ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ Α΄ΕΞΑΜΗΝΟ Μαρία Βουτσίνου – Κικίλια, Καθηγήτρια της Λατινικής Φιλολογίας. 2007

Φοιτητές:2007-2008

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η επιστημονική εργασία υπόκειται σε ορισμένους γενικούς κανόνες ως προς την εξωτερική της μορφή. Είναι ένα κείμενο γραμμένο οπωσδήποτε, πλέον, στον υπολογιστή στο οποίο πραγματευόμαστε ένα θέμα ή ένα πρόβλημα σχετικό με ένα ειδικό αντικείμενο. Μια εργασία μπορεί να είναι συνθετική, ή πρωτότυπη

ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ι. Συνθετική είναι η εργασία που αφορά σε ένα γνωστό θέμα το οποίο καλείται ο φοιτητής-μελετητής να επεξεργαστεί με ένα δικό του τρόπο αφού συλλέξει το υλικό που υπάρχει στη βιβλιογραφία. Δηλ. βιβλία, περιοδικά, τύπος. Ο φοιτητής σε μια συνθετική εργασία αποδεικνύει ότι έχει αποκτήσει κριτική αντίληψη για την υπάρχουσα βιβλιογραφία και ότι είναι ικανός να την εκθέσει με σαφήνεια, συνδέοντας τις διάφορες οπτικές γωνίες, ώστε να προσφέρει μια πανοραμική επισκόπηση χρήσιμη ακόμη και για έναν ειδικό του κλάδου ο οποίος δεν έχει εμβαθύνει στο συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί επίσης να πει αυτά που έχουν πει άλλοι, αλλά με τον δικό σου τρόπο ή να τα ξαναδεί υπό διαφορετικό πρίσμα.

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΙ. Πρωτότυπη είναι η ερευνητική εργασία με την οποία ο φοιτητής ή ο ερευνητής πρέπει να αποδείξει ότι είναι μελετητής ικανός να προωθήσει τον επιστημονικό κλάδο στον οποίο αφιερώνεται και να προωθήσει την έρευνα, ή να συμβάλει με την εργασία του στον κλάδο της επιστήμης στην οποία γίνεται η έρευνα αυτή. Η εργασία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μια διδακτορική διατριβή, αλλά χρειάζεται ωριμότητα και συστηματική έρευνα για να ολοκληρωθεί. Για να είναι πρωτότυπη η εργασία πρέπει να γνωρίζουμε τι έχουν πει άλλοι μελετητές σχετικά με το ίδιο θέμα, αλλά και κυρίως πρέπει να ανακαλύψουμε κάτι που δεν έχει λεχθεί από άλλους. Με αυτό μην φανταζόμαστε μια σπουδαία ανακάλυψη π.χ. το φάρμακο για τον καρκίνο ή τη διάσπαση του ατόμου. Για μας τους κλασικούς φιλολόγους πρωτότυπη εργασία μπορεί να θεωρηθεί ένας νέος τρόπος ανάγνωσης ενός κλασικού κειμένου, ένα χειρόγραφο ανέκδοτο, μια άλλη οπτική σχολιασμού ενός ποιήματος κ.ά.

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙΙ. Μονογραφία είναι η πραγμάτευση ενός μόνο θέματος. Είτε πρόκειται για θέμα που αφορά μόνο α) ένα συγγραφέα είτε για θέμα που βρίσκουμε β) σε πολλούς συγγραφείς. Ένας συγγραφέας. Στην α) περίπτωση χρειάζεται να γνωρίζουμε το υπόβαθρο και τις καταβολές του θέματος που μας αφορά και μετά να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα στον συγγραφέα που επιλέξαμε. Π.χ. αν το θέμα μας είναι :Η ερωτική ποίηση του Κατούλλου, θα πρέπει να διαβάσουμε πώς αντιμετωπιζόταν ο έρωτας στην αρχαιότητα, στην ελληνιστική ποίηση, στην ποίηση πριν από τον Κάτουλλο για να μπορέσουμε να εξετάσουμε τον έρωτα στα ποιήματα του Κατούλλου. Θα πρέπει, λοιπόν, η εργασία μας να είναι πανοραμική, να εντάξουμε τον συγγραφέα σε ένα πανοραμικό πλαίσιο για να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε τη δική του θέση απέναντι στον έρωτα. Πάντως όσο περιορίζουμε τα πεδία τόσο καλύτερα και με μεγαλύτερη ασφάλεια δουλεύουμε.

