Γιώργος Μαυρομμάτης

 Στο σημερινό μάθημα θα εξετάσουμε τις πραγματικότητες της διεθνούς μετανάστευσης ιδωμένες υπό τη σκοπιά της Ελλάδας. Πως η Ελλάδα και οι πληθυσμοί της έχουν αλλάξει από την παγκοσμιοποίηση των ροών.  Latour (2013) και η παγκοσμιοποίηση ως τοπικοποίηση και ο Άτλας που δεν μπορεί να δει την υδρόγειο καθώς την κρατά στην πλάτη.  Α ppadurai (1996) και η παγκοσμιοποίηση ως ροές : χρηματικό - οικονομικές, εθνοτικές, εικόνων ΜΜΕ, τεχνολογίας, ιδεολογικές κτλ. Οι εθνοτικές ροές ήταν σημαντικές για την Ελλάδα.  Η Ελλάδα έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο σε σχέση με τις ροές ανθρώπων προς την υπόλοιπη Ευρώπη.  Η Αθήνα ως κοσμόπολης και η από - μεταναστευτικοποίηση του κέντρου  Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και ας μιλήσουμε λίγο για κινηματογράφο.

 Σύσταση πρώτων ελληνικών αποικιών στη Μικρά Ασία και Νότια Ιταλία  Ελληνιστική περίοδος ή ο ελληνισμός μέχρι την Ινδία  Βυζάντιο και ελληνισμός  Ελληνικός διαφωτισμός, ο Κοραής και οι άλλοι στο Παρίσι  Η φιλική εταιρεία ή η επαναστατημένη Ελλάδα εκτός  Καβάφης ή αλεξανδρινός κοσμοπολιτισμός  Β ’ παγκόσμιος πόλεμος, εμφύλιος και αποδημία (2 η και 3 η γενιά ελλήνων ισόποση με το μόνιμο πληθυσμό της χώρας )  Σεφέρης, ο διπλωμάτης ποιητής ή « όπου και να πάω η Ελλάδα με πληγώνει » ( έχει και άλλο νόημα )  Πρώτες μεταναστεύσεις 1970 και 1980  1990: Πτώση κομμουνισμού και μαζική εισροή  Μέσα 2000 και μετά, η παγκοσμιοποίηση των μεταναστευτικών ροών, μεικτή μετανάστευση και άσυλο.  Μεταναστευτικό τώρα, μείωση ροών, ενδείξεις λιγότερων μεταναστών και φυσικά μια άλλη πολιτική οικονομία  Νέα αποδημία ελλήνων, η « νέα γενιά » στο εξωτερικό. Από τους χαμηλά στους υψηλά εκπαιδευμένους. Brain drain, brain gain and brain circulation. Ποιοι φεύγουν ;  Ίσως πρέπει να δούμε το θέμα της μετανάστευσης, ανάπτυξης και αποδημίας πιο συνολικά σε σχέση με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα και να μη το βλέπουμε στατικά.  Μια χώρα μετανάστευσης και αποδημίας μαζί ; Ή μόνο αποδημίας ;

 Η πληθυσμιακή αύξηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( ΕΕ -27) έχει βασισθεί κυρίως σε συνεχιζόμενα υψηλά επίπεδα καθαρής μετανάστευσης [1] ( μεταναστευτική εισροή μείον αποδημία ). Ο πληθυσμός της Ευρώπης γερνάει. Η γήρανση του πληθυσμού οφείλεται στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής των υπηκόων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα χαμηλά επίπεδα των δεικτών γονιμότητας που χαρακτηρίζουν τα επιμέρους κράτη - μέλη. Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν αναπόφευκτα στη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και στην αύξηση των δεικτών εξάρτησης των ηλικιωμένων ατόμων. [1] [1] Eurostat, Statistics in Focus (94/2009), Population and Social Conditions, author Katya Vasileva.[1]  Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη καθώς η χώρα έχει από τα υψηλότερα επίπεδα γήρανσης του γηγενούς πληθυσμού [1]. προβλέπεται στο μέλλον δραματική μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και συνακόλουθη αύξηση των οικονομικά μη ενεργών ατόμων [2]. Όλα αυτά πριν την κρίση. Τώρα μείωση πληθυσμού. [1] [2] [1][1] Eurostat, Statistics in Focus (45/2010), Population and Social Conditions, author Katya Vasileva [2] [2] Voulgaris K. (2008), Demographic Outlook: National reports on the Demographic Developments in 2007, Methodological and Working papers, Eurostat, European Commission.

