ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κεφάλαιο 4: Ο Προγραμματισμός Β. Η λειτουργία του Προγραμματισμού

ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ (ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΚΑΤΑ HENRI FAYOL) Σχεδιασμός-Προγραμματισμός Οργάνωση Διεύθυνση Ελεγχος

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ (planning): ΟΡΙΣΜΟΙ Κατάρτιση ενός προγράμματος, προκαθορισμένος ή/και λεπτομερής σχεδιασμός ενεργειών που πρόκειται να γίνουν στο μέλλον Προγραμματισμός =φαινομενικά συνώνυμος του όρου Σχεδιασμός. Όχι ταυτόσημος

► Ως εκ τούτου, ο Σχεδιασμός προηγείται του Προγραμματισμού Συγκειμενική χρήση: ♣ Ο Προγραμματισμός αναφέρεται σε ενέργειες που έχουν ήδη αποφασιστεί και οργανώνονται ώστε να εκτελεστούν ♠ Ο Σχεδιασμός συνδέεται περισσότερο με πολιτικές που πρόκειται να υπαγορεύσουν την οργάνωση και την εκτέλεση ενεργειών. ► Ως εκ τούτου, ο Σχεδιασμός προηγείται του Προγραμματισμού ΚΟΙΝΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ Αναφορά στο μέλλον του οργανισμού.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Κράτος [ π. χ Προϋπολογισμός = ένα σύνολο μέτρων που αποβλέπουν στο να πλαισιώσουν την οικονομική εξέλιξη της χώρας μέσα σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα] Φορείς- Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα Ιδιωτικός Τομέας- Επιχειρήσεις Ιδιωτική ζωή- νοικοκυριά Προσωπική ζωή –ατομικές επιδιώξεις

Ο Προγραμματιςμος ως διοικητικη λειτουργια Θεωρητικοί της Κλασσικής Σχολής: Fayol, Gulick, Taylor Νεότεροι μελετητές, με διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις: Scanlan, Koontz and O’ Donnel, Deming συμπεριέλαβαν τον Προγραμματισμό στις δομικές διαστάσεις και λειτουργίες της συνολικής συμπεριφοράς ενός οργανισμού

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Παρέχει τη δυνατότητα ενδελεχούς εξέτασης όλων των τομέων της διοικητικής δράσης Μειώνει την αβεβαιότητα από συγκυριακά γεγονότα και ελαττώνει τις δυσκολίες του οργανισμού, ειδικά σε σύνθετα προβλήματα Ενεργοποιεί τους συντελεστές της οργάνωσης, έτσι ώστε να υλοποιούνται συγκεκριμένοι στόχοι μέσω μιας αποτελεσματικότερης εκτέλεσης των εργασιών

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος Παράγοντες του εσωτερικού περιβάλλοντος ή συνιστώσες Ο ΧΡΟΝΟΣ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Χρόνος= θεμελιώδης έννοια που εκφράζει τη διάρκεια υπάρξεως ή εκδηλώσεως φαινομένων, ενεργειών, καταστάσεων, κλπ, την αλληλουχία τους, διαιρείται σε παρόν, παρελθόν και μέλλον, γίνεται καθολικά αντιληπτή από τον άνθρωπο και βρίσκεται σε στενή σχέση με το χώρο. Σημασία για τον Προγραμματισμό= ο Προγραμματισμός είναι η διοικητική λειτουργία που συνδέει το παρόν ενός οργανισμού με το μέλλον του: τόσο ο χρόνος εκτέλεσης της ιδίας της λειτουργίας του Προγραμματισμού, όσο κι ο «χρόνος ζωής» ενός οργανισμού ή φορέα, είναι δυο αλληλένδετες παράμετροι, η συνάρτηση των οποίων έχει ως αποτέλεσμα την επιτυχία του οργανισμού. Η έννοια του χρόνου διαμορφώνεται διαφορετικά στο πλαίσιο των επιστημών Ο χρόνος είναι χρήμα (Βενιαμίν Φραγκλίνος) → στη νοηματοδότηση της φράσης βασίστηκε ένα μεγάλο μέρος της θεωρίας του καπιταλιστικού συστήματος.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Διαχείριση προσωπικού χρόνου Διαχείριση χρόνου και προγραμματισμός δραστηριοτήτων μεγάλων ομάδων πληθυσμού με ιδιαίτερα συμφέροντα και ανάγκες → π.χ. μακροπρόθεσμος, βραχυπρόθεσμος προγραμματισμός Ο χρόνος κατανέμεται σε μικρότερες μονάδες, [ημέρες –μήνες –ώρες], οι οποίες είναι νοητές. Στο πλαίσιο ορισμένων οικονομικών μοντέλων οι μονάδες αυτές μπορεί να αποτελούν «εμπορεύσιμα προϊόντα» → ο χρόνος ως οικονομικό μέγεθος