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ β) Πολλοί συγγραφείς Στη δεύτερη περίπτωση τα πράγματα είναι πιο δύσκολα γιατί απαιτείται μεγαλύτερη εμπειρία επιστημονική. Αν π.χ. το θέμα μας είναι :Το ζήτημα του έρωτα στους μεσαιωνικούς συγγραφείς. Τότε πρέπει να εξετάσουμε την εποχή, το χριστιανικό περιβάλλον που αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα στα λογοτεχνικά ρεύματα της περιόδου, να λάβουμε υπόψη μας όλους τους συγγραφείς , ειδικά τους ελάσσονες που κανείς δεν τους θυμάται ή μπορεί να μην τους γνωρίζει. Απαιτείται επομένως άπειρο διάβασμα και μετά σωστή κατανομή. Περισσότερο ανάπτυξη στους κύριους εκφραστές του θέματος και σύντομη στους ελάσσονες.

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ Συμπέρασμα Θα πρέπει να περιορίσουμε το πεδίο μιας εργασίας, να εξειδικεύσουμε το θέμα για να μην πλατειάσουμε, να μην πελαγώσουμε, και να ξέρουμε με τι θα ασχοληθούμε και τι θα παραλείψουμε. Είναι προτιμότερο να μοιάζει η εργασία μας με δοκίμιο παρά με εγχειρίδιο ιστορίας ή εγκυκλοπαίδειας.

Είδη μονογραφίας Ι. Ιστορική είναι η μονογραφία που αναφέρεται σε ειδικά αντικείμενα π.χ. Η Μεσαιωνική φιλολογία, η Νεολατινική φιλολογία. ΙΙ. Θεωρητική είναι η μονογραφία που προτίθεται να αντιμετωπίσει ένα αφηρημένο πρόβλημα που μπορεί να έχει γίνει ήδη λίγο-πολύ αντικείμενο στοχασμού. Π.χ. η ιδέα της ελευθερίας, η ύπαρξη του Θεού, η έννοια του κοινωνικού ρόλου.

ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Οι εργασίες μπορούν να οδηγήσουν έναν φοιτητή: Οι εργασίες μπορούν να οδηγήσουν έναν φοιτητή: Να κάνει μια εργασία πανοραμική δηλ. να πραγματευτεί το θέμα σε μια σειρά συγγραφέων, και με πλατύ ορίζοντα π.χ. το θέμα: η έννοια του κοινωνικού ρόλου. Στην περίπτωση, όμως, του θέματος: η ύπαρξη του Θεού, ή η ιδέα της ελευθερίας, ο υποψήφιος φιλοδοξεί να λύσει στον περιορισμένο χώρο κάποιων σελίδων ένα τεράστιο πρόβλημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνονται εργασίες, συνήθως, χωρίς αξιόλογη εσωτερική οργάνωση, που μοιάζουν περισσότερο με λυρικό ποίημα παρά με επιστημονική μελέτη. Μπορεί να παρατηρηθεί λόγος πολύ προσωπικός, γενικόλογος, άτυπος, χωρίς ιστοριογραφικές επαληθεύσεις και παραθέματα.

ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Θα πρέπει, λοιπόν, να μετατρέψει ο φοιτητής τη θεωρητική εργασία σε ιστοριογραφική. Δηλαδή να μην πραγματευτεί το πρόβλημα της ιδέας της ελευθερίας ή την έννοια της κοινωνικής πράξης γενικά, αλλά να αναπτύξει θέματα ειδικά, όπως: Η ιδέα της ελευθερίας στον Kant, Η έννοια της κοινωνικής πράξης στον Parsons. Και αν έχει ο ίδιος πρωτότυπες ιδέες, μπορούν να αναδυθούν σε σύγκριση με τις ιδέες του εξεταζόμενου συγγραφέα, μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο κάποιος άλλος συγγραφέας μίλησε για την ελευθερία.

ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Μπορούν να ειπωθούν πολλά καινούργια πράγματα για την ελευθερία. Και μπορεί να μετατρέψει σε τελευταίο κεφάλαιο της ιστοριογραφικής του εργασίας, σε ανάπτυξη νέων απόψεων. Το αποτέλεσμα θα είναι να μπορούν όλοι να ελέγξουν όσα λέει, διότι οι έννοιες που χρησιμοποιεί (αναφερόμενος σε κάποιον προηγούμενο στοχαστή) θα είναι εύκολα ελέγξιμες. Είναι δύσκολο να κινούμαστε στο άπειρο και να θεμελιώνουμε ένα ζήτημα ab initio. Χρειαζόμαστε να βρούμε ένα σημείο εκκίνησης, ειδικά για προβλήματα τόσο αόριστα όσο η έννοια της ελευθερίας.

ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αυτό μπορεί να μην ισχύει για τους κλάδους εφαρμογής και εργαστηρίων Π.χ. για μια εργασία στην Ψυχολογία, στη στατιστική, στην πειραματική φυσική κλπ. αρκεί να γνωρίζει ο υποψήφιος μια μέθοδο έρευνας την οποία θα εφαρμόσει στο δικό του αντικείμενο και περιορίζει έτσι την εργασία του στην εφαρμογή της.

Γνώση ξένων γλωσσών Δεν μπορεί να γίνει επιστημονική εργασία, αν δεν γνωρίζουμε καμία ξένη γλώσσα. Αυτό γίνεται πιο επιτακτικό αν η εργασία αφορά έναν ξένο συγγραφέα π.χ. ένα ποίημα ή ένα συγκεκριμένο έργο αυτού του συγγραφέα. Για μας τους φιλολόγους κρίνεται απαραίτητη η γνώση της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής γλώσσας, για να προσεγγίσουμε ή να ερμηνεύσουμε ένα έργο γραμμένο σε αυτές τις αρχαίες γλώσσες. Οι μεταφράσεις μπορεί να μην είναι κατάλληλες ή να μην υπάρχουν. Αυτός είναι ένας λόγος που η Μετάφραση, ως επιστήμη, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στην κατανόηση αρχαίων κειμένων.

Γνώση ξένων γλωσσών Οι ξένες γλώσσες είναι απαραίτητες για τη βιβλιογραφία μας. Δεν μπορεί να γίνει μια επιστημονική εργασία και να χρησιμοποιούμε επιλεκτική βιβλιογραφία από μία ξένη γλώσσα μόνο που γνωρίζουμε. Ποιός μας λέει ότι το πιο αποφασιστικής σημασίας έργο δεν έχει γραφεί σε γλώσσες που δεν γνωρίζουμε; Φυσικά και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε όλες τις γλώσσες π.χ. ρωσικά ή γιαπωνέζικα. Στις περιπτώσεις που υπάρχουν σε αυτές τις γλώσσες αντίστοιχες εργασίες καλό είναι να έχουμε μια περίληψη και αν κάποιο στοιχείο μας ενδιαφέρει σημαντικά να φροντίζουμε να βρούμε κάποιον να μας μεταφράσει το σημείο που μας ενδιαφέρει. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να καταλάβουμε τι μας ενδιαφέρει, από βιβλιοπαρουσιάσεις, βιβλιοκρισίες και ανάτυπα από περιλήψεις. Όλα αυτά τα έργα στις γλώσσες αυτές δίνουν περιλήψεις στα αγγλικά, επομένως μια πρώτη άποψη μπορεί κανείς να σχηματίσει για τη θεματολογία και το κυρίως μέρος των εργασιών αυτών .

Γνώση ξένων γλωσσών Για τον φιλόλογο, ιδιαίτερα τον αρχαιοελληνιστή, κρίνεται απαραίτητη η γνώση της γερμανικής γλώσσας, γιατί υπάρχει πολύ μεγάλη βιβλιογραφία στη γερμανική γλώσσα. Θα πρέπει επίσης η βιβλιογραφία μας να είναι σχετικά σύγχρονη. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε μια βιβλιογραφία του περασμένου αι. ή και παλαιότερη όταν υπάρχουν σύγχρονοι σχολιαστές για τον Βιργίλιο. π.χ. ο Σέρβιος έχει Σχόλια για το έργο του Βιργιλίου, αλλά υπάρχουν εκατοντάδες σχολιαστές του Βιργιλίου στον 20ό αι. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε περίπτωση μιας ειδικής λέξης ή στίχου που δεν υπάρχει κανένας νεότερος σχολιασμός, πράγμα απίθανο.

