (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων) Στεφανιαία αρτηρία Στεφανιαία φλέβα

Αίμα ΕΜΜΟΡΦΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Ερυθρά αιμοσφαίρια (ερυθροκύτταρα) Λευκά αιμοσφαίρια (λευκοκύτταρα) Αιμοπετάλια ΠΛΑΣΜΑ Νερό Ανόργανα άλατα Οργανικές ουσίες

 Μεταφορά: Ο2  ιστούς  CO2  Απουσία πυρήνα & οργανιδίων  Αιμοσφαιρίνη  2α+2β πολυπεπτιδικές αλυσίδες  4 ομάδες αίμης – περιέχουν Fe 1. Δημιουργία: μυελός των οστών 2. Διάρκεια ζωής: 4 μήνες 3. Καταστροφή: ήπαρ – σπλήνα

 Αιμοσφαιρίνη + O2  οξυαιμοσφαιρίνη  Δέσμευση στο Fe της αίμης της αιμοσφαιρίνης  Από τους πνεύμονες στους ιστούς  Λαμπερό κόκκινο χρώμα  Αιμοσφαιρίνη + CO2 / διαλυμένα HCO3 -  Από τους ιστούς στους πνεύμονες  Σκούρο κόκκινο χρώμα

Λευκά αιμοσφαίρια Εμπύρηνα Άμυνα Διαπίδυση/Φαγοκυττάρωση Αντισώματα Λιγότερα από ερυθρά Κοκκιώδη Βασεόφιλα Ηωσινόφιλα Ουδετερόφιλα/Πολυμορφοπ ύρηνα Μη κοκκιώδη Λεμφοκύτταρα Μονοκύτταρα  Μακροφάγα

 Λιγότερα από ερυθρά/λευκά  Κυτταρικά θραύσματα  Ακανόνιστο σχήμα  Απύρηνα  Άχρωμα  Μικρή διάρκεια ζωής  Πήξη του αίματος

 90% νερό  Ανόργανα άλατα  Θρεπτικές ουσίες  Ορμόνες  Πρωτεΐνες  Ουσίες προς αποβολή

1. Αλβουμίνες  Διατήρηση ωσμωτικής πίεσης  Θολό, κολλώδες 2. Σφαιρίνες  Καταστροφή μικροοργανισμών  Μεταφορά ουσιών  Ένζυμική δράση  Πήξη αίματος 3. Ινωδογόνο  Πήξη αίματος  Ορός αίματος: Πλάσμα χωρίς ινωδογόνο 4. Συμπλήρωμα  20 πρωτεΐνες  Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών

1. Μεταφορά O2/CO2/θρεπτικά/άχρηστα συστατικά/ορμόνες 2. Πήξη/παρεμπόδιση απώλειας υγρών 3. Έλεγχος ποσότητας υγρών 4. Θερμορρύθμιση

Πήξη του αίματος ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ασβέστιο Βιταμίνη Κ Αιμοπετάλια *Μη πήξη  αιμορροφιλία

Rhesus GenotypePhenotype RR, RrRhesus + rrRhesus -

Εγκυμοσύνη & Rhesus a. Πρώτος τοκετός  Παράγοντας Rhesus ξένος προς τη μητέρα  Αντίδραση ανοσοποιητικού b. Ανοσοποιητική μνήμη μητέρας c. Αντισώματα σε επόμενη επαφή με παράγοντα Rhesus (αιμοσφαίρια εμβρύου)  απόρριψη

 Μειωμένα ερυθροκύτταρα  Κούραση, ατονία  Λόγοι 1. Ανεπάρκεια σιδήρου (σιδηροπενία)  διατροφή 2. Μη απορρόφηση Β12 από λεπτό έντερο  μη ωρίμανση ερυθροκυττάρων 3. Αυξημένος ρυθμός καταστροφής ερυθροκυττάρων (αιμόλυση)

ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ  Κληρονομική ασθένεια  Μη φυσιολογική αιμοσφαιρίνη  Ερυθροκύτταρα με δρεπανοειδή μορφή  Απόφραξη αγγείων  Αυξημένη καταστροφή ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ  Κληρονομική ασθένεια  Μεγάλη συχνότητα σε χώρες «μεσογειακού τύπου»  Μειωμένη παραγωγή β/α αλυσίδας