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Για να επιτευχτεί η υλοποίηση των στόχων ενός οργανισμού, είναι απαραίτητο ο οργανισμός να διαθέτει την ικανότητα να χαράσσει τη στρατηγική του [ή τις στρατηγικές, για την υλοποίηση των επιμέρους στόχων]. Στρατηγική = Η κατεύθυνση και το εύρος των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού μακροπρόθεσμα. Χρησιμότητα = Η στρατηγική εξασφαλίζει ανταγωνιστικό αποτέλεσμα για τον οργανισμό μέσω της διάταξης (οργάνωσης-διαχείρισης) των πόρων του μέσα σ’ ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον κι αποβλέπει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και να ικανοποιήσει τις ανάγκες των ατόμων που έχει θέσει ως σκοπό να εξυπηρετήσει.

Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Είδη Προγραμματισμού Στάδια του Προγραμματισμού Ιδιότητες των προγραμμάτων δράσης του οργανισμού

ΕΙΔΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Κριτήριο διάκρισης = Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Στρατηγικός Προγραμματισμός ► έχει μεγάλο χρονικό ορίζοντα, διατυπώνει την αποστολή του οργανισμού και προσδιορίζει το μέλλον του (ανώτερα στελέχη). Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός ► έχει μικρότερο χρονικό ορίζοντα από τον προηγούμενο και εξετάζει πιο συγκεκριμένα διάφορες μεταβλητές που θα συντελέσουν στην επίτευξη της αποστολής του οργανισμού (μεσαία στελέχη). Λειτουργικός Προγραμματισμός ► είναι ο πιο βραχυπρόθεσμος από τα δυο προηγούμενα είδη, ο καθημερινός προγραμματισμός που περιλαμβάνει συγκεκριμένες προθεσμίες, εργασίες και μετρήσιμους στόχους (υλοποίηση από το κατώτερο ανθρώπινο δυναμικό του οργανισμού).

ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Α Προπαρασκευή: Αφού διερευνηθούν οι συνθήκες και οι απαιτήσεις του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος ενός οργανισμού (διαδικασία που προϋποθέτει συλλογή και έλεγχο των καταλλήλων πληροφοριών), καθορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που πρόκειται να παραχθούν, τα μέσα που θα χρειαστούν για την παραγωγή των προϊόντων ή υπηρεσιών, η υποδομή του οργανισμού (εγκαταστάσεις, ανθρώπινο δυναμικό, μηχανήματα, κλπ) για την πραγματοποίηση της παραγωγής, κλπ. Συντονισμός: Στην φάση αυτή καθορίζεται η διάρκεια εργασίας, οι διαδοχικές ενέργειες που πρέπει να γίνουν με βάση τους διαθέσιμους πόρους, την υποδομή, του οργανισμού, τον χρόνο μέσα στον οποίο πρέπει να εκτελεστεί το προγραμματισμένο έργο, το κόστος , κλπ. Η φάση του συντονισμού είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι από αυτήν εξαρτάται η απόδοση των διαθέσιμων πόρων, με άλλα λόγια η καλύτερη χρησιμοποίηση τους

ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Β ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Β Εφαρμογή: Η φάση αυτή περιλαμβάνει την πρακτική εκτέλεση του σχεδίου εργασίας. Προϋπόθεση για την επιτυχία της αποτελεί η προηγούμενη ενημέρωση του ανθρώπινου δυναμικού για τις λειτουργίες που πρόκειται να εκτελέσει. Από δω και πέρα ξεκινά ο παραγωγικός κύκλος του προγραμματισμού, ο οποίος χρειάζεται συνεχή έλεγχο με στόχο τη μέγιστη απόδοση. Έλεγχος : Ο έλεγχος είναι στενά συνδεδεμένος με τη φάση της εφαρμογής. Μπορεί να υπάρξουν δυο είδη ελέγχου : εκείνος ο οποίος ασκείται εκ παραλλήλου με την εφαρμογή και γίνεται σταδιακά, ώστε να αντιμετωπίζονται τα απρόβλεπτα, να τροποποιείται ανάλογα το σχέδιο εργασίας και να γίνονται ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην τήρηση των αρχικών στόχων (διαμορφωτικός), και εκείνος που λαμβάνει χώρα στο τέλος της φάσης εφαρμογής και στοχεύει στο να αποτιμήσει συνολικά τη διαδικασία του προγραμματισμού σε σχέση με την επίτευξη ή μη των προσδιορισθέντων στην αρχή στόχων (συνολικός)

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Τεχνικές διερεύνησης Ι. Εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού P.E.S.T.E.L. Analysis ΙΙ. Εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού S.W.O.T ή Porter’s Analysis

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Α. Ενότητα: Ένα πρόγραμμα δράσης συνήθως περιλαμβάνει υποπρογράμματα, τα οποία ικανοποιούν επιμέρους στόχους. Τα υποπρογράμματα αυτά δεν θα πρέπει να αποκλίνουν μεταξύ τους αλλά να εντάσσονται στο γενικό πλαίσιο του προγράμματος δράσης, να είναι ενιαία και συναφή. Β. Συνέχεια: Kάθε επόμενο βήμα ή πρόγραμμα να αποτελεί λογική συνέχεια του προηγούμενου. Μόνον τότε θα επιτευχτεί ο αντικειμενικός σκοπός της εκπόνησης του προγράμματος δράσης Γ. Ελαστικότητα: Τα προγράμματα θα πρέπει να διαθέτουν εξαρχής την δυνατότητα (ανα)προσαρμογής σε μεταβαλλόμενες ή/και απροσδόκητες συνθήκες που τυχόν παρουσιαστούν κατά την πορεία εφαρμογής τους. Δ. Ακρίβεια: Η περιγραφή τόσον των στόχων όσο και των βημάτων εφαρμογής του προγράμματος πρέπει να είναι ακριβής, σαφής και περιεκτική, έτσι ώστε να είναι απολύτως διακριτό το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και να παρέχεται η δυνατότητα διαμορφωτικών ενεργειών κατά την εξέλιξή του.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Η διαδικασία του να σχεδιάζει κανείς κάτι και να το θέτει σε εφαρμογή Η αρμονική συγκρότηση των μερών ενός συγκεκριμένου συνόλου με σκοπό την εύρυθμη και αποδοτική λειτουργία του (οργανωτική διάρθρωση) ΙΙΙ. Μια επίσημα συγκροτημένη ομάδα ατόμων που συνδέονται με κοινές πεποιθήσεις και κοινούς στόχους για την πραγμάτωση των οποίων και αγωνίζονται.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Στάδια της διαδικασίας: Α. κατάτμηση του οργανωτικού έργου Β. διαμόρφωση των αντιστοίχων λειτουργικών μονάδων με συγκεκριμένη αποστολή και ευθύνη ► εκχώρηση εξουσίας, δημιουργία βαθμίδων εξουσίας, ρύθμιση σχέσεων εξουσίας και ευθύνης μεταξύ των λειτουργικών μονάδων Γ. δημιουργία συστήματος συντονισμού και κατεύθυνσης των λειτουργιών των οργανωτικών τμημάτων και των ατόμων- μελών που τα απαρτίζουν Στόχος της διαδικασίας Η μεγιστοποίηση το αποτελέσματος της οργανωτικής δράσης με το μικρότερο κόστος ή τις λιγότερες θυσίες

