Κοινωνιολογική Έρευνα ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΚ 132 “Μέθοδοι και Τεχνικές Κοινωνιολογικής Έρευνας: Ποσοτικές Μέθοδοι” Χειμερινό εξάμηνο 2014-15 Γ. Παπαγεωργίου

Koινων. έρευνα Κοινωνιολογική έρευνα = Detective work/ 2 αλληλοεξαρτημένες πλευρές. Θεωρία- Έρευνα όχι διαίσθηση/ συστηματική παρατήρηση /μεθοδολογία = σύστημα κανόνων … Που καθοδηγεί τον/την ερευνήτρια ο/η ερευνήτρια ?? Τι, γιατί . Εφαρμόζει το κριτήριο της λογικής Μέθοδοι εφαρμόζονται μόνο σε παρατηρήσιμα και σε γεγονότα που μπορούν να επιβεβαιωθούν

Ποιοτικές/ποσοτικές μέθοδοι ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ Ενδιαφέρεται για γενικούς νόμους, εμπειρικούς κανόνες Ψάχνει για νόημα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό/πολιτιστικό περιεχόμενο/ πιθανότητα θεωρητικών γενικεύσεων Υιοθέτηση της μεθόδου των φυσικών επιστημών (η ουδετερότητα είναι κεντρικό στοιχείο) Απόρριψη των φυσικών επιστημών Προσπαθεί να προκαλέσει μια πειραματική κατάσταση Φυσιολογικές συνθήκες Ερμηνεία = πρόβλεψη των στοιχείων, συμπεριφοράς, στάσεων (στατιστική αιτιότητα) Ερμηνεία = ερμηνεία της παρατηρούμενης συμπεριφοράς = κατανόηση Μακρο-έρευνες, (εκτεταμένες έρευνες) Τυχαίο δείγμα Έρευνες μικρών ομάδων, case studies (έρευνες συγκεκριμένων περιπτώσεων), μη-τυχαίο δείγμα Deduction (απαγωγή) από το γενικό στο ειδικό Επαγωγή Από το ειδικό στο γενικό Ερωτηματολόγια με προκαθορισμένες απαντήσεις /κατηγορίες που βασίζεται στο θεωρητικό πλαίσιο Αριθμητική ανάλυση Ανοικτά ερευνητικά εργαλεία (ημι-δομημένες ερωτήσεις, συνεντεύξεις βάθους, βιογραφικό ιστορικό, ομάδες εστίασης (focus groups), παρατήρηση, από τις οποίες θεωρητικές κατηγορίες πιθανόν να αναδυθούν. Ανάλυση Λέξεων

Μέθοδοι κα Τεχνικές Οι μέθοδοι και οι τεχνικές της κοινωνιολογικής έρευνας είναι εργαλεία που έχουν στόχο: την όσο το δυνατόν πιο έγκυρη απεικόνιση της κοινωνικής πραγματικότητας και Την παραγωγή της επιστημονικής γνώσης που εξαρτάται από την κατάλληλη μέθοδο.

Σκοπός ερευνας Ανθρώπινη δραστηριότητα (φυσική) Σκοπός είναι τα κοινωνικά φαινόμενα να Κατανοηθούν Εξηγηθούν Προβληθούν Κατανόηση Μέσω παρατήρησης Αναζήτηση κανονικοτήτων

ερευνα Εφαρμοσμένη έρευνα- (applied research) άμεση εφαρμογή στον πραγματικό κόσμο π.χ., Αιτίες της εγκληματικότητας→ σκοπός → μείωση της Αιτίες της φτώχειας → σκοπός κοινωνική πολιτική Καθαρή ή θεωρητική έρευνα (pure or theoretical) → δεν έχουν άμεση πρακτική εφαρμογή

1. θεωρία/έρευνα Έρευνα--- Εφαρμόζει τα κριτήρια της παρατήρησης---. Εμπειρική ανάλυση: περιγράφει και εξηγεί την κοινωνική πραγματικότητα (ποσοτική και ποιοτική ανάλυση). Αξιολογική/αξιακή ανάλυση (normative analysis): Ανάπτυξη και εξέταση υποκειμενικών στόχων και αξιών, ηθικών κανόνων που μας καθοδηγούν. P.x., φιλοσοφικές ερωτήσεις (ύπαρξη, ηθική, κανόνες κοινωνικής ζωής, κ.λπ.) Θεωρία--- Εφαρμογή του κριτηρίου επιστημονικής λογικής. / τι βλέπουμε όχι τι πρέπει να δούμε. Δείχνουν τη σύνδεση μεταξύ της κοινωνικής πραγματικότητας και της θεωρίας. Έρευνα--- Εφαρμόζει τα κριτήρια της παρατήρησης---.

Η λογική της αιτίας/αποτελέσματος Όλα τα γεγονότα έχουν μια αιτία, π.χ.,…. Ομοιότητα (η ίδια αιτία θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα). Σκοπός = η διερεύνηση των αιτιών. Ανάλυσης των αιτιών και αποτελέσματος μέσω «μεταβλητών». Πόσο η μία επηρεάζει την άλλη. Εξαρτημένες/ ανεξάρτητες

Γενικεύσεις κοινωνικής έρευνας Συχνότητα όμοιων παρατηρήσεων → γενικεύσεις σχετικά με τις σχέσεις μεταξύ τους, όχι σε κάθε άτομο ξεχωριστά αλλά στην γενική κατηγορία μεταβλητών. Π.χ, .. Αιτία αποτέλεσμα μπορεί να εντοπισθεί μέσω των Συσχετίσεων, (μια σχέση που συμβαίνει συχνά και κανονικά) μεταξύ Χ και Υ. Μερικές φορές όμως πρέπει να ελέγχεται σωστά (εικονική σχέση). Όλες οι γενικεύσεις στις επιστήμες είναι προτάσεις πιθανοτήτων, όχι νόμοι.

