Σχολή Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών Διαχείριση έργου Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια Τομέας Μεταλλευτικής Σχολή Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών 24/10/2014 9ο Εξάμηνο, 2014-2015 1

Εισαγωγή ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ Κ. Αδάμ, Επίκουρος Καθηγήτρια Συγγράμματα: Rory Burke, Διαχείριση Έργου, 2002 Rory Burke, Διαχείριση Έργου,Aρχές και Τεχνικές, 2014 Ηarvey Maylor: Διαχείριση Έργων, Project Management, 2005 Βοηθήματα: J.K.Pinto, Project Management, Achieving Competitive Advantage, Pearsons Prentice Hall, 2007

Αξιολόγηση Γραπτή Εξέταση-Ασκήσεις -40% Εργασία -60% 1

Δικτυακοί Τόποι Project Management Institute http://www.pmi.org/ International Project Management Association http://www.ipma.ch/ Association for Project Management http://www.apm.org.uk/ Project Management Control Tower http://www.4pm.com/ ProjectNet project management resource site http://www.projectnet.co.uk/ IMU lab http://imu.iccs.ntua.gr 1 4

Περιεχόμενα Εισαγωγή στη Διαχείριση έργου-Ιστορία Κύκλος Ζωής έργου Μελέτη Σκοπιμότητας-Επιλογή έργου Κύκλος προγραμματισμού και ελέγχου Μέθοδος κρίσιμης διαδρομής Χρονοδιαγράμματα Έλεγχος έργου Διαχείριση Ποιότητας-Διαχείριση Κινδύνου Παραδείγματα-Εφαρμογές- Ασκήσεις 1

Βασικές έννοιες Έργο: “..προσωρινό (έχει καθορισμένο τέλος) εγχείρημα που στοχεύει στη δημιουργία ενός μοναδικού προϊόντος ή υπηρεσίας”, PMBOK*, 2000 Διαχείριση Έργου: “..η διαδικασία κατά την οποία εφαρμόζουμε γνώσεις, δεξιότητες, εργαλεία και τεχνικές κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του έργου, με στόχο να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των συμμετόχων”, PMBOK, 2000 * Project Management Body of Knowledge 1

Διαχείριση Εργου- Project Management Οργανωμένη προσέγγιση με βάση την οποία μπορεί κανείς να χειριστεί τη διαδικασία εκτέλεσης και ολοκλήρωσης διαφόρων τύπων έργων, Βurke, 2002 Aφορά στον συνεπή σχεδιασμό, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των πόρων ενός οργανισμού με σκοπό την επίτευξη ενός συγκεκριμένου, προκαθορισμένου με σχετικά βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, στόχου, Μέντζας 2001

Η εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών διαχείρισης έργου συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός έργου εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού και την εξασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας. Για την επίτευξη των υλοποιήσιμων στόχων αξιοποιούνται οι διαδικασίες διαχείρισης έργου (προγραμματισμός, έλεγχος), οι ανθρώπινοι πόροι, η διαχείριση κινδύνου, κ.λ.π. 1

Ο διευθυντής και η ομάδα έργου αξιοποιεί τα κατάλληλα εργαλεία πληροφόρησης και ελέγχου (οργανογράμματα ανάλυσης έργου, ιστογράμματα πόρων, κ.α.) που επιτρέπουν το σχεδιασμό, εποπτεία και έλεγχο μεγάλου αριθμού πληροφοριών σε βέλτιστο χρονικό διάστημα. 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Διάγραμμα Gantt Η τεχνική της κατασκευής γραμμικών διαγραμμάτων εγκαινιάστηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν ο Αμερικανός Henry Gantt (1861- 1919) επινόησε το διάγραμμα αυτό ως εποπτικό εργαλείο προγραμματισμού και ελέγχου ναυπηγικών έργων To διάγραμμα Gantt παραμένει ιδιaίτερα δημοφιλές και σήμερα 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Δεκαετίες 50 και 60 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Δεκαετίες 50 και 60 Δεκαετία του 1950 Ανάπτυξη των μεθόδων PERT, Programme Evaluation and Review Technique και CPM, Critical Path Method Εισαγωγή της έννοιας του κύριου φορέα ευθύνης: σε έργα που απαιτούν πολλές διαφορετικές ιδιότητες, ορίζεται ένα άτομο που είναι ο βασικός υπεύθυνος για ολόκληρο το έργο από την σύλληψη ως την ολοκλήρωση του 1960 Η NASA πειραματίζεται με οργανωτικές δομές τύπου μητρώου

