Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας Σχολικό Έτος 2012-2013 Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί Δριμυλή Αικατερίνη Ντάσιου Παρασκευή

Μύθοι και πραγματικότητα Ιστορία του καπνού Τι περιέχει το τσιγάρο Μύθοι και πραγματικότητα Νέοι και κάπνισμα Αντικαπνιστικές εκστρατείες Διακοπή του καπνίσματος

Καπνιστής-ιερέας των Ινδιάνων Μάγια Ο Χριστόφορος Κολόμβος και οι πρώτοι άποικοι που έφθασαν στην Αμερική στα μέσα του 15ου αιώνα βρήκαν τους ιθαγενείς στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική να καπνίζουν φύλλα καπνού και πούρα. Η εισαγωγή καπνού στην Ευρώπη έγινε για πρώτη φορά κατά τον 16º αιώνα. Καπνιστής-ιερέας των Ινδιάνων Μάγια

Το 1560 ο Γάλλος πρέσβης στην Πορτογαλία Jean Nicot de Villemain έστειλε σπόρους καπνού από τη Βραζιλία στο Παρίσι και τον πρότεινε ως θεραπευτικό φυτό στην Αικατερίνη των Μεδίκων. (Από τον Nicot πήρε το όνομα το φυτό και αργότερα το κύριο δραστικό συστατικό του η νικοτίνη). Στην Αγγλία πρωτοεμφανίζεται το 1565, όταν ο Sir Walter Raleigh πρότεινε και έπεισε τη Βασίλισσα Ελισάβετ να αρχίσει το κάπνισμα. Το 1604 ο βασιλιάς Ιάκωβος Α’, ήταν ο πρώτος που αντέδρασε και κατήγγειλε τη χρήση του καπνού ως «απαίσια για τα μάτια, μισητή για τη μύτη, καταστροφική για το μυαλό και επικίνδυνη για τους πνεύμονες».

Στις ΗΠΑ η καλλιέργεια του καπνού έγινε προσοδοφόρος επιχείρηση και για κάποιο διάστημα ο καπνός ανταλλάσσονταν με εμπορεύματα από την Ευρώπη. Αρχικά η χρήση του καπνού περιοριζόταν στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών. Στα μέσα του 19ου αιώνα το κάπνισμα έγινε συνήθεια της υψηλής κοινωνίας. Το πέρασμα από τη χρήση ακατέργαστου καπνού στο τσιγάρο έγινε μόλις τον 20ο αιώνα, όταν δημιουργήθηκαν και οι πρώτες καπνοβιομηχανίες.

Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι το είχαν τοποθετήσει δίπλα στην τροφή των στρατιωτών «γιατί βοηθούσε τους στρατιώτες και γενικότερα τον αντρικό πληθυσμό να είναι ενωμένος, και πειθαρχημένος». Οι στρατιώτες κάτω από συνθήκες άγχους, κάπνιζαν τόσο ώστε να εθιστούν στη νικοτίνη. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μάλιστα, η Αγγλία είχε ιδρύσει ειδικό κονδύλι “Το Ταμείο του Καπνού”. Οι καπνοβιομηχανίες σημείωναν τεράστια κέρδη.

Η θεμελίωση του μύθου του καπνίσματος κατά καιρούς στηρίχτηκε και υποστηρίχτηκε από ποικίλα συμφέροντα, τις βιομηχανίες , τις τέχνες και φυσικά την διαφήμιση. Οι πρώτες διαφημίσεις εμφανίστηκαν γύρω στο ’20 και μέχρι περίπου τα μέσα του ‘60 το τσιγάρο έγινε το σύμβολο της ανέμελης ζωής

Μοιραίες γυναίκες Επαναστάτης Σκληρός άντρας Οι περισσότεροι μεγάλοι σταρ της οθόνης έπαιρναν χιλιάδες δολάρια για να καπνίσουν στα φιλμ, στην προσωπική τους ζωή, ακόμη και στις δημόσιες εμφανίσεις τους. Μέριλιν Μονρόε Ρίτα Χέϊγουορθ Μοιραίες γυναίκες Τζέϊμς Ντίν Επαναστάτης Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ Σκληρός άντρας Το κάπνισμα έγινε σήμα του ανδρισμού, της ανεξαρτησίας και σημάδι παθών άνευ ορίων

Οι διαφημιστές δεν δίστασαν να θυσιάσουν στο βωμό της διαφήμισης του καπνίσματος ακόμα και σύμβολα όπως ο Αι Βασίλης.