‘Αντικειμενικότητα’ Η αντικειμενικότητα είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να επιτευχθεί. Η επίτευξη της επιστημονικής αντικειμενικότητας αποτελεί ιδεατό μάλλον παρά πραγματικότητα Ο ερευνητής δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη δική του, προσωπική αντικειμενικότητα Π.χ. η επιλογή του θέματος προς διερεύνηση και οι σχετικές ερευνητικές ερωτήσεις Δεν μπορεί κανείς να διεξάγει μερικά πειράματα στους ανθρώπους, (για ηθικούς λόγους).

Δυσκολίες στην Κοινωνική έρευνα Η διερεύνηση ενός γεγονότος μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά Τα άτομα μπορεί να έχουν απρόβλεπτη συμπεριφορά Μερικά πειράματα δεν μπορούν να εφαρμοστούν στους ανθρώπους Η ανάμειξη του ερευνητή/τριας πολλές φορές δεν εξασφαλίζει αντικειμενικότητα Τα γεγονότα είναι πολύπλοκα, δυναμικά, και δεν έχουν μία μόνο αιτία Δεν μπορεί κανείς να διεξάγει μερικά πειράματα στους ανθρώπους, (για ηθικούς λόγους).

Σχέση θεωρίας και έρευνας Στις ερευνητικές πρακτικές η σύνδεση θεωρητικού και εμπειρικού - εναλλακτικές: Τα εμπειρικά δεδομένα: Αντιπαρατίθενται με προκαθορισμένη θεωρία με σκοπό την επιβεβαίωση (ή απόρριψη) της θεωρίας Αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη και τη συγκεκριμενοποίηση της θεωρίας

Χαρακτηριστικά ποσοτικών μεθόδων έρευνας (Κυριαζή) Σταθερή και δύσκαμπτη μορφή Επιτρέπει τη σύνδεση δύο ή περισσότερων χαρακτηριστικών για μεγάλο αριθμό περιπτώσεων Αναδεικνύει γενικές τάσεις Επιτρέπει έρευνα σε μεγάλο (αντιπροσωπευτικό) δείγμα του πληθυσμού Οι θεωρητικές υποθέσεις υποβάλλονται σε αυστηρότερο και εγκυρότερο έλεγχο (με τη χρήση μεγάλου δείγματος)

Χαρακτηριστικά ποσοτικών μεθόδων έρευνας Στηρίζεται σε πλέγμα μεταβλητών (δηλ. σε χαρακτηριστικά που διαφοροποιούνται στις περιπτώσεις που περιλαμβάνονται στο δείγμα). Τα χαρακτηριστικά συσχετίζονται με σκοπό την ανεύρεση γενικών τάσεων Συνεπώς, την επαλήθευση των θεωρητικών υποθέσεων.

Χαρακτηριστικά ποσοτικών μεθόδων έρευνας Επικεντρώνεται στη μέτρηση θεωρητικών εννοιών μέσω εργαλείων όπως το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο Γενικές θεωρητικές έννοιες (πχ. κοινωνική απομόνωση, θρησκευτική πίστη, αποδοχή νέων τεχνολογιών) ορίζονται με βάση τα συνθετικά τους στοιχεία Στη συνέχεια προσδιορίζονται εμπειρικά με κατάλληλους δείκτες

Χαρακτηριστικά ποσοτικών μεθόδων έρευνας Ποσοτικές ερευνητικές πρακτικές με σκοπό τον έλεγχο θεωρητικών υποθέσεων επικεντρώνονται συνήθως σε πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα που μεταφράζονται στη σύνδεση συγκεκριμένων μεταβλητών. Οι μεταβλητές αποτελούν μεμονωμένα χαρακτηριστικά των μονάδων που διερευνώνται και ως εκ τούτου μπορούν να θεωρηθούν ως περιορισμένο και διασπασμένο κομμάτι της κοινωνικής πραγματικότητας. Άρα: μεγάλη προσοχή στην διεξαγωγή εμπειρικού ελέγχου λαμβάνοντας υπόψη τα όρια των μεθόδων, τις υποθέσεις στις οποίες στηρίζονται και επομένως, στα συμπεράσματα που εξάγονται.

Στάδια ποσοτικών ερευνητικών πρακτικών Επιλογή της θεωρίας που αποτελεί το εννοιολογικό πλαίσιο για την ανάλυση του υπό έρευνα κοινωνικού φαινομένου Διατύπωση συγκεκριμένων ελεγχόμενων υποθέσεων που απορρέουν από τη θεωρία Κατάστρωση του σχεδίου έρευνας (αποφάσεις σχετικά με τη μετάφραση των θεωρητικών εννοιών σε εμπειρικές μεταβλητές και δείκτες, τρόπο επιλογής του δείγματος, τεχνική για τη συγκέντρωση των στοιχείων).

Στάδια ποσοτικών ερευνητικών πρακτικών Εφαρμογή του σχεδίου έρευνας και συγκέντρωση των στοιχείων Ανάλυση των στοιχείων με στατιστικές μεθόδους Ερμηνεία των αποτελεσμάτων της ανάλυσης Αναλόγως: επαλήθευση, τροποποίηση ή απόρριψη της θεωρίας. 14 14 14 13 4 5 4 4 2

Ιδεατό μοντέλο έρευνας Επιλογή του θέματος Αναδρομή στη βιβλιογραφία Σχηματισμός ερευνητικής υπόθεσης Επιλογή μεθόδου Συλλογή των δεδομένων Ανάλυση των δεδομένων Συμπεράσματα