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Τεχνική Εκτίμησης και Αναθεώρησης Προγράμματος (PERT)

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Μέθοδος Κρίσιμου Δρομολογίου (CPM) E F Τέλος Β D Αρχή Η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να αντιμετωπίσει το συμβιβασμό χρόνου – κόστους που προβλημάτιζε συχνά τους διευθυντές έργου και προέκυπτε από το γεγονός ότι η σχέση ανάμεσα στο χρόνο μέχρι την ολοκλήρωση και το κόστος μέχρι την ολοκλήρωση είναι πολύπλοκη. Το ερώτημα που τίθεται είναι: αν μειωθεί η διάρκεια του έργου, το κόστος θα αυξηθεί ή θα μειωθεί; Κάποιες κατηγορίες δαπανών (ενοίκια εγκαταστάσεων) θα μειωθούν ενώ άλλες (υπερωρίες) θα αυξηθούν.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ 1962 Η NASA εισάγει το σύστημα PERT για έλεγχο του κόστους 1963 Η Αεροπορία των ΗΠΑ υιοθετεί τον κύκλο ζωής του έργου 1964 Το Polaris ήταν το πρώτο βρετανικό έργο στο οποίο οι συμβαλλόμενοι υποχρεώθηκαν από την ίδια την σύμβαση να χρησιμοποιήσουν εξελιγμένο σύστημα διαχείρισης έργου 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ 1965 Το υπουργείο άμυνας των ΗΠΑ και η NASA αντικατέστησαν τα συμβόλαια απόδοσης λογαριασμού με συμβόλαια κινήτρων, όπως πχ συμβόλαια κατ’ αποκοπή Από τα μέσα της δεκαετίας αυξήθηκε δραματικά ο αριθμός των έργων στα οποία χρησιμοποιήθηκαν οι σύγχρονες τεχνικές διαχείρισης Στο έργο κατασκευής του βομβαρδιστικού αεροπλάνου ΤSR-2 διαφάνηκαν προβλήματα που προκύπτουν όταν το έργο περνά στη φάση υλοποίησης προτού ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός 1966 Ιδρύθηκε το Ινστιτούτο Διαχείρισης Έργου (PMI), το πρώτο επίσημο ίδρυμα του κλάδου 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Στη δεκαετία του 1980 αυξήθηκε η επιρροή εξωτερικών παραγόντων Ενοποίηση παραγόντων χρόνου-κόστους ποιότητας Προστέθηκαν αργότερα παράγοντες όπως Αντικείμενο Εργασιών-Δομή Οργανωτικής Κατάτμησης 1

Χρόνος -Κόστος -Ποιότητα

Μοντέλο του Περιβάλλοντος έργου OBS-Organisation Breakdown Structure

Βασικά Χαρακτηριστικά Έργων Προδιαγραφές Διαθέσιμοι Πόροι (πρώτες ύλες, ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή..) Έναρξη/Λήξη Κύκλος ζωής Προϋπολογισμός Δραστηριότητες –Αγορά στην οποία απευθύνεται Κύριος φορέας ευθύνης, Project Manager Ομαδική λειτουργία των εμπλεκόμενων Εάν η κλίμακα ενός έργου απαιτεί τον επιμερισμό του σε υποέργα, ο συντονισμός των εργασιών των υποέργων και των υπευθύνων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την έγκαιρη και απρόσκοπτη υλοποίησή του. 1

Εργα : Τα έργα ποικίλουν ως προς το αντικείμενο εργασιών, το κόστος και τον απαιτούμενο χρόνο υλοποίησής τους. Μελέτη και κατασκευή κτιρίου Μελέτη και κατασκευή έργων υποδομής Σχεδιασμός και η εισαγωγή ενός νέου προϊόντος στην αγορά, π.χ σχεδιασμός και κατασκευή ενός κράματος με υψηλή σκληρότητα Αντιπλημμυρικά έργα Βελτίωση της οργανωτικής δομής μίας επιχείρησης, έργα επιμόρφωσης 1

Eργοκεντρική Διοίκηση Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις οργανώνουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες υπό μορφή έργων (δημόσια έργα, κτίρια, άμυνα αλλά και μεταποίηση, ανάπτυξη λογισμικού, παροχή υπηρεσιών, εκπαιδευτικούς οργανισμούς ) Εργοκεντρική Διοίκηση σημαίνει οργανωσιακή ευελιξία Αποκέντρωση διοικητικών ευθυνών Ολιστική θεώρηση προβλημάτων Διαδικασία επίλυσης προβλημάτων εστιασμένες στους στόχους 1

