& Η Αξιολόγηση στο Μουσείο Μαρία Οικονόμου

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 2 Διάγραμμα n Εισαγωγή στην αξιολόγηση στο μουσείο u Ιστορία u Θεωρητικές προσεγγίσεις n Η σημασία της αξιολόγησης n Μεθοδολογία αξιολόγησης u Είδη αξιολόγησης u Μεθοδολογία n Κάνoντας χρήση των αποτελεσμάτων

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 3 Αξιολόγηση στο μουσείο: όροι κι ορισμοί n Συστηματική εξέταση κι αποτίμηση εκθέσεων, εννοιών, προγραμμάτων, υπηρεσιών, ή συγκεκριμένων τμημάτων τους (όπως οι επεξηγηματικές πινακίδες ή τα σχεδιαγράμματα προσανατολισμού) n Διαδικασία κατά την οποία επαγγελματίες του μουσείου μαθαίνουν για το ακροατήριο τους, την πρόσληψη μηνυμάτων, την αντίδραση σε εκθέσεις και προγράμματα n Διαχωρισμός έρευνας των επισκεπτών στο μουσείο και άλλων διαδικασιών αξιολόγησης

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 4 Σύντομη ιστορία της αξιολόγησης n Μέχρι πρόσφατα, ελάχιστη αξιολόγηση n εκτός από κάποιους πρωτοπόρους (π.χ. Μurray 1932, Brooks & Vernon 1956, Robinson, Melton) n Mουσείο Φυσικής Ιστορίας, Λονδίνο - δεκαετία (εσωτερική ομάδα, συστηματική αξιολόγηση, δημοσιεύσεις) n Αρχικά, στην Αμερική, μετά στην Αγγλία, τώρα εξαπλώνεται κι αλλού n Πρόσφατα, στροφή από τις στατιστικές, ποσοτικές μελέτες στην ποιοτική αξιολόγηση

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 5 Θεωρητικές προσεγγίσεις (α) n Αρχικά αμερικανικό μοντέλο με επιρροές ψυχολογίας βασισμένη στην παρατήρηση συμπεριφοράς επισκεπτών (Screven, Shettel, Loomis) u μετρήσιμα αποτελέσματα u εκθέσεις μέσο διδασκαλίας συγκεκριμένων γεγονότων u ‘attracting’ και ‘holding’ power’ u τεστ πριν και μετά την επίσκεψη u κυρίως σε μουσεία φυσικής ιστορίας, τεχνολογίας, επιστήμης

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 6 Θεωρητικές προσεγγίσεις (β) n Κριτική: επιφανειακή αξιολόγηση που u απλοποιεί την πολυσύνθετη εμπειρία της επίσκεψης u αγνοεί τους διαφορετικούς τρόπους που κάθε επισκέπτης αντιλαμβάνεται τα μηνύματα του μουσείου u αγνοεί τα αισθήματα, την ψυχολογική διάθεση, τα ενδιαφέροντα των επισκεπτών u επικεντρώνεται μόνο στο τι έμαθαν οι επισκέπτες

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 7 Θεωρητικές προσεγγίσεις (γ) n Στροφή της προσοχής στο πώς οι επισκέπτες αντιλαμβάνονται τα εκθέματα, ‘κατασκευάζουν΄ έννοιες, συνθέτουν νοήματα (θυμηθείτε τον Hein) n Δεκαετία έρευνα της Paulette McManus στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (σημασία της κοινωνικής διάστασης της επίσκεψης) n Falk και Dierking - αντίστοιχη δουλειά στις ΗΠΑ n Ενδιαφέρον για τους μη-επισκέπτες (Ηοοd, Merriman, κλπ)

