Αρχαία Αιγυπτιακή Ιερογλυφική Γραφή ΓΕ.Λ. Άξιου Ιανουάριος 2014 Από τις μαθήτριες: Άννα Δημητρακάκη, Στέλλα Γκλαβέρη, Πένυ Καραμπάση

Η γραφή Ένας από τους λόγους που γνωρίζουμε τόσα πολλά για τους Αιγυπτίους είναι ότι είχαν γραπτή γλώσσα και κατέγραφαν τα πάντα. Υπήρχαν έγγραφα για όλες τις νομικές και τις επιχειρηματικές συναλλαγές, έτσι και οι λίγοι που ήξεραν ανάγνωση και γραφή, οι γράφεις, ήταν περιζήτητοι. Με τον όρο Ιερογλυφικά αναφερόμαστε σ' ένα πρώιμο σύστημα γραφής που συνδυάζει λογογραφικά και αλφαβητικά στοιχεία. Η λέξη προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά: (ιερός+γλυφίς) «ιερές γλυφές» (δηλαδή ιερά ανάγλυφα) επειδή χρησιμοποιήθηκαν σε ιερά θρησκευτικά κείμενα. Ιερογλυφική γραφή συναντούμε στην Αίγυπτο, την Μινωική Κρήτη και σε άλλους ανεπτυγμένους λαούς.

Αντί για το αλφάβητο Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ιερογλυφικά ή σύμβολα που αναπαριστούσαν ήχους. Υπήρχαν πάνω από 700 τέτοια σύμβολα, που χρησιμοποιούνταν σε διάφορους συνδυασμούς για κάθε έννοια, ή για να σχηματιστούν συμπλέγματα δυο ή τριών φθόγγων. Η Αιγυπτιακή γλώσσα ήταν μια γλώσσα της πεδιάδας του Νείλου, που δεν μιλιέται σήμερα. Μαζί με τις Σημιτικές, Κουσιτικές, τις γλώσσες Τσαντ και τις Βερβερικές γλωσσικές ομάδες ανήκει στη μεγάλη Χαμιτοσημιτική γλωσσική οικογένεια. Οι μελετητές διαιρούν την ιστορία της Αιγυπτιακής γλώσσας σε πέντε περιόδους: Αρχαία Αιγυπτιακή(3000-2200 π.Χ.) Μέση Αιγυπτιακή(2200-1600 π.Χ.) Ύστερη Αιγυπτιακή(1550-700 π.Χ.), Δημώδης Αιγυπτιακή(700-400 π.Χ.) Κοπτική(2ος μ.Χ. αι.-1700 μ.Χ).

Οι γραφείς Οι γραφείς ήταν καλά πληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονταν στην κορυφή της αιγυπτιακής κοινωνίας. Οι γράφεις έγραφαν με την βοήθεια καλαμιών βουτηγμένων σε μαύρη ή κόκκινη μελανή. Αυτή η μελανή σε παστίλιες έπρεπε να διαλυθεί στο νερό για να χρησιμοποιηθεί. Οι γραφείς εν ώρα εργασίας καθόταν οκλαδόν, με τον κύλινδρο του πάπυρου απλωμένο στα γόνατα του και άρχιζε να γράφει καθ’ υπαγόρευση. Ξετυλίγει τον πάπυρο με το αριστερό χέρι όσο γράφει.

Λογογράμματα & Φωνογράμματα Λογογράμματα & Φωνογράμματα Τα φωνογράμματα αποτελούνταν από έναν ή περισσότερους ήχους και ήταν σαν αλφάβητο με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα. Τα λογογράμματα είναι σύμβολα που σημαίνουν αυτό που απεικονίζουν. Δίπλα τους γράφεται μια κάθετη γραμμή που δηλώνει ότι το σύμβολο είναι λογόγραμμα.