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Εργοκεντρικές οργανωτικές δομές Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 50, τα έργα εκτελούνταν από εταιρίες που είχαν την δομή των παραδοσιακών λειτουργικών ιεραρχιών, και αυτό σήμαινε ότι το έργο περνούσε σταδιακά από το ένα τμήμα στο άλλο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Εργοκεντρικές οργανωτικές δομές Με την αύξηση της πολυπλοκότητας των έργων, έγινε επιτακτική η ανάγκη η συμμετοχή στο ίδιο έργο διαφορετικών ειδικοτήτων, τμημάτων ή και εταιριών Εξ ανάγκης άρχισαν να αναπτύσσονται οι πρώτες εργο - κεντρικές δομές

Περιβάλλον της Διαχείρισης Εργου επηρεάζει τόσο το έργο όσο και τον τρόπο διοίκησης του Το περιβάλλον του έργου μπορεί να επηρεασθεί 1

Νομικό πλαίσιο στην ΕΕ για ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1

Βασικά Χαρακτηριστικά Έργων Προδιαγραφές Διαθέσιμοι Πόροι (πρώτες ύλες, ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή..) Έναρξη/Λήξη Κύκλος ζωής Προϋπολογισμός Δραστηριότητες –Αγορά στην οποία απευθύνεται Κύριος φορέας ευθύνης, Project Manager Ομαδική λειτουργία των εμπλεκόμενων Εάν η κλίμακα ενός έργου απαιτεί τον επιμερισμό του σε υποέργα, ο συντονισμός των εργασιών των υποέργων και των υπευθύνων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την έγκαιρη και απρόσκοπτη υλοποίησή του. 1

Κύκλος ζωής έργου Αποτελείται από το το σύνολο των φάσεων που περνά ένα έργο από την στιγμή που ξεκινά μέχρι την ολοκλήρωσή του. Φάση έργου: ο χρόνος στον οποίο ολοκληρώνεται ένα ή περισσότερα παραδοτέα Παραδοτέα: απτά και κατάλληλα επικυρωμένα παράγωγα εργασίας όπως μία μελέτη, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ή ένα προίόν 1

Kύκλος Ζωής έργου-Επίπεδο Προσπάθειας

Διαχείριση Μεταλλευτικών έργων Η κατάλληλη οργάνωση της μεταλλευτικής έρευνας, ο υπολογισμός των αποθεμάτων, η επιλογή της μεθόδου εκμετάλλευσης και κατεργασίας, η αδειοδότηση και η προμήθεια εξοπλισμού, η κατασκευή των εγκαταστάσεων, κλπ. αποτελούν υποσύνολα ενός ολοκληρωμένου μεταλλευτικού έργου, των οποίων η διαχείριση είναι ευκολότερη εάν θεωρηθούν υποέργα του συνολικού σχεδιασμού και ανάπτυξης του μεταλλείου. 1

Σχεδιασμός υπόγειου μεταλλείου 1

Υδρογεωλογικό Μοντέλο Υπόγειου Μεταλλείου Ημιορεινή ζώνη βροχόπτωση Σχηματικό υδρογεωλογικό μοντέλο ευρύτερης περιοχής Μεταλλείου Επιφανειακή απορροή Λάκος αλλουβιακός υδροφορέας Πεδινή περιοχή Διαβρωμένος γνεύσιος Ζώνη καθιζήσεων Υπόγεια απορροή ?? Γεώτρηση Μεταλλείου Στάθμη νερού Ανώτερος γνεύσιος Μάρμαρο Πιεζομετρική επιφάνεια υπόγειου υδροφορέα Δυτικό κοίτασμα -210m -230m Πηγάδι Κατώτερος γνεύσιος Ανατολικό κοίτασμα 1

Επιχειρηματικός κίνδυνος κατά τη διάρκεια ζωής ενός έργου, PMBOK Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Επιχειρηματικός κίνδυνος κατά τη διάρκεια ζωής ενός έργου, PMBOK Στα πρώτα στάδια της σύλληψης και του σχεδιασμού ενός έργου οι ευκαιρίες και ο επιχειρηματικός κίνδυνος βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Ειδικά για τα μεταλλευτικά έργα είναι σύνηθες να μεσολαβεί διάστημα 7-10 ετών από τον εντοπισμό ενός κοιτάσματος μέχρι την εκμετάλλευσή του. 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Υλοποιήσιμοι στόχοι έργου Αντικείμενο Εργασιών Χρόνος Κόστος Ποιότητα Μέσα επίτευξης υλοποιήσιμων στόχων Ενοποίηση βασικών διαδικασιών διαχείρισης (προγραμματισμός, εκτέλεση, έλεγχος) Ανθρώπινοι πόροι Επικοινωνία Προμήθειες & συμβάσεις 1