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 8 Θεωρητικές προσεγγίσεις (δ) n Σήμερα, πολλαπλές προσεγγίσεις: u ανθρωπολογικές u νατουραλιστικές u κοινωνιολογικές u ψυχολογικές, κλπ n Πέρα από ‘επιστημονικές’ μεθόδους, μελέτη των επισκεπτών ως ατόμων στο φυσικό τους χώρο n Ποιοτικές, παρά ποσοτικές μέθοδοι (π.χ. συνεντεύξεις σε βάθος, συζητήσεις με ομάδες, focus groups, συμμετοχή του παρατηρητή) n κριτική για την αξιοπιστία αυτών των μεθόδων

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 9 Θεωρητικές προσεγγίσεις (ε) n ποσοτικές / ποιοτικές προσεγγίσεις και μέθοδοι: μία στείρα διχοτόμηση; n ανάγκη συνδυασμού και των δύο n ανάγκη να συνδυάσουμε διαφορετικές μεθόδους και να ορίσουμε κατάλληλα κριτήρια n ανάγκη να αναπτύξουμε θεωρητικές βάσεις, αλλά και περισσότερες μελέτες αξιολόγησης περαιτέρω

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 10 Γιατί να γίνεται αξιολόγηση στο μουσείο n Για να βελτιώσει την υπάρχουσα κατάσταση και παροχή n Για να έχει αξιόπιστες πληροφορίες για μελλοντική ανάπτυξη n Για να μελετήσει τι έχει επιτευχθεί με την επένδυση δημόσιων πόρων / απολογισμός σε χρηματοδότες n Για να μετρήσει την επίδραση του προγράμματος (π.χ. στην εκπαίδευση, την πρόσβαση, την έρευνα) Πρόγραμμα πολυμέσων για τις Ευεσπερίδες, Οξφόρδη, Μουσείο Ασμόλιαν 1995: Διαμορφωτική αξιολόγηση με μαθητές σχολείου

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 11 Μερικές ερωτήσεις που μπορεί να απαντήσει η αξιολόγηση Η αξιολόγηση μπορεί να προσφέρει πληροφορίες κι επανατροφοδότηση για το: n ποιος χρησιμοποιεί την έκθεση/υπηρεσία/κείμενο, κλπ; u (δημογραφικά χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα και δεξιότητες των χρηστών) n πώς χρησιμοποιούνται αυτά τα πράγματα; n ποια είναι η επίδραση στους επισκέπτες u π.χ. ικανοποίηση με την υπηρεσία ή τη συλλογή, κέντρισμα ενδιαφέροντος για καινούρια θέματα, κατάρριψη απόψεων, γνώση … επίσης …

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 12 Μερικές ερωτήσεις που μπορεί να απαντήσει η αξιολόγηση (2) … επίσης πληροφορίες για: n γιατί κάποιοι επισκέπτες δε χρησιμοποιούν το πρόγραμμα/έκθεση, κλπ; u π.χ. δεν πρόσεξαν την ύπαρξη του, μη ελκυστικό, κακή τοποθέτηση, έλλειψη διαφήμισης, βαθύτερα αίτια κλπ n τη μακροχρόνια επίδραση του προγράμματος στους επισκέπτες u π.χ. τι θυμούνται λίγους μήνες μετά; Picasso Museum, Paris

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 13 Προβλήματα σχετικά με την αξιολόγηση n απαιτεί χρόνο και πόρους n απαιτεί εξειδικευμένο ή εκπαιδευμένο προσωπικό n μπορεί να δείξει αποτυχημένα ή αρνητικά αποτελέσματα n είναι δύσκολο να καταγραφούν και να μετρηθούν τα πολυσύνθετα, όχι πάντα εμφανή φαινόμενα που σχετίζονται με την επίσκεψη στο μουσείο n δυσκολία σύγκρισης μεταξύ διαφορετικών μελετών, οργανισμών

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 14 Είδη και Στάδια Αξιολόγησης Πριν, κατά τη διάρκεια, & μετά το σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή Πριν, κατά τη διάρκεια, & μετά το σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή n προκαταρκτική (front-end) (πριν) n διαμορφωτική (formative) (κατά τη διάρκεια) n συνολική (summative) / διορθωτική (remedial) (μετά)

