Ασφάλεια στο εργαστήριο Ασφάλεια στο εργαστήριο Γιώργος Σμπώκος, Δ.Ν.

Ασφάλεια στο εργαστήριο Ευθύνη Ζημία Χρήση χημικών ουσιών Διαχείριση αποβλήτων Για τον άνθρωπο Για το περιβάλλον

Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων Ασφάλεια στο εργαστήριο Ευθύνη Ζημία Ατύχημα εργαστηρίου Γεωπονικού Αθηνών Registration, Evaluation and Authorization of Chemicals Ασφάλεια στο εργαστήριο Ευθύνη Ζημία Χρήση χημικών ουσιών Διαχείριση αποβλήτων Για τον άνθρωπο Για το περιβάλλον Ατύχημα εργαστηρίου Χημικού Ιωαννίνων Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων

Νομοθεσία

Νομοθεσία για την προστασία της υγείας Καν. 1907/2006/ ΕΚ: Τήρηση δελτίων δεδομένων ασφάλειας (Registration, Evaluation, Authorisation & Restriction of Chemicals, REACh Directive) Καν. 1272/2008/ΕΟΚ: Ταξινόμηση-επισήμανση-συσκευασία ουσιών & μειγμάτων Οδηγία 9& 10/2004/ΕΚ: Ορθές εργαστηριακές πρακτικές (Good Laboratory Practice, GLP Directive) Καν. 453/2010/ΕΕ: Ταξινόμηση και επισήμανση των ουσιών και των μειγμάτων, τη συσκευασία και την επισήμανση των επικίνδυνων παρασκευασμάτων. Καν. 260/2014/ΕΕ: Καταχώριση, αξιολόγηση, αδειοδότηση & περιορισμοί χημικών προϊόντων

REACh Παρέχει πληροφορίες για την επικινδυνότητα και τοξικότητα ορισμένων ουσιών όταν εκλυθούν στο περιβάλλον.   Προβλέπει τη σύνταξη των δελτίων δεδομένων ασφαλείας από προμηθευτές ουσιών και παρασκευαστές μειγμάτων ουσιών , ώστε να γίνεται ασφαλώς η ταξινόμηση, η αποθήκευση, η διακίνηση και η απόρριψη των ουσιών ή των μειγμάτων

ΤΜΗΜΑ 1: Ταυτοποίηση ουσίας/παρασκευάσματος και εταιρείας/επιχείρησης ΤΜΗΜΑ 2: Προσδιορισμός επικινδυνότητας ΤΜΗΜΑ 3: Σύνθεση/πληροφορίες για τα συστατικά ΤΜΗΜΑ 4: Μέτρα πρώτων βοηθειών ΤΜΗΜΑ 5: Μέτρα για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς ΤΜΗΜΑ 6: Μέτρα για την αντιμετώπιση τυχαίας έκλυσης ΤΜΗΜΑ 7: Χειρισμός και αποθήκευση ΤΜΗΜΑ 8: Έλεγχος της έκθεσης/ατομική προστασία ΤΜΗΜΑ 9: Φυσικές και χημικές ιδιότητες ΤΜΗΜΑ 10: Σταθερότητα και δραστικότητα ΤΜΗΜΑ 11: Τοξικολογικές πληροφορίες ΤΜΗΜΑ 12: Οικολογικές πληροφορίες/ (12.1. Τοξικότητα) ΤΜΗΜΑ 13: Στοιχεία σχετικά με τη διάθεση ΤΜΗΜΑ 14: Πληροφορίες σχετικά με τη μεταφορά ΤΜΗΜΑ 15: Στοιχεία σχετικά με τη νομοθεσία ΤΜΗΜΑ 16: Άλλες πληροφορίες

ΠΔ 16 & 17/1996 γενικά… Εργαζόμενος είναι κάθε πρόσωπο που απασχολείται από έναν εργοδότη μεοποιαδήποτε σχέση εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ασκουμένων και των μαθητευομένων. Οι εργαζόμενοι έχουν υποχρέωση να παρακολουθούν τα σχετικά σεμινάρια ή άλλα επιμορφωτικά προγράμματα σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. Για τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, ο εργοδότης πρέπει να φροντίζει να διατηρούνται ελεύθεροι τόσο οι διάδρομοι κυκλοφορίας που οδηγούν στις κανονικές εξόδους και στις εξόδους κινδύνου.

