Νομοθετικές Τομές: Η μεγάλη Αλλαγή 34 Χρόνια Μετά Αντώνης Ν. Βγόντζας 18 Οκτωβρίου 2015 Το ΠΑΣΟΚ και η Μεταπολίτευση

H νομοθετική πραγματικότητα σε αριθμούς Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚΝόμοιΠ. Δ/ταΣελίδες ΦΕΚ 1981 – – – Σύνολο Περίπου 10 εκατομμύρια λέξεις! Μία για κάθε πολίτη!

Ι. Βασικά Κείμενα Εσωτερικού Πολιτικού Ελέγχου 1974: Διακήρυξη της 3 ης Σεπτεμβρίου1974: Διακήρυξη της 3 ης Σεπτεμβρίου 4 Οκτωβρίου 1981: Συμβόλαιο με το Λαό4 Οκτωβρίου 1981: Συμβόλαιο με το Λαό Προγραμματικές ΔηλώσειςΠρογραμματικές Δηλώσεις –22 Νοεμβρίου 1981 (Ανδρέας Παπανδρέου) –22 Ιουνίου 1985 (Ανδρέας Παπανδρέου) –23 Οκτωβρίου 1993 (Ανδρέας Παπανδρέου) –10 Οκτωβρίου 1996 (Κώστας Σημίτης) –22 Απριλίου 2000 (Κώστας Σημίτης) –16 Οκτωβρίου 2009 (Γιώργος Παπανδρέου )

Βασικά κριτήρια αξιολόγησης Συνέπεια νομοθετικών πρωτοβουλιών με τα πιο πάνω κείμενα Συνέπεια νομοθετικών πρωτοβουλιών με τα πιο πάνω κείμενα Σαφήνεια και καθαρότητα στόχων Σαφήνεια και καθαρότητα στόχων Καταλληλότητα μέσων Καταλληλότητα μέσων Πληρότητα Πληρότητα Ενότητα – συμβατότητα με γενικούς στόχους Ενότητα – συμβατότητα με γενικούς στόχους

ΙΙ. Εμβάθυνση και εμπλουτισμός της Δημοκρατίας & των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 1.Συμμετοχή στις εργασίες του Συντάγματος του Αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986 Κατάργηση των υπερεξουσιών του Προέδρου της ΔημοκρατίαςΚατάργηση των υπερεξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας 3.Αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 Συνταγματική επιβεβαίωση μεγάλων θεσμικών αλλαγών (ΑΣΕΠ και άλλες ανεξάρτητες αρχές)Συνταγματική επιβεβαίωση μεγάλων θεσμικών αλλαγών (ΑΣΕΠ και άλλες ανεξάρτητες αρχές) Κατοχύρωση των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησηςΚατοχύρωση των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης Προστασία της βιολογικής ταυτότηταςΠροστασία της βιολογικής ταυτότητας Προστασία του απόρρητου του ιδιωτικού βίουΠροστασία του απόρρητου του ιδιωτικού βίου Πρόσβαση στην Κοινωνία της ΠληροφορίαςΠρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας Κατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων με στόχο την οικογένεια, τη δημογραφική πολιτική και τους ανάπηρουςΚατοχύρωση κοινωνικών δικαιωμάτων με στόχο την οικογένεια, τη δημογραφική πολιτική και τους ανάπηρους Συνταγματική κατοχύρωση της Ευρωπαϊκής ΟλοκλήρωσηςΣυνταγματική κατοχύρωση της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης 4.Έκδοση όλων των εκτελεστικών του Συντάγματος νόμων (ν. 1500/1984 για τον ποινικό κολασμό των βασανιστηρίων, ν. 1782/1988, ν. 2225/1994)

ΙΙ. Εμβάθυνση και εμπλουτισμός της Δημοκρατίας & των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 5.Συμμετοχική Δημοκρατία i.Συνδικαλισμός (ν. 1264/1982) ii.Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ν. 1257/1982 – ν. 1541/1985) iii.Μια άλλη τοπική αυτοδιοίκηση — Ένα άλλο τοπίο (ν. 1270/1982, ν.1622/1982 – ν. 1416/1984 – ν. 2218/1994 – ν. 2503/1997, ν. 2539/1997 «Καποδίστριας», ν. 3852/2010 «Καλλικράτης») iv.Μορφές ενθάρρυνσης των πολιτών για συμμετοχή στα κοινά — Κοινωνικοποίηση επιχειρήσεων δημόσιου τομέα (ν. 1365/1983) v.Ψήφος στα 18 (ν. 1224/1981) vi.Ελεύθερη πρόσβαση στη Δικαιοσύνη – Ολοκλήρωση της Διοικητικής Δικαιοσύνης (ν. 1406/1983)