Ολοκλήρωση επιτυχημένων έργων 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Διαχείριση Αντικειμένου Εργασιών Η διαχείριση του αντικειμένου του έργου περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί ότι έχουν προβλεφθεί όλες οι απαιτούμενες εργασίες – και μόνο οι απαιτούμενες – για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου. Αποτελείται από: Έναρξη του έργου Καθορισμό αντικειμένου Έλεγχο αλλαγής αντικειμένου 1

Διαχείριση έργου για την αποκατάσταση μεταλλείου αμιάντου (ΜΑΒΕ) 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Διαχείριση Χρόνου Η διαχείριση χρόνου περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου. Αποτελείται από: Τον καθορισμό δραστηριοτήτων Τον προσδιορισμό της αλληλουχίας & διάρκειας των δραστηριοτήτων Ανάπτυξη χρονοδιαγράμματος Έλεγχο χρονοδιαγράμματος και διορθωτικές κινήσεις 1

Χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης έργου 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Διαχείριση Κόστους Η διαχείριση κόστους περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του έργου χωρίς να υπερβεί τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό. Αποτελείται από: Το σχεδιασμό απασχόλησης πόρων Εκτίμηση κόστους Ανάπτυξη προϋπολογισμού έργου Έλεγχο κόστους 1

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού Περιγράφει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την πλέον αποτελεσματική επίδοση των ανθρώπων της ομάδας έργου Αποτελείται από: οργανωτικό σχεδιασμό, κατανομή στελεχών, ανάπτυξη της ομάδας έργου Οι ομάδες έργου αποτελούν αποδοτικό (δηλ. οι εργασίες εκτελούνται σωστά) και αποτελεσματικό (εκτελούνται οι σωστές εργασίες) τρόπο διαχείρισης έργων. Εύρος δεξιοτήτων, κατανομή εργασιών, αποτελεσματικότητα, δημιουργικότητα, ευελιξία. Διεπιστημονικές και κατά περιπτώσεις διεθνείς ομάδες συναντώνται κατά την ανάπτυξη μεταλλευτικών έργων. Η επιβράβευση των μελών της ομάδας έργου συνδέεται με την επίτευξη των στόχων 1

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού Δομή Ομάδας Έργου 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση έργων Διαχείριση ποιότητας Η διαχείριση ποιότητας περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε το αποτέλεσμα του έργου να ικανοποιεί τις ανάγκες για τις οποίες υλοποιείται και τις σχετικές προδιαγραφές. Η διαχείριση ποιότητας αποτελείται από: Το σχεδιασμό ποιοτικού ελέγχου Τη διασφάλιση ποιότητας Τον έλεγχο ποιότητας 1

Κρίσιμοι παράγοντες στη διαχείριση μεταλλευτικών έργων Διαχείριση ποιότητας Η αναβάθμιση και επικαιροποίηση των παραπάνω συστημάτων ακολουθεί τις αρχές της διαδικασίας συνεχούς βελτίωσης CHECK DO ACT PLAN Κύκλος Deming ( PDCA ) σε επίπεδο συστήματος Αξιολόγηση Μέτρηση Συλλογή και επεξεργασία στοιχείων και υπολογισμός Κρίσιμων Δεικτών έργου Προσδιορισμ ός Στόχων Ποιότητας Λειτουργία 1

Περιεχόμενα Εισαγωγή στη Διαχείριση έργου-Ιστορία Κύκλος Ζωής έργου Μελέτη Σκοπιμότητας-Επιλογή έργου Κύκλος προγραμματισμού και ελέγχου Μέθοδος κρίσιμης διαδρομής Χρονοδιαγράμματα Έλεγχος έργου Διαχείριση Ποιότητας-Διαχείριση Κινδύνου Παραδείγματα-Εφαρμογές- Ασκήσεις 1

Τεχνική Εκτίμησης και Αναθεώρησης Προγράμματος (PERT) Ο=6, 12 ημέρες, m=8,15 ημέρες, p=13, 24 ημέρες Τ= (Ο+4m+P)/6