2010 - 2011 Υπεύθυνη καθηγήτρια: ΖΑΡΜΠΟΥΤΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΡΙΚΑΚΗΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ :   Κλωνοποίηση είναι η αναπαραγωγική διαδικασία πιστών αντιγράφων μελών ή  σώματος, ανθρώπων ή ζώων, σύμφωνα με τους κανόνες και τους νόμους της Γενετικής και της Βιοτεχνολογίας. Τα χαρακτηριστικά τους είναι πανομοιότυπα με εκείνα του δότη των κυττάρων από τα οποία προέκυψε ο κλώνος. Η κλωνοποίηση μπορεί να εφαρμοστεί και στην αναπαραγωγή φυτών.

ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ   1885 Ο γερμανός ζωολόγος Αύγουστος Βάισμαν (August Weismann) στην προσπάθειά του να εξηγήσει πώς από το γονιμοποιημένο ωάριο δημιουργείται ένας τέλειος οργανισμός εισηγείται τη θεωρία που θέλει τα κύτταρα να χάνουν γενετική πληροφορία καθώς διαφοροποιούνται. Αν η θεωρία είναι σωστή, ένα ενήλικο κύτταρο δεν διαθέτει το σύνολο της πληροφορίας που χρειάζεται για τη δημιουργία ολόκληρου του οργανισμού. 1902 Ο γερμανός εμβρυολόγος Χανς Σπίμαν (Hans Spemann) διαιρεί στα δύο ένα έμβρυο σαλαμάνδρας που αποτελείται από δύο κύτταρα. Καθένα από τα δύο κύτταρα εξελίσσεται σε κανονική σαλαμάνδρα αποδεικνύοντας ότι τα πρώιμα εμβρυϊκά κύτταρα διατηρούν την ικανότητα να δημιουργούν ολόκληρο οργανισμό.

1928 Ο Σπίμαν εκτελεί το πρώτο πείραμα πυρηνικής μεταφοράς (όπου ο πυρήνας ενός κυττάρου μεταφέρεται σε ένα ωάριο από το οποίο έχει απομακρυνθεί ο δικός του πυρήνας) εργαζόμενος πάντοτε με έμβρυα σαλαμάνδρας που αυτή τη φορά έχουν αφεθεί να φθάσουν στο στάδιο των 16 κυττάρων. Δέκα χρόνια αργότερα ο Σπίμαν σε βιβλίο του σημειώνει ότι το επόμενο λογικό βήμα είναι η κλωνοποίηση από ενήλικα και όχι εμβρυϊκά κύτταρα. 1952 Οι αμερικανοί ερευνητές Ρόμπερτ Μπριγκς (Robert Briggs) και Τόμας Κινγκ (Thomas King) χρησιμοποιούν την τεχνική της πυρηνικής μεταφοράς για να δημιουργήσουν κλωνοποιημένους βατράχους. Το πετυχαίνουν όταν ο πυρήνας προέρχεται από εμβρυϊκό κύτταρο, αλλά όχι από ενήλικο, και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η δημιουργία κλώνων από ενήλικα κύτταρα είναι αδύνατη

1962 Οι Μπριγκς και Κινγκ διαψεύδονται από τον Τζον Γκούρντον (John Gurdon), ο οποίος δημιουργεί βατράχους χρησιμοποιώντας πυρήνες κυττάρων του εντερικού επιθηλίου. 1984 Ο δανός ερευνητής Στιν Βίλαντσεν (Steen Willadsen) δημιουργεί με πυρηνική μεταφορά τον κλώνο ενός προβάτου. Χρησιμοποιεί όμως πυρήνα εμβρυϊκού κυττάρου. Μαζί με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν ο Βίλαντσεν προσπαθεί να δημιουργήσει κλωνοποιημένες αγελάδες. Εκτιμάται ότι η κλωνοποίηση θα ήταν ο αποδοτικότερος τρόπος για τη δημιουργία μεγάλων κοπαδιών αγελάδων με τα «σωστά» χαρακτηριστικά παραγωγής γάλακτος ή κρέατος. Παρά την επιτυχημένη αρχή, η προσπάθεια αποτυγχάνει: το κόστος παραγωγής παραμένει υψηλό και τα ζώα παρουσιάζουν ανώμαλη ανάπτυξη.