Έπρεπε να συμβούν ομαδικά περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα για να αφυπνιστούν Άγγλοι και Αμερικανοί και να αρχίσουν να γίνονται επιφυλακτικοί απέναντι στο κάπνισμα. Η πρώτη επιστημονική έρευνα επί του θέματος έγινε το 1962, από τον ιατρικό σύλλογο της Μ. Βρετανίας. Δύο χρόνια αργότερα, αμερικανική έκθεση με τίτλο «Καπνός και υγεία», συνέδεσε για πρώτη φορά το κάπνισμα με τον καρκίνο των πνευμόνων και τη χρόνια βρογχίτιδα. Άρθρα σε σοβαρά έντυπα όπως το Daily Express άρχισαν να ενημερώνουν για τους κινδύνους και τις συνέπειες του καπνίσματος που έπαψε πια να θεωρείται ανέμελη και ακίνδυνη απόλαυση.

Η νικοτίνη είναι τοξική ουσία Η νικοτίνη είναι τοξική ουσία. Είναι το εθιστικό ναρκωτικό που εμπεριέχει ο καπνός. Ανεβάζει την πίεση του αίματος και τους παλμούς της καρδιάς κάθε φορά που κάποιος καπνίζει. Εξαιτίας ακριβώς της εθιστικής της φύσης,ο καπνιστής οδηγείται σιγά σιγά στο να ανάβει τσιγάρο χωρίς καν να το σκεφτεί (μηχανικά). Αυτό που κάνει στην πραγματικότητα είναι να αντιμετωπίζει τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης.

Η τοξική δράση είναι εμφανής όταν κάποιος καπνίζει το πρώτο του τσιγάρο: τα συνηθισμένα συμπτώματα είναι βήχας τάση για εμετό, ο λαιμός ξεραίνεται, τα μάτια κοκκινίζουν και δακρύζουν ενδείξεις ότι το σώμα προσπαθεί να «καταπολεμήσει» την τοξική ουσία.

Η νικοτίνη συνδέεται έμμεσα με οποιονδήποτε καρκίνο διότι διαπιστώθηκε σε πειράματα ότι διεγείρει τους μηχανισμούς αγγειογένεσης Ο σχηματισμός νέων αγγείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την τροφοδοσία με αίμα και επομένως την ανάπτυξη ενός κακοήθους όγκου.

Μονοξείδιο του άνθρακα Πίσσα ασφαλτόστρωση των δρόμων Φορμαλδεΰδη συντήρηση των πτωμάτων, περιέχεται κόλλες και τυπογραφικές ουσίες Αμμωνία δραστικά υγρά καθαρισμού εντομοκτόνα, ποντικοφάρμακα Αρσενικό Κάδμιο μπαταρίες Βουτάνιο αναπτήρες Ακετόνη διαλυτικό Μονοξείδιο του άνθρακα εκπέμπεται κι από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων Γομολάκα γυαλιστικό ξύλου Βενζόλιο κάυσιμα Μεθάνιο καύσιμο για πυραύλους

ΛΑΘΟΣ Όταν η νικοτίνη στο αίμα πέφτει σε χαμηλά επίπεδα ξεκινούν τα συμπτώματα στέρησης: νευρικότητα και άγχος. Καπνίζοντας αυξάνονται τα επίπεδα νικοτίνης στο αίμα κι έτσι ο καπνιστής νιώθει λιγότερο νευρικός με λιγότερο στρες και άγχος. Άρα με το κάπνισμα που ικανοποιείται ο εθισμός στη νικοτίνη δηλαδή η απόλαυση που δημιουργείται είναι αποτέλεσμα αυτού του εθισμού.

ΛΑΘΟΣ Μπορείτε, αρκεί να προσπαθήσετε να αυξήσετε την αποφασιστικότητά σας και να αντλήσετε δύναμη από τον εαυτό σας. Σκεφτείτε όλα όσα μέχρι σήμερα έχετε καταφέρει στη ζωή σας και βάλτε τους στόχους σας.

ΛΑΘΟΣ Οι µελέτες έχουν δείξει ότι ακόµα και οι καπνιστές που καπνίζουν από 5-14 τσιγάρα ηµερησίως, έχουν µεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν εγκεφαλικό επεισόδιο, στεφανιαία νόσο και έµφραγµα του µυοκαρδίου, σε σχέση µε τους µη καπνιστές. Επίσης, όλες οι βλαβερές και καρκινογόνες ουσίες που υπάρχουν στα «βαριά» τσιγάρα, υπάρχουν και στα ελαφριά.