Ποιος αποκρυπτογράφησε όμως τα Ιερογλυφικά; Ζαν-Φρανσουά Σαμπολλιόν Γεννήθηκε στο Φιζεάκ, το 1790, στο Λο της Γαλλίας, και ήταν το τελευταίο από τα επτά παιδιά της οικογένειας. Έζησε στην Γκρενόμπλ αρκετά χρόνια και από παιδί ακόμη επέδειξε την γλωσσολογική του δεξιότητα. Στην ηλικία των 20 μιλούσε 13 γλώσσες ανάμεσα στις οποίες ήταν η Λατινική και η αρχαία Ελληνική. Σε ηλικία 19 ετών, διορίστηκε καθηγητής της αρχαίας ιστορίας στο λύκειο της Γκρενόμπλ, ενώ στα 24 συγγράφει το έργο του «Η Αίγυπτος την εποχή των Φαραώ». Précis du système hiéroglyphique(1824).

Η Ακαδημία της Γκρενόμπλ Εξαντλημένος από την κοπιώδη εργασία κατά τη διάρκεια και μετά την επιστημονική αποστολή του στην Αίγυπτο(1828), ο Σαμπολλιόν πέθανε εξαιτίας αποπληκτικού επεισοδίου στο Παρίσι το 1832 στην ηλικία των 41 ετών και ετάφη στο κοιμητήριο Περ Λασέζ (Père Lachaise) Κοιμητήριο Père Lachaise, τάφος του Φρανσουά Σαμπολλιόν.

Στήλη της Ροζέττας Η Στήλη της Ροζέττας ήταν το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των Ιερογλυφικών. Είναι μια πέτρινη πλάκα βάρους 720 κιλών, ύψους 114 εκατοστών, πλάτους 73 εκατοστών και πάχους 27 εκατοστών, από γρανοδιορίτη. Πάνω σε αυτή είναι γραμμένο ένα κείμενο σε δύο γλώσσες με τρία διαφορετικά συστήματα γραφής: 1. Ιερογλυφικά 2. Δημώδη Αιγυπτιακά 3. Ελληνικά Η στήλη πιθανολογείται ότι έχει «γραφτεί» το 196 π.Χ. και προέρχεται από το ναό του Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς. Η στήλη βρέθηκε τυχαία το 1799 κοντά στην παραποτάμια πόλη του Νείλου, Rachid, από τον Πιέρ Φρανσουά Ξαβιέ Μπουσάρ, Γάλλο αξιωματικό του Ναπολέοντα που υπηρετούσε στην περιοχή.

Πώς ο Ζαν-Φρανσουά Σαμπολλίον αποκρυπτογράφησε την στήλη της Ροζέττας; Στα 31 γενέθλιά του αποφάσισε να μετρήσει μεμονωμένους χαρακτήρες στις γραφές. Τότε βρίσκει πως 486 ελληνικές λέξεις αντιστοιχούν σε 1419 ιερογλυφικά σύμβολα. Θεώρησε λοιπόν ότι τα ιερογλυφικά δεν μπορούν να αντιπροσωπεύσουν μια ολόκληρη λέξη, αλλά το καθένα θα πρέπει να αντιπροσωπεύει έναν ήχο.

Παπυρολογία είναι η αρχαιογνωστική επιστήμη που ασχολείται με την ανάγνωση , συντήρηση και γενική μελέτη των κείμενων τα οποία έχουν γραφεί πάνω σε πάπυρο, το γνωστό ποώδες φυτό, που ευδοκιμεί κυρίως στην Αίγυπτο. Οι αποκαλυφθέντες πάπυροι φέρουν μεγάλη ποικιλία αρχαίων γραφών γλωσσών όπως και η Ιερογλυφική. Η παπυρολογία περιορίζεται στη σπουδή των παπύρων που είναι γραμμένοι στις δύο σημαντικότερες γλώσσες των κλασσικών χρόνων, στην αρχαία ελληνική, (ελληνική παπυρογραφία) και στη λατινική (λατινική παπυρολογία). Παπυρολογία Από το αιγυπτιακό Βιβλίο των νεκρών, 16ος-14ος αιώνας π.Χ.