H εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας στα φιλολογικά μαθήματα Γεωργιάδης Μιχάλης ΣΣ Φιλολόγων

Προομαδικές Εργασίες Αφετηρία: α)από τη μικρή ομάδα στη μεγάλη και από τη μεγάλη στην ολομέλεια) β) διαμόρφωση μόνο μιας ομάδας στην οποία ανατίθεται έργο που παρουσιάζεται στην τάξη γ) ανάθεση δραστηριοτήτων (απλών που δεν χρειάζεται να κατατμηθούν σε επιμέρους ενότητες) σε δυάδες (η τάξη χωρίζεται σε δυάδες) που παρουσιάζονται στην ολομέλεια δ) σύντομες φάσεις εργασίας σε μικρές ομάδες (διάρκεια: 10 λεπτά) ε) δραστηριότητες για την εξοικείωση με στάσεις και τεχνικές που είναι χρήσιμες για την εργασία σε ομάδες: 1)ικανότητα ακρόασης και συζήτησης 2)αναζήτηση στοιχείων σε βιβλία 3) σημειώσεις και τήρηση πρωτοκόλλου (πρακτικά) για απαντήσεις, απόψεις, σημεία-κλειδιά 4) χρήση χαμηλού τόνου φωνής για την εργασία στην ομάδα.

Σύνθεση ομάδων Διαμόρφωση 4μελών ομάδων, όπου αυτό είναι δυνατόν. Οι πενταμελείς ομάδες προτιμητέες από τις τριμελείς Κατανομή σε ομοιογενείς ή ανομοιογενείς ομάδες α) με τυχαίο τρόπο (κλήρωση) β) βάσει κριτηρίων (με βάση την επίδοσή τους, τα ενδιαφέροντά τους, τις φιλίες) γ) εξισορρόπηση της δυναμικής της ομάδας σε σχέση με το φύλο, τη φυλή και τη συμπεριφορά. Αλλαγή της σύνθεσης της ομάδας, όταν κριθεί αναγκαίο Τοποθέτηση ενός παιδιού υψηλής επίδοσης και ενός χαμηλής επίδοσης σε κάθε ομάδα.

Ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των μελών της ομάδας και διαμόρφωση κανόνων συμπεριφοράς 1.Διαμόρφωση θετικής στάσης στους μαθητές και συναισθηματικών δεσμών μεταξύ των μελών της ομάδας (προβολή video, δραστηριότητες για σύναψη συναισθηματικών δεσμών) 2. Διαμόρφωση συμβολαίου συμπεριφοράς

Συμβόλαιο συμπεριφοράς  Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες απαντούν στα ερωτήματα: Προκειμένου να λειτουργήσει η ομάδα σας αποτελεσματικά και προς όφελος όλων των μελών της  Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι ατομικές σας υποχρεώσεις έναντι των υπολοίπων μελών της ομάδας;  Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι υποχρεώσεις του εκπαιδευτικού έναντι των ομάδων και των μελών τους;

Συμβόλαιο συμπεριφοράς  Ενδεικτικές απαντήσεις Προετοιμάζομαι πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας και ολοκληρώνω εγκαίρως τις προγραμματισμένες εργασίες, εντός του χρονοδιαγράμματος Συμμετέχω ενεργά και θετικά στις δράσεις και τις συζητήσεις της ομάδας με πληροφορίες, ιδέες, επιχειρήματα και προτάσεις Βοηθώ τα μέλη της ομάδας στις δυσκολίες τους, αλλά και ζητώ από τους άλλους βοήθεια με στόχο την πρόοδο του συλλογικού έργου Ενθαρρύνω και επαινώ κάθε θετική προσπάθεια των άλλων μελών της ομάδας

Συμβόλαιο συμπεριφοράς  Ενδεικτικές απαντήσεις Ακούω προσεκτικά και με σεβασμό τον άλλον στην ομάδα Συνεισφέρω στο θέμα που αφορά την ομάδα Ζητώ βοήθεια από την ομάδα, όταν χρειάζεται Βοηθώ άλλους στην ομάδα, όταν αυτό ζητείται.