Επιστημονική έρευνα Η έρευνα στρέφεται σε αντικείμενα που θα γίνουν γνωστά σε άλλους. Η έρευνα πρέπει να αποδεικνύει σχετικά με το αντικείμενό της πράγματα που δεν έχουν λεχθεί ήδη ή να ερευνά υπό διαφορετικό πρίσμα όσα έχουν λεχθεί ήδη. Η έρευνα πρέπει να χρησιμεύει στους άλλους. Μια εργασία είναι επιστημονική αν προσθέτει κάτι σε όσα ήδη γνώριζε η επιστημονική κοινότητα και εφόσον όλες οι μέλλουσες εργασίες σχετικά με το ίδιο αντικείμενο πρέπει, θεωρητικά τουλάχιστον, να τη λαμβάνουν υπόψη. Η έρευνα πρέπει να προσφέρει αποδεικτικά στοιχεία, πρέπει να προσφέρει τα στοιχεία για τη συνέχισή της από άλλους.

Πηγές Άμεσες πηγές :γραπτά κείμενα Έμμεσες πηγές :κριτική βιβλιογραφία Άμεσες πηγές είναι οι πρωτότυπες εκδόσεις ή οι έγκυρες κριτικές εκδόσεις του εξεταζόμενου έργου. Για μας τους φιλολόγους άμεση πηγή θεωρείται το κείμενο στην αρχαία ή λατινική που έχει γράψει ο συγγραφέας και έχει εκδοθεί από έναν έγκυρο εκδοτικό οίκο π.χ. Teubner για τα κλασικά ή Brepol για τα Μεσαιωνικά και νεολατινικά.

Πηγές Έμμεσες πηγές α) Μια μετάφραση δεν αποτελεί πηγή. Αποτελεί μια προσθετική εργασία, ένα μέσο για να προσεγγίσουμε με περιορισμένο τρόπο κάτι που βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητές μας. β) Μια ανθολογία δεν αποτελεί πηγή, αποτελεί ένα κομματάκι πηγής, χρήσιμο για μια πρώτη προσέγγιση, και αν θέλω να κάνω εργασία για έναν συγγραφέα πρέπει να δω όλα τα έργα του και όχι όσα είδαν αποσπασματικά οι άλλοι.

Σημείωση Αν κάνω μια εργασία για τους λόγους π.χ του Βενιζέλου στη Βουλή, και υπάρχουν δημοσιευμένοι από κάποιον εκδότη, αυτό είναι έμμεση πηγή. Γιατί μπορεί στην έκδοση αυτή να έχουν παραλειφθεί κάποια μέρη ή να έχουν λάθος μεταφερθεί. Η πρωτογενής πηγή μου, η άμεση, είναι τα Πρακτικά της Βουλής, όπου θα πρέπει να ανατρέξω, για να μπορέσω να κάνω μια σοβαρή και έγκυρη μελέτη των λόγων του Βενιζέλου. ΠΡΟΣΟΧΗ Δεν επιτρέπεται να παραθέσουμε πληροφορίες από μια έμμεση πηγή χωρίς να το δηλώνουμε, αφήνοντας να νοηθεί ότι είδαμε το πρωτότυπο. Απαγορεύεται για λόγους ηθικής.

Α΄ ΣΤΑΔΙΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Για να ξεκινήσω μια εργασία πρέπει πρώτα να δω τι έχει γραφτεί για το θέμα που θα με απασχολήσει, να συγκροτήσω δηλ. μια βιβλιογραφία. Ευχής έργο είναι ο Καθηγητής που σας δίνει την εργασία, να σας δώσει και μια σχετική βιβλιογραφία την οποία εσείς ερευνώντας μπορεί να εμπλουτίσετε. Σήμερα για τους χρήστες του Internet είναι πολύ πιο εύκολα τα πράγματα, αν σκεφτούμε ότι υπάρχουν και ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, όπου μπορώ να έχω εύκολη πρόσβαση για να εντοπίσω τη βιβλιογραφία μου, ακόμα και από το σπίτι, αν έχω πρόσβαση σε Internet. Η Βιβλιοθήκη είναι μια κύρια πηγή για να ψάξω επί τόπου τη βιβλιογραφία ενός θέματος. Σημείωση. Μη διστάζετε να ρωτάτε τους βιβλιοθηκάριους της Βιβλιοθήκης για κάθε απορία σας. Οι βιβλιοθηκάριοι μιας Βιβλιοθήκης βρίσκονται εκεί για να εξυπηρετούν.