ΠΔ 16 & 17/1996 ειδικά… Εάν οι συνθήκες εργασίας το απαιτούν (επικίνδυνες ουσίες, υγρασία, ρύποι) πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστά ερμάρια για τον ιματισμό εργασίας και για την ιδιωτική περιβολή των εργαζομένων. Οι επιβλαβείς παράγοντες πριν εκδιωχθούν στην εξωτερική ατμόσφαιρα, πρέπει να υποβάλλονται σε ειδική, ανάλογα με την περίπτωση, επεξεργασία (συμπύκνωση, κατακρήμνιση, εξουδετέρωση, μεταποίηση δια πυρός, κλπ.) ώστε να καθίστανται αβλαβείς για τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον.

Νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος Οδηγίας 91/689 /ΕΟΚ για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων. Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα. Απόφαση της Επιτροπής για τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων, 2000/532/ΕΚ σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων. Καν. 453/2010/ΕΕ: Συστάσεις σχετικά με την απόρριψη ουσιών και μειγμάτων στις αποχετεύσεις, ή και τυχαίες υπερχειλίσεις και απελευθέρωση ουσιών στα επιφανειακά και στα υπόγεια ύδατα. Απόφ. Ελληνικής Εταιρίας Ατομικής Ενέργειας 2 /214/2014 (ΦΕΚ Β΄ 1958/18.7.2014) Καθορισμός διαδικασιών αποδέσμευσης - παραλαβής ραδιορυπασμένων αντικειμένων και ραδιενεργών αποβλήτων που παράγονται από ιατρικές εφαρμογές

Στερεά & υγρά Το άρθρο 12 παρ. 1 και 5 του ν. 1650/1986, ορίζει ότι «…απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων και ότι η διαχείριση πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μην δημιουργεί κίνδυνο ούτε υποβάθμιση του περιβάλλοντος…». Τα άρθρα 10-48 του νόμου 4042/2012 (ΦΕΚ Α 24/2012) προβλέπουν διαδικασίες διαχείρισης αποβλήτων. Η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 50910/2727/2003 (ΦΕΚ Β '1909/2003) προβλέπει στο άρθρο 11 ότι ο κάτοχος αποβλήτων υποχρεούται είτε α) να παραδίδει τα απόβλητα σε φορέα διαχείρισης ή β) να εξασφαλίζει ο ίδιος την αξιοποίηση ή διάθεσή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας απόφασης και τις διατάξεις του Ν. 2939/2001.

Ειδικές ροές αποβλήτων Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 8668/2007 ( Έγκριση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων) οι απαιτούμενες ενέργειες που πρέπει να ληφθούν για τα επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα περιλαμβάνουν θεραπεία έξω από τις μονάδες υγείας, αποτέφρωση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις και τη διάθεση των αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής, ανάλογα με τον κίνδυνο. Απόφ. Ελληνικής Εταιρίας Ατομικής Ενέργειας 2 /214/2014 (ΦΕΚ Β΄ 1958/18.7.2014) Καθορισμός διαδικασιών αποδέσμευσης - παραλαβής ραδιορυπασμένων αντικειμένων και ραδιενεργών αποβλήτων

Νομολογία

Γεωπονικό Αθηνών

H2O HCl

Ισχυρισμοί πολιτικής αγωγής Ισχυρισμοί υπεράσπισης Κρίση δικαστηρίου Ο φοιτητής μετέβη ημέρα Παρασκευή στο εργαστήριο Οινολογίας κατόπιν συνεννοήσεως με τον υπεύθυνο καθηγητή του. Ο φοιτητής μετέβη με δική του πρωτοβουλία στο εργαστήριο. Ημέρα εργαστηρίου ήταν η Τετάρτη. Η Παρασκευή ήταν ελεύθερη εργαστηρίων. Ανεξαρτήτως του ότι ο φοιτητής αποφάσισε να εκτελέσει το πείραμα με δική του πρωτοβουλία, ημέρα κατά την οποία δεν είχε σχετική υποχρέωση, δεν αναιρείται ούτε η υποχρέωση του Παν/μίου για ύπαρξη των κατάλληλων μέσων και μέτρων προστασίας, ούτε η υποχρέωση επίβλεψης του καθηγητή του Ο φοιτητής έσκυψε πάνω από το τσίγκινο ποτήρι ώστε να ελέγξει τη στάθμη του νερού στους δοκιμαστικούς σωλήνες. Ο φοιτητής προσέθεσε νερό στο υπέρθερμο μέταλλο, το νερό εξατμίστηκε απότομα, και η πίεση που αναπτύχθηκε έσπασε τους γυάλινους σωλήνες Η προσθήκη νερού στο εσωτερικό του ποτηριού, είτε όταν αυτό περιείχε οποιαδήποτε ποσότητα νερού υπό βρασμό, είτε όταν είχε εξατμιστεί το περιεχόμενο νερό του ποτηριού και το ποτήρι είχε υπερθερμανθεί, αποκλείεται να προκάλεσε την έκρηξη στο εσωτερικό του ποτηριού.

