ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Όνομα εισηγητών: ΠΟΛΥΖΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΕΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Επιβλέπων την εργασία: ΖΩΙΤΣΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΕΡΡΕΣ 2013
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επιχείρηση για να ανταποκριθεί στην αποστολή της επιβάλλεται να εφαρμόζει τις βασικές λογιστικές αρχές που έχει θεσπίσει η λογιστική επιστήμη. Κάθε παρέκκλιση από τις αρχές αυτές οδηγεί με βεβαιότητα σε καταχρήσεις και σε πλασματικά αποτελέσματα. Επομένως, υπάρχει ανάγκη συστηματικού ελέγχου του συνόλου των λειτουργιών της επιχείρησης, προκειμένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητα και η πληρότητα των οικονομικών καταστάσεων, από τη μελέτη των οποίων τα τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα θα καθορίσουν τη στάση τους Την ανάγκη αυτή έρχεται να ικανοποιήσει η Σύγχρονη Ελεγκτική, η οποία με τις διατάξεις ελέγχου που προτείνει και τα πρότυπα ελεγκτικής που εφαρμόζει, πιστοποιεί κατά το καλύτερο δυνατό τρόπο την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των διοικητικών, λογιστικών και διαχειριστικών λειτουργιών της επιχείρησης.
ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ - ΛΟΓΙΣΤΕΣ Στην Ελλάδα ο έλεγχος των ισολογισμών και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων των εταιρειών, γίνεται από τους Ελεγκτές του Ν.Δ. 2190/1920 και τους Ορκωτούς Ελεγκτές – Λογιστές. ΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΤΟΥ Ν.Δ. 2190/1920 Οι ελεγκτές της κατηγορίας αυτής πρέπει να ελέγχουν την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης και να πιστοποιούν τη γνησιότητα και την ακρίβεια των λογιστικών βιβλίων, καθώς και των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ - ΛΟΓΙΣΤΕΣ Βασικό έργο του ορκωτού λογιστή είναι να διαπιστώσει: Αν η διαχείριση της εταιρείας έγινε ομαλά και σύμφωνα με το νόμο Αν η λογιστική παρακολούθηση των γεγονότων έγινε βάση των λογιστικών αρχών. Αν ο ισολογισμός της επιχείρησης απεικονίζει την πραγματική οικονομική της κατάστασης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΕΛΕΓΧΟΥ – ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ένα σύνολο αξιολογήσεων που εφαρμόζονται, προκειμένου να εκφραστεί μια αντικειμενική κρίση για την αποτελεσματικότητα των ενεργειών της επιχείρησης σε σχέση με τους επιδιωκόμενους στόχους. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Αντικείμενο είναι ο έλεγχος της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος «επιχείρηση» και υποκείμενο είναι ο ελεγκτής, που μπορεί να είναι είτε εσωτερικός, είτε εξωτερικός. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Η πιστοποίηση της αλήθειας και ακρίβειας των ποσών που εμφανίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης. Η πιστοποίηση αυτή είναι η έκφραση της επαγγελματικής γνώμης του ελεγκτή που σχηματίστηκε ύστερα από συστηματική εξέταση και έρευνα των βιβλίων και στοιχείων.
ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Ανάλογα με την έκταση του ελέγχου, σε γενικό, ο οποίος διενεργείται καθ’ όλη τη διαχειριστική περίοδο και σε ειδικό, ο οποίος διενεργείται στο τέλος της χρήσης. Ανάλογα με το σκοπό, σε προληπτικό, ο οποίος αποβλέπει στην πρόληψη εκούσιων και ακούσιων σφαλμάτων και σε κατασταλτικό που αποβλέπει στην καταστολή τους. Ανάλογα με τη διάρκεια, σε τακτικό έλεγχο ο οποίος διενεργείται συνεχώς και σε έκτακτο ή περιστασιακό ο οποίος διενεργείται είτε σε τακτά χρονικά διαστήματα είτε σε έκτακτες περιπτώσεις. Ανάλογα με το πρόσωπο που διενεργεί τον έλεγχο σε εσωτερικό, ο οποίος διενεργείται από εσωτερικούς ελεγκτές και σε εξωτερικό που διενεργείται από εξωτερικούς ή ορκωτούς ελεγκτές οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση εξαρτημένης εργασίας με την επιχείρηση.