Θεματικός Κατάλογος Ο αλφαβητικός κατάλογος μιας Βιβλιοθήκης, μπορεί να είναι: κατά συγγραφέα ή θεματικός. Ο κατάλογος κατά συγγραφέα εξυπηρετεί όσους ήδη ξέρουν τι θέλουν, αν το θέμα τους αφορά έναν συγγραφέα. Π.χ. αν θέλω να βρω τι έχει γραφεί για τον Τερέντιο, θα ψάξω στο λήμμα Τερέντιος. Ο θεματικός κατάλογος εξυπηρετεί όσους έχουν επιλέξει ένα ειδικό θέμα και δεν γνωρίζουν ποιός έχει γράψει γι αυτό. Π.χ. Αν το θέμα μου είναι Πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, στον κατάλογο δεν θα ψάξω στο γράμμα Π αλλά στο λήμμα Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, και μετά στο Ρώμη και μετά στο ιστορία, (ακόμη και ως λέξεις κλειδιά στο Ιντερνετ).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Έτσι θα ξεκινήσω για να βρω την πρώτη και γενική βιβλιογραφία για το θέμα που με ενδιαφέρει. Αν εξαντλήσω τα βιβλία που έχει η Βιβλιοθήκη και δεν βρίσκω τίποτε για το θέμα μου ή θέλω μεγαλύτερη Βιβλιογραφία, τότε θα ψάξω μέσα σαυτήν να βρω εγκυκλοπαίδειες, γενικές ιστορίες, γραμματολογίες, βιβλιογραφικούς καταλόγους (π.χ. Année Philologique) και αν βρω πληροφορίες και συγγραφείς έργων που με ενδιαφέρουν, θα αναζητήσω τα βιβλία στην συγκεκριμένη Βιβλιοθήκη ή θα τα αναζητήσω μέσω Internet αλλού. Μετά αφού τα σημειώσω μπορώ από το διαδίκυο, να αναζητήσω τις Βιβλιοθήκες της Ελλάδας και να βρω σε ποια Βιβλιοθήκη υπάρχουν τα σχετικά βιβλία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αφού λοιπόν σχηματίσετε μια λίστα με τα βιβλία που σας ενδιαφέρουν, θα ξεκινήσετε να τα δείτε σε μια πρώτη ματιά. Μην ξεχάσετε να σημειώσετε στο σημειωματάριό σας, δίπλα από κάθε τίτλο του βιβλίου που επιλέξατε, τους κωδικούς που υπάρχουν για να τα ζητήσετε από τον /την βιβλιοθηκάριο. Εκτός αν μπορείτε μόνοι σας να τα αναζητήσετε, αν επιτρέπεται, και αν καταλάβετε από τους κωδικούς σε ποιό σημείο της Βιβλιοθήκης θα βρείτε αυτό που θέλετε.

Πώς χρησιμοποιώ τη βιβλιογραφία; Αφού έχω συγκεντρώσει στο σημειωματάριό μου τη Βιβλιογραφία στην πρώτη επίσκεψή μου, ζητώ ή ψάχνω μόνος/η μου να βρω τα βιβλία, ένα ή περισσότερα, στη Βιβλιοθήκη. Η πρώτη σας επαφή με τα βιβλία που θα συγκεντρώσετε πρέπει να είναι διερευνητική. Δηλαδή δεν θα διαβάσω ολόκληρα τα βιβλία για να δω τί μου χρειάζεται, αλλά θα ρίξω μια ματιά στα περιεχόμενα, στους τίτλους κεφαλαίων, στην Εισαγωγή και θα σχηματίσω άποψη για το πόσο μου είναι χρήσιμα. Αν πράγματι έχουν στοιχεία που με ενδιαφέρουν, τα σημειώνω με έντονο χρώμα στον κατάλογο της Βιβλιογραφίας μου και συνεχίζω. Αυτό, γιατί ένα επόμενο βιβλίο μπορεί να έχει πιο ενδιαφέροντα πράγματα για το θέμα μου και να εγκαταλείψω το προηγούμενο.