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 15 Μερικές Μέθοδοι n Παρατήρηση και παρακολούθηση n Συνεντεύξεις n Ερωτηματολόγιο μέσω ταχυδρομείου n Ανάλυση του βιβλίου επισκεπτών n Συζητήσεις σε μικρές ομάδες (focus groups) n Για ηλεκτρονικά προγράμματα: u ανεπίσημη αξιολόγηση ‘σκεφτόμενοι δυνατά’ ‘think aloud’ u καταγραφή στον υπολογιστή

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 16 Κριτήρια αξιολόγησης n CIDOC Multimedia Working Group Multimedia Evaluation Criteria n g.eval.crit.html u Content Content u Functionality Functionality u Interface Interface u Implementation Implementation u Overall Impact Overall Impact Overall Impact

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 17 Μερικά Ζητήματα n Δεν υπάρχει μοναδική χρυσή μέθοδος / καλύτερα να συνδυάζονται διαφορετικές n Ποσοτική / ποιοτική: μία στείρα διχοτόμηση; n Σημαντικό να ορίσετε / συνδυάσετε κατάλληλα κριτήρια n Επέμβαση στην προσωπική/ιδιωτική ζωή n Έρευνα στο πεδίο / στο εργαστήριο (εθνογραφική: πληροφορίες από τους επισκέπτες στο φυσικό τους περιβάλλον ή σε παρόμοιο) n Μην ξεχνάτε τους μη-επισκέπτες

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 18 Συνοψίζοντας … n Η αξιολόγηση (είτε είναι για ένα ηλεκτρονικό πρόγραμμα, είτε για άλλες δραστηριότητες του μουσείου) μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες n Μας φέρνει πιο κοντά στους επισκέπτες n Πρέπει να επεκταθεί σε όλους του τομείς λειτουργίας του μουσείου n Ανάγκη στήριξης της από ‘ψηλά’

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 19 Βιβλιογραφία (γενική) n n Bicknell, S. and Farmelo, G Museum visitor studies in the 90s. London: Science Museum. n n Economou, M ‘Evaluating Multimedia’, Museum Practice December (9), n n Falk, J. H. and Dierking, L. D The Museum Experience. Washington, DC: Whalesback Books. n n Hein, G Learning in the Museum. London: Routledge. n n Hood, M. G ‘Staying away: why people choose not to visit museums’, Museum News 61 (4), n n Hooper-Greenhill, E Museums and Their Visitors. London: Routledge. n n Mουσούρη, Θ ‘Έρευνα κοινού και αξιολόγηση στα μουσεία’ Αρχαιολογία και Τέχνες 72 (Σεπτέμβριος), 56-61, n n Οικονόμου, M ‘Πολυμέσα στα Μουσεία: Αξιολόγηση των Εφαρμογών’, μίτος (Μουσείο Μπενάκη) 3, ( n n Taylor, S. and Serrell, B Try it! Improving Exhibits through Formative Evaluation. Washington, DC: Association of Science-Technology Centers.

Dr Maria Economou - University of the Aegean, Dep of Cultural Technology & Communication 20 Βιβλιογραφία (αξιολόγηση ηλ. εφαρμογών) n Di Blas N., Guermand M.P., Orsini C. & Orsini P Evaluating the Features of Museum Websites (The Bologna Report). Museums and the Web 2002 conference ( n Economou, M ‘XII: Assessment of Projects by User Evaluation’, in Guide to Good Practice in Digital Representation and Management of Cultural Heritage Material’ by the National Initiative for a Networked Cultural Heritage, USA (όπου και σχετική βιβλιογραφία και χρήσιμοι σύνδεσμοι) n Harms, I. and Schweinbenz, W Evaluating the Usability of a Museum Web site, Museums and the Web 2001 conference ( n Cunliffe D., Kritou E., Tudhope D Usability evaluation of museum websites,Museum Management & Curatorship 19 (3), pp (ηλεκτονική πρόσβαση στο άρθρο από τη Βιβλιοθήκη του Παν/μιου Αιγαίου)