Η ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΝΤΟΛΛΥ

1995 Ο Ιαν Γουίλμουτ (Ian Wilmut) και ο Κιθ Κάμπελ (Keith Campell) του Ινστιτούτου Ρόσλιν της Σκωτίας δημιουργούν δύο κλωνοποιημένα πρόβατα, τη Μέγκαν και τη Μόραγκ, χρησιμοποιώντας πυρήνες εμβρυϊκών κυττάρων. 1996 Εναν χρόνο αργότερα οι ίδιοι ερευνητές παρουσιάζουν την Ντόλι, το πρόβατο που δημιουργήθηκε από μεταφορά πυρήνα ενήλικου κυττάρου. Ο πρώτος κλώνος ενήλικου θηλαστικού είναι γεγονός! 1997 Γέννηση της Πόλι και πάλι στο Ινστιτούτο Ρόσλιν. Δεν πρόκειται μόνο για κλώνο ενήλικου οργανισμού: η Πόλι είναι και γενετικά τροποποιημένη έτσι ώστε στο γάλα της να εκκρίνει μια ανθρώπινη πρωτεΐνη. Με άλλα λόγια, η Πόλι είναι ένα εργοστάσιο παραγωγής ανθρώπινης πρωτεΐνης με φαρμακευτική αξία.

1998 Ο Τερουχίκο Γουακαγιάμα (Teruhiko Wakayama) ανακοινώνει τη δημιουργία 50 ποντικιών από ενήλικα κύτταρα. Συνεχίζει τον πειραματισμό και παράγει κλώνους των κλώνων. Την ίδια χρονιά ερευνητές της εταιρείας Advanced Cell Technologies σε συνεργασία με ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης δημιουργούν τις πρώτες κλωνοποιημένες και γενετικά τροποποιημένες αγελάδες. 2000 Γέννηση της Τέτρα, ενός πιθήκου ρέζους ο οποίος προήλθε από τον διαχωρισμό ενός εμβρύου τεσσάρων κυττάρων από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ορεγκον. Την ίδια χρονιά ο Ιαν Γουίλμουτ και οι συνεργάτες του προχωρούν στη δημιουργία πέντε κλωνοποιημένων χοίρων. Οι χοίροι θεωρούνται τα κατάλληλα ζώα για τη δημιουργία «εξανθρωπισμένων» οργάνων που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μεταμοσχεύσεις.

Οι πέντε νέοι κλώνοι: ο Νόελ, η Έιντζελ, ο Σταρ, ο Τζόι και η Μαίρη

2002 Αμερικανοί ερευνητές δημιουργούν την πρώτη γάτα κλώνο, τη CC (Copy Cat), και ξεκινούν τη βιομηχανία κλωνοποιημένων κατοικιδίων. Τρία χρόνια μετά η προσπάθειά τους να κλωνοποιήσουν σκύλους παραμένει άκαρπη, αλλά οι ίδιοι αισιοδοξούν πως η επιτυχία θα έρθει μέσα στο 2005. 2003 Ιταλοί ερευνητές δημιουργούν τον Προμηθέα, το πρώτο άλογο-κλώνο. Δύο χρόνια αργότερα, οι ίδιοι επιστήμονες δημιουργούν τον κλώνο τού Pieraz, διασήμου αλόγου κούρσας που είχε ευνουχιστεί. H κλωνοποίηση έγινε με χρήση δερματικού κυττάρου του Pieraz, ο οποίος υπήρξε αρκετές φορές παγκόσμιος πρωταθλητής στους ιππικούς αγώνες αντοχής έως 50 χλμ.

Κλώνος του άγριου είδους βοοειδούς Λονδίνο (9/4/2003) Κλώνος του άγριου είδους βοοειδούς Λονδίνο (9/4/2003)

Η ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΝΤΟΛΗ

ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ Ο Αϊνστάιν έλεγε ότι τελικά τίποτα δεν μπορεί να ανακόψει την εξελικτική πορεία της επιστήμης. Ούτε οι παραδόσεις, ούτε οι δοξασίες, ούτε οι θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις, ούτε καν ο κραυγαλέος φόβος του ανθρώπου για το άγνωστο δε θα σταθούν ποτέ εμπόδιο σε μια διαδικασία που εξαρχής ενείχε τα στοιχεία της εξέλιξης. Η βεβαιότητα του Αϊνστάιν, αλλά και η σαρωτική επίδραση της επιστήμης σε ό,τι ο ανασφαλής άνθρωπος δημιούργησε για να σκεπάσει το πεπερασμένο της ύπαρξής του, γίνεται αίφνης αφοπλιστικά επίκαιρο εξαιτίας της πρόσφατης ανακοίνωσης αμερικανών επιστημόνων για κλωνοποίηση ανθρώπινου εμβρύου για θεραπευτικούς σκοπούς. Κυρίως, όμως, εξαιτίας της αγωνίας του για τον κλωνοποιημένο άνθρωπο και τον κίνδυνο της εμπλοκής του στο ατέλειωτο γοητευτικό μυστήριο της ευγονικής. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν περισσότερες μορφές κλωνοποίησης: η κλωνοποίηση που αποσκοπεί στη δημιουργία αυτοτελών ανθρώπινων όντων (αναπαραγωγική κλωνοποίηση) και η κλωνοποίηση ανθρώπινων εμβρύων για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς (θεραπευτική κλωνοποίηση)

ΘΕΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ   1. Με την κλωνοποίηση οργάνων του ανθρώπινου σώματος θα είναι δυνατή η δημιουργία υγιών μελών . 2. Θα προσφέρει σημαντική βοήθεια στην θεραπεία ανίατων μέχρι πρότινος ασθενειών.(π.χ. καρκίνου, αρθρίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, πάρκινσον κ.ά.) 3. Θα χρησιμοποιηθούν κλωνοποιημένα μοσχεύματα σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. 4. Λύση του προβλήματος της έλλειψης αίματος και αιμοσφαιρίων. 5. Περιορισμός της ταχύτητας γήρανσης του ανθρώπου. 6. Αύξηση του μέσου όρου ζωής 7. Περιορισμός των πειραμάτων σε ζώα και ανθρώπους. 8. Δημιουργία καλύτερων ποικιλιών φυτών και ζώων. 9. Αύξηση της παραγωγικότητας. 10. Μπορεί να ξαναζωντανέψει ακόμη και νεκρά ζώα. 11. Γενικότερα η ορθή και μετρημένη χρήση της κλωνοποίησης είναι δυνατό να βελτιώσει πολύ την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.

DOLLY, ΤΟ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΡΟΒΑΤΟ

ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ   1. Η κλωνοποίηση θα οδηγήσει στις μονοκαλλιέργειες ,δηλαδή μιας μόνο ποικιλίας ενός φυτού (π.χ. του βαμβακιού), που έχουν βέβαια πρόσκαιρα θετικά αποτελέσματα, γιατί θα είναι πιο ευάλωτες και ο κίνδυνος καταστροφής της οικονομίας μιας χώρας θα είναι πάντοτε μεγάλος. 2. Δημιουργείται η εντύπωση ότι οι κλωνοποιημένοι άνθρωποι ανήκουν σε μια ανώτερη φυλή. Θα επιδιώκεται ο γάμος με «επιλεγμένους» συζύγους. 3. Κίνδυνος εκδήλωσης ρατσισμού σε βάρος των ανθρώπινων κλώνων. 4. Στη θεραπευτική κλωνοποίηση δημιουργείται ένα έμβρυο το οποίο μετά την προσφορά του στον ασθενή ,θανατώνεται. Κάτι τέτοιο θεωρείται από πολλούς εγκληματικό. 5. Γεννιούνται μεγάλα ηθικά ερωτήματα σχετικά με τα όρια της επιστημονικής ανάπτυξης. 6. Η δημιουργία πανομοιότυπων ανθρώπων καταρρίπτει θεολογικές δοξασίες και θέτει ερωτήματα για το αν ο άνθρωπος καταγίνεται με δικαιοδοσίες του Θεού.

7. Η προοπτική της ίασης αθεράπευτων μέχρι πρότινος ασθενειών ,ίσως προκαλέσει στο σύγχρονο άνθρωπο μια τάση χαλάρωσης και καταχρήσεων , διότι θα θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως με την κλωνοποίηση θα λύσει το ενδεχόμενο σοβαρό πρόβλημα υγείας στο μέλλον. 8. Ενδεχομένως τα γενετικά πειράματα και η κλωνοποίηση οδηγήσουν στην εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης ζωής . 9. Η προοπτική της εύκολης απόκτησης ενός παιδιού ,όποτε οι γονείς το επιθυμούν, ίσως αυξήσει τον αριθμό των εκτρώσεων. 10. Παραδοσιακοί θεσμοί και παραδοσιακές αξίες  ,όπως η οικογένεια και ο γάμος , θα διαταραχθούν ή θα καταρρεύσουν, καθώς -για παράδειγμα- δε θα είναι απαραίτητη η συμβίωση και η σεξουαλική επαφή για την αναπαραγωγή. 11. Συναισθήματα ,όπως είναι αυτά της μητρότητας και της συντροφικότητας, θα χάσουν ενδεχομένως το σημερινό νόημά τους.