ΙΙΙ. Οργάνωση του Κράτους & του Πολιτικού Συστήματος 1.Ενίσχυση κοινοβουλευτικών κομμάτων i.Κρατική χρηματοδότηση (ν. 1443/1984 – ν. 2429/1996 – ν. 3023/2002) ii.Έλεγχος του πολιτικού χρήματος (1996 – 2002) iii.Πολυφωνία & ΜΜΕ (ν. 1730/ ν. 2328/1995) iv.Διευκόλυνση της προεκλογικής αναμέτρησης (ν. 3023/2002) 2.Μια άλλη τοπική αυτοδιοίκηση — Διεύρυνση & ενίσχυση της αποκέντρωσης 3.Aξιοκρατία στη δημόσια διοίκηση ΑΣΕΠ (ν. 2190/1994 – ν. 2527/1997) — «η κυβέρνηση αποξενούται από τις προσλήψεις» — ένα ισχυρό και ηχηρό πλήγμα στο πελατειακό σύστημαΑΣΕΠ (ν. 2190/1994 – ν. 2527/1997) — «η κυβέρνηση αποξενούται από τις προσλήψεις» — ένα ισχυρό και ηχηρό πλήγμα στο πελατειακό σύστημα

ΙΙΙ. Οργάνωση του Κράτους & του Πολιτικού Συστήματος 4.Διαφάνεια — Πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα (ν. 1599/1986) 5.Διαύγεια - Ενίσχυση διαφάνειας - Υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων κυβερνητικών, διοικητικών, αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο (ν. 3861/2010) 6.Δημόσια διαβούλευση των νομοθετημάτων [τροποποίηση άρθρου 85 Καν. Βουλής (2010)] 7.Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ν. 3013/2002) 8.Διαφθορά i.Τροποποίηση του νόμου «περί πόθεν έσχες» (ν. 3213/2003) ii.Νόμος για έκτακτες ρυθμίσεις & διαδικασίες (ν. 1738/1987) iii.Νόμος για την εκδίκαση πράξεων διαφθοράς και υποθέσεων μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος (ν. 4022/2011) iv.Νόμος 4055/2012 για τη Δίκαιη Δίκη και την εύλογη διάρκεια αυτής 9.Δικαιοσύνη i.Οργανισμός των Δικαστηρίων (ν. 1756/1988) Ατυχείς υπουργικές παρεμβάσεις ii.Αυτοδιοίκηση των Δικαστηρίων (ν. 2172/1993) Ατολμία στον τρόπο επιλογής της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων

ΙV. Η κατάργηση του παρακράτους – Εθνική συμφιλίωση 1.Κατάργηση εμφυλιο-πολεμικής νομοθεσίας ( ) 2.Κατάργηση κοινωνικών φρονημάτων ( ) 3.Αναγνώριση εθνικής αντίστασης (ν. 1285/1982) Η Νέα Δημοκρατία απεχώρησε από τη Βουλή Συνολικά επέβαλε τους όρους μιας άλλης ανάγνωσης της πρόσφατης ιστορίας

V. Κοινωνική απελευθέρωση 1.Πολιτικός γάμος (ν. 1250/1982) 2.Νέο οικογενειακό δίκαιο (ν. 1329/1983)* Από το νομοθετικό εξαναγκασμό στη συναίνεση Εξαφάνιση των αλύτρωτων ζευγαριών Κατάργηση της προίκας Από την πατρική εξουσία στη γονική μέριμνα και επιμέλεια Κατάργηση διάκρισης σε νόμιμα και μη τέκνα 3.Αναβάθμιση του ρόλου της γυναίκας στην εργασία (ν. 1342/83 – ν. 1414/1984) & Συμβολή στον αυτοπροσδιορισμό της (ν. 1609/1986) * Το οφείλουμε στον Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη * Το οφείλουμε στον Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη

VI. Κοινωνικό κράτος 1.Παιδεία – Έρευνα i.Νόμος πλαίσιο για τα ΑΕΙ (ν. 1268/1982) – Αναμόρφωση (ν. 4009/2011) ii.Νόμος για τη γενική παιδεία (ν. 1566/1985) Υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι και το γυμνάσιο iii. Νόμος για την έρευνα (ν. 1514/1985) 2.Υγεία i.Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) (ν. 1397/1983) ii.Εκσυγχρονισμός ΕΣΥ (ν. 2519/1997) 3.Κοινωνική ασφάλιση Επέκταση ασφάλισης σε ανασφάλιστες ομάδες (ν. 1296/1982) 4.Νέες μορφές κοινωνικής προστασίας i.Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (ν. 2643/1998, 2956/2001, 2972/2001, 3051/2002) ii.Βοήθεια στο σπίτι (ΥΑ Π4Β/5814/1997, ν. 2646/1998) iii.ΚΑΠΗ (ν. 1416/1984, 2345/1995) iv.Δίκαιο του καταναλωτή (ν. 2251/1994) v.ΕΚΑΣ 5.Περιβάλλον – Πολιτισμός i.Περιβάλλον (ν. 1650/1986) ii.Αρχαιότητες και Πολιτιστική Κληρονομιά (ν. 3028/2002)

VII. Οικονομία 1.Δημοκρατικός προγραμματισμός (ν. 1622/1986) Από τις διακηρύξεις στην πράξη 2.Προσπάθειες αναμόρφωσης φορολογικής νομοθεσίας i.Αντικειμενικές αξίες στα ακίνητα (ν. 1473/1984) ii.Κώδικας φορολογίας εισοδήματος (ν. 2214/1994) iii.Ίδρυση Σ.Δ.Ο.Ε. (ν. 2343/1995) 3.Συγχρηματοδοτούμενα έργα — Μια νέα αντίληψη για τα δημόσια έργα i.Αεροδρόμιο στα Σπάτα (ν. 2338/1995) ii.Αττική οδός — Ρίο-Αντίρριο — Αυτοκινητόδρομοι — κ.λ.π. 4.Κτηματολόγιο (ν. 2308/1995) 5.Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων — ΟΑΕ (ν. 1386/1983) Από τις παγωμένες πιστώσεις στο βάλτο των πελατειακών σχέσεων

VIII. Ευρώπη 1.Οι πρώτοι δισταγμοί «Να γίνει η Ελλάδα το σταυροδρόμι της συνεργασίας και της φιλίας ανάμεσα στους Λαούς των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Ευρώπης» 2.Εντατική συμμετοχή στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης i.ΜΟΠ (Μάρτιος 1985 με πρόταση Ανδρέα Παπανδρέου, ν. 1682/1987) ii.Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986 – 1987, ν. 1681/1987) iii.Από τους 12 στους 15 (Ιούνιος 1994) iv.Ένταξη στη ζώνη του Ευρώ ( , Σύνοδος Κορυφής Λισσαβόνας) v.Από τους 15 στους 25 - ανάμεσα & η Κύπρος (2003)

IX. Συνολική αποτίμηση νομοθετικού έργου A.Ιστορική προσφορά 1.Δημιουργία νέων θεσμών με αντοχές στο χρόνο i.Πλήρες σύστημα ελευθεριών & δικαιωμάτων ii.Τοπική αυτοδιοίκηση και αποκέντρωση iii.Υγεία iv.Παιδεία, Περιβάλλον και Πολιτισμός v.Οικογενειακό δίκαιο vi.Κατάργηση παρακράτους & εθνική συμφιλίωση Η Νέα Δημοκρατία δεν τους κατήργησε. Αν και δεν συνέργησε στην ψήφισή τους. Σε αρκετές περιπτώσεις τους συμπλήρωσε. Ή και τους προώθησε. Τελικά, όμως, δεν μετέβαλε την ταυτότητά τους. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε κατά κανόνα και η παραδοσιακή Αριστερά, προσχηματικά ριζοσπαστική και μη.