Τα πρότυπα καλής εκτέλεσης της εργασίας. ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ Σκοπός των ελεγκτικών προτύπων είναι η καθιέρωση βασικών αρχών, με τις οποίες καθορίζεται η μορφή και η έκταση της επαλήθευσης που επιτυγχάνεται με τις ελεγκτικές διαδικασίες. Τα πρότυπα διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες: Τα βασικά πρότυπα. Προσωπικά προσόντα Αμερόληπτη στάση Επιδεξιότητα και επιμέλεια Τα πρότυπα καλής εκτέλεσης της εργασίας. Προγραμματισμός εργασίας Ελεγκτική εργασία Τα πρότυπα εκθέσεων. Αρχές που διέπουν τις εκθέσεις Τα πρότυπα επαγγελματικής δεοντολογίας. Διασφάλιση ποιότητας στον έλεγχο Ευθύνη και πειθαρχικός έλεγχος Ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ Σ.Ε.Ε ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Με τον όρο «Εσωτερικός Έλεγχος» εννοούμε την ανεξάρτητη και αντικειμενική αξιολόγηση της λειτουργίας του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου. Είναι η συμβουλευτική παροχή προς τη διοίκηση, προκειμένου να επιτευχθούν οι αντικειμενικοί στόχοι της επιχείρησης με το μικρότερο κόστος. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ο Εσωτερικός Έλεγχος σκοπεύει να διαβεβαιώσει τα στελέχη και τα τμήματα γενικότερα που εποπτεύουν, ότι οι διαδικασίες που ακολουθούν είναι σύμφωνες με τις αποφάσεις και τις εντολές της διοίκησης. Επίσης, αποσκοπεί στην εφαρμογή των αρχών της Εταιρικής Διακυβέρνησης για τη θωράκιση των συμφερόντων της επιχείρησης.
ΕΙΔΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Οικονομικοί έλεγχοι, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις ελεγκτικές διαδικασίες που αφορούν την ασφάλεια του ενεργητικού και της περιουσίας της επιχείρησης Λειτουργικοί έλεγχοι, οι οποίοι περιλαμβάνουν το πλαίσιο και τις διαδικασίες ελέγχου συμμόρφωσης προς τις πολιτικές και τις διαδικασίες λειτουργίας της επιχείρησης. Διοικητικοί έλεγχοι, οι οποίοι περιλαμβάνουν το οργανωτικό πλαίσιο και τις διαδικασίες που έχουν σχέση με τη λήψη διοικητικών αποφάσεων, τη συμμόρφωση προς αυτές και την αξιολόγησή τους.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ως Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου νοείται ένα οργανωμένο, ευέλικτο και σωστά δομημένο πλέγμα λειτουργιών και διαδικασιών, άμεσα συνδεδεμένο με την οργανωτική δομή και τους κανόνες λειτουργίας της επιχείρησης. Τα Συστήματα Εσωτερικού Ελέγχου ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, την οργανωτική της διάρθρωση και τη φύση των εργασιών της. Ένας τρόπος με τον οποίο οι εσωτερικοί ελεγκτές μπορούν να σχεδιάσουν ένα αποδοτικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου είναι να ακολουθήσουν τη στρατηγική της εκτίμησης των πιθανών κινδύνων. Ο σχεδιασμός του συστήματος ακολουθεί τα εξής στάδια: Ο καθορισμός των κινδύνων Η εκτίμηση της ζημίας αν επέλθει ο κίνδυνος Ο καθορισμός των ελέγχων Η εκτίμηση του κόστους και των ωφελειών του συστήματος
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Τα στάδια που ακολουθεί κατά την άσκηση του ελέγχου του ο εσωτερικός ελεγκτής είναι τα παρακάτω: Ο σχεδιασμός του ελέγχου Η διενέργεια του ελέγχου Η αξιολόγηση των ελεγκτικών ευρημάτων Η συσχέτιση των αποτελεσμάτων του ελέγχου Η παρουσίαση των πορισμάτων του ελέγχου Ο εσωτερικός ελεγκτής πριν ξεκινήσει τη διενέργεια του ελέγχου, τον σχεδιάζει. Επιλέγει την περιοχή του ελέγχου και θέτει τους αντικειμενικούς στόχους του. Μια από τις διαδικασίες που οι ελεγκτές χρησιμοποιούν για τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων ώστε να διαμορφώσουν γνώμη, είναι η επιλογή δείγματος. Το δείγμα που λαμβάνεται πρέπει να πληρεί τα κριτήρια της επάρκειας, της σχετισιμότητας και της αξιοπιστίας.