Η έκρηξη οφείλεται: α) στην παροχή ακατάλληλων και επικίνδυνων τεχνικών μέσων για τη διεξαγωγή του πειράματος και ειδικότερα προστατευτικών γυαλιών στο εργαστήριο Οινολογίας, α) στο γεγονός ότι ο φοιτητής δεν φορούσε προστατευτικά γυαλιά, τα οποία υπήρχαν στο συρτάρι του εργαστηρίου Από τα έγγραφα αποδεικνύεται ότι το εν λόγω εργαστήριο δεν είχε εφοδιασθεί με προστατευτικά γυαλιά, εσμυρισμένους σωλήνες, ηλεκτρικό σύστημα θερμάνσεως. γ) στην παράλειψη υπόδειξης της διεξαγωγής του πειράματος εντός απαγωγού εστίας. Το εργαστήριο ήταν εξοπλισμένο με απαγωγό εστία (ειδικώς διαμορφωμένος χώρος για τη διενέργεια πειραμάτων, η οποία διαθέτει ένα διαφανές προστατευτικό κάλυμμα). Ο φοιτητής όφειλε να εκτελέσει το πείραμα εκεί. Το κριτήριο για την εκτέλεση ενός πειράματος εντός της απαγωγού εστίας ή όχι, δεν πρέπει να είναι η αναφορά ή μη της χρήσεως της απαγωγού στην περιγραφή της μεθόδου, αλλά η εκτίμηση της επικινδυνότητας έκλυσης πτητικών τοξικών ή διαβρωτικών ουσιών κατά τη διάρκεια του πειράματος και η σχετική υπόδειξη στο φοιτητή. αα) στην παροχή απλών γυάλινων σωλήνων αντί εσμυρισμένων, ώστε το πώμα τους να εφάπτεται τέλεια και να μη δημιουργούνται, κατά το βρασμό, διαφορετικά σημεία συστολής και διαστολής β) ο φοιτητής χρησιμοποίησε τσίγκινο ποτήρι, αντί του γυάλινου ποτηριού ζέσεως, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παρακολουθεί το ύψος της στάθμης του νερού παρά μόνο σκύβοντας πάνω από το δοχείο Το αν θα μπορούσε να αποφευχθεί ή όχι η έκρηξη δεν εξαρτάται από τη χρήση μεταλλικού ή γυάλινου σκεύους.

δ) στην παράλειψη επισήμανσης της επικινδυνότητας, και παράλειψη εποπτείας στα εργαστήρια. δ) δεν παρακολουθούσε συνεχώς την πορεία του πειράματος και δεν πραγματοποίησε έλεγχο της θερμοκρασίας, ώστε να είναι σταθερή στους 95 - 100ο C, με αποτέλεσμα την εξάτμιση του νερού Ο ενάγων έπρεπε να παρακολουθεί τη στάθμη του νερού εντός απαγωγού, φορώντας υποχρεωτικά μάσκα προστασίας, ή, έστω, προστατευτικά γυαλιά και πυριάντοχα γάντια, άλλως με τη χρήση καθρέφτη, ώστε να μην πλησιάζει το πρόσωπο του κοντά στο σημείο βρασμού στην παράλειψη διανομής φυλλαδίου οδηγιών ασφαλείας καθ` όλα τα έτη της προπτυχιακής και μεταπτυχιακής φοίτησης προπτυχιακά στους φοιτητές κατά τη διάρκεια του α` εξαμήνου, οπότε τους διανέμεται το εργαστηριακό φυλλάδιο «Σημειώσεις εργαστηριακών ασκήσεώς Γενικής Χημείας» με οδηγίες σχετικά με τη χρήση των οργάνων και τους κανόνες ασφαλείας Προέκυψε ότι στο α` προπτυχιακό εξάμηνο δόθηκε μία σελίδα με κανόνες ασφαλείας Υπαιτιότητα του Πανεπιστημίου και του καθηγητή σε ποσοστό 100% Συνυπαιτιότητα του φοιτητή σε ποσοστό 99% Υπαιτιότητα του Πανεπιστημίου και του καθηγητή σε ποσοστό 70% συνυπαιτιότητα του φοιτητή σε ποσοστό 30%. Αστική ευθύνη του Πανμίου, κατά τα άρθρα 105-106 του ΕισΝΑΚ, έναντι τρίτων προσώπων, τα οποία υπέστησαν ζημία από πράξεις ή παραλείψεις των μελών ΔΕΠ

