Όνομα ομάδας: «Πεσσοί» Έλενα Μούση Α3 Θάνος Πιπερίγκος Α3 PROJECT 2Ο ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 3Ο ΥΠΟΘΕΜΑ: «ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ» Όνομα ομάδας: «Πεσσοί» Έλενα Μούση Α3 Θάνος Πιπερίγκος Α3 Σπύρος Μπισμπικόπουλος Α3 Σοφία Μαντζανά Α2 Χριστίνα Μενάγια Α2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως είναι γνωστό στις μέρες μας, το παιχνίδι στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων κατείχε μία πολύ σημαντική θέση. Γι' αυτό το λόγο δεν προκαλεί καμία εντύπωση το γεγονός, πως σήμερα υπάρχει πληθώρα από έργα τέχνης που απεικονίζουν παιχνίδια της αρχαιότητας. Πολλά ευρήματα τέχνης βοήθησαν στην συλλογή πολλών πληροφοριών για τα αρχαιοελληνικά παιχνίδια, εφόσον υπάρχουν παιχνίδια για τα οποία δεν έχουμε καμιά πληροφορία από γραπτές πηγές. Ο τομέας της τέχνης που έχει δώσει τις περισσότερες πληροφορίες για τα παιχνίδια είναι η αγγειογραφία.

Α. ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΕΣ Ευφρόνιος: ερυθρόμορφος αμφορέας “συμποσιαστής - κωμαστής“, Μουσείο του Λούβρου. Στον ψυκτήρα αυτό του Ευφρόνιου, που βρίσκεται στο Μουσείο Ερμιτάζ, η εταίρα Σμικρά παίζει κότταβο. Η φράση “τιν τάνδε λατάσσω, Λέαγρε” σημαίνει: “για σένα σκορπάω αυτή τη σταγόνα, Λέαγρε”.

Aττικός μελανόμορφος παναθηναϊκός αμφορέας, με παλαιστές, περ Aττικός μελανόμορφος παναθηναϊκός αμφορέας, με παλαιστές, περ. 480-470 π.X., ύψος 62,2 εκ., Mουσείο Τεχνών Χουντ, Πανεπιστημίου Ντάρτμουθ. Aττικός μελανόμορφος αμφορέας των Παναθηναίων, με πυγμάχους, περ.530-520 π.X., ύψος 60,2 εκ., Mουσείο Kαλών Τεχνών Bοστώνης

6. Αττικός ερυθρόμορφος χους. Αγόρι τρέχει με ρόδα και χου 6. Αττικός ερυθρόμορφος χους. Αγόρι τρέχει με ρόδα και χου. Από την Αθήνα. Περ. 430 π.Χ. (1742)  7. Αττικός ερυθρόμορφος χους. Παιδάκια διασκεδάζουν μπροστά από επιτύμβια στήλη. Από την Αθήνα. Περ. 425 π.Χ. (17286) 8. Αττικός ερυθρόμορφος χους. Αγόρια παίζουν με σφαίρα και ξύλο. Άγνωστη προέλευση. 420-410 π.Χ. (1555) 9. Αττικός ερυθρόμορφος χους. Αγόρι χορεύει ανάμεσα σε στεφανωμένο χου και σε ρόδα. Από την Πικροδάφνη. Κοντά στην Κατηγορία του Λονδίνου Ε 535. 425-420 π.Χ. (1223)

Χους με τα αγόρια παίζοντας αστράγαλοι (420π. Χ) Μουσείο J Χους με τα αγόρια παίζοντας αστράγαλοι (420π.Χ) Μουσείο J. Paul Getty, Mαλιμπού.

Πανάρχαιο παιχνίδι που στην αρχαία Ελλάδα το συναντούμε με την ονομασία αιώρα ή σειρά, στο Βυζάντιο ως αιώρα κρεμάστρα, ενώ σήμερα είναι γνωστό ως κούνια. Παιζόταν κυρίως από κορίτσια, όπως απεικονίζεται και στα αγγεία, αλλά και μικρά αγόρια.