Πώς χρησιμοποιώ τη βιβλιογραφία Επίσης μην ξεχνάτε ότι κάθε βιβλίο έχει τη βιβλιογραφία του πίσω. Επομένως, αν την διατρέξετε και βρείτε τίτλους που σας ενδιαφέρουν για το δικό σας θέμα, αντιγράψτε αμέσως τη βιβλιογραφία και βάλτε τη στο σημειωματάριό σας για να την ψάξετε και αυτήν. Έτσι, θα κερδίσετε χρόνο, θα εμπλουτίσετε τη βιβλιογραφία σας και θα εξερευνήσετε όλα τα βιβλία που έχετε σημειώσει. Θα σημειώσετε στη συνέχεια ποια από αυτά πρέπει να μελετήσετε εξ ολοκλήρου ή κάποιες σελίδες τους και… αυτά αρκούν για την πρώτη ημέρα. Αυτά όλα αποτελούν μια βάση εκκίνησης. Αν βιάζεστε ζητείστε να φωτοτυπήσετε τις σελίδες με τη βιβλιογραφία και μετά στο σπίτι σας την τακτοποιείτε, προς διευκόλυνσή σας αλφαβητικά

Δελτία και Δελτιοθήκη Αν ο κατάλογος με τη βιβλιογραφία είναι τεράστιος και μπερδεύεστε τότε καλό είναι να δημιουργήσετε δελτία για κάθε βιβλίο χωριστά. Θα σχηματίσετε έτσι μια Δελτιοθήκη ανάγνωσης βιβλίων. Σε κάθε δελτίο, (μεγάλο σε σχήμα, υπάρχουν και έτοιμα, ή μπορείτε να τα φτιάξετε, αρκεί να είναι ομοιόμορφα και ίδιου σχήματος), σημειώνετε τον συγγραφέα, τον τίτλο του βιβλίου, και τους κωδικούς που το συνοδεύουν. Τα επισήματα, δηλ. τα στοιχεία κατάταξής του στη Βιβλιοθήκη. Μετά τα τακτοποιώ αλφαβητικά. Αυτό με εξυπηρετεί για να είμαι σίγουρος/η ότι θα είναι εύκολη η αναζήτησή τους και θα ελέγχω πόσα έχω δει και τι μου μένει ακόμη να δω. Τα δελτία μου τα τοποθετώ σε μια δελτιοθήκη που αγοράζω από ένα βιβλιοπωλείο ή ένα κουτί που έχω στο σπίτι αλλά να τα χωράει και το χρησιμοποιώ για κάθε καινούργια εργασία μου.

Δελτιοθήκη βιβλιογραφική Η δελτιοθήκη ανάγνωσης βιβλίων αν είναι καθαρογραμμένη και σωστή μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη σύνταξη της τελικής βιβλιογραφίας της εργασίας σας. Επομένως θα πρέπει να αντιγράφετε με μεγάλη προσοχή τα βιβλία που χρησιμοποιείτε και να είναι ευανάγνωστη όταν θα θέλετε να την μετατρέψετε σε βιβλιογραφία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΕΛΤΙΟΥ ΠΡΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΗΓΗ Φιλολογικό Σπουδαστήριο Co D/119 Bennet Joan, Four Metaphysical Poets, Cambridge, London 1953.

5. Τρόποι Παραπομπών Κλασικός τρόπος Ι. Βιβλία 1. Joan Bennet, Four Metaphysical Poets, Cambridge, London 1953, σ. 20. Δηλαδή: Συγγραφέας= Όνομα μικρό (αν δεν το γνωρίζουμε μόνο τα αρχικά), Επίθετο. κόμμα τίτλος (σε πλάγια γράμματα-italics), κόμμα (Τον τίτλο βρίσκουμε και αντιγράφουμε ακριβώς από την τρίτη συνήθως σελίδα. Ποτέ από το εξώφυλλο). εκδότης. κόμμα τόπος έκδοσης. χρονολογία. κόμμα σ. (σελίδα) ή σσ.(σελίδες) τελεία