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Οι εκθέσεις του εσωτερικού ελέγχου διακρίνονται σε γενικές και ειδικές. Η διάκριση αυτή υπονοεί την άσκηση γενικού περιοδικού ελέγχου σε όλους τους τομείς της επιχείρησης ή την εστίαση του ελέγχου σε συγκεκριμένες περιοχές. Μια γενική έκθεση εσωτερικού ελέγχου πρέπει να δίνει πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσο εφαρμόστηκε η πολιτική της διοίκησης της επιχείρησης, εάν λειτούργησε ικανοποιητικά και σε ποιο βαθμό. Παρατίθεται ο ισολογισμός και τα αναλυτικά αποτελέσματα της επιχείρησης για την ελεγχθείσα περίοδο όπως επίσης και στοιχεία της προηγούμενης περιόδου για συγκριτικούς λόγους. Οι ελεγκτές μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους πάνω στις οικονομικές εκθέσεις του πελάτη, κατά 4 εναλλακτικούς τρόπους: Ανεπιφύλακτη γνώμη Έκφραση γνώμης με επιφυλάξεις Αντίθετη γνώμη Άρνηση γνώμης
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Κατά τον έλεγχο του ταμείου, κύριος στόχος των ελεγκτών είναι να εξετάσουν και να προσδιορίσουν αν το ταμείο εμφανίζεται κανονικά στις οικονομικές εκθέσεις του πελάτη. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται: Η διαδικασία εισπράξεων Η διαδικασία πληρωμών Το μικρό ταμείο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ Τα χρεόγραφα θα πρέπει να φυλάσσονται σε τράπεζες ή άλλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς. Πρέπει να βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο δύο ή περισσοτέρων υπαλλήλων της εταιρείας, ενώ το συμβόλαιο ενοικίασης της θυρίδας να γίνεται στο όνομα της εταιρείας. Βασικό στοιχείο επίσης για τον εσωτερικό έλεγχο των χρεογράφων είναι και η καταγραφή τους στο βιβλίο απογραφών ή σε ειδικό θεωρημένο μητρώο χρεογράφων.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ Οι λόγοι για τους οποίους ελέγχονται τα αποθέματα είναι οι εξής: Τα αποθέματα αποτελούν συνήθως το μεγαλύτερο ενεργητικό στοιχείο της επιχείρησης. Η αξία των αποθεμάτων επηρεάζει άμεσα το κόστος των πωληθέντων προϊόντων και συνεπώς τα έσοδα της επιχείρησης. Η επαλήθευση της ποσότητας των αποθεμάτων και της αξίας τους είναι δουλειά αρκετά δύσκολη και πολύπλοκη. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ Οι εργασίες του εσωτερικού ελέγχου στο τέλος της χρήσεως συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με αυτές των εξωτερικών ελεγκτών με τους οποίους πρέπει να υπάρχει συνεργασία. Βασικό μέλημα του εσωτερικού ελεγκτή είναι η ορθή και νομότυπη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων της επιχείρησης όπως επίσης και η δημοσίευσή τους. Πρέπει να διαπιστωθεί ότι τηρήθηκε η αρχή της αυτοτέλειας της χρήσεως, ότι έγινε απογραφή και ορθή αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων καθώς και ότι τηρήθηκε η σσχετική νομοθεσία.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο Εσωτερικός Έλεγχος αποτελεί μια ανεξάρτητη, αντικειμενική, διασφαλιστική και συμβουλευτική δραστηριότητα, σχεδιασμένη να παρέχει προσθετική αξία και να βελτιώνει τις επιχειρησιακές λειτουργίες. Ως έννοια αναφέρεται στη λειτουργία του ελέγχου μέσα στην επιχείρηση και επιτυγχάνεται με την εφαρμογή σειράς μέτρων και διαδικασιών που διατρέχουν την οργάνωσή της. Σκοπός του είναι να βοηθά τον Οργανισμό στην επίτευξη των αντικειμενικών του στόχων.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