ΒΟΥΝΑ Ένα βουνό ή όρος είναι ένας γεωλογικός σχηματισμός που εξαπλώνεται πάνω από τη γύρω περιοχή, σε μια περιορισμένη έκταση, με μια κορυφή. Ένα βουνό είναι γενικά πιο απότομο από ένα λόφο, αλλά δεν υπάρχει κανένα διεθνές πρότυπο για να δώσει ακριβή ορισμό στο ύψος του βουνού ή λόφου, αν και συνήθως το βουνό έχει μια αναγνωρίσιμη κορυφή. Τα βουνά καλύπτουν το 64% της Ασίας, το 36% της Βόρειας Αμερικής, το 25% της Ευρώπης, το 22% της Νότιας Αμερικής, το 17% της Αυστραλίας και το 3% της Αφρικής. Συνολικά η επιφάνεια της Γης καλύπτεται κατά 24% από ορεινούς όγκους. Το 10% ποταμοί του κόσμου τροφοδοτούνται από ορεινές πηγές, και περισσότερος από το μισό πληθυσμό της Γης εξαρτάται από τα όρη για υδάτινους πόρους.

Χαρακτηριστικά και Είδη Βουνών Τα ψηλότερα βουνά, αλλά και βουνά που βρίσκονται πιο κοντά στους πόλους της Γης, έχουν τμήματα που εισέρχονται σε πιο κρύα στρώματα της ατμόσφαιρας. Έτσι, αυτά τα βουνά είναι πιο επιρρεπή στη δημιουργία παγετώνων και στη διάβρωση μέσω παγετού. Τέτοιες διαδικασίες δημιουργούν τις χαρακτηριστικές κορυφογραμμές των βουνών. Κάποια από αυτά τα βουνά έχουν παγετώδεις λίμνες, που δημιουργούνται από την τήξη των παγετώνων. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι υπάρχουν 3000 παγετώδεις λίμνες στο Μπουτάν. Τα βουνά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με πολλούς τρόπους. Μερικά βουνά είναι ηφαίστεια και μπορούν να χαρακτηριστούν βασισμένα στο είδος της λάβας ή την ιστορία των εκρήξεών τους. Άλλα βουνά είναι σχηματισμένα από παγετώδεις διαδικασίες και μπορούν να χαρακτηριστούν με βάση τις μορφές παγετώνα. Τα περισσότερα, ωστόσο, οφείλουν τη δημιουργία τους στις ορογενετικές κινήσεις, δηλ. κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών, οι οποίες έχουν ως συνέπεια την πτύχωση των ορίων τους. Ανάλογα με την εποχή που δημιουργήθηκαν οι πτυχώσεις αυτές διακρίνεται και η ηλικία των βουνών. Έτσι, με την πιο πρόσφατη Αλπική πτύχωση δημιουργήθηκαν οροσειρές όπως οι Άλπεις. Οι οροσειρές αυτές χαρακτηρίζονται από έντονο επιφανειακό ανάγλυφο και χαρακτηρίζονται ως οροσειρές αλπικού τύπου. Αντίθετα, οι σκανδιναβικές οροσειρές, που δημιουργήθηκαν πολύ παλαιότερα, έχουν πολύ πιο ήπιο ανάγλυφο και χαρακτηρίζονται ως οροσειρές σκανδιναβικού τύπου.

