ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΤΑ ΡΩΜΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ ΔΡΑΜΑ ΚΩΜΩΔΙΑ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ ΔΡΑΜΑ ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΩΜΩΔΙΑ ΜΕΣΗ ΚΩΜΩΔΙΑ ΝΕΑ ΚΩΜΩΔΙΑ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Όλες οι δραματικές παραστάσεις διδάσκονταν κατά τη διάρκεια των γιορτασμών προς τιμήν του Διόνυσου. Στην Αθήνα γίνονταν συνολικά τέσσερις εορτές προς τιμήν του Διονύσου, κατά τους χειμερινούς και τους εαρινούς μήνες. Οι δραματικές παραστάσεις διεξάγονταν μέσω των δραματικών αγώνων.

ΤΡΑΓΩΔΙΑ Σε αυτήν εξυμνείται ο ηρωικός άνθρωπος που συγκρούεται με τη Μοίρα, την Ανάγκη, τη θεία δικαιοσύνη. Ηθικό υπόβαθρο της τραγωδίας είναι το τριαδικό σχήμα: ύβρις-άτη-δίκη. Οι συγγραφείς τραγωδιών αντλούν τα θέματά τους από την ανεξάντλητη πηγή των μύθων –μοναδική εξαίρεση οι Πέρσαι του Αισχύλου και αι Βάκχαι του Ευριπίδη-, τους οποίους όμως συνδέουν με την επικαιρότητα της εποχής και τους καθιστούν φορείς των προβληματισμών τους.

ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ Το όνομα του προήλθε από τον χορό του δράματος αυτού που αποτελείτο από υποδυόμενους Σατύρους. Κύριο και καθοριστικό χαρακτηριστικό του ήταν ο χορός των Σατύρων, τους οποίους οδηγούσε ο Σειληνός. Άλλα χαρακτηριστικά του ήταν η κωμική πλοκή, το αίσιο τέλος, η ελεύθερη χρήση και συχνά η παρωδία μυθολογικών θεμάτων, καθώς και η περιστασιακή παρωδία θεμάτων από τις τραγωδίες που είχαν προηγηθεί, το εύθυμο ύφος, η μικρότερη έκταση (σε σχέση με την τραγωδία) και η μεγαλύτερη χαλαρότητα στο μέτρο και βεβαίως η χαρακτηριστική όρχηση Καθιερώθηκε ως έθιμο μετά από κάθε τριλογία τραγωδιών, ή μετά από τρεις χωριστές τραγωδίες ν΄ ακολουθεί σατυρικό δράμα ως τρόπο ψυχαγωγίας.

ΚΩΜΩΔΙΑ Από την αρχαία κωμωδία διασώθηκαν μόνο 11 του Αριστοφάνη, ένα ολοκληρωμένο του Μενάνδρου. To σχήμα της δράσης ακολουθεί μια τυπική παραμυθιακή δομή, με σταθερά σημεία μια μετακίνηση τον ήρωα με σκοπό την εκτέλεση ενός σχεδίου που θα του επιτρέψει να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που τον απασχολεί, τη συνάντησή του με κάποιον βοηθό ή συνεργάτη, τη σύγκρουσή τον με έναν ή περισσότερους αντιπάλους και τον τελικό του θρίαμβο. To άσεμνο κυριαρχεί στη γλώσσα και τη σκηνική εικόνα. Ο ιαμβικός ψόγος, στοιχείο που παρουσιάζεται ενισχυμένο από την εποχή του Κρατίνου, παρέμεινε κυρίαρχο γνώρισμα του είδους ως τις απαρχές του 4ου

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΧΟΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΑ Μετά τις μεταρρυθμίσεις που έκανε ο Σοφοκλής στο Θέατρο όλοι οι ρόλοι μοιράζονται σε τρείς υποκριτές. Όλα τα πρόσωπα τα υποδύονταν άντρες οι οποίοι φορούσαν προσωπεία. Οι ηθοποιοί ήταν επαγγελματίες και είχαν ιδιαίτερα προνόμια. Σε κάποια έργα συμμετείχαν και βουβά πρόσωπα Αποτελείται από 15 άτομα κατανεμημένα σε δυο ημιχόρια. Αυτός που έδινε το ρυθμό ήταν ο αυλητής και όλος ο χορός ήταν απλά ντυμένα .Εξέφραζε τα συναισθήματά του μέσω της όρχησης και συμμετείχε κυρίως στα χορικά μέρη της παράστασης. Αποτελείται συνήθως από γυναίκες ή από γέροντες.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Το πολιτικό πλαίσιο δεν ευνοεί την ανάπτυξη της τραγωδίας παρ’ ολ’ αυτά συνέχισε την ύπαρξή της ως μορφή <<αναγνωστική>>. Η νέα κωμωδία αναπτύσσεται στην ελληνιστική εποχή και ειδικότερα στα χρόνια μετά το 320 π.Χ. Ο κορυφαίος εκπρόσωπός της είναι ο Μένανδρος, που έζησε στην Αθήνα (342-292 π.Χ.). Η Νέα Κωμωδία είναι μια κωμική και ρομαντική ηθογραφία, χωρίς πολιτικές αιχμές, που διατηρεί την αθυροστομία χωρίς όμως σατιρικά στοιχεία. Περιγράφει κωμικές καταστάσεις και χαρακτηρίζεται από την εξεζητημένη πλοκή της (οικογενειακά ζητήματα, χαμένα παιδιά, γάμους μετ'εμποδίων κ.τ.λ.) Σε αυτήν αναδεικνύονται οι ηθοποιοί, οι οποίοι αντικαθιστούν πλήρως τα χορικά και καταλήγουν να χαίρουν μεγαλύτερου θαυμασμού από τους δραματουργούς. Η Νέα κωμωδία παραστάθηκε με μεγάλη επιτυχία κατά τη διάρκεια των ελληνιστικών χρόνων και επηρέασε αργότερα τη ρωμαϊκή δραματογραφία.

ΡΩΜΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Κατά τη δημοκρατική περίοδο, οι συγγραφείς άρχισαν να παράγουν κωμωδίες και τραγωδίες. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του λαού αρέσκονταν σε άλλου είδους θεάματα. Μια δημοφιλής μορφή διασκέδασης ήταν οι μονομαχίες. Οι μονομάχοι αγωνίζονταν είτε μέχρι θανάτου, είτε «μέχρι να χυθεί αίμα» με μια ποικιλία όπλων και σεναρίων. Ένα άλλο δημοφιλές θέαμα περιελάμβανε ζώα από μακρινές χώρες, τα οποία εκτίθονταν για να τα δει το κοινό, ή συνδυάζονταν με μονομαχία. Γινόντουσαν επίσης ιπποδρομίες και αρματοδρομίες. Κάποια στάδια-θέατρα, όπως το θέατρο του Διονύσου κάτω από την ακρόπολη, μπορούσαν επίσης να γεμίσει με νερό και να στηθούν ψεύτικες ναυμαχίες

ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΕΛΙΟΣ ΕΥΘΥΜΗΣ ΞΕΝΙΑΔΗΣ