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Η τεχνική της Οργάνωσης έχει εφαρμογές σε όλες τις περιπτώσεις που απαιτείται να γίνει συνδυασμός λειτουργιών για να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Το ίδιο συμβαίνει και στην Εκπαίδευση

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ: ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Στόχος της είναι η μελέτη των οργανωτικών φαινομένων και η διατύπωση αρχών και κανόνων, με την εφαρμογή των οποίων μεγιστοποιείται η αποτελεσματικότητα των οργανωτικών ενεργειών και επιτυγχάνεται το άριστο αποτέλεσμα από τον συνδυασμό των λειτουργιών μιας μονάδας δράσης.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΩΝ: ΜΟΡΦΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Ι ΤΥΠΙΚΗ: ένα σύστημα, στο οποίο οι δραστηριότητες δυο ή περισσοτέρων ατόμων συντονίζονται ενσυνείδητα για την πραγμάτωση ενός προκαθορισμένου στόχου με βάση την μεταξύ τους επικοινωνία Απαραίτητο στοιχείο: Η ύπαρξη κανονιστικού πλαισίου, σύμφωνα με το οποίο ρυθμίζονται το οργανωτικό σχήμα, η διάρθρωση, το εύρος της εξουσίας και της ευθύνης ενός εκάστου των μελών, ο καθορισμός της μεταξύ τους επικοινωνίας και η εξασφάλιση της συνοχής και της συνεκτικότητας των επιμέρους δραστηριοτήτων του οργανισμού.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΜΙΑΣ ΤΥΠΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΜΙΑΣ ΤΥΠΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ Οργανόγραμμα είναι η γραφική απεικόνιση των διοικητικών ενοτήτων, θέσεων εργασίας, της τυπικής δομής ενός οργανισμού, της ιεραρχικής τους κατανομής και της λειτουργικής τους σχέσης. Χρησιμεύει στον προσδιορισμό θέσεων και την κατανομή αρμοδιοτήτων, έτσι ώστε να αποφεύγονται οργανωτικά λάθη στην δόμηση του οργανισμού και επαναλήψεις ή επικαλύψεις κατά την άσκηση της οργανωτικής δράσης. Παράλληλα, βοηθάει στην διαμόρφωση και περιγραφή καθηκόντων κάθε μιας από τις θέσεις εργασίας. Όμως, δεν εμφανίζει α. το βαθμό και τη διάκριση της μορφής εξουσίας και ευθύνης μεταξύ των θέσεων εργασίας, β. τους διαύλους επικοινωνίας και διακίνησης της πληροφορίας μεταξύ των θέσεων εργασίας, γ. τις τυχόν άτυπες ομάδες που έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν στο πλαίσιο του οργανισμού.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΩΝ: ΜΟΡΦΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΙ ΑΤΥΠΗ: μια αυθόρμητη δράση [εκδήλωση] ορισμένων ατόμων που δεν έχουν επίγνωση ενός κοινού σκοπού ► δεν έχει συνειδητό χαρακτήρα. Η συγκρότηση της αποτελεί ένα είδος κοινωνικής σύνδεσης και στηρίζεται σε συνήθειες, συναισθήματα και κοινές αντιλήψεις των ατόμων που τις αποτελούν ► δημιουργία ατύπων σχέσεων ► συγκρότηση ατύπων ομάδων Αιτίες δημιουργίας των ατύπων ομάδων: οι ανθρώπινες ανάγκες για Α. ασφάλεια Β. ομαδικότητα-κοινωνικότητα Γ. ταύτιση Δ. απόκτηση ικανότητας (πχ εκμάθηση και εκτέλεση καθηκόντων)

