Ψηφιακές Βιβλιοθήκες

Εισαγωγή Όμως η ψηφιακή βιβλιοθήκη δεν αποτελεί βιβλιοθήκη με την σημασία του κοινωνικού οργανισμού, αλλά παραπέμπει περισσότερο με την σημασία της συλλογής υλικού. Ο όρος «Ψηφιακές Βιβλιοθήκες» έκανε πολύ πρόσφατα την εμφάνιση του, κυρίως έπειτα από την ευρεία διάδοση του Διαδικτύου και των υπηρεσιών του. Με τον όρο «Βιβλιοθήκη» δηλώνεται ο πραγματικός και λειτουργικός χώρος ο οποίος έχει ειδικά διαμορφωθεί για την αποθήκευση και την χρήση μιας συλλογής βιβλίων.

Η σχετική με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες δραστηριότητα ξεκίνησε όταν οι τεχνολογίες των υπολογιστών και των επικοινωνιών έκαναν δυνατή την αποθήκευση με ψηφιακή μορφή μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριακού υλικού και τη διάθεση του μέσα από το διαδίκτυο σε κάθε ενδιαφερόμενο χρήστη.

Ορισμένα λειτουργικά πλεονεκτήματα των ψηφιακών βιβλιοθηκών: Βασισμένη αποκλειστικά σε ψηφιακό περιεχόμενο δεν υπόκειται σε περιορισμούς χρήσης όπως στο συμβατικό υλικό (πχ. περιορισμένος αριθμός αντιτύπων). Ως αυτοματοποιημένο σύστημα δεν υπόκειται σε περιορισμούς χρόνου λειτουργίας ή διαθέσιμου προσωπικού. Η ψηφιακή βιβλιοθήκη θα αποτελέσει στο μέλλον την κύρια μορφή υπηρεσίας – μηχανισμού πληροφόρησης.

Πρόγραμμα Gutenberg (Project Gutenberg) Το πρόγραμμα Gutenberg είναι μια εθελοντική προσπάθεια για την ψηφιοποίηση και αρχειοθέτηση έργων πολιτιστικής αξίας. Ιδρύθηκε το 1971 από τον Michael S. Hart και είναι η παλαιότερη ψηφιακή βιβλιοθήκη. Οι περισσότερες εκδόσεις είναι στην αγγλική γλώσσα, αλλά πολλά μη-αγγλικά έργα είναι επίσης διαθέσιμα.

Δόθηκε στο πρόγραμμα το όνομα του Ιωάννη Γουτεμβέργιου (Gutenberg), τον Γερμανό τεχνίτη του 15ου αιώνα, ο οποίος προώθησε την επανάσταση της τυπογραφίας. Τον Ιούλιο του 2012, το πρόγραμμα Gutenberg ισχυρίστηκε πως υπάρχουν περισσότερα από αντικείμενα στη συλλογή του.

Γνωστές Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Η Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη (WDL) είναι μια διεθνής ψηφιακή βιβλιοθήκη που λειτουργεί από την UNESCO και τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Google έγινε ο πρώτος εταίρος αυτού του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και δώρισε 3 εκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξει την ανάπτυξη της Παγκόσμιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης το 2005.

Το 2006 στο ετήσιο συνέδριο της Εθνικής Επιτροπής, ο Δρ John Van Oudenaren, ανώτερος σύμβουλος για την Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη, σκιαγράφησε ένα σχέδιο για την εφαρμογή του προγράμματος. Τα ευρήματα από αυτή τη διαδικασία σχεδιασμού παρουσιάστηκαν στην τριακοστή τέταρτη σύνοδο της Γενικής Διάσκεψης της UNESCO τον Οκτώβριο του 2007 στο Παρίσι, Γαλλία. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2008, ο Οργανισμός των Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ), συμφώνησε να συνεργαστεί με τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου για την ανάπτυξη της Παγκόσμιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης. Η Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ξεκίνησε στις 21 Απριλίου του 2009 στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι, Γαλλία.

Europeana.euΗ Europeana.eu (ή Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη) είναι μια διαδικτυακή πύλη που λειτουργεί ως διεπαφή σε εκατομμύρια βιβλία, πίνακες ζωγραφικής, ταινίες, μουσειακά αντικείμενα και αρχειακά έγγραφα, που έχουν ψηφιοποιηθεί σε όλη την Ευρώπη. Ο καταλύτης για την Europeana ήταν μια επιστολή που απέστειλε ο Ζακ Σιράκ, Πρόεδρος της Γαλλίας, μαζί με τους ηγέτες της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας και της Ουγγαρίας προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, τον Απρίλιο του 2005.

Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη Η Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη είναι μια διαδικτυακή υπηρεσία που επιτρέπει την πρόσβαση σε πηγές από 48 ευρωπαϊκές εθνικές βιβλιοθήκες και έναν αυξανόμενο αριθμό ερευνητικών βιβλιοθηκών. Τα αντικείμενα προέρχονται από ιδρύματα εγκατεστημένα σε χώρες που είναι μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυμαίνονται από αρχεία καταλόγων έως πλήρη κείμενα βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων και ηχογραφήσεων.

Πάνω από 200 εκατομμύρια αρχεία είναι διαθέσιμα για αναζήτηση, στα οποία περιλαμβάνονται 24 εκατομμύρια σελίδες με πλήρες κείμενο και περισσότερα από 7 εκατομμύρια ψηφιακά αντικείμενα. Τριάντα πέντε διαφορετικές γλώσσες εκπροσωπούνται μεταξύ των αντικειμένων αναζήτησης. Μέχρι τις αρχές του 2008, ακόμη εννέα εθνικές βιβλιοθήκες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών είχαν ενταχθεί στην υπηρεσία.

Ελληνικές Ψηφιακές Βιβλιοθήκες: Αρχείο ΕΡT Η προσπάθεια της ΕΡΤ να ψηφιοποιήσει και να κάνει διαθέσιμο στο κοινό το αρχείο της, δημιούργησε τη μεγαλύτερη, με διαφορά, ψηφιακή βιβλιοθήκη πολυμέσων της Ελλάδας.

Πάνω από 750 ώρες περιεχομένου από βίντεο και φιλμ, υλικό από 1136 εκπομπές και περισσότερες από 5000 φωτογραφίες, από αγαπημένες σειρές, ντοκιμαντέρ, μουσικές και παιδικές εκπομπές, εκπομπές για το θέατρο, τις τέχνες, τον αθλητισμό και την ενημέρωση, είναι πλέον διαθέσιμα στους επισκέπτες του ψηφιακού αρχείου της ΕΡΤ. Σπάνια οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής μας παράδοσης, "παντρεύονται" με τις νέες τεχνολογίες και δημιουργούν μια σύγχρονη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη με πολύτιμες πληροφορίες για το σύνολο των έργων που παρουσιάζονται σ' αυτήν.

Η αξία του έργου είναι ανεκτίμητη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το αρχείο της δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης συγκεντρώνει το 70% του συνόλου του ελληνικού οπτικοακουστικού υλικού. Επιπλέον, η ΕΡΤ μέσω αυτού του έργου διαφυλάττει το πολύτιμο οπτικοακουστικό υλικό από τη φυσική φθορά μέσω συστημάτων και διαδικασιών ψηφιοποίησης ενώ παράλληλα προσθέτει αξία στο εν λόγω υλικό μέσω της συστηματικής ηλεκτρονικής τεκμηρίωσής του.

Scripta Manent Μαριτίνα Ρέτση Κατερίνα Προφητηλιώτου Βάσια Σίτου Σπύρος Στραβοράβδης Ηλίας Φλώρος