Τα πέντε μεγαλύτερα βουνά στον κόσμο 1. EVEREST Το ψηλότερο βουνό της οροσειράς των Ιμαλάϊων και η κορυφή του είναι το ψηλότερο σημείο της Γης.  Έχει υψόμετρο 8.848 μέτρα και βρίσκεται μεταξύ Θιβέτ και Νεπάλ.  Το ύψος του μεταβάλλεται κάθε χρόνο κατά μερικά χιλιοστά, λόγω της διαδικασίας της "Ορογένεσης", που δημιούργησε τα Ιμαλάια.  Προσελκύει πολλούς έμπειρους ορειβάτες, αλλά και αρχάριους. 2. CHOGORI Είναι κορυφή της οροσειράς Karakoram, η οποία είναι μέρος των Ιμαλάϊων. Βρίσκεται στα σύνορα Πακιστάν-Taxkorgan και Κίνας. Έχει υψόμετρο 8.611 μέτρα και είναι το δεύτερο, σε ποσοστό θνησιμότητας, βουνό για τους αναρριχητές.  Για κάθε τέσσερα άτομα που έχουν ανέβει στην κορυφή, ο ένας έχει πεθάνει κατά την προσπάθεια. 3. KANCHENJUNGA Αυτό σημαίνει το όνομά του, επειδή έχει πέντε κορυφές, εκ των οποίων οι τέσσερις είναι πάνω από 8.450 μέτρα.  Οι θησαυροί αντιπροσωπεύουν τις πέντε αποθήκες του Θεού, αποθήκες με χρυσό, ασήμι, πολύτιμους λίθους, σιτηρά και ιερά βιβλία. Έχει υψόμετρο 8.586 μέτρα. 4. LHOSTE Έχει υψόμετρο 8.516 μέτρα και βρίσκεται  στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Νεπάλ και συνδέεται με το Έβερεστ. 5. MAKALU Έχει υψόμετρο 8.481 μέτρα και βρίσκεται 22 χιλιόμετρα ανατολικά του Έβερεστ, στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Νεπάλ.  Είναι μια απομονωμένη κορυφή και έχει σχήμα τετράπλευρης πυραμίδας.  Είναι από τα πιο δύσκολα βουνά για αναρρίχηση με απότομες και αιχμηρές κορυφογραμμές.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Ιμαλάια Η ψηλότερη οροσειρά της Γης. Βρίσκεται στην Ασία. Το όνομα Ιμαλάια προέρχεται από τη σανσκριτική φράση himalaya, που σημαίνει "η κατοικία του χιονιού (hima=χιόνι"). Το εκτεταμένο συγκρότημα των Ιμαλαίων περιέχει όλες της βουνοκορφές της Γης (πάνω από 140), που είναι ψηλότερες από 7.000 μέτρα και βέβαια την ψηλότερη όλων, την κορυφή του όρους Έβερεστ (8.848 μέτρα)  Από την οροσειρά πηγάζουν τρία από τα μεγαλύτερα ποτάμια συστήματα της Γης: του Ινδού, του Γάγγη-Βραχμαπούτρα και του Γιανγκ-Τσε. Ο θρύλος λέει ότι πέρα από τις χιονισμένες βουνοκορφές των Ιμαλαίων βρίσκεται το μυθικό βασίλειο της Σαμπάλα. Στο θρύλο αυτό βασίζεται και η ουτοπική πολιτεία της Σάνγκρι Λα.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Makalu Έχει υψόμετρο 8.481 μέτρα και βρίσκεται 22 χιλιόμετρα ανατολικά του Έβερεστ, στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Νεπάλ.  Είναι μια απομονωμένη κορυφή και έχει σχήμα τετράπλευρης πυραμίδας.  Είναι από τα πιο δύσκολα βουνά για αναρρίχηση με απότομες και αιχμηρές κορυφογραμμές.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Οι Άνδεις Οι Άνδεις (από τη λέξη της γλώσσας Κέτσουα Anti(s) που σημαίνει "ψηλή κορυφή"), είναι η μακρύτερη οροσειρά της Γης. Καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής με κατεύθυνση βορρά-νότου. Το μήκος τους φθάνει τα 7.000 χιλιόμετρα και το πλάτος τους υπερβαίνει σε κάποια γεωγραφικά πλάτη τα 500 χιλιόμετρα. Τα βουνά των Άνδεων εκτείνονται σε επτά χώρες: Αργεντινή, Βενεζουέλα, Βολιβία, Εκουαδόρ, Κολομβία, Περού και Χιλή. Η ψηλότερη κορυφή τους είναι η Ακονκάγκουα με υψόμετρο 6.962 μέτρα.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Βραχώδη Όρη Μεγάλη οροσειρά της δυτικής Βόρειας Αμερικής, που εκτείνεται κατά μήκος του Ειρηνικού Ωκεανού από την Αλάσκα έως το Μεξικό. Κατά την εποχή των παγετώνων  κατοικούνταν από αρχαίες φυλές Ινδιάνων και στη συνέχεια από νεότερες φυλές, όπως Απάτσι, Σιού, Απάχο κ.α. Οι κορυφογραμμές μοιάζουν με κοφτερά πριόνια ("σιέρα" στα Ισπανικά)

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Οι Άλπεις Σύστημα οροσειρών στην Ευρώπη που εκτείνονται από την Αυστρία και τη Σλοβενία στα ανατολικά, μέσω της Ιταλίας, της Ελβετίας, του Λιχτενστάιν και της Γερμανίας έως τη Γαλλία στα δυτικά. Η λέξη Άλπεις σημαίνει βουνό. Η ψηλότερη κορυφή των Άλπεων είναι το Λευκό όρος (Mont Blanc) με υψόμετρο 4.810 στα Γαλλοϊταλικά σύνορα.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ K2  Το "Άγριο βουνό". Είναι κορυφή της οροσειράς Karakoram, η οποία είναι μέρος των Ιμαλαΐων. Βρίσκεται στα σύνορα Πακιστάν-Taxkorgan και Κίνας. Έχει υψόμετρο 8.611 μέτρα και είναι το δεύτερο, σε ποσοστόθνησιμότητας, βουνό για τους αναρριχητές.  Για κάθε τέσσερα άτομα που έχουν ανέβει στην κορυφή, ο ένας έχει πεθάνει κατά την προσπάθεια.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Kangchenjunga "Οι πέντε θησαυροί των χιονιών".  Αυτό σημαίνει το όνομά του, επειδή έχει πέντε κορυφές, εκ των οποίων οι τέσσερις είναι πάνω από 8.450 μέτρα.  Οι θησαυροί αντιπροσωπεύουν τις πέντε αποθήκες του Θεού, αποθήκες με χρυσό, ασήμι, πολύτιμους λίθους, σιτηρά και ιερά βιβλία.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ  Lhotse Έχει υψόμετρο 8.516 μέτρα και βρίσκεται  στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Νεπάλ και συνδέεται με το Έβερεστ.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Dhaulagiri I Το "Λευκό βουνό".  Αυτό σημαίνει το όνομά του. Έχει υψόμετρο 8.167 μέτρα και βρίσκεται βορειοδυτικά της Pokara, μια σημαντική πόλη και τουριστικό κέντρο στο κέντρο του Νεπάλ.

ΒΟΥΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Cho Oyu Η "Τυρκουάζ θεά".  Αυτό σημαίνει το όνομά του στο Θιβέτ. Έχει υψόμετρο 8.201 μέτρα και βρίσκεται 20 χιλιόμετρα δυτικά του Έβερεστ, στα σύνορα μεταξύ Κίνας και Θιβέτ.