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΩΝ Θετικά στοιχεία των ατύπων ομάδων Α. διευκόλυνση της ενημέρωσης, πληροφόρησης και επηρεασμού των μελών της τυπικής οργάνωσης Β. ανάπτυξη πνεύματος συνοχής μεταξύ των μελών, που επιδρά στην αποδοτικότητα τους Γ. εξασφάλιση της προσωπικότητας των εργαζομένων από την καταλυτική επίδραση της αποπροσωποποίησης και της εξειδίκευσης , που χαρακτηρίζουν τον ορθολογισμό της τυπικής δομής Αρνητικά στοιχεία των ατύπων ομάδων Δημιουργία εσωστρεφών ομάδων αντίδρασης ,«κλίκες», που αρνούνται την εξουσία και τον ρόλο των προϊσταμένων κλιμακίων ή ατόμων και δημιουργούν λειτουργικές διαταραχές στο εσωτερικό του οργανισμού ► ► ► Η συνύπαρξη των δυο μορφών οργάνωσης στο πλαίσιο ενός οργανισμού πρέπει να είναι μια υγιής συμβιωτική σχέση ► Δείκτης αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας ► Κύριο μέλημα του Διευθυντή

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΩΝ Κατάσταση ισορροπίας της οργάνωσης/του οργανισμού Η δυνατότητα της οργάνωσης/του οργανισμού να προσαρμόζει το σκοπό της ή τους επιμέρους στόχους της στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του περιβάλλοντος της και να μπορεί με την κατάλληλη οργανωτική δομή να διατηρεί μια σωστή ροη εισερχόμενων και εξερχομένων δεδομένων. Επιπλέον, να έχει, στη συνέχεια, τη δυνατότητα να δέχεται σωστά τα δεδομένα του περιβάλλοντός της, να τα επεξεργάζεται σωστά και να τα επιστρέφει σωστά στο εξωτερικό περιβάλλον. Με άλλα λόγια, να είναι σε θέση να διατηρεί μια σταθερή κατάσταση ανατροφοδότησης ή/και αναπληροφόρησης ► Δείκτης αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας ► Κύριο μέλημα του Διευθυντή

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Η Οργάνωση της εκπαίδευσης εξετάζεται αυτοτελώς ως ιδιαίτερος άξονας ή εντάσσεται ως εξηρτημένη λειτουργία στο ευρύτερο πλαίσιο της Διοίκησης; Στο διευρωπαϊκό ερευνητικό πεδίο υπάρχουν δυο απόψεις: Η οργάνωση της εκπαίδευσης –και δη της δημόσιας- αποτελεί ξεχωριστό δομολειτουργικό στοιχείο (P. Champagne, 2003, J. Minot, R. Piere et J. Simon, Μ. Vasconcellos, 2004) Η οργάνωση αποτελεί μια από τις επιμέρους λειτουργίες της Διοίκησης. (Bush, 1997, Coleman and Bush, 2004, West-Burnham and Bush, 1994). Επειδή το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο αναφέρεται στην εκπαίδευση συνολικά, κατά αρχάς, θεωρούμε ότι η οργάνωση πρέπει να εξετάζεται αυτοτελώς ως ενότητα. Η εξέταση της οργάνωσης θα αποτελέσει τη βάση ανάλυσης της διοίκησης και των συστατικών της λειτουργιών, στη συνέχεια.