Επιπρόσθετα αλλά κρίσιμα στοιχεία για το συμβόλαιο συμπεριφοράς  Αδιαπραγμάτευτοι όροι Στην συζήτηση ενός θέματος πρέπει να παίρνουν το λόγο όλα τα μέλη της ομάδας (εκ περιτροπής) Δεν είναι αποδεκτή η εκμετάλλευση της εργασίας του άλλου Στο κάθε μέλος της ομάδας αποδίδεται ατομική βαθμολογία που λαμβάνει υπόψη τη συνεισφορά στο συλλογικό έργο  Άλλα καθήκοντα Τήρηση πρακτικών Φάκελος ομάδας Ατομικός φάκελος

Οι ρόλοι των μαθητών και εκπ/κών στην ομαδοσυνεργατική  Ρόλοι για τον μαθητή Συντονιστής (για τη τήρηση των κανόνων της συζήτησης ) Γραμματέας (για πρακτικά) Διαμεσολαβητής (μεσολαβεί στην επαφή της ομάδας με τον εκπαιδευτικό και τις άλλες ομάδες) Εισηγητής (παρουσιάζει το αποτέλεσμα της δουλειάς της ομάδας)

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού  Συντονιστικός (παρέχει το πλαίσιο των δραστηριοτήτων, εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων και οργανωτικών αρχών)  Υποστηρικτικός- συμβουλευτικός προς τους μαθητές (παρατηρεί, ενθαρρύνει, ανατροφοδοτεί, παρεμβαίνει όταν κριθεί απαραίτητο)

Τρόποι ανάθεσης έργου στις ομάδες Σε όλες τις ομάδες η ίδια δραστηριότητα-ίδιο θέμα (1. ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κάτι πολύ συγκεκριμένο, αλλά είναι μεγάλη η έκταση του υλικού 2. όταν καλούνται να εκφράσουν απόψεις) Κοινά θέματα σε κάποιες ομάδες Σε κάθε ομάδα δίνεται διαφορετική δραστηριότητα (υποθέματα) ή το ίδιο θέμα δίνεται προς εξέταση από διαφορετικές απόψεις (ομάδες με κριτήριο το ενδιαφέρον) Διαφορετική δραστηριότητα ακόμη και στα μέλη της ίδιας ομάδας (ανά δυάδες ή κατά μόνας). Πρέπει να γίνει σύνθεση των επιμέρους εργασιών.

Παρουσίαση του έργου των ομάδων Προφορικά ή γραπτά Μπορεί να παρουσιάζονται μία ή δύο εργασίες και οι άλλες ομάδες να συμπληρώνουν στοιχεία Ακολουθεί αναστοχασμός και ανατροφοδότηση σχετικά με τον προγραμματισμό και την οργάνωση της σε ομάδες, τα προβλήματα που συνάντησαν οι ομάδες εργασίας, τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν αυτά, το βαθμό συνεισφοράς κάθε μέλους.

Αξιολόγηση της μαθητικής επίδοσης Ο εκπαιδευτικός αξιολογεί και βαθμολογεί τους μαθητές σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο Αξιολογεί τις γνώσεις και τη στάση τους στην ομάδα (συμμετοχή, συνεργασία, συλλογικότητα, δεξιότητες επικοινωνίας στο πλαίσιο της ομάδας και για το σκοπό που λειτουργεί η ομάδα) Ενσωματώνει το βαθμό της ομάδας στον ατομικό βαθμό (ενδεικτικά: ο βαθμός της ομάδας αποτελεί το 20% της βαθμολογίας του μαθητή)

Αξιολόγηση της μαθητικής επίδοσης Λαμβάνονται υπόψη α) τα δεδομένα της παρατήρησης β) τα δεδομένα της παρουσίασης της εργασίας της ομάδας γ) τα δεδομένα των πρακτικών δ) τα δεδομένα της αυτοαξιολόγησης

Φύλλο παρατήρησης- αξιολόγησης των μαθητών Ποιοι μαθητές ήταν πολύ ενεργητικοί; Ποιοι παθητικοί; Ποιοι κυριαρχούσαν; Ποιοι ήταν απομονωμένοι; Ποιοι δεν γίνονταν αποδεκτοί; Ποιοι ενθάρρυναν και βοηθούσαν; Ποιοι φάνηκαν ευχαριστημένοι; Ποιοι ήταν δυσαρεστημένοι;

Παραδείγματα