 Άν δεν υπάρχουν δουλειές η μετανάστευση μειώνεται  Στις χώρες του ΟΟΣΑ τα επίπεδα ανεργίας των μεταναστών μεγαλύτερα από των γηγενών. Η κρίση απασχόλησης χτυπά ιδιαίτερα τους μετανάστες σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ ή στις περισσότερες.  Το 2012 παρατηρούμε ότι (Migration Outlook 2013, OECD) η μετανάστευση στις χώρες του ΟΟΣΑ αρχίζει να αυξάνεται, αλλά αυτό αφορά κυρίως ενδο - ευρωπαϊκή μετανάστευση και όχι διεθνή μετανάστευση.  Ταυτόχρονα η ανεργία των μεταναστών παγιώνεται σε επίπεδα μεγαλύτερα των γηγενών και πλήττονται ειδικότερα οι νέοι μετανάστες και οι χαμηλής ειδίκευσης. Οι γυναίκες όχι τόσο, γιατί λέτε ; (International Migration Outlook 2013, OECD).  Το παλαιό παράδειγμα των νέων χωρών μετανάστευσης, ποιο είναι το νέο παράδειγμα ; Διαφορές και ομοιότητες.  O ΟΟΣΑ προτρέπει τις κυβερνήσεις ότι η ενταξιακή πολιτική είναι απαραίτητη τώρα, παρόλα αυτά πολλές κυβερνήσεις πράττουν το αντίθετο. Τι γίνεται στην Ελλάδα ;  Το παράδοξο της ένταξης και της κρίσης ;

 1980: Μικρά μεταναστευτικά κύματα από την Πολωνία, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο, τις Φιλιππίνες για απασχόληση σε βιομηχανική παραγωγή, ναυπηγεία και οικιακές εργασίες ( τα υπόγεια στο Παγκράτι όταν μεγάλωνα )  Παράλληλα και λίγο ίσως αργότερα παλιννοστούντες ( Ρωσο - Πόντιοι ) από τη Γεωργία, Καζακστάν, Αρμενία και Ρωσία. Η γνωριμία μας με τους ομογενείς. Καλλιθέα τώρα.  1990: Η Ελλάδα από χώρα αποδημίας σε χώρα μαζικής υποδοχής. Russel King (2001) και οι νέες χώρες της μετανάστευσης ( Νότια Ευρώπη ). Κοινά χαρακτηριστικά : γεωγραφική θέση, φύση των συνόρων, οικονομική ανάπτυξη και είσοδο στην ΕΕ, τουριστικές οικονομίες με κίνηση πληθυσμών ( τουριστική βίζα ), άτυπες οικονομίες και ζήτηση για ανασφάλιστη εργασία, οικονομικοί κλάδοι έντασης εργασίας, αυξανόμενα επίπεδα εκπαίδευσης των γηγενών. Το νέο Rio Grande  M έσα 2000 και μετά : Η μεικτή μετανάστευση, η παγκοσμιοποίηση των μεταναστευτικών ροών, οι νέες μεταναστευτικές πιέσεις εξ ανατολάς, η μη ύπαρξη ασύλου και τα αυξανόμενα κύματα από τις νέες εμπόλεμες ζώνες, η ανάπτυξη της τράνσιτ μετανάστευσης κτλ.  Συστημική κρίση και η σχετικότητα της νέας « παλαιάς » μας ανάλυσης. Πολλές από τις παραδοχές δεν ισχύουν πια ή είναι σε καθεστώς κατάρρευσης. Άλλες πάλι ισχύουν. Η Ελλάδα ως χώρα αποδημίας γιατρών και μηχανικών. Η πολιτική οικονομία, η μετανάστευση και η αποδημία. Ένα καινούριο παράδειγμα ανατέλλει το οποίο και δεν περιγράφω εδώ γιατί δεν το γνωρίζω.

 Διαφορετική μεθοδολογία συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων από προηγούμενες απογραφές  Μόνιμος πληθυσμός της χώρας  Περιφέρεια Αττικής  Σύνολο αλλοδαπών  Από ΕΕ  Απογραφή περίπου αλλά άλλη μεθοδολογία