ΛΑΘΟΣ Από την πρώτη κόλας στιγμή τα οφέλη στον οργανισμό μας είναι σημαντικά

- 20 λεπτά μετά από το τελευταίο τσιγάρο: η αρτηριακή πίεση και οι καρδιακοί παλμοί επανέρχονται στο φυσιολογικό η θερμοκρασία του σώματος επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. - 8 ώρες: το επίπεδο του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα – το οξυγόνο στο αίμα αυξάνεται. - 24 ώρες: βελτιώνονται οι αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης. - 72 ώρες: η αναπνοή γίνεται ευκολότερη , αφού οι αεραγωγοί των πνευμόνων χαλαρώνουν. - 2 μήνες: βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος και η φυσική κατάσταση του πρώην καπνιστή – η λειτουργία των πνευμόνων αυξάνεται μέχρι και 30%. - 5 χρόνια: μειώνεται σχεδόν στο μισό ο κίνδυνος του αιφνίδιου θανάτου από καρδιακή προσβολή. - 10 χρόνια: ο κίνδυνος από καρκίνο του πνεύμονα, καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά επεισόδια γίνεται σχεδόν ο ίδιος με αυτόν που διατρέχουν τα άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ.

Άμεσα οφέλη, λιγότερο σοβαρά, αλλά πολύ εμφανή Άμεσα οφέλη, λιγότερο σοβαρά, αλλά πολύ εμφανή Μια από τις πιο άμεσες θετικές αλλαγές που θα δείτε στον οργανισμό σας μόλις κόψετε το κάπνισμα είναι στην επιδερμίδα σας. Θα αρχίσετε να φαίνεστε νεώτεροι. Το κάπνισμα προκαλεί αφυδάτωση του δέρματός και σας δίνει μια χλωμή εμφάνιση. Όταν σταματήσετε να καπνίζετε, το δέρμα σας βελτιώνεται και αυτό είναι άμεσα εμφανές.

Το κάπνισμα δημιουργεί κηλίδες στα δόντια. Σταματώντας το κάπνισμα τα δόντια σας θα επανέλθουν σταδιακά στο κανονικό τους χρώμα και επιπλέον θα έχετε φρέσκια αναπνοή. Ταυτόχρονα μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών των ούλων. Η όσφρηση γίνεται καλύτερη, ενώ ταυτόχρονα έχουμε καλύτερη αίσθηση της γεύσης.

Το κάπνισμα μειώνει την αντοχή μας. Σταματώντας το κάπνισμα βελτιώνεται η αναπνοή και ο καρδιακός παλμός με αποτέλεσμα να αντέχουμε περισσότερο.

Η διακοπή του καπνίσματος …μας δίνει αύξηση! Ενας μέτριος καπνιστής (1 πακέτο την ημέρα) ξοδεύει κατά μέσο όρο 120 ευρώ το μήνα άρα περίπου 1500 ευρώ το χρόνο. Σε μια οικογένεια με τους γονείς καπνιστές δαπανώνται από 3000 έως 6000 ευρώ το χρόνο για την αγορά προϊόντων καπνού. Η διακοπή του καπνίσματος …μας δίνει αύξηση!

- 80% των καπνιστών αρχίζουν το κάπνισμα στην εφηβική ηλικία - 61% των νέων θεωρούν ότι δεν πειράζει να δοκιμάσουν το τσιγάρο εφόσον το κόψουν πριν γίνει συνήθεια - 26% θεωρούν ότι οι κανονικοί καπνιστές μπορούν να το κόψουν οποτεδήποτε το θελήσουν - 80% των καπνιστών αρχίζουν το κάπνισμα στην εφηβική ηλικία

Σύνθετοι είναι οι παράγοντες που προδιαθέτουν τους νέους να καπνίσουν. Σύνθετοι είναι οι παράγοντες που προδιαθέτουν τους νέους να καπνίσουν. το πρότυπο από τους γονείς και άλλους ενήλικες, από φίλους και μεγαλύτερα αδέρφια έκθεση και αδυναμία αντίδρασης απέναντι στη διαφήμιση διαθεσιμότητα και εύκολη πρόσβαση στα προϊόντα καπνού αντίδραση στους κανονισμούς ψυχολογικοί παράγοντες - ανάγκη να ανήκουν σε ομάδες και στον κόσμο των μεγάλων - αίσθηση αυτοπεποίθησης

Πειραματιζόμενοι Τακτικοί Εθισμένοι καπνίζουν σποραδικά, πιθανώς μόνο στα πάρτυ καπνίζουν τακτικά, το σαββατοκύριακο ή λίγες φορές την ημέρα έχουν εθιστεί στη νικοτίνη, εμφανίζουν στερητικά συμπτώματα όταν δεν καπνίζουν Η μετάβαση από τους πειραματιζόμενους στους εθισμένους διαρκεί λιγότερο από 2 χρόνια

--> 57% έχουν καπνίσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους 32,7 % καπνίζουν περιστασιακά 20,8% καπνίζουν συστηματικά --> Τα κορίτσια υπερτερούν των αγοριών στο περιστασιακό κάπνισμα --> Οι μεγαλύτεροι μαθητές (17-18 ετών) καπνίζουν συστηματικά σε ποσοστό πενταπλάσιο από τους μικρότερους (13-14 ετών).

Συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική μείωση του συστηματικού καπνίσματος στους μαθητές ανάμεσα στο 1984 και το 1993, από 22% σε 14,6%, η καθοδική αυτή πορεία δυστυχώς αντιστράφηκε το 1998 και ο αριθμός των συστηματικών καπνιστών στους μαθητές επιστρέφει κοντά στα υψηλά (20,8%) επίπεδα για άτομα αυτής της ηλικίας, όπως είχε παρατηρηθεί και το 1984. Όλα αυτά ενισχύουν την ανάγκη να έχουν οι νέοι πραγματική αποδεκτή ενημέρωση σχετικά με την εξάρτηση από τη νικοτίνη και τα αποτελέσματα του καπνίσματος.

Ο Βαν Γκόνγκ θα μπορούσε να συμβάλλει σε αντικαπνιστική εκστρατεία με το προφητικό του έργο “Κρανίο με αναμμένο τσιγάρο”

Ειδικότερα στον τομέα της πρόληψης τα μέτρα είναι Στην Ελλάδα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το κάπνισμα, περιλαμβάνει 4 άξονες οι οποίοι αφορούν την πρόληψη, την θεραπεία, τον συντονισμό και την έρευνα. Ειδικότερα στον τομέα της πρόληψης τα μέτρα είναι Προειδοποιητική σήμανση επικινδυνότητας. Περιορισμός της πρόσβασης των νέων στα προϊόντα καπνού. Εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Εκστρατεία ενημέρωσης και πληροφόρησης του γενικού πληθυσμού για το κάπνισμα. Αγωγή Υγείας στα Σχολεία.

Μερικές από τις πιο «σοκαριστικές» και ευφυείς αφίσες των αντικαπνιστικών εκστρατειών

Τελικά ένα πράγμα είναι σίγουρο Για την ακρίβεια σκοτώνει 20.000 Έλληνες και 650000 Ευρωπαίους κάθε χρόνο. Παγκοσμίως τα θύματα ξεπερνούν τα 40000000. Ενας κάθε 6,5 δευτερόλεπτα. Πολύ περισσότερους δηλαδή απ' όσους το αλκοόλ, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά και το AIDS όλα μαζί!

Καπνίζοντας υποβαθμίζετε την νοημοσύνη σας, πιστεύοντας στην διαφημιστική παραπληροφόρηση που κάνουν οι μεγάλες εταιρίες καπνού. Το κάπνισμα δεν είναι ελευθερία, είναι εξάρτηση από την εθιστική ουσία της νικοτίνης. Μάθετε να ζείτε χωρίς να εξαρτάστε από καμία ουσία. Τότε μόνο είσθε ανεξάρτητος και ελεύθερος στις επιλογές σας. Το κάπνισμα προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο άγχος, από αυτό που υποτίθεται ότι καταπολεμά. Το μεγαλύτερο άγχος του καπνιστή είναι οι ασθένειες που προέρχονται από αυτήν την συνήθεια.

Κάνε σήμερα καινούργιο ξεκίνημα!

Τσίχλες νικοτίνης ή επιθέματα (patches) Ο βελονισμός Φαρμακευτική αγωγή

Φωτογραφικό υλικό από το Διαδίκτυο Π Η Γ Ε Σ Πυξίδα-εξαρτησιογόνες ουσίες http://www.pyxida.org.gr/substances Κέντρο πρόληψης κατά των ναρκωτικών νομού ρεθύμνου http://www.prolipsis.gr Eλληνική αντικαρκινική εταιρεία http://www.cancer-society.gr/teensmoke/neoi1.htm Η πύλη των μη καπνιστών http://www.nonsmokersclub.com Η χημική ένωση του μήνα www.chem.uoa.gr/.../chem_nicotine.htm Γραμματόσημα στην αντικαπνιστική εκστρατεία κρατών http://www.trussel.com/stamps/smoking/antismok.htm Αρθρα εφημερίδων δημοσιευμένα στο Διαδίκτυο Φωτογραφικό υλικό από το Διαδίκτυο