1.000.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης 182.233,54 ευρώ 1.503.624,62 ευρώ για την αποκατάσταση της ζημίας 64.447,75 ευρώ Ποινική καταδίκη καθηγητή από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών και το Τριμελές Εφετείου Αθηνών σε ποινή φυλάκισης 10 μηνών πρωτοδίκως και 8 μηνών κατ` έφεση, για το αδίκημα της σωματικής βλάβης από αμέλεια παρά υπόχρεου.

Χημικό Ιωαννίνων

Υδρόλουτρο ρυθμιζόμενης θερμοκρασίας

Κρατούσα άποψη ΕισΝΑΚ Υπαλληλικός Κώδικας

… βαρύτατος τραυματισμός του μεταπτυχιακού φοιτητή οινολογίας και ευθύνη του πανεπιστημίου, αφού ο επιβλέπων καθηγητής δεν του είχε επισημάνει τον κίνδυνο έκρηξης και δεν ήταν παρών όταν γινόταν το πείραμα. … βαρύτατος τραυματισμός της μεταπτυχιακής φοιτήτριας και ευθύνη του πανεπιστημίου, αφού η εποπτεύουσα το εργαστήριο δεν της είχε επισημάνει τον κίνδυνο έκρηξης και δεν ήταν παρούσα όταν γινόταν το πείραμα. Άρθρο 104 ΕισΝΑΚ: διευρυμένη αντικειμενική ευθύνη του κράτους, ανεξαρτήτως υπαιτιότητας

Δεύτερη άποψη …επιπτώσεις που είναι αδύνατο να προβλεφθούν και να αποτραπούν. Κατά συνέπεια δεν μπορεί να αναγνωρισθεί ευθύνη στον επιβλέποντα καθηγητή.

... ορισμένα πράγματα, λειτουργίες, καταστάσεις ή δραστηριότητες προκαλούν ασυνήθιστους κινδύνους στους οποίους δεν εκτίθενται καθημερινώς οι άνθρωποι …. ….οι προκαλούμενες ζημιές είναι, συνήθως, αναπόφευκτες και δεν είναι δυνατόν να αποτραπούν με τη λήψη σχετικών μέτρων… Άρθρο 104 ΕισΝΑΚ: διευρυμένη αντικειμενική ευθύνη του κράτους, ανεξαρτήτως υπαιτιότητας, αλλά και την εις ολόκληρον ευθύνη του υπαλλήλου Νομολογία: καθιέρωση της περιορισμένης ευθύνης του υπαλλήλου (ΕΣ Ολομ. 98/2002) όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε άλλες έννομες τάξεις και μάλιστα και στην κοινοτική έννομη τάξη (άρθρο 288 ΣΕΚ και άρθρο 22 Καν. 31/1962 Κανονισμός Υπηρεσιακής Κατάστασης) Άρθρο 2§2 Υ.Κ. 1951/2007: αποκλείουν την ευθύνη του υπαλλήλου έναντι του ζημιωθέντος και την περιορίζουν σημαντικά έναντι του κράτους. Μπορεί να ελεγχθεί πειθαρχικά, στο βαθμό που υφίσταται υπαίτια συμπεριφορά, δηλαδή η παράβαση να οφείλεται είτε σε πρόθεση του υπαλλήλου είτε σε μη επίδειξη εκ μέρους του της απαιτούμενης επιμέλειας (ΣτΕ 196/2008)

Δεύτερη άποψη

Προτάσεις προς υπεύθυνους εργαστηρίων

Ερωτηματολόγιο προς υπεύθυνους εργαστηρίων

bionomics.weebly.com