Η ΑΛΛΑΓΗ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1 Σε τι συνίσταται; Διδακτικό μέρος: Α.Π., μέθοδοι διδασκαλίας, προγράμματα μετάβασης, προγράμματα παρέμβασης, κλπ Υποδομές: χώροι, εκπαιδευτικό υλικό, υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, κλπ > ποιότητα εκπαίδευσης > κόστος εκπαίδευσης Ανθρώπινοι πόροι: επιμόρφωση, ενδυνάμωση, δημιουργία κινήτρων, θετικά-αρνητικά συναισθήματα απέναντι στην αλλαγή Σχέσεις: Ανάπτυξη σχεσιοδυναμικών πλεγμάτων: προσέγγιση γονέων, κοινωνικών εταίρων, κλπ

Η αλλαγη ςτον εκπαιδευτικο οργανιςμο Ι Α. Τα στάδια της αλλαγής (Fullan, 1991) Β. Η αλλαγή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική Η αντιμετώπιση τη ς αλλαγής από το διδακτικό προσωπικό είναι ιδιαίτερα σημαντική < παράγοντας επιτυχίας ή αποτυχίας < αντίσταση στην αλλαγή Βεβιασμένες αλλαγές < συνήθως, όταν επιβάλλονται έξωθεν Η αλλαγή μπορεί να προκαλέσει καταστροφικά αποτελέσματα, όταν δεν γίνεται κατανοητή από τους βασικούς Έναρξη Εφαρμογή Συνέχεια, Διατήρηση Αποτέλεσμα Αξιολόγηση

Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΙI Γ. Τα εγγενή χαρακτηριστικά της αλλαγής ( προσαρμογή από Fullan, 1982,1992) Ανάγκη και σχετικότητα της αλλαγής Σαφήνεια Πολυπλοκότητα Ποιότητα και πρακτική εφαρμογή [του καινοτόμου προγράμματος] Δ. Τα χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας Διευθυντής Σχέσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ενδιαφέροντα και επιστημονικός προσανατολισμός των εκπαιδευτικών

Η αλλαγη ςτον εκπαιδευτικο οργανιςμο ΙΙΙ Ε. Τα χαρακτηριστικά της ευρύτερης σχολικής περιφέρειας Ιστορικό εφαρμογής καινοτομιών Διαδικασία υιοθέτησης της αλλαγής Υποστήριξη από την κεντρική διοίκηση Ενδοσχολική επαγγελματική ανάπτυξη και συμμετοχή του διδακτικού προσωπικού Πληροφόρηση [πληροφοριακά συστήματα και δίκτυα] Χαρακτηριστικά των εμπλεκομένων φορέων ή/και συλλογικών οργάνων Στ. Τα χαρακτηριστικά του ευρύτερου εκπαιδευτικού συστήματος Ο ρόλος της κυβέρνησης «Εξωτερική βοήθεια» [ενημέρωση, προηγούμενη έρευνα, διάθεση κονδυλίων , δημιουργία κινήτρων, κλπ]

Η ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί: Ενδυνάμωση του διδακτικού προσωπικού Αναδιαμόρφωση της «κουλτούρας» της σχολικής μονάδας Εξασφάλιση ενότητας μεταξύ ανθρωπίνων πόρων και στόχων [νέοι= ενθουσιώδεις, συχνά απειλή για την αλλαγή, γηραιότεροι = προβάλλουν αντιστάσεις] Δημιουργία αισθήματος ευθύνης στους εμπλεκομένους Συνεχή πληροφόρηση όλων των εμπλεκομένων Συνεχή διαδικασία mentoring

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ; Συνεχής αλλαγή των συνιστωσών του εξωτερικού περιβάλλοντος της σχολικής μονάδας «Η επιβίωση του ταχύτερου είναι το θεμελιώδες χαρακτηριστικό των οργανισμών στον 21ο αιώνα» (Toffler, 1990) «Οι ταχύτεροι είναι εκείνοι που διαθέτουν την ικανότητα να μειώνουν τον χρόνο εξέλιξης/ ανάπτυξης του οργανισμού, να κινούν προϊόντα και υπηρεσίες γρηγορότερα και εγγύτερα στον καταναλωτή και να χρησιμοποιούν άμεσα κάθε είδους πληροφορία» (Razik and Swanson, 2001: 44)