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ Στο σύγχρονο κόσμο, η επιστήμη έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε έχει σχεδόν αντικαταστήσει το Θεό. Κάτι που είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του Θεού και έχει μελετηθεί από την επιστήμη είναι η περίπτωση της κλωνοποίησης, η οποία αποτελεί την τελευταία εξέλιξη της βιοτεχνολογίας.

Το πρόβατο "Dolly" είναι το δίδυμο της μητέρας το

Ηθικά είναι λάθος να συνυπάρχουν την ίδια χρονική στιγμή δύο άτομα με τις ίδιες ακριβώς ιδιότητες και χαρακτηριστικά, όπως δείκτης νοημοσύνης, χαρακτήρας, χρώμα δέρματος, τεχνική ικανότητα κλπ. Θα υπήρχε πρόβλημα να ξεχωρίσουμε αυτά τα άτομα και θα ερχόταν σε αντίθεση με τους νόμους της φύσης, αφού ακόμη και στην περίπτωση των φυσικών πανομοιότυπων διδύμων, υπάρχουν τα ιατρικά μέσα για να μπορέσουμε να τους διακρίνουμε.  Ωστόσο, στην περίπτωση των κλωνοποιημένων ατόμων δε συμβαίνει το ίδιο. Η ίδια η φύση έχει προγραμματίσει το κάθε άτομο να διαφέρει από το άλλα, εξ ου και τα μοναδικά χαρακτηριστικά, τα οποία διαφέρουν ακόμη και σε πανομοιότυπους διδύμους ή σε παιδιά από τους ίδιους βιολογικούς γονείς. Η κλωνοποίηση θα ακύρωνε την έννοια του θανάτου, ο οποίος παίζει το δικό του ρόλο στην ανθρώπινη κοινωνία. Με την κλωνοποίηση, οι νεκροί μπορούν να αντικατασταθούν, δημιουργώντας ωστόσο πρόβλημα σε εκείνους που πιστεύουν στην αρχαία πρακτική και στην ύπαρξη των πνευμάτων.

Το γεγονός αυτό θα οδηγούσε σε υπερπληθυσμό, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι που πεθαίνουν θα κλωνοποιούνταν, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι άνθρωποι θα εξακολουθούσαν να γεννούν. Το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν η έλλειψη τροφής για όλον τον πληθυσμό και η υποβάθμιση της ανθρώπινης φυλής. Βέβαια, μία τέτοια εξέλιξη θα παρείχε φθηνό εργατικό δυναμικό και οι ικανότητες που υποτίθεται ότι κατέχει ένα άτομο, τώρα θα μπορούσαν να αντιγραφούν.  Η κλωνοποίηση αποτελεί θανάτωση της φύσης, αφού έχει αντιταχθεί στο φυσικό νόμο της αναπαραγωγής και στη μοναδικότητα του ατόμου και σύντομα, θα δούμε να αναρτώνται τιμές για την κλωνοποίηση των ανθρώπων. Ολόκληρο το σχέδιο της κλωνοποίησης είναι έργο υψίστης σημασίας. Δε μπορεί να συγκριθεί με άλλα επιστημονικά θέματα, γιατί μας επηρεάζει άμεσα, από τον τρόπο που ζούμε τώρα, μέχρι την κατανόηση του μέλλοντος της ανθρωπότητας