A.Ιστορική προσφορά (συνέχεια) 2.Το ΠΑΣΟΚ έτρεξε πιο γρήγορα από την εποχή του — Κατά κανόνα με επιτυχία. 3.Συνδιαμόρφωσε και τέθηκε μπροστά σ’ ένα μεγάλο πλειοψηφικό πολιτικό, κοινωνικό και ιδεολογικό ρεύμα, που ζητούσε ριζοσπαστικές αλλαγές στη νομοθεσία σε βασικούς τομείς και συναίνεσε σε πολλές από αυτές. 4.Τίποτα δεν επιχειρήθηκε χωρίς αντιστάσεις — ιδίως στην πρώτη οκταετή διακυβέρνηση — από πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς. IX. Συνολική αποτίμηση νομοθετικού έργου

B.Πού «σκόνταψε» το ΠΑΣΟΚ 1.Δεν προέβλεψε & δεν διασφάλισε εγγυήσεις κατά της κατάχρησης ή της υπερβολής ή της στρέβλωσης των νέων θεσμών 2.Δεν ενίσχυσε τους μηχανισμούς εποπτείας των νέων θεσμών. 3.Δεν αντιμετώπισε έγκαιρα τις παράπλευρες απώλειες από τη δράση άλλων θεσμών 4.Δεν εγκατέστησε ένα μόνιμο και δίκαιο φορολογικό σύστημα 5.Αφέθηκε στη χαοτική λειτουργία του τραπεζικού συστήματος

B.Πού «σκόνταψε» το ΠΑΣΟΚ (συνέχεια) 5.Δεν απέτρεψε τον κομματισμό και την πελατειακή λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. 6.Η επέμβαση στη δημόσια διοίκηση, με εξαίρεση το ΑΣΕΠ, τη διαφάνεια, τη διαύγεια και τα ΚΕΠ, δεν είχε στρατηγική. Και οι πιο φιλόδοξοι στόχοι, όσες φορές καταγράφηκαν νομοθετικά, «ροκανίσθηκαν» ή και εγκαταλείφθηκαν. 7.Δεν αντιμετώπισε δραστικά και αποτελεσματικά τη διαφθορά και την ανομία σε όλες της τις μορφές. 8.Δεν εγκατέστησε ένα στιβαρό, υπεύθυνο και θεσμικό διάλογο με τη Δικαιοσύνη, μέσα σε ένα πλαίσιο θεσμικής αβρότητας και αμοιβαίου σεβασμού. 9.Δεν κατάφερε να διαφυλάξει την ταυτότητά του τόσο έναντι ορισμένων στελεχών του, όσο και έναντι της πίεσης από κοινωνικά στρώματα & ομάδες με ξεχωριστή πολιτικοκοινωνική ισχύ.

Ο πολιτικός & θεσμικός λόγος & χώρος του ΠΑΣΟΚ είναι υπαρκτός, διαχρονικός & ιστορικός. Έχει ταυτότητα: στους δημοκρατικούς θεσμούςστους δημοκρατικούς θεσμούς στις ελευθερίες & τα ανθρώπινα δικαιώματαστις ελευθερίες & τα ανθρώπινα δικαιώματα στο κράτος δικαίουστο κράτος δικαίου στο κοινωνικό κράτος &στο κοινωνικό κράτος & στην οικονομίαστην οικονομία Απαιτείται αναδιατύπωσή της. Μακριά από τη νομοθετική ρητορεία και φλυαρία του παρελθόντος. Το ΠΑΣΟΚ και η Μεταπολίτευση

Ο δύσκολος διάλογος με τις νεότερες γενιές Πρέπει να τους εξηγήσουμε με εντιμότητα και να το αποδείξουμε Πρέπει να τους εξηγήσουμε με εντιμότητα και να το αποδείξουμε – Δεν είμαστε κόμματα – εταιρείες που έχουμε δήθεν αναχωρήσει από το στίβο των μαχών των ιδεών – Ούτε λειτουργούμε κατά τις διατάξεις για τη διοίκηση αλλοτρίων Και πρέπει παράλληλα και φυσικά να τους υποδείξουμε Και πρέπει παράλληλα και φυσικά να τους υποδείξουμε – Η ιστορία μας, νομοθετική και πολίτική είναι αναφαίρετο μέρος της αναζήτησης της ταυτότητάς μας. – Είναι η αφετηρία της νέας περιπέτειάς μας για την ανανέωσή της και τον εμπλουτισμό της