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1η Είναι προτιμότερο να γράφουμε ολόκληρο και το μικρό όνομα του συγγραφέα γιατί μπορεί να υπάρχουν δύο συγγραφείς με το ίδιο επώνυμο και το αρχικό γράμμα του μικρού ονόματος το ίδιο. π.χ. όταν γράφω P. Rossi δεν μπορώ να καταλάβω αν πρόκειται για τον φιλόσοφο Paolo Rossi, τον καθηγητή της Φλωρεντίας ή τον Pietro Rossi, τον φιλόσοφο, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τορίνο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2η Ο τίτλος του βιβλίου ποτέ δεν μπαίνει σε εισαγωγικά γιατί σε εισαγωγικά μπαίνουν οι τίτλοι των περιοδικών. Συνήθως γράφουμε με κεφαλαία τα ονόματα και τα επίθετα ενός τίτλου. Με μικρά γράφονται τα άρθρα, τα μόρια, οι προθέσεις και τα επιρρήματα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 3η Πρέπει να γράφουμε και τον εκδότη κάθε βιβλίου, γιατί αν θέλουμε να το αγοράσουμε ή να το παραγγείλουμε και έχουμε μόνο τον τόπο έκδοσης π.χ. Μιλάνο 2001, σε ποιόν θα απευθυνθούμε για να το παραγγείλουμε; Ακόμα και ο βιβλιοπώλης μας χωρίς εκδοτικό οίκο δεν μπορεί να παραγγείλει και να βρει το βιβλίο που θέλουμε.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 4η Την χρονολογία δεν τη βρίσκουμε στο εξώφυλλο αλλά στο εσώφυλλο γιατί μπορεί να είναι μια επανέκδοση με νέα χρονολογία και να μπερδευτούμε. Επομένως στη σελίδα που θα βρείτε το, copyright, θα βρείτε και τη χρονολογία της πρώτης έκδοσης. Αν εσείς χρησιμοποιήσετε μια μεταγενέστερη έκδοση, πρέπει να το δηλώσετε π.χ. Μιλάνο 1981, έκδοση 3η ή με δείκτη 19813 .

ΠΡΟΣΟΧΗ Aν δεν δηλωθεί η έκδοση που χρησιμοποιείτε, μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα και σύγχυση γιατί μπορεί η νέα έκδοση να έχει διαφορετική σελιδοποίηση ή να έχουν γίνει διορθώσεις οπότε είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε την τελευταία έκδοση και να το δηλώνετε.

ΠΡΟΣΟΧΗ Στο παράδειγμα: J. Wilson, Philosophy and Religion, Oxford 1961. Υπάρχει λάθος. Γιατί δεν έχει εκδοθεί το βιβλίο στην Οξφόρδη αλλά όπως γράφει στο εσώφυλλο στον Oxford University Press που έχει έδρα το Λονδίνο.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2. γράφουμε με πλάγια γράμματα πρώτα τον τίτλο. κόμμα 2. The Works of William Fowler, έκδ. από τον Henry W. Meikle, James Craigie and John Purves, Scotish Text Society, τ. 3, Edinburgh and London 1914-40, I, σ. 129. Δηλαδή: Πρόκειται για έκδοση των έργων του Fowler επομένως: γράφουμε με πλάγια γράμματα πρώτα τον τίτλο. κόμμα δηλώνουμε από ποιον - ποιους έγινε η έκδοση. Με κόμματα ανάμεσα και κόμμα στο τέλος. Γράφουμε πόσους τόμους έχει η έκδοση, αν είναι πάνω από ένας. κόμμα τόπος έκδοσης. χωρίς κόμμα χρονολογία. κόμμα Τον τόμο που χρησιμοποιούμε. κόμμα σ. (σελίδα) ή σσ.(σελίδες)

Πρωτότυπα συγγράμματα και μεταφράσεις. Αν πρέπει να είμαστε αυστηροί, θα πρέπει να παραθέτουμε κάποιο βιβλίο στην πρωτότυπη γλώσσα που έχει γραφτεί. Επειδή όμως τα έργα από μια καλή μετάφραση θεωρούνται έγκυρα αφού δεν αλλοιώνουν το νόημα, συνηθίζεται να χρησιμοποιούμε και έργα μεταφρασμένα. Θα πρέπει όμως να γράφουμε και τον τίτλο του πρωτοτύπου έτσι ώστε ένας μελετητής να μπορεί να το βρει αν το χρειαστεί. ΠΡΟΣΟΧΗ Απαγορεύεται να παραπέμψουμε σε μετάφραση για κλασικά κείμενα ή και για ποίηση, θεατρικά έργα κλπ. που έχουν γραφεί σε άλλη γλώσσα από τη δική μας.