Επιτραπέζιο παιχνίδι επιδεξιότητας και ευστροφίας ήταν οι πεσσοί που παιζόταν με πιόνια πάνω σε πίνακα και ήταν οι πρόγονοι της ντάμας και του σκακιού.

Το πασίγνωστο και σήμερα παιχνίδι με τις ονομασίες πεντόβολα, πετράβολα, πεντεκούκια, πετράδια και άλλες, ήταν γνωστό στους Έλληνες πιθανόν από τα πανάρχαια χρόνια. Στα πεντάλιθα χρησιμοποιούσαν πέντε λεία μικρά πετραδάκια ή κότσια (αστράγαλοι) ή πέντε μικρά και επίπεδα κομμάτια από όστρακο.

Στα πιο δημοφιλή παιχνίδια με μπάλα περιλαμβάνονταν η απόρραξις και η ανακρουσία, όπου χτυπούσαν την μπάλα συνεχόμενα με δύναμη στο έδαφος ή στον τοίχο ώσπου να χάσουν.

Β. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ Αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου, όταν περιγράφεται η συνάντηση του Οδυσσέα και της Ναυσικάς, κόρης του Αλκίνοου βασιλιά των Φαιάκων.

Ανάγλυφο του 6ου αι. π.Χ. αι. Δύο νέοι καθισμένοι σε δίφρους προτρέπουν μια γάτα και έναν σκύλο σε μονομαχία, ενώ δύο άλλοι παρακολουθούν. Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.

Σύμφωνα με παραστάσεις που έχουν βρεθεί, οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν ένα ομαδικό άθλημα με την ονομασία κερητίζειν, χρησιμοποιώντας ως μπαστούνια κυρτά ραβδιά σε σχήμα κεράτων και ένα κυκλικό αντικείμενο ως μπάλα. (από 540π.Χ). Πολλές παραλλαγές του παιχνιδιού συναντάμε σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα.

Η πάλη ήταν ένα από τα πολύ αγαπημένα αγωνίσματα στην αρχαία  Η πάλη ήταν ένα από τα πολύ αγαπημένα αγωνίσματα στην αρχαία Ελλάδα (Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Γ. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ Οι αρχαιολόγοι κατά την διάρκεια εργασιών αναστήλωσης, εντόπισαν πάνω από πενήντα λαξευμένα παιχνίδια στα δάπεδα και στα σκαλιά των ναών της Ακρόπολης. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αρχαίοι Αθηναίοι, όλων των ηλικιών φαίνεται πως περνούσαν πολλές ώρες παίζοντας τρίλιζα, γουβίτσες και σκάκι στα σκαλιά του Παρθενώνα, όπως και στο δάπεδό του. Η Αθηνά και ο οίκος της ήταν ένα πολύ οικείο μέρος για τους Αθηναίους τότε, γι’ αυτό και χάραζαν στο δάπεδο και στα σκαλιά του παιχνίδια δεξιοτεχνίας και στρατηγικής. Μία επιπλέον πληροφορία, είναι πως οι άνθρωποι προτιμούσαν τη δυτική και τη νότια πλευρά. Αυτό συνέβαινε λόγω των καιρικών συνθηκών. Δηλαδή τη βόρεια πλευρά συχνά την «χτυπούσε» ο καιρός, γι’ αυτό και την απέφευγαν. Τα στοιχεία που οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα είναι ο αριθμός των παιχνιδιών που βρέθηκαν χαραγμένα. Η αρχαιολόγος Έλενα Καρακίτσου έχει καταγράψει είκοσι παιχνίδια στο δυτικό πτερό, εικοσιπέντε στο νότιο, τέσσερα στο ανατολικό και μόλις ένα στο βόρειο. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί πως τα σαράντα εφτά είναι παιχνίδια δεξιοτεχνίας και τα τρία στρατηγικής που παιζόταν με πεσσούς (πιόνια). Δυστυχώς, όμως τα παιχνίδια αυτά δεν μπορούν να χρονολογηθούν, επειδή είναι διαχρονικά. Ξεκινούν από τα μυκηναϊκά χρόνια και φτάνουν έως σήμερα.