Οι απόψεις για το θέμα της κλωνοποίησης, όπως για όλα σχεδόν τα θέματα που ανατρέπουν την πραγματικότητα και δημιουργούν νέα δεδομένα, έχουν δυο πλευρές: Από τη μια, το εκπληκτικό αυτό επίτευγμα της ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ προκαλεί ενθουσιασμό σ’ αυτούς που πιστεύουν ότι ανοίγονται νέοι δρόμοι για εφαρμογές στην ιατρική έρευνα και τη θεραπεία ασθενειών, από την άλλη όμως προκαλεί δέος και ιδιαίτερη ανησυχία σε όσους πιστεύουν ότι και σ’ αυτό τον τομέα οι εφαρμογές δεν θα περιοριστούν στον ιατρικό τομέα. Παράλληλα, εγείρονται και πολλά σοβαρά ηθικά ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο ενός δημόσιου διαλόγου για τις εφαρμογές της κλωνοποίησης που πρέπει να επιτραπούν και για εκείνες που πρέπει να απαγορευτούν με νόμο. Αξιοσημείωτη η θέση του Μ. Ματσανιώτη, προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών, που είναι σαφώς θετική. Απορρίπτει βέβαια και αυτός την κλωνοποίηση εμβρύων σε ανθρώπινη μήτρα, κυρίως λόγω των αρνητικών συνεπειών που θα μπορούσε να έχει για τη ζωή των νεογνών, αλλά απορρίπτει ως αβάσιμες και τις ενστάσεις των πολέμιων της κλωνοποίησης πιστεύοντας ότι είναι προϊόντα άγνοιας και αδικαιολόγητου φόβου μπροστά στο άγνωστο. Υποστηρίζει ότι η άγνοια προκαλεί φόβο και δημιουργεί προκαταλήψεις, γι’ αυτό, είναι της γνώμης, ότι πρέπει η κοινωνία να εξοικειώνεται με τα επιτεύγματα της επιστήμης, για να μην τα φοβάται. (επιστημονικό άρθρο του Μ. Ματσανιώτη στο σχολικό βιβλίο ΕΚΦΡΑΣΗΣ/ έκθεσης σελ. 178)

23η Φεβρουαρίου 1997 η πρώτη κλωνοποίηση ανθρώπινου εμβρύου (Advanced Cell Technology )

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ α) Η Εκκλησία μας εκφράζει την κατηγορηματική αντίθεσή της στην διεξαγωγή πειραμάτων σε ανθρώπινα εμβρυονικά κύτταρα. β) Η άποψη, ότι το ανθρώπινο πρόσωπο αρχίζει να διαμορφώνεται από την 14η μέρα της συλλήψεως, αποτελεί υποκειμενική πίστη και αυθαίρετη δοξασία. Η Εκκλησία και η χριστιανική συνείδηση δέχονται τον άνθρωπο ως πρόσωπο με αιώνια και αθάνατη προοπτική από την στιγμή της συλλήψεώς του. γ) Όλα δείχνουν πως η πορεία των κοινωνιών μας είναι καθαρά πλέον «ευγονική» και ρατσιστική. Η προσπάθεια όμως βελτιώσεως της ζωής δεν μπορεί να περνάει από την καταστροφή εκατομμυρίων ανθρωπίνων υπάρξεων εμβρυϊκής ηλικίας. δ) Κάθε απόφαση σχετική με τις εφαρμογές και τα πειράματα της κλωνοποίησης πρέπει να γίνεται με πολλή περίσκεψη, κοινή συμφωνία και μεγάλο σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες. Ο κίνδυνος της αντικειμενοποίησης του ανθρώπου και της χρήσεώς του ως υλικού είναι πλέον ορατός

ε) Ακόμη, η κλωνοποίηση θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει σε οικονομική ή υποκείμενη σε ανεξέλεγκτα συμφέροντα και προγραμματισμούς θεώρηση του ανθρώπου. Θα μπορούσε επίσης να παραδώσει την ανθρώπινη τύχη, την αξιοπρέπεια και το μέλλον στα χέρια κυβερνήσεων ή εταιρειών με ανήθικους και ιδιοτελείς σκοπούς η ασύνετη και επιπόλαιη χρήση. στ) Μια κοινωνία που είναι νόμος πλέον νομιμοποιεί σήμερα, ότι απαγόρευε χθες, ποιος μας διαβεβαιώνει ότι δεν θα νομιμοποιήσει αύριο ό,τι απαγορεύει σήμερα. Ποιος λοιπόν μπορεί να μας εξασφαλίσει από τον κίνδυνο ή «θεραπευτική» κλωνοποίηση να αποτελέσει το ενδιάμεσο σκαλοπάτι για την «αναπαραγωγική» κλωνοποίηση του ανθρώπου; «Τα οφέλη για την ανθρωπότητα είναι τέτοια που ξεπερνούν όποιους ηθικούς ενδοιασμούς», δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας της Βρετανίας Λίαμ Ντόναλτσον. Οι ηθικές αναστολές, όμως είναι τέτοιες που ξεπερνούν κάθε «όφελος» για την ανθρωπότητα, απαντά η Εκκλησία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η απαγόρευση της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης του ανθρώπου δεν πρέπει να οδηγήσει σε περιορισμούς της έρευνας για την τεχνική της κλωνοποίησης γενικά. Αντίθετα, η έρευνα αυτή είναι αναγκαίο να ενθαρρυνθεί, αφού ιδίως η κλωνοποίηση για θεραπευτικούς σκοπούς μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